De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

DE TOCHT PER SCHIP
Koos, die in de scheepvaart zit, zij het dan op kantoor, vertelt mij dat de Zuiderzee glad
moet zijn, anders zullen wij nog rare dingen beleven met die grote lichters onderweg, want
het kan aardig spoken op het grote meer. Ook geen opwekkende gedachte!
De uren van de Zondagavond verstrijken langzaam. Ons schip ligt al de hele avond voor
de sluizen en het is bijna middernacht als wij de grote trek naar de overkant beginnen.
Waar heen? Naar Kampen of de Lemmer? De meesten onzer proberen wat te slapen. Wat
zou het fijn zijn, als je nu echt kon gaan slapen, opdat je niet behoefde te denken —, dat
niet steeds dat grauwe spook voor je stond van alle gevaren die ons bedreigen.
Op het IJsselmeer zijn wij vrijwel allen machteloos. Zou er hier iets gebeuren, dan verdrinken
wij allemaal. Er wordt streng de hand gehouden aan het bevel, dat allen beneden moeten
blijven. Slechts één man tegelijk aan dek. Maar ach, het blijft toch allemaal hetzelfde, of je
boven- of benedendeks bent. De stemming onder de mannen is somber en naargeestig. Wanneer
iemand iets zegt is het een snauw aan het adres van zijn buurman o f een lotgenoot, die
probeert in het stikdonker het laddertje te bereiken, meestal op handen en voeten.
Het ruim is zo vol, dat er voor ons, die achteraan zitten, geen denken aan is om de tocht
naar het trapje te ondernemen. Meestal duurt een uitstapje van enige meters meer dan een
kwartier en in die tijd zijn er zoveel lelijke woorden gezegd, dat deze niet op ene bladzijde
zouden kunnen worden gedrukt. Tenslotte krijgen de verafliggenden het toch te kwaad met
hun boodschapjes en iemand stelt voor, dat nu maar eens iedereen een poosje moet gaan
staan, zodat allen de gelegenheid krijgen de uitgang van het theater te bereiken.
Na veel geharrewar komt er beweging in de massa. Zij zijn onwillig vannacht en ongemakkelijk,
de mannen.
Ik maak gretig gebruik van deze kans en wurm tussen mijn medeburgers door naar de leer.
Eindelijk ben ik aan de beurt en een zucht van verlichting ontsnapt mij, wanneer ik boven
in de frisse lucht kom.
Het is koud, maar droog. Hoog boven ons schip brommen de zware Engelse bommenwerpers,
waarschijnlijk op weg naar Duitsland of op de terugreis. Hierboven klinkt het toch
niet zo angstig als daar beneden in het donkere ruim tussen al de mannen. Je voelt je vrijer.
Het is net o f je hier in de ruimte geen angst behoeft te hebben; dat de bommen je hier niet
kunnen raken...
Ik zie, dat wij in convooi varen. Ver voor ons uit zijn de lichtjes van schepen en ook ver
achter ons. Op geregelde afstanden varen langs het convooi de Duitse begeleidingsvaartuigen.
Ons schip wordt getrokken door een klein motorbootje, waar achterop een mitrailleur
staat opgesteld.
Voor op ons schip staat een groepje soldaten bijeen en achterop zitten de „Herren" gezellig
in de stuurhut en houden een oogje op het dek.
Van tijd tot tijd lopen twee soldaten, ieder aan een kant, over het dek naar voren voor
controle. Hier hebben zij een gemakkelijke taak. Niemand denkt eraan om nu te vluchten;
het land is te ver a f .. . Ik blijf nog boven. Het lokt mij helemaal niet, over al die slapende
humeurige mannen heen te krabbelen om mijn hoekjs weer op te zoeken. De maan komt
juist op. Het is een zeldzaam mooi gezicht. Een vuurrode ronde schijf schuift tussen langwerpige
regenwolken omhoog aan de horizon en zet de oostelijke hemel in lichte laaie. ..
De stilte wordt alleen verbroken door het gepuf van het sleepbootje en het tamme geklots
van de golfjes, die kapot slaan tegen ons schip. Het meer is kalm en vlak en de waterspiegel
wordt alleen gebroken door de voren, welke de schepen er in trekken. Rechts van het schip,
zo lijkt het mij toe, loopt de kustlijn, maar het is niet duidelijk te onderscheiden. Reeds
eerder dacht ik, dat wij dicht onder de kust voeren, doch toen bleek het gezichtsbedrog te
zijn, zo kan het ook nu zijn.
Wanneer ik enige uren heb boven gestaan, ben ik bijna verstijfd van koude en besluit ik
de tocht naar beneden maar weer te aanvaarden. Tot onder aan het laddertje gaat het voorspoedig,
maar dan is de weg verder versperd. Er is geen doorkomen aan. Ik zal daarom maar
wachten totdat er een gaatje open komt, waardoor ik een stapje dichter bij mijn plaats kan
komen.
Na een half uur komt deze gelegenheid en op handen en voeten arriveer ik tussen Leo en
Koos, die al dachten, dat ik zoek was geraakt, omdat ik zo lang weg bleef.
Wij praten wat onder elkaar over de slechte accomodatie van ons schip, over Dirk en zijn
vrienden, over het doel van onze reis en over van alles en nog wat, totdat eindelijk de sche-