De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

DE TOCHT PER SCHIP
In Vreeswijk, waar geschut moest worden, kwamen de bewoners naar de sluizen en
brachten brood, kaas, appels en melk. Reeds voor Vreeswijk was aan boord van
één der schepen bekend gemaakt, dat post kon worden afgegeven welke in de sluizen
zou worden opgehaald en doorgegeven aan de sluiswachter. Een der weggevoerden
meldde ons dat zijn post inderdaad terecht kwam.1
Veel hulp werd ook verstrekt in Zuilen. Had Utrecht zich reeds onderscheiden door
zijn medeleven met hen die te voet uit Rotterdam kwamen, de bewoners van de
Utrechtse voorstad, deden niet minder voor degenen die per schip werden vervoerd.
Dit was mogelijk doordat verscheidene schepen hier langere tijd, soms een gehele dag
bleven liggen. Een arts deelde mede, dat op Zondag 12 November een vijftal schepen
aan de wal lag.2 Behalve brood, kaas en appelen, kreeg men er worst, sigarettenpapier
en ander rookgerei, alsmede scheermesjes. Slechts bij uitzondering mocht iemand
van de plaatselijke bevolking aan boord komen, zodat de meeste gaven van de wal
aan dek werden gegooid. Verder kregen de mannen koffie, melk en warm eten. Dit
laatste werd in een fabriek die aan het Merwedekanaal ligt, klaargemaakt. Verder
belastte men zich ook hier weer met het in ontvangst nemen en bezorgen van post.
Van de drukte die door dit alles ontstond, wisten sommigen gebruik te maken om
aan wal te springen. Er waren vrouwen die de vluchtelingen direct een arm gaven en
onopvallend met hen verdwenen.3 Over zijn oponthoud in Zuilen schreef een der
weggevoerden als volgt:
„In Zuilen kwamen we tegen de wal te liggen. Hier bleven we liggen tot Zondagavond.
Vroeg in de morgen van 12 November kwamen mensen die daar woonden naar ons kijken
en brachten eetwaren en andere waardevolle dingen. Van deze gelegenheid werd door sommigen
van ons weer gebruik gemaakt om aan de wal te springen als de wachten niet keken.
Rustig wandelden zij weg aan de arm van een dame die ons hielp, alsof zij helemaal niet
bij ons hoorden!
Velen werden echter weer gepakt. Er kwam ook nog een dame aan boord met een Rode-
kruisband om. Zij bracht ons postpapier en beloofde, de brieven die wij wilden schrijven aan
boord, te zullen posten, hetgeen ze ook deed, bewezen door de goede aankomst dezer brieven.
De goedheid van de bewoners van Zuilen, die ons alles brachten, zelfs kippensoep voor de
zieken, is met geen woorden te danken. Natuurlijk verdween er ook wel eens een lekker
hapje, voor de zieken bestemd, in de roef van de moffen!
Daar we ook weer tabak gekregen hadden, voelden we ons weer beter na zo’n heerlijk
maal en een rokertje erbij, zodat we de toekomst niet zo somber meer inzagen. Aan de andere
kant van de wal stond een jamfabriek en in deze fabriek is ook heel hard gewerkt om ons
leed te verzachten. Daar werden met grote spoed hoeveelheden aardappelen en appels gekookt
en met platte schuiten bij ons gebracht. Ook op deze schuiten gingen weer velen mee,
die door het personeel van de fabriek verder werden geholpen. Ik kan de goedheid ons hier
aangedaan niet beschrijven al zou ik dat ook proberen te doen” .4
1 a. Brief van P. J. C., 15 Juni 1948.
b. Verslag van de bespreking met A. K., blz. 7.
2 Verslag van de bespreking met B., blz. 8.
3 a. Verslag van de bespreking met R. C. B., blz. 6—7.
b. Dagboek van P. J. van M.
c. Dagboek van W. F.
4 Brief van P. G. R., 20 Juli 1948.
171