De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

DE VOORBEREIDING VAN DE RAZZIA 55
zouden zijn. Dit blijkt uit de dienststukken, die betrekking hebben op de voorbereiding
van de vorderingsacties uit die tijd. Het vindt zijn bevestiging in een artikel in de
Nieuwe Rotterdamsche Courant van 27 December 1944. In deze van „bevoegde
zijde” geïnspireerde beschouwing werd ten aanzien van de Rotterdamse razzia van
10 en 11 November opgemerkt:
„D e van Londen uit gepoogde organisatie van de verzetsbeweging.. . , komt in strijd met
de capitulatieovereenkomst. De bedoeling daarvan is, ten dele dat reeds thans de bezettende
macht in het land zelf actief verzet wordt bereid, anderdeels betekent de illegale organisatie
de voorbereiding voor een toekomstige oproeping van Nederlandse mannen voor de militaire
dienst. Als voorbeeld wordt erop gewezen dat bij de opmars in België, Engelse en Amerikaanse
tanks niet door eigen infanterie, maar door de in het voorste gelid geplaatste verzetsorganisaties
begeleid werden.
Om deze redenen is de bezetter er in het Westen des lands mee begonnen de weerbare
bevolking uit deze ruimte te verwijderen, temeer daar de militaire toestand tijdelijk de
mogelijkheid openliet, dat deze ruimte in de militaire gebeurtenissen zou worden betrokken,
wat na de voorbeelden van Frankrijk en België naar alle waarschijnlijkheid zou hebben
betekend, dat de in aanmerking komende lichtingen voor rechtstreekse militaire doeleinden
aan de geallieerde zijde en tegen Duitsland zouden zijn gebruikt.” 1
DE VOORBEREIDING VAN DE RAZZIA
In het bovenstaande zagen wij, dat het plan van het OKW om de mannelijke bevolking
uit de militair bedreigde gebieden te verwijderen, gekoppeld werd aan de
opdracht van Goebbels om een zo groot mogelijk aantal arbeiders bij de Duitse
oorlogsindustrie in te lijven. Voor de voorbereiding en de uitvoering hiervan werd —
nadat inmiddels Garmer en waarschijnlijk ook reeds Liese in Nederland aangekomen
waren — op 11 October 1944 door het OKW een telegram gezonden aan het Aus-
wartige Amt, aan de Reichsminister für Rüstung und Kriegsproduktion (Speer), de
Reichsminister für Ernahrung und Landwirtschaft (Backe) en de Reichsführer-SS
(Himmler). Medegedeeld werd, dat het OKW de wegvoering overwoog van de weerbare
bevolking uit Nederland. Na ingewonnen informaties bij Seyss-Inquart was gebleken,
dat alleen reeds in het kustgebied tot de lijn Hilversum—Utrecht— ’s-Her-
togenbosch het aantal mannen 600.000 bedroeg. Van de Nederlandse politie, zo ging
het telegram verder, was geen steun te verwachten; integendeel moest met lijdelijk
verzet rekening gehouden worden. Tenslotte vroeg het OKW aan de genoemde
ministers en Himmler om hun standpunt ten aanzien van deze kwestie kenbaar te
maken.2
Terwijl het OKW de reacties van de ministers en Himmler afwachtte,3 werden in
Nederland de eerste besprekingen over deze wegvoering reeds gehouden. Op 15 October
vond in Hilversum onder leiding van Christiansen een vergadering plaats, waar
1 Nieuwe Rotterdamsche Courant, 27 December 1944.
2 Zie bijlage 2.
3 Hoe deze reacties waren is niet bekend, met uitzondering van het Auswdrtige Amt. Zie hiervoor
bijlage 4.