De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

MOTIEVEN VAN MILITAIRE AARD 51
de militaire ondergrondse organisaties waardevolle hulp verleend.1 De openlijke
anti-Duitse demonstraties op Dolle Dinsdag, 5 September 1944, bij het wegtrekken
der troepen in Nederland, lieten de Duitsers geen enkele twijfel omtrent hun lot,
indien deze bevolking zou kunnen handelen in samenwerking met de Geallieerde
legers en een bewapende illegaliteit in het bezette gebied van Nederland. Op 4 September
riep generaal Eisenhower via de radio de bevolking van Rotterdam op,
pogingen in het werk te stellen, werkplaatsen, havenwerken en industriële installaties
tegen een mogelijke vernietiging door de Duitsers te beschermen. Op 12 September
werden de Nederlanders gewaarschuwd niet overhaast te werk te gaan, doch te wachten
tot van bevoegde zijde aanwijzingen zouden worden gegeven en de nodige
hulpmiddelen zouden worden verschaft. Op dezelfde dag werden door Prins
Bernhard instructies gegeven aan „de strijders van het binnenlands verzet”. Op 17
September werd het spoorwegpersoneel opgeroepen in staking te gaan, teneinde de
strijd van de Geallieerden om Arnhem te steunen. Dezelfde dag richtte een zegsman
van het Geallieerde Opperbevel een oproep tot de Nederlandse strijdkrachten van
het verzet in het gebied ten Zuiden van Lek en Rijn, om alle beschikbare gegevens te
verzamelen over Duitsers, die zich aan buitensporige handelingen tegen de illegale
strijders te buiten zouden gaan. Verder werd opgedragen, fabrieken, mijnen en
andere industriële installaties te beschermen. Zodra contact gemaakt was met de
Geallieerde troepen, moesten de bevelen van de militaire bevelhebbers nauwkeurig
worden opgevolgd. Vervolgens deed de woordvoerder van het Geallieerde Opperbevel
een beroep op de bewoners van het nog niet bevrijde gebied in het Zuiden om
alle mogelijke hulp aan de verzetsgroepen te geven en hun inlichtingen te verstrekken
omtrent de bewegingen en de operaties van de vijand. Op 18 September werd de
bevolking dringend aangespoord, alle spoorwegmannen, die als stakers moesten verdwijnen,
met onderdak, voedsel, kleren en geldelijke steun bij te staan.
In de laatste dagen van September en begin October werden door Radio-Oranje
verschillende mededelingen gedaan omtrent de actieve medewerking die Nederlandse
burgers aan de Geallieerde opmars verleenden. Zo meldde Radio-Oranje op 20
September, dat Nederlandse burgers op de tanks aan de Geallieerden de weg wezen.
Op 28 September werd een uitvoerig verhaal uitgezonden over de mannen en vrouwen
der verzetsgroepen, die de strijd van de Geallieerden in Oost Zeeuws-Vlaanderen
hadden vergemakkelijkt. Op 30 September en 2 October werd het bericht uitgezonden,
dat in Hulst en Nijmegen de eerste groepen vrijwilligers zich hadden aangemeld
voor de bevrijding van overig Nederland.2
1 a. Massiet, R. La préparation de l'insurrection et la bataille de Paris. Paris, 1945.
b. Mazeline, A. Clandestin.ité; la résistance dans le département de l’Orne. La Terté-Macé, 1947.
c. Guldenboek van de Belgische Weerstand. Gepubliceerd door de „ Commissie voor de Historiek
van de Weerstand,” opgericht door het Ministerie voor Landsverdediging. Brussel, z.j.
d. Préval, P. de, Sabotages et Guerilla. Paris, 1946.
2 Uitzendingen van Radio-Oranje van 5, 12, 17, 18, 20, 28, 30 September en 2 October 1944.