De razzia van Rotterdam. 10-11 november 1944 - KNAW

138 OP DE VERZAMELPLAATSEN
ontziende vijand, en de voortdurende bewaking, waren voldoende om elke neiging
tot verzet in de kiem smoren. Zelfs daar waar het zingen een licht uitdagend karakter
droeg, wist men hoe ver men kon gaan. En wanneer een enkeling zich al mocht willen
verzetten, de wapens die dreigend werden gericht, spraken een te duidelijke taal.
Het incident, dat zich op het Nenijtoterrein afspeelde en waarbij de reserve-luitenant
Boot op staande voet werd neergeschoten, bewijst wel dat de consignes van de Duitsers
streng en onverbiddellijk waren.
Het gevaar waarin de Rotterdammers zouden komen te verkeren, wanneer zij hun
berustende houding lieten varen, was hun dan ook wel bekend. G., die met de auteur
van dit werk hierover sprak, merkte op:
„U moet niet vergeten, ze liepen met machinepistolen en dat was een beroerd gezicht.” 1
En een ander die in de autobusgarage aan de Sluisjesdijk zat, zei:
„In het algemeen was er geen gevoel van verzet aanwezig. Daarvoor zag men te veel Duitse
soldaten, opgestelde mitrailleurs en hoopjes handgranaten liggen alsmede zgn. pantservuisten.
„Uitbreken” zou betekenen, dat men toch weer naar zijn woning terug moest over zwaar
bewaakte straten en onderduiken met alle moeilijkheden, die daarbij kwamen.” 2
De opmerking van de laatste zegsman, dat men over zwaar bewaakte straten naar
huis zou moeten terugkeren, wijst er op dat van de zijde van de bevolking niet veel
hulp te verwachten was. Zolang de vorderingsactie nog gaande was, kon men zich
niet op straat bewegen. De achtergebleven bevolking was voorts even geïntimideerd en
machteloos als de gevorderden. Men kwam niet op straat voor de Duitsers uit de
buurt verdwenen waren of althans de afzettingen hadden opgeheven. Daarna pas
kwamen de meeste vrouwen en oudere mannen op straat om degenen, die weggevoerd
waren, nog wat na te brengen.
Aan het Nenijtoterrein gooiden vrouwen pakjes voedsel of kleren voor hun mannen
over het hek3. Aan de Marinierskazerne stonden de vrouwen in een weiland en
wierpen pakjes over een sloot4. Aan de Heineken’s Bierbrouwerij werden door enkele
personeelsleden van het bedrijf pakjes aangenomen en aan de mannen doorgegeven.5
Andere vrouwen mochten verzamelplaatsen binnen komen en zochten naar hun
mannen om hun voedsel en kleren te brengen of een vrijstellingspapier, dat zij bemachtigd
hadden. Zo op het Nenijtoterrein 6, in het Beursgebouw 7 en aan de Mari-
1 Verslag van de bespreking met M. G., blz. 8.
2 a. Verslag van de bespreking met L. R., blz. 3.
b. Zie voor de havenloodsen: Verslag van de bespreking met C. H., blz. 6.
3 a. Verslag van de bespreking met L. C. Van der L., blz. 6.
b. Verslag van de bespreking met P. W., blz. 8.
4 a. Verslag van de bespreking met K. P. de G., blz. 8.
b. Brief van W. M., Rotterdam, 30 Januari 1949.
6 Verslag van de bespreking met J. S., blz. 2.
6 a. J. B.: Herinneringen aan mijn gedwongen buitenlands verblijf 11 November 1944 — 4 Juli 1945.
b. Brief van S. H., 6 Februari 1949.
c. Verslag mej. J. S. E. in: Verslag van de bespreking met mej. M. H. T. en mej. J. S. E., blz. 4.
7 a. Verslag van de bespreking met W. van A., blz. 5.
b. Brief van J. S., zomer 1948.