De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

222 ROTTERDAM NA DE RAZZIA
tot uitbetaling van een uitkering aan de gezinnen van weggevoerde arbeidskrachten
die kostwinner waren, en wel met terugwerkende kracht ingaande op het tijdstip
van de wegvoering. Zij die voor een uitkering in aanmerking wensten te komen,
konden zich van 27 tot 30 November melden in de Rivièrahal van de Diergaarde
Blijdorp} Op 1 December (de dag dat het broodrantsoen van 1400 gram tot 1000 gram
werd verlaagd) kon men in de kranten lezen, dat op Maandag 4 December tot uitbetaling
van de uitkeringen zou worden overgegaan.2
De definitieve regeling van de uitkeringen, zoals deze nader was omschreven in een
tweetal circulaires van 27 November 1944 van het Departement van Sociale Zaken,
hield in, dat gedurende de eerste vier weken „na het begin van de dienstverplichting”
een overbruggingsgeld zou worden verstrekt gelijk aan het laatst verdiende loon.
Daarna zou 90% van het gederfde inkomen mogen worden uitgekeerd tot een maximum
van f 95,— per week. Van deze uitkering werd f 21,— als voorschot op eventuele
loonovermakingen verstrekt terwijl de rest als sociale toelage werd gegeven. Voor
de zelfstandigen werd de mogelijkheid geopend om in de vaste lasten een tegemoetkoming
te ontvangen.3
Talrijk waren de moeilijkheden, die het personeel van het Gewestelijk Arbeidsbureau
bij de organisatie en bij het uitbetalen had te overwinnen. Wij zullen ze iets
uitvoeriger behandelen, omdat ze een sprekend voorbeeld vormen van de ontreddering
waarin het maatschappelijk leven in die dagen verkeerde.
Doordat een zeer grote toeloop van vrouwen of andere achtergebleven gezinsleden
kon worden verwacht, was het te voorzien dat het aantal beschikbare geschoolde
ambtenaren, die deze mensen te woord zouden staan, veel te laag zou zijn. De oplossing
voor het personeelsvraagstuk werd gevonden door het inschakelen van ambt-
tenaren, werkzaam bij andere afdelingen, door het aannemen van personeel in tijdelijke
dienst en door de medewerking van de directie der PTT, die een aantal ambtenaren
beschikbaar stelde voor de registratie der aanvragen. De directie van het Capi-
tol-Theater zorgde voor een paar geschoolde portiers.
De registratie vond plaats op één punt, n.1. in de Rivièrahal. Teneinde de bevolking
in den vervolge zoveel mogelijk tegemoet te komen — er was gebrek aan vervoermiddelen
en schoeisel en er heerste honger en koude — werden in diverse stadsdelen
zes lokaliteiten (meest scholen) als uitbetalingskantoor ingericht. Er werd echter een
centraal kaartsysteem samengesteld, teneinde zoveel mogelijk te voorkomen dat
personen bij meer dan één betaalkantoor zouden worden ingeschreven.
1 Nieuwe Rotterdamsche Courant, 26 November 1944.
2 Nieuwe Rotterdamsche Courant, 1 December 1944.
3 a. Besluit van de Secretarissen-Generaal van de Departementen van Sociale Zaken en van Financiën
betreffende de financiële tegemoetkomingen aan hen, die arbeid in Nederland of in het
buitenland hebben aanvaard, Amsterdam/Deventer, 27 November 1944.
b. Toelichting op het besluit van 27 November 1944, van de Secretarissen-Generaal van de Departementen
van Sociale Zaken en van Financiën (Circulaire van het Departement van Sociale
Zaken, afd. A.B. Amsterdam, 27 November 1944).