De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

24 ROTTERDAM, DE GETEISTERDE STAD
in de vroege morgenuren van Vrijdag 10 Mei 1940, toen Duitse bommenwerpers
het vliegveld Waalhaven aanvielen en verscheidene watervliegtuigen boven en beneden
de Maasbruggen landden/De bruggen en het Noordereiland vielen spoedig in Duitse
handen. De bewoners van Rotterdam-Zuid zagen de Duitse troepen, die zich van
Waalhaven hadden meester gemaakt, oprukken naar de Maasbruggen. Op het
Noordereiland werd de eerste Bekanntmachung für das besetzte Gebiet aangeplakt. In
het stadsdeel aan de Rechter Maasoever heerste intussen de grootste verwarring. Men
zag gearresteerde NSB-ers in bussen en auto’s wegvoeren. Trams, die waren uitgereden,
konden hun eindpunten niet meer bereiken en bleven verlaten staan. Rondom
de oude havens werden op verschillende punten inderhaast barricaden van straatkeien
opgeworpen.
Temidden van geschut- en mitrailleurvuur, van branden en het geronk van vliegtuigen,
leefde de bevolking vijf dagen in ondragelijke spanning, totdat de slag om
Rotterdam zijn vernietigende afsluiting vond in het grote bombardement van
Dinsdagmiddag 14 Mei. Voor de tienduizenden, die het gieren van de bommen, het
grommend en donderend gekraak van ineenstortende huizen en het loeien van de
vuurzeeën hadden gehoord en voor hen die in het hart van Rotterdam mannen,
vrouwen en kinderen hadden zien sterven, kwam het bericht dat er een einde was
gekomen aan de pijnigende onzekerheid of zij deze verschrikkingen zouden overleven,
als een heftige beroering. Met een diep gevoel van opluchting vernam men het einde
van de oorlogshandelingen. Hier en daar leidde het wegvallen van het ondragelijke
gevoel, machteloos te zijn tegen de machines, die willekeurig dood en verderf zaaiden,
tot een emotionele ontspanning.1 Hoe weinig kon men vermoeden, dat de vijf dagen
door vijf jaren van verschrikking zouden worden gevolgd.
Het bombardement had in Rotterdam diepe wonden geslagen. Ruim 900 mensen
hadden direct de dood gevonden; van de zwaar gewonden bezweek in de volgende
maanden nog een honderdtal.2 De gehele oude binnenstad, het hart van Rotterdam,
was in een korte spanne tijds tot één grote ruïne geworden.3 Ruim 80.000 personen,
1 In het Westen van Rotterdam werd door de mensen, die langs de weg stonden, gejuicht, toen
Nederlandse soldaten enkele uren na de capitulatie met een witte vlag zwaaiden, om troepen en
bevolking op de hoogte te stellen, dat de stad was overgegeven. Zie: Rotterdam, de poort van
Europa, blz. 118.
Elders dansten vrouwen van blijdschap, toen een Nederlandse soldaat kwam mededelen, dat er
was gecapituleerd. „Algemeen zegt men: alles beter dan die hel.” Zie: Dagboek J. D. G. P.
2 W. E. Boerman en G. H. L. Zeegers: Bevolkingsverschuivingen in Rotterdam tengevolge van het
bombardement van 14 M ei 1940, blz. 3.
3 a. Ongeveer 260 ha, waarvan 160 met gebouwen bezet en 100 ha bestaande uit straten, pleinen
en ander onbebouwd terrein, was verwoest. Zie: Rapport betreffende de door het Rotterdamse
bedrijfsleven geleden verliezen tengevolge van oorlogshandelingen in de jaren 1940—1945.
Economische documentatie voor de wederopbouw van Rotterdam, delen la en lb, blz. 5.
b. Ruim 11.000 panden, bevattende ca. 25.000 woningen, 500 café’s, 12 bioscopen, 2 schouwburgen,
4 ziekenhuizen, 1 ooglijdersgesticht, 6 grote vergaderlokalen, 21 kerken, 69 scholen,
1200 fabrieken en werkplaatsen, 20 grote bankgebouwen en 2500 winkels, werden een prooi
der vlammen. Zie: W. E. Boerman en G. H. L. Zeegers: Bevolkingsverschuivingen in Rotterdam
tengevolge van het bombardement van 14 M ei 1940, blz. 12.