De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

ROTTERDAM NA DE RAZZIA 2 1 7
als gefluisterd werd. De onderduikers konden zich weer op straat begeven, gedekt
door valse papieren, en moesten slechts oppassen voor de Duitsers. Toch was de
vrees voor verraad niet geheel ongerechtvaardigd geweest. Aan Duitse instanties
waren brieven geschreven, waarin verraden werd waar mensen ongergedoken zaten.
Contactpersonen van de illegaliteit in de commandobunker van Generalmajor
Kistner en bij de posterijen wisten een aantal van deze brieven te onderscheppen en
gaven ze door aan de illegaliteit. Deze reageerde hier o.a. op door de verraders te
dreigen met het nemen van maatregelen. Tegen bijzonder gevaarlijk geachte personen
werd scherp opgetreden. Op een vrouw, die een aantal mannen had verraden (men
spreekt van zeven), werd op 19 November door „twee onbekende personen” een
aanslag gepleegd.1 Bovendien werd in de plaatselijke illegale pers in scherp afkeurende
en dreigende bewoordingen over het verraad tijdens en na de razzia geschreven.
In De Vrije Pers van 14 November stond:
„Reeds nu horen wij berichten van jaloerse boven-, onder- of naburen die zo afgunstig zijn
over het feit, dat hun buurman door verstoppen o f op andere wijze de dans ontsprongen is,
terwijl hun eigen man of zoon gepakt is („zich heeft laten weghalen o f zich aangemeld heeft”
zal het in deze gevallen wel zijn), dat zij er niet voor terugdeinzen hun vrijgebleven stadgenoot
aan te geven. Wij willen er met grote nadruk op wijzen, dat het verraad van landgenoten
aan de vijand, één van de meest droevige verschijnselen uit deze bezettingstijd, niet alleen
door de publieke opinie tot de ergste wandaden gerekend wordt, die men begaan kan, maar
ook volgens de nieuwste strafwetsbepalingen op uiterst gestrenge wijze gestraft zal worden.
Wie zich thans tot zo iets verlaagt kan er zeker van zijn, zijn gerechte straf te zijner tijd niet
te zullen ontlopen!”” 2
Verder werd in een aantal scherp gestelde pamfletten het „onvaderlandslievende,
liederlijke bedrijf” aan de kaak gesteld en werden ook hierin repressailles aangekon-
digd. „Een ieder, die het verraderssysteem der NSB op een ander toepast, zal als hoogverrader
met de kogel worden gestraft”, zo dreigde een dezer pamfletten.3 En een
ander sprak een even onverzoenlijke taal.1 Door middel van de pers gaf de illegaliteit
blijk van haar houding tegen de gevaarlijke elementen van de bevolking. Daarnaast
bleef zij waakzaam en signaleerde zij, dat op Zondag 12 en Maandag 13 November
nog mensen opgepakt waren. Met de meeste klem waarschuwde zij de mannen, zich
niet zonder bewijs van vrijstelling op straat te begeven.5
Inderdaad vonden op Zondag en Maandag in verschillende delen van de stad nog
kleinere razzia’s plaats. Op pleinen en straten en uit tramwagens werden, hoewel op
1 a. Verslag van de bespreking met K. R., blz. 6.
b. Verslag van de bespreking met A. J. M. N., blz. 14.
c. Verslag van de bespreking met J. P. S. en F. D ., blz. 8, 9.
d. Verslag van de bespreking met Ch. P. J. van der S., blz. 6.
e. Dagrapport no. 5558 van de Staatspolitie Rotterdam, 20 November 1944.
ƒ. Dagboek van Mevrouw Th. G. H. van R.— M., blz. 45.
2 De Vrije Pers, 14 November 1944.
3 Pamflet Zeer dringende waarschuwing. . .
4 „De ondergrondse organisaties waarschuwen allen, van oud tot jong, dat ieder, die zich opzettelijk
of onopzettelijk aan dergelijk verraad schuldig maakt, zijn o f haar eigen doodvonnis tekent” .
Pamflet: Scherpe waarschuwing...”
5 De Vrije Pers, 14 November 1944.