Programmabegroting 2013 concept - Bestuurlijke informatie van de ...

2013 

Programmabegroting 

C o n c e p t

Begroting 2013 

gemeente 

Doetinchem 

1

Inhoudsopgave programmabegroting 2013 

Paginanummers volgen in originele document 

Beleidsbegroting 2013 

1 Inleiding 

Leeswijzer 

2 Toelichting op de Programma’s 

Programma 1 Centrum van de Achterhoek 

Programma 2 Duidelijk en veilig 

Programma 3 Nabij en zorgzaam 

Programma 4 Toekomstverantwoordelijk 

Programma 5 Organisatie van de toekomst 

3 Financiële positie gemeente Doetinchem 2013-2017 

4 Paragrafen 

Paragraaf 1 Lokale heffingen 

Paragraaf 2 Weerstandsvermogen 

Paragraaf 3 Onderhoud kapitaalgoederen 

Paragraaf 4 Financiering 

Paragraaf 5 Bedrijfsvoering 

Paragraaf 6 Verbonden partijen 

Paragraaf 6a Onderwijsinstellingen met toezicht 

Paragraaf 7 Grondbeleid 

Bijlagen 

5 Financiële bijlagen 

Overzicht financiële hoofdfuncties 

Overzicht baten, lasten en saldi 

3

Overzicht reserves en voorzieningen 

Overzicht vervangingsinvesteringen 

Afwijkingen monitor ombuigingen 

6 Risicomanagement 

Risico-inventarisatielijst Wmo 

Risico-inventarisatielijst Wwb-Wsw 

Beheersmaatregelen Wmo 

Beheersmaatregelen Wwb-Wsw 

4

Hoofdstuk 1 

Inleiding 

5

1. Inleiding 

De Nederlandse inwoner heeft het, onder andere door de aanhoudende crisis, moeilijk. Dit 

geldt ook voor gemeenten. Doordat de financiële en economische crisis langer aanhoudt dan 

gehoopt en verwacht, waardoor woningbouwprojecten moeilijk van de grond komen en 

uitgaven bijvoorbeeld op het gebied van uitkeringen stijgen. Door de decentralisaties met 

bijbehorende kortingen en ombuigingen vanuit het Rijk. Gemeenten hebben de opdracht steeds 

meer te doen met minder. In Doetinchem spelen we hier met onze Programmabegroting voor 

2013 op in. Met deze begroting presenteren we een financieel behoedzame begroting met een 

sluitend meerjarenperspectief. We zetten vooral in op ons beleid, en de verbindende keuzes die 

we hierin maken. 

Toch ziet het meerjarenperspectief er anders uit dan vorig jaar. Voor 2013 laat de junicirculaire 

een nadeel zien van ongeveer € 600.000 ten opzichte van de septembercirculaire. Dit hadden 

we met de Voorjaarsnota 2012 al grotendeels voorzien. We hebben een solide financiële basis 

en hebben hard gewerkt om ons risicomanagement, ook op andere gebieden dan de 

grondexploitaties, te verbeteren. 

Inhoudelijk kunnen we het basisniveau in de stad op alle gebieden handhaven. Onze keuzes 

beginnen met het coalitieprogramma, waarin het college heeft aangegeven welke ambities zij in 

de periode van 2010-2014 willen realiseren. Met de Voorjaarsnota 2011 hebben we een 

intensief ombuigingentraject doorlopen en een samenhangend pakket aan ombuigingen, 

investeringen en compensaties vastgesteld. College en raad zijn dit ombuigingentraject begonnen 

door heel fundamenteel te kijken naar de taken en functies die de gemeente had en zou moeten 

hebben. 

1.1 Het basisniveau 

De Trendnota 2010 biedt hiervoor ons theoretisch kader. De overheid is de laatste decennia 

gegroeid en is met de ontwikkeling van de verzorgingsstaat steeds meer verantwoordelijkheden 

van haar inwoners en sociale netwerken gaan overnemen. Hiervoor hebben we een drietal 

pijlers opgesteld. Deze pijlers vormden de kern bij het bekijken van het basisniveau dat wij op 

alle onderdelen zien voor Doetinchem. 

Eigen verantwoordelijkheid en gerichte solidariteit 

Tegengaan van ingewikkeldheid 

Toekomstvaste keuzes 

We hebben richting gegeven aan de uitwerking van deze pijlers in de ombuigingen met een 

aantal uitgangspunten. We doen dit door slimme verbindingen te maken. Niet voor iedereen 

hetzelfde, maar afhankelijk van behoefte, dus specifiek. We willen dit dichtbij de mensen 

organiseren, nabij en gebiedsgericht. Een laatste belangrijk uitgangspunt is dat het een bijdrage 

moet leveren aan de economie. In de voorjaarsnota 2011 hebben we hier een uitwerking aan 

gegeven. We zijn tot deze uitwerking gekomen door voor alle taken van de gemeente opnieuw 

te kijken of we nog steeds vinden dat de uitvoering hiervan echt van ons is. Zijn dit dingen die 

alleen de gemeente Doetinchem kan doen of kunnen inwoners of instellingen dit eigenlijk beter 

of goedkoper zelf doen? Met het ombuigingentraject hebben we op onderdelen echt een andere 

7

manier van denken bereikt. Binnen het gemeentebestuur, met onze partners, de gemeentelijke 

organisatie en onze inwoners. Deze lijn zetten we door. 

1.2 Inhoudelijke keuzes 

Het pakket van ombuigingen, investeringen en compensaties blijft ons uitgangspunt, zowel 

financieel als inhoudelijk. We werken aan ontwikkelingen die het basisniveau in de stad 

versterken, en doen dit vooral door verbindingen te zoeken. Met het A18 bedrijvenpark dragen 

we bij aan werkgelegenheid en geven we ondernemers ruimte om te groeien. Met de 

buurtsportcoaches verbinden we sporten beweegaanbieders met organisaties voor onderwijs, 

cultuur, gezondheid of kinderopvang. Zo brengen we sport dichterbij. Op het gebied van 

veiligheid zetten we preventief in op jeugd met onze jeugdinterventieteams. Met de 

gemeentepolis werken gemeente en zorgpartij samen aan preventie en gezond gedrag. Het beidt 

kwetsbare inwoners een goed en betaalbaar alternatief. Met het evenementenbeleid zetten we 

een stimulerend evenementenbeleid neer waarbij organisatoren, horeca en ondernemers 

gezamenlijk verantwoordelijk zijn. 

Hiernaast zijn er een aantal nieuwe ontwikkelingen en risico’s die van invloed zijn op onze 

begroting. We noemden al de gevolgen van de juni-circulaire, en daarmee samenhangend de 

doorwerking van de Rijks-BTW verhoging van 19 naar 21%. Een andere is de vertaling van het 

amendement dubieuze debiteuren. We willen en ook de korting die het Rijk oplegt op de RUD 

oplossen in deze begroting; we weten immers dat we deze korting niet budgetneutraal kunnen 

opvangen. 

Maatregelen 

In de Voorjaarsnota hebben we een aantal maatregelen aangekondigd om onze begroting 

sluitend te krijgen. Verwerking van onder andere de junicirculaire leidt ertoe dat we licht 

moeten bijsturen om het financieel meerjarenperspectief sluitend te krijgen. 

Om de tekorten op het financieel meerjarenperspectief en de algemene reserve te 

compenseren nemen we een aantal maatregelen: 

1. Sparen voor de risicoreserve grondexploitatie doen we zoveel mogelijk uit de algemene 

reserve in plaats van uit de exploitatiebegroting. 

2. Vertragen van uitgaven voor de investeringsagenda. 

3. Enkele aanmeldingen betalen uit de compensatieagenda. 

4. Actualiseren BTW kosten in legestarieven. 

5. We kiezen ervoor de investering anticyclisch denken te faseren. 

1.3 Risicomanagement 

De afgelopen jaren zijn we bezig geweest met de ontwikkeling van ons risicomanagement, 

organisatiebreed. In eerste instantie lag de focus door de crisis op de huizenmarkt bij de 

ontwikkelingen en risico’s in het fysieke domein. Met de Taskforce en de terugkerende 

rapportages richting raad hebben we hier goed grip op gekregen. We zijn op dit moment bezig 

met het uitbreiden van dezelfde methode van risicomanagement naar andere domeinen, zoals de 

garantstellingen en het sociale domein. Onder andere door de voorgenomen decentralisaties 

8

wordt nu een gedegen risicomanagement voor het sociale domein heel erg belangrijk. Als de 

decentralisaties doorgaan betekent dit namelijk veel voor de omvang van onze begroting. 

In deze begroting maken we de stappen die we tot nu toe gezet hebben inzichtelijk. Voor de 

WMO (onderdeel individuele voorzieningen) en de WWB en WSW hebben we de methode die 

we gebruiken voor ons risicomanagement bij het fysieke domein toegepast. We werken hierbij 

met de trits: 

1. inventariseren 

2. prioriteren/ waarderen 

3. benoemen van beheersmaatregelen. 

We breiden dit uit naar de overige prestatievelden van de WMO en de decentralisaties zodra 

hier meer over bekend wordt vanuit het Rijk. We kunnen de reële risico’s op dit moment nog 

niet benoemen, omdat onduidelijk is onder welke voorwaarden de wetgeving naar gemeenten 

toe komt. In 2013 en 2014 zullen we het risicomanagement daarmee uitbreiden. 

1.4 Omvang gemeentelijke organisatie 

Met de voorjaarsnota 2011 hebben we een ombuigingenpakket van € 13,5 miljoen vastgesteld. 

Hierin zijn de financiële gevolgen van de crisis op de grondexploitaties opgelost en is in totaal 

voor bijna € 4 miljoen aan korting op de ambtelijke organisatie gehaald. Hier is nu nog een 

taakstelling van € 1,6 miljoen bij gekomen. Met het strategisch personeelsplan is hiervoor een 

aanvalsplan opgesteld. Wel betekent dit dat de rek behoorlijk uit de organisatie is. Nieuwe 

taken zullen niet meer zomaar binnen de formatie kunnen worden opgelost. Bovendien moeten 

we goed omgaan met het dilemma dat we weliswaar willen krimpen maar ook hard ons best 

zullen moeten doen om het kwalitatief hoogwaardige personeel aan ons te binden dat we nodig 

hebben om de veranderingen aan te kunnen. 

9

Leeswijzer bij de Programmabegroting 2013 

De begroting 2013 is wat programma-indeling betreft sterk geënt op de Voorjaarsnota en de 

begroting 2012. 

Hoofdstuk 2 

In de programma’s geven we in het kort aan wat onze visie is op de verschillende onderdelen in 

dit programma. Ook geven we aan wat er concreet gebeurt in 2013 binnen dit 

programmaonderdeel. 

Hoofdstuk 3 

In het derde hoofdstuk, de financiële positie van de gemeente Doetinchem voor de jaren 2013- 

2016 leest u hoe Doetinchem er financieel voor staat de komende jaren en wat we nog 

verwachten de komende periode. Hier vindt u ook concrete informatie over de maatregelen die 

we nemen om de begroting 2013 en verder meerjarig sluitend te krijgen. 

Hoofdstuk 4 

In het vierde hoofdstuk beschrijven we het beleid en het ontwikkelingen over beheersmatige 

onderwerpen die van belang zijn voor de gemeente. Deze lopen door de programma’s heen. 

Het Rijk heeft bepaald welke onderwerpen in ieder geval in paragrafen moeten worden 

beschreven. We hebben hier zelf paragraaf 6a bij aangevuld. Informatie over de ontwikkeling van 

ons risicomanagement vindt u in paragraaf 2, de paragraaf weerstandsvermogen. 





Paragraaf 5 Bedrijfsvoering 



Paragraaf 7 Grondbeleid 

In deze begroting komt ook de stand van zaken van de ombuigingen aan bod. U zult merken dat 

onze gemeente goed op schema ligt. Dat op een enkele uitzondering na, alle afspraken nog altijd 

binnen de gestelde termijn zijn uit te voeren. 

Bijlagen 

5 Financiële bijlagen 

Overzicht baten, lasten en saldi 



6 Risicomanagement 

Overzicht risico-inventarisatie en beheersmaatregelen WMO individuele voorzieningen en 

Wwb/ Wsw 

7 Afwijkingen monitor ombuigingen 

10

Hoofdstuk 2 

Toelichting 

op de 

Programma’s 

13

2. Toelichting op de programma’s 

1 Centrum van de Achterhoek 

De gemeente Doetinchem is het centrum van de Achterhoek. Dat willen we graag zo houden. 

In het programma Centrum van de Achterhoek beschrijven we hoe we dat willen doen. Hierbij 

willen we investeren in aantrekkelijkheid, we willen dat Doetinchem een prettige plek is om te 

wonen, te werken en ook te recreëren. Bereikbaarheid van onze voorzieningen voor al onze 

inwoners is daarbij belangrijk. 

In dit programma gaan we in op de economische ontwikkelingen, de mobiliteit, wonen en 

culturele voorzieningen. De samenwerkingsverbanden komen in programma 5 aan de orde. 

1.1 Economie 

Wat gaan we doen? 

De economische ontwikkeling van Doetinchem is voor ons een speerpunt. We hebben 

geconcludeerd dat onze basiskwaliteit hiervoor voldoende is met als remmende factor het 

relatief hoge aandeel industrie en het relatief lage aandeel zakelijke dienstverlening. Niet 

onopgemerkt kan blijven de financieel economische crisis waar we sinds 2008 mee te maken 

hebben. Dit heeft voor diverse bedrijven nadelige gevolgen gehad doordat ze te maken kregen 

met reorganisaties en/of faillissementen. We willen blijven investeren in het maken van sociaal 

economische afspraken met het bedrijfsleven omdat we dit van belang vinden voor het reintegreren 

van mensen op de arbeidsmarkt. Ook in 2013 voeren we acties uit het economisch 

actieplan uit. Daarmee realiseren we onze visie Dynamisch Duurzaam Doetinchem 2020. 

Concreet betekent dit voor 2013: 

We gaan naast de startende ondernemers, ook de groeiers ondersteunen. 

We gaan door met het Economisch Overleg Doetinchem en het afleggen van 

bedrijfsbezoeken. 

We zetten in op het vergroten van de kwaliteit van de markten Doetinchem en Wehl. 

We gaan verder met de promotie en acquisitie voor het A18 bedrijvenpark. Er zijn inmiddels 

4 bedrijven gefaciliteerd om zich hier te vestigen. 

We participeren in het project Gelderland Valoriseert, in IkStartSmart en in de 

Doetinchemse Uitdaging. 

We organiseren een Business to business dag in Doetinchem en een Achterhoek Diner in 

Den Haag. 

We zijn samen met de binnenstadsondernemers bezig met het thema het Nieuwe Winkelen 

(bijvoorbeeld: Wifi in de binnenstad, verbetering samenwerking horeca ondernemers en 

winkeliers, oplossingen bedenken voor leegstand, centrumpromotie door bijvoorbeeld een 

Doetinchem App). 

Op verzoek van de ondernemers heeft de gemeente de reclameheffing ingevoerd op 

bedrijventerreinen Verheulsweide, Keppelseweg en De Huet. Wij zien toe op een goede 

besteding van de gelden. 

15

Op basis van de evaluatie over de sociaal economische afspraken met de IG&D bepalen we 

hoe we hiermee doorgaan. In deze begroting doen we een voorstel de middelen hiervoor 

op te nemen in het cWc fonds (zie programma 3). 

1.2 Mobiliteit 


In het kader van de ombuigingen heeft de raad in de voorjaarsnota 2011 een nadere prioritering 

vastgesteld in de verkeersmaatregelen. Deze prioritering is vervat in de shortlist 

verkeersmaatregelen t/m 2014. De shortlist wordt in samenhang met de nog niet gerealiseerde 

maatregelen uit 2012, in het jaar 2013 nader uitgewerkt. Nadruk ligt op veiligheidsmaatregelen 

voor kwetsbare verkeersdeelnemers. Veiligheidsprojecten richten zich op wegvakken en op 

kruisingen. Bij wegvakken gaat het vooral om de scheiding van langzaam verkeer en autoverkeer. 

In Doetinchem-Noord, op de Hoofdstraat in Gaanderen staat de veiligheid onder druk omdat 

fietsverkeer en autoverkeer er gemengd zijn. Het is daarom van groot belang daar snel 

maatregelen te treffen. Bij de kruisingen gaat het vooral om de oversteekbaarheid en springt 

vooral de rotonde in de Energieweg eruit. Er wordt gezocht naar mogelijkheden om het 

fietsverkeer langs de Oude IJssel onder de Energieweg door te leiden. 

Bereikbaarheidsprojecten betreffen vooral de aanleg van nieuwe infrastructuur en het aanpassen 

van bestaande infrastructuur aan de groeiende vraag naar mobiliteit. Nieuwe infrastructuur 

betreft de oostelijke randweg, de herinrichting van IJsselkade, Spinbaan en Melkweg, de 

aanpassingen aan de Onderneminsgweg en de aanpassing op Liemersweg als gevolg van de 

realisatie van de topsporthal op sportpark zuid. 

Tijdens het uitvoeren van de shortlist zien we nog steeds verbeterpunten op verkeersgebied. 

We kijken naar mogelijkheden met de provincie en andere partners maar bestaande budgetten 

zijn voorlopig leidend. 

Concreet betekent dit: 

Doetinchem noord 

De inrichting Kruisbergseweg voldoet niet aan het wegcategoriseringsplan en wordt in 2013 

voorzien van vrij liggende fietspaden. Daarnaast wordt de kruising Haareweg- 

Kruisbergseweg-Velswijkseweg gereconstrueerd. 

Herinrichting IJsselkade-Spinbaan-Melkweg 

De raad heeft een principebesluit genomen over de verkeerscirculatie. Hiermee wordt de 

leefbaarheid op de IJsselkade verbeterd. Begin 2013 start de uitvoering van de herinrichting 

van de drie wegen. De IJsselkade wordt een éénrichtingsweg in de richting van de C. 

Missetstraat. De Spinbaan wordt éénrichtingverkeer in de richting van de Raadhuisstraat. De 

Melkweg blijft in twee richtingen opengesteld. 

Aanpassingen Liemersweg-Sportpark zuid (komst multifunctionele sporthal) 

Door de komst van een multifunctionele sporthal op sportpark-zuid moeten er in 2013 

aanpassingen worden gedaan aan de Liemersweg. De raad heeft namelijk vastgesteld om de 

ontsluiting van de hal in sportpark zuid via de Liemersweg en de daarbij behorende 

verkeersvoorzieningen plaats te laten vinden. 

16

Oostelijke Randweg 

We zetten in op een beter bereikbare stad met de oostelijke randweg. Door de aanleg van 

de oostelijke randweg wordt het centrum met al zijn voorzieningen beter bereikbaar. De 

veiligheid en leefbaarheid in wijken als Oosseld en Schöneveld verbetert met de aanleg van 

de oostelijke randweg. 

Verbeteren fietsveiligheid rotonde Energieweg-Zaagmolenpad 

Uit de ongevallenstatistieken blijkt dat de rotonde op de Energieweg-Zaagmolenpad 

aandacht verdient. Voor de fietsers zal een tweerichtingen fietspad aangelegd worden tussen 

de Energieweg en de woningen aan de Brasem van de Oude IJssel naar het Zaagmolenpad. 

Fietsers worden onder de Energiebrug door geleid. Het fietspad aan de westzijde van de 

Energieweg vervalt volledig. Hierdoor wordt het oversteken van de Energieweg voor het 

langzaam verkeer tot een minimum beperkt. Daarnaast zal ook de verkeersregelinstallatie 

bij kruising Keppelseweg – Energieweg – 2 e Loolaan worden uitgebreid met een extra 

fietsoversteek. De fietsers rijden in de nieuwe situatie allemaal aan de zijde van het 

Metzocollege. 

Aanpassingen ondernemingsweg 

De aanpassingen aan de Ondernemingsweg en de afbuiging van de Frans Halsweg hebben 

een directe relatie met de aanleg van de oostelijke randweg. De uitvoering van het 

omvormen van de twee verkeersonveilige rotondes naar kruispunten met verkeerslichten 

die aansluiten op de oostelijke randweg start begin 2013. 

Hoofdstraat Gaanderen 

De Hoofdstraat Gaanderen wordt in 2013 heringericht als 30 km weg conform het 

wegcategoriseringsplan. De start van de uitvoering is afhankelijk van de realisatie van het 

Pelgrimterrein. 

1.3 Wonen 


De afgelopen jaren hebben we ons woningbouwprogramma fors bijgesteld. De ontwikkelingen 

in de markt en de in de toekomst te verwachten krimp vragen om een kleiner aantal te bouwen 

woningen. In regioverband zijn hierover afspraken gemaakt. Doetinchem heeft met de Taskforce 

een aanpak van de crisis bij de grondexploitaties ontwikkeld. Projecten worden in samenhang 

bekeken en afhankelijk van welk scenario de meeste kansen biedt voor Doetinchem als geheel 

worden projecten gefaseerd (naar een later moment start bouw doorgeschoven), 

hergeprogrammeerd (omgezet naar een ander type aanbod), of zelfs helemaal gestopt. In de 

Voorjaarsnota 2011 is een bedrag van € 29 miljoen opgenomen om het gat tussen het 

oorspronkelijke programma en de nu realistische uitvoering op te vullen. Met de Jaarrekening 

van 2011 is hierbinnen een voorziening getroffen van € 15 miljoen. 


Met de tweejaarlijkse Taskforcerapportages stuurt de raad direct op het 

woningbouwprogramma. Er wordt daarbij uitgegaan van het aantal dat als Doetinchems 

contingent binnen het regionaal overleg (Kwalitatief Woningbouw Programma) is 

afgesproken: 2.185 in totaal, 220 woningen jaarlijks. In het kader van de Taskforce zijn er 

geprioriteerde woningbouwprojecten benoemd en projecten die (voorlopig) in de ijskast 

gaan. 

17

Een van de geprioriteerde projecten is Iseldoks. De verwachting is dat de eerste fase, het 

zogenaamde Intermecoterrein in 2013 kan worden ontwikkeld. Een aantal infrastructurele 

werken zijn daartoe al uitgevoerd. 

Voor Vijverberg Zuid is een aangepaste verkaveling aan de orde. Samen met marktpartijen is 

overleg gevoerd hoe, gegeven de huidige bouwcrisis, dit project nu het beste in de markt 

kan worden gezet. Op het gebied van volkshuisvesting is Sité Woondiensten een belangrijke 

partner. Zo veel als mogelijk wordt samen opgetrokken om de stedenbouwkundige en 

volkshuisvestelijke vraagstukken aan te pakken. Dit gebeurt aan de hand van 

prestatieafspraken. 

De woonvisie staat aan de basis voor deze afspraken; deze is in 2012 opgesteld in nauwe 

samenspraak met Sité en andere woningbouwcorporaties. Dit beleidsdocument is een 

belangrijke onderlegger voor de bepaling van de kwaliteit van onze woningbouw. 

1.4 Cultuur en evenementen 


Na de verwerking van de diverse ombuigingen op cultuur is er een basis bereikt van wat 

Doetinchem op cultureel gebied te bieden heeft. Deze huidige culturele infrastructuur willen we 

behouden omdat we dit waardevol vinden voor Doetinchem als stad en centrumgemeente van 

de Achterhoek. 

Vanaf 2013 geven we ons nieuwe evenementenbeleid vorm. Wij willen de komende jaren als 

centrumstad iets extra’s bieden aan een breed publiek. Wij kiezen nadrukkelijk voor een 

stimulerend evenementenbeleid met de kernwaarden Authentiek, Kwaliteit, Creativiteit en 

Duurzaamheid. We willen de organisatoren, middenstand en horeca uitdagen te komen tot een 

onafhankelijke stichting die per 2015 de evenementen coördineert en stimuleert en daarbij een 

deel van het evenementenbudget overneemt. 


Op 1 januari 2013 sluiten wij in samenwerking met de gemeenten Bronckhorst en Doesburg 

een budgetcontract af met de Bibliotheek West-Achterhoek. Onderdelen van dit traject zijn 

regionalisering en digitalisering van het bibliotheekwerk in de Achterhoek. Specifiek voor 

Doetinchem geldt de uitwerking van de steunpunten in wijken en dorpen waaronder het 

convenant Bibliotheek op School. 

Net als voor 2012 sluiten we met schouwburg Amphion voor 2013 een éénjarige 

budgetovereenkomst af. De invoering van meerjarige budgetfinanciering is uitgesteld naar 

2014. 

Binnen het nieuwe Stadsmuseum start in 2013 de Kunstuitleen en de Museumwinkel. 

Eind 2013 moet duidelijk zijn of de samenwerking binnen het evenementenbeleid kan leiden 

tot de oprichting van een stichting en onder welke voorwaarden. 

Een nieuwe periode Cultuurpact, regionaal cultuurbeleid, in 2013 vormgeven met inbegrip 

van de provinciale regeling Cultuureducatie met kwaliteit. 

18

1.5 Plattelandsontwikkeling 


We ontwikkelen een nieuwe integrale vorm van Plattelandsontwikkeling in het buitengebied. 

Hierbij leggen we verbindingen tussen verschillende beleidsterreinen. Een kansrijk, duurzaam en 

sociaal platteland als integraal onderdeel van de Achterhoek en Doetinchem als stedelijk 

centrum. Met sociale samenhang als een wezenlijk onderdeel voor bewoners van het 

buitengebied. 

We versterken de vitaliteit van het Doetinchemse buitengebied op ruimtelijk vlak, op het vlak 

van wonen, werken en recreëren. We zetten in op de versterking van de huidige 

landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten en diversiteit als kernwaarden van ons 

buitengebied en het bevorderen van duurzaamheid in het gebruik van het buitengebied. We 

willen daarbij ruimte bieden voor nieuwe (economische) ontwikkelingen en initiatieven binnen 

gestelde kaders. Dit betekent economische activiteiten met respect voor het landschap, waarbij 

we de stad Doetinchem zien als meerwaarde voor het buitengebied met haar centrale 

voorzieningen en evenementen. Tevens hebben we aandacht voor veilige en aantrekkelijke fiets- 

en autoverbindingen in het buitengebied. 


een integrale werkwijze uitwerken met een rol voor een interne accountmanager 

buitengebied. 

Extern actief belangenorganisaties buitengebied benaderen en in 2013 de concept visie 

met hen delen en vervolgens door de gemeenteraad laten vaststellen. 

19

2. Duidelijk en veilig 

In het programma Duidelijk en veilig beschrijven we onze visie op veiligheid binnen de gemeente 

Doetinchem. U leest hier wat we concreet gaan doen in 2013 om deze visie te realiseren. Kern 

van onze visie is dat we door het kiezen van de juiste samenwerkingsverbanden de kracht in de 

samenleving willen versterken. 

De keus voor partners die dezelfde idealen hebben als de gemeente Doetinchem is terug te 

vinden bij zowel de brandweer als de Omgevingsdienst. Wij benutten de schaalvoordelen van de 

deskundigheid en doelmatigheid van de grote regio. Tegelijkertijd hanteren wij een schaal die 

past bij de sfeer en cultuur van onze gemeenten en de menselijke maat die daarbij hoort. Dat is 

belangrijk voor de betrokkenheid van de gemeenteraden en colleges, maar vooral voor de 

positie van de vrijwilligers 

2.1 Deregulering en handhaving 


Rijk, IPO en VNG willen de kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving op het 

gebied van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu verbeteren. Zij hebben afgesproken 

uitvoeringsorganisaties op te richten op het schaalniveau van de veiligheidsregio’s die taken op 

het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving gaan uitvoeren. Doetinchem 

organiseert een uitvoeringsorganisatie met de provincie Gelderland en de gemeenten Aalten, 

Berkelland, Bronckhorst, Lochem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk en 

Zutphen. Hiermee wordt afgeweken van het niveau van de Veiligheidsregio. De invloed van 

gemeenten en provincie is zo beter gewaarborgd. 

We gaan verder met de uitvoering van ons integraal veiligheidsplan. Hierin zijn korte lijnen 

tussen betrokken organisaties en verschillende afdelingen geborgd. Een aantal jaren geleden zijn 

we gestart met deregulering; we willen toe naar minder regels en meer beslissingsruimte voor 

bewoners en ondernemers. Deze dereguleringen zullen we ook in 2013 verder doorzetten. 


Op 1 januari 2013 wordt de Omgevingsdienst Achterhoek operationeel. Onder leiding van 

een kwartiermaker worden de laatste puntjes op de i gezet. Er is inmiddels een sociaal plan 

en een communicatieplan. 

We onderzoeken met regiogemeenten de samenwerkingsmogelijkheden voor het 

veiligheidsbeleid en de bezwaarschriftencommissie. 

We gaan verder met de uitvoering van het integraal beleidsplan. 

In 2012 zijn zowel het kader als de uitvoeringsregels voor het Doetinchemse drugbeleid 

vastgesteld. Hierin zijn onder andere regels opgenomen over het vestigingsbeleid van 

coffeeshops en de minimale afstand die zij moeten betrachten tot scholen opgenomen. Deze 

verscherping van het drugbeleid wordt in 2013 uitgevoerd. 

20

2.2 Veiligheid preventief 


We kiezen voor preventie door in te zetten op onze jeugd. Wij willen weten wat er speelt, 

zodat we overlast kunnen voorkomen en terugdringen. Het Jeugdinterventieteam wordt in 

nauwe samenwerking met de wijkwachten ingezet op de hotspots (onder andere prioritaire 

handhavinggebieden). In Doetinchem hanteren wij sinds enige tijd de werkwijze om de zorg-, 

jeugd- en veiligheidsketen op casusniveau goed kort te sluiten. Gemeenten hebben veel meer 

dan vroeger ene regierol op dit terrein. 

Waar nodig zal ook komend jaar repressief opgetreden worden, echter niet eerder dan dat wij 

andere mogelijkheden ingezet hebben om de overlast te voorkomen of terug te dringen. 


Wijkwachten nieuwe stijl. We willen een kwaliteitsslag maken met de wijkwachten, 

inclusief de jeugdtoezichthouders. De constructie rondom de wijkwachten 

gericht op arbeidsparticipatie is onderdeel van het in 2012 uitgewerkte concept cWc, 

We zetten in op (preventie) jeugdoverlast, drugs(overlast), geweld. Deze zullen 

terugkomen als prioriteit in het integraal veiligheidsbeleid voor de komende jaren. 

2.3 Brandweer 


De brandweerzorg in Bronckhorst, Doetinchem, Montferland en Oude IJsselstreek wordt sinds 

1 januari 2011 verzorgd door Brandweer Achterhoek West (BAW). In deze samenstelling kan 

de effectiviteit, betaalbaarheid en continuïteit gewaarborgd worden. Het vraagt eenzelfde 

cultuur en een goede samenwerking. Bovendien houden de deelnemende gemeenten houden 

voldoende grip op de organisatie. 

De brandweer zet in op het vergroten van het risicobewustzijn van burgers en bedrijven in de 

Achterhoek West. Bijzondere aandacht heeft de brandveiligheid voor kwetsbare groepen. 

Zorgorganisaties maken samen met de brandweer werk van hun verantwoordelijkheid. 


Brandweerkazerne. Het bestemmingsplan is in procedure geweest. Er zijn geen zienswijzen 

ingediend dus het bestemmingsplan kan ongewijzigd worden vastgesteld in de raad van 4 

oktober. Op dat moment wordt ook de beschikbaarstelling krediet aan de orde. 

Begin december 2012 kan de brandweer starten met de bouwwerkzaamheden ter plaatse. 

Voorafgaand hieraan worden door de gemeente de voorbereidende werkzaamheden 

gedaan: de toegangsweg vanaf de Europaweg wordt aangelegd en de aansluitingen voor het 

riool e.d. worden gemaakt 

Verwachting is dat de bouw van de kazerne voor 1 januari 2014 gereed is. 

In 2011 is het beleidsplan 2011-2015 van het cluster Brandweer Achterhoek West 

vastgesteld. De brandweer gaat in 2013 volgens plan aan de slag met het opstellen van een 

materieelplan voor het gehele cluster. 

Ook gaat de brandweer meedraaien in een regionale pilot op het gebied van variabele 

voertuigbezetting waarbij de post Doetinchem als pilotpost gaat dienen. 

Ook nieuwe landelijke inzichten op het gebied van bluswater wordt in 2013 toegepast in het 

gehele cluster. 

21

3. Nabij en zorgzaam 

Ook al is het rijksbeleid momenteel onzeker, we verwachten alsnog een uitbreiding van taken 

en verantwoordelijkheden in het sociale domein binnen het gemeentelijke beleid. Hierdoor 

kunnen we als gemeente steeds meer zelf bepalen en keuzes maken. In 2011 hebben we de basis 

gelegd voor deze keuzes en hebben we ze deels al gemaakt. We gaan uit van de eigen kracht en 

zelfredzaamheid van burgers en van gerichte solidariteit. Ons sociale beleid is niet alleen van de 

gemeente, we zijn er allemaal van. De samenleving wordt een stuk plezieriger als we ook wat 

voor elkaar over hebben. 

Als gemeente bieden we ondersteuning voor diegene die het zelfstandig of met hulp van 

mensen uit zijn/haar omgeving niet redden. We zien de toekomstige transities in het sociale 

domein tevens als transformaties en benutten de kans om als “systeemeigenaar” het systeem 

minder ingewikkeld te maken en nabij de burgers te organiseren. We willen toe naar een 

integrale aanpak van de problemen die individuen en/of gezinnen ondervinden. 

Risicomanagement sociaal domein 

We investeren in het risicomanagement voor het sociale domein. Vergelijkbaar met de 

risicokaarten zoals we deze ontwikkeld hebben voor de grondexploitaties willen we ook voor 

het sociale domein de risico’s inzichtelijk maken. Zeker in relatie tot de decentralisaties van het 

rijk. Bij deze begroting presenteren we de eerste uitkomsten van de risicoanalyse op basis van 

de huidige wetgeving (Wwb. Wsw en Wmo-individuele voorzieningen; zie hiervoor de paragraaf 

bedrijfsvoering en de bijlagen). Omdat 2 van de drie transities momenteel controversieel zijn en 

Jeugdzorg nog in de eerste fase zit (invoering per 2015), kunnen we hiervoor nog geen 

risicokaarten maken. We zien het risicomanagement in het sociale domein als een groeimodel. 

Dit werken we in 2013 en 2014 verder uit. We werken toe naar het kwantificeren van de 

risico’s voor de verschillende (beleids)onderdelen om zo nodig beheersmaatregelen te kunnen 

nemen. 

3.1 Welzijn en Zorg 


Welzijn 

Wij willen invulling aan een toekomstbestendig Zorg- en welzijnsbeleid. Echter de financiële 

middelen die beschikbaar komen via het gemeentefonds zullen naar alle waarschijnlijkheid 

minder zijn dan voorheen. Dit betekent dat we het anders en efficiënter moeten doen. Als 

gemeente willen we tevens zorg en welzijn minder ingewikkeld en dichterbij maken (in wijken 

en dorpen). Hiervoor zijn we bezig met de invoering van een andere werkwijze van het welzijn- 

en wijkwerk in onder de titel “Wijkwerk nieuwe stijl” (WNS). Hierbij kijken we zowel naar de 

collectieve vragen in de wijk als naar de vragen van achter de voordeur. En we maken de 

systeemwereld toegankelijker, door “erop af” te gaan en het voor de burgers eenvoudiger te 

maken en dichterbij hun leefwereld te brengen. 

Wijkwerk nieuwe stijl (WNS) en het cWc 

Wijkwerk nieuwe stijl en het cWc geven beiden invulling aan dezelfde ontwikkeling in de 

samenleving en de gemeente Doetinchem. Het laten participeren van mensen vanuit eigen 

22

kracht en verantwoordelijkheid in de maatschappij is voor beiden het uitgangspunt. Wijkwerk 

nieuwe Stijl kent vier richtingen in de uitwerking: 

1. wijkbedrijf 

2. buurtcoaches 

3. wijknetwerk & wijkregie 

4. wijkservicepunt 

De beoogde maatschappelijke effecten van het cWc worden bereikt met het geven van 

uitvoering aan het Wijkbedrijf. We kiezen ervoor de denklijnen van het cWc hierbinnen vorm 

te geven. Hieraan koppelen we de sociaaleconomische afspraken tussen de gemeente en de 

ondernemersvereniging IG&D. 

Conform het aangenomen amendement bij de vaststelling van de voorjaarsnota 2011, zou vanaf 

2013 een investeringsbedrag beschikbaar gesteld worden voor het cWc van € 500.000 voor 

twee jaar. De dekking van dit bedrag moet voortkomen uit de budgetten: 

- Economisch contract ( € 150.000); nu sociaal economische afspraken 

- Wijkwachten (€ 200.000) 

- Oormerken van € 150.000 uit de resterende middelen t.b.v. wijkwerk nieuwe stijl. 

In de begroting 2012 zijn deze budgetten blijven bestaan voor de genoemde onderdelen. 

Wanneer we het amendement cWc uitvoeren betekent dit dat er in de jaren 2013 en 2014 

geen middelen zijn voor de sociaal economische afspraken en de wijkwachten. En we moeten 

een extra bezuiniging realiseren op wijkwerk nieuwe stijl. Tussen raad en college is, op diverse 

momenten in 2012, uitgewisseld dat dit niet wenselijk is. 

We stellen daarom voor de bovengenoemde bedragen, zoals opgenomen in de begroting, voor 

de sociaal economische afspraken en voor de wijkwachten samen te voegen en een 

egalisatiereserve van te maken. Dit noemen we het cWc fonds. Concreet betekent dit dat de 

bedragen die in een jaar niet benut worden voor de posten wijkwachten en sociaal economische 

afspraken doorgesluisd worden naar het cWc fonds. Financieel technisch zullen we voor de 

besteding van dit fonds spelregels opstellen. Daarnaast blijven we de ontwikkeling van het 

wijkbedrijf en de verbreding daarvan beschouwen als het instrument binnen wijkwerk nieuwe 

stijl, die tevens de beoogde maatschappelijke effecten van het cWc zal realiseren. 

Wmo 

Voor de uitvoering van de Wmo zetten we De kanteling voort waardoor we de wet zoals die 

bedoeld is vorm geven. Het verzekerd recht maakt plaats voor het compensatiebeginsel. Dit 

principe brengen we onder bij de werkwijze “Wijkwerk nieuwe stijl”. We gaan er vanuit dat een 

nieuw kabinet onderdelen van de Awbz zal decentraliseren naar de gemeente. Onze gemaakte 

keuzes in visie en uitgangspunten laten we ook hiervoor leidend zijn. 

Via de compensatieagenda (zie financiële hoofdstuk) blijven we structureel een bedrag 

reserveren voor mogelijke tekorten op de Wmo budgetten. De afgelopen jaren was 

voortdurend sprake van een tekort op deze budgetten. Hiervoor hebben we maatregelen 

getroffen waardoor we de ontstane tekorten hebben weggewerkt en meer grip hebben op de 

ontwikkeling van deze budgetten. De Wmo blijft echter een open einde regeling en met de 

nieuwe ontwikkelingen zoals mogelijk de decentralisatie van onderdelen van de Awbz, is het de 

vraag hoe zich dit ontwikkelt. 

Volksgezondheid 

Ons volksgezondheidbeleid richt zich in grote mate op leefstijlinterventies. Dat vraagt een 

integrale aanpak met onder andere sport(service), de eerste lijn en Menzis als belangrijke 

23

partners. Tegelijkertijd wordt gezocht naar slimme verbindingen ten aanzien van de inzet van de 

financiële middelen om gerichte leefstijlinterventies te kunnen realiseren 


- We bouwen het groeimodel risicomanagement voor de Wmo uit en verwerken hierin de 

verschillende prestatievelden. 

- De in 2012 gelanceerde digitale sociale kaart (DSK): www.zorgplein.doetinchem.nl zal in 

2013 verder worden ontwikkeld. 

- We voeren de beleidskaders Wmo en volksgezondheid uit. Mantelzorgondersteuning 

wordt herijkt; gerichte samenwerking moet leiden tot meer efficiëntie en effectiviteit. 

- De GemeentePolis wordt in 2013 verder ontwikkeld met de module compensatie 

zorgkosten minima, preventie volksgezondheid, re-integratie en participatie in de wijk. 

- Het huidige Wmo aanbod en het aanbod van AWBZ begeleiding worden geïnventariseerd 

en opnieuw vastgesteld op basis van de gekozen uitgangspunten. De uitkomsten voor de 

individuele Wmo voorzieningen worden meegenomen in het voorbereidingstraject om 

te komen tot een nieuwe contractronde voor hulp bij het huishouden en hulpmiddelen. 

- Wijkwerk nieuwe stijl krijgt in drie onderdelen verder vorm en inhoud; het nieuwe 

wijkregie, het wijkbedrijf en het functioneren van buurtcoaches in de wijken. Na de start 

van een team buurtcoaches in 2012 in Overstegen en De Huet, zullen we omstreeks de 

zomer van 2013 deze werkwijze uitrollen naar andere wijken. 

- We geven uitvoering aan het regionaal OGGZ beleidsplan en het Achterhoeks Regionaal 

Kompas bestrijding dakloosheid 2008 tot en met 2013 en gaan aan de slag met de 

voorbereiding van nieuwe kaders vanaf 2014. Een voorbeeld van dat wat nog uitgevoerd 

wordt in 2013 is het realiseren van onconventioneel wonen. 

- In 2013 evalueren en herijken we het armoedebeleid en voeren we de herijking van de 

schulddienstverlening uit. 

3.2 Werk en inkomen 


De financieel economische crisis heeft ook in onze regio gevolgen gehad voor de ontwikkeling 

van de werkloosheid. Na een groei van de werkloosheid van begin 2009 tot en met februari 

2010, een daling tot medio 2011 en weer een toename vanaf eind 2011, is in het eerste halfjaar 

van 2012, ondanks diverse reorganisaties en faillissementen, maar dankzij seizoensinvloeden, de 

werkloosheid weer licht gedaald. Deze daling was minder groot dan in dezelfde periode van 

2011. Ten opzichte van eind juni 2011 is de werkloosheid in de regio Achterhoek dan ook 

toegenomen met 7%. Ter vergelijking: provincie Gelderland (+ 4%) en Nederland (+ 2%) 1. 

Wij blijven inzetten op een zo hoog mogelijke arbeidsparticipatie van alle burgers in onze 

gemeente. Op basis van de achterliggende visie van de controversieel verklaarde Wet werken 

naar vermogen, onderzoeken we de mogelijkheden voor de doelgroepen aan de onderkant van 

de arbeidsmarkt. Het stijgen van de werkloosheid heeft gevolgen voor het aantal personen dat 

een beroep moet doen op de bijstand. Al met al wordt het steeds moeilijker met de 

beschikbare middelen onze doelstelling van “zoveel mogelijk mensen aan het werk”, te bereiken. 

1 Bron: Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek juni 2012; UWV Werkbedrijf. 

24


We anticiperen op de komst van één nieuwe regeling voor de onderkant van de 

arbeidsmarkt, in samenhang met de bredere transities in het sociale domein. 

We geven vanuit Werk & Inkomen mede vorm aan de ontwikkeling van het wijkbedrijf 

(zie programma 3; Wijkwerk nieuwe stijl) en de sociaal economische afspraken met de 

IG&D (zie programma 1; Economie) 

We onderzoeken scenario’s aangaande verdergaande samenwerking/fusie met de sociale 

diensten van buurgemeenten en het SW bedrijf 

We onderhouden het huidige risicomanagement dat we uitvoeren voor de Wwb en Wsw 

en sluiten dit aan op de ontwikkeling van het risicomanagement voor het totale sociale 

domein. 

25

4. Jeugd, Educatie en Sport 

Wij willen een gemeente zijn waar ieder kind de kans krijgt en meedoet in de samenleving. 

Jeugd, onderwijs, sport en bewegen zijn beleidsterreinen waarop we blijven investeren, ook in 

financieel moeilijke jaren. Zowel in ons coalitieakkoord 2012-2014 als in de resultaten van de 

ombuigingsoperatie in 2011, zijn investeringen en inzet op sport, jeugd en onderwijs overeind 

gebleven. We hebben geconcludeerd dat op zichzelf de kwaliteit aan voorzieningen voor jeugd 

en onderwijs voldoen. We hebben hier keuzes in gemaakt waardoor nu duidelijk is waar we 

voor gaan de komende jaren. We spelen hierbij in op de trend van ontgroening in onze regio en 

uiteindelijk ook in Doetinchem en bereiden ons voor op de komst van de een grote taak met 

belangrijke verantwoordelijkheden, de jeugdzorg. 

4.1 Jeugd 


De grootste uitdaging voor de komende jaren is ons voorbereiden op de decentralisatie van de 

Jeugdzorg. We pakken dit voortvarend op en werken hierbij samen met de regiogemeenten en 

de provincie Gelderland. We zijn gestart met een gezamenlijke visievorming. 

Het rijk brengt op termijn alle vormen van jeugdzorg onder verantwoordelijkheid van 

gemeenten. Deze stelselwijziging beoogt meer samenhang in zorg, minder bureaucratie van de 

zorg voor jeugd en minder toestroom naar gespecialiseerde zorg. Een en ander moet leiden tot 

meer kwaliteit en doelmatigheid. Het doel van de decentralisatie is niet de gemeenten als 

uitvoerder aan te wijzen, maar als bestuurlijke verantwoordelijke en financier van de partijen die 

het moeten uitvoeren. De gemeenten richten zich op regie en sturing op kwaliteit, 

doelmatigheid en samenwerking. 


We bereiden de transitie van de Jeugdzorg voor. Hiervoor werken we met een regionale 

projectstructuur. In 2012 is het analysedocument afgerond. In 2013 gaan we aan de slag 

met de volgende fase. Voor de regionale projectgroep jeugdzorg leveren we vanuit 

Doetinchem een bestuurlijk trekker en ambtelijke opdrachtgever, de projectleider en 

ambtelijke medewerkers. Gekoppeld aan de Jeugdzorg is de ontwikkeling van het 

Centrum voor Jeugd en Gezin, dat als basis zal dienen. Gezien de regionale functie van 

diverse jeugdzorginstellingen, werken we ook hiervoor samen met de regiogemeenten. 

We gaan verder met de integratie van de aanspreekpunten CJG en de functie 

buurtcoaches binnen de werkwijze welzijn nieuwe stijl. 

We voeren de Jeugdagenda 2013 uit. Het uitgangspunt dat wij hanteren is preventief, 

laagdrempelig beleid gericht op het thema opvoeden en opgroeien. Voor de totale 

doelgroep 0-23 jaar wordt het aanbod vraaggericht ingezet en stuurt de gemeente op 

de samenwerking van de diverse instellingen, zodat een gezamenlijk en sluitend aanbod 

ontstaat. 

We blijven inzetten op risicojongeren via het Jeugdinterventieteam (JIT), Toeleiding Zorg 

en het tienermoederproject Young & Kids. 

26

Via de pilot Jeugdmaatschappelijkwerk, die is uitgerold over alle VO scholen in de regio, 

werken we aan de aansluiting van de zorgstructuren in het onderwijs en de gemeente in 

het licht van de komst van Jeugdzorg en het passend onderwijs. 

SJOG (stichting jongerenorganisatie Gruitpoort) is in september 2012 geopend. Deze 

voor en door jongeren gerealiseerde multifunctionele accommodatie zal in 2013 zijn 

eerste echte jaar draaien. Wij letten op het functioneren hiervan in relatie tot de andere 

onderdelen van ons jeugdbeleid. 

4.2 Onderwijshuisvesting 


Het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2009 is vastgesteld in de raadsvergadering van 

9 juni 2009. Elk jaar wordt dit plan geëvalueerd, met de gemeenteraad besproken en wordt de 

voortgang bepaald. Inmiddels is besloten de onderwijshuisvesting te vernieuwen in Gaanderen, 

Doetinchem- Noord en uit te breiden voor het Rietveldlyceum en De Isselborgh. We werken 

aan de uitvoering hiervan. 

Tussen de gemeente en het voortgezet onderwijs speelt de discussie over doordecentraliseren 

van de onderwijshuisvesting van gemeente naar schoolbesturen. Dit speelt landelijk, maar de 

laatste tendens is dat in krimpgebieden schoolbesturen hier niet aan willen, wat ook wel logisch 

te verklaren is. Wij blijven hierover wel in gesprek met de schoolbesturen, die dit regionaal 

bezien. 


We maken verdere stappen in de voorbereiding voor nieuwe huisvestingsvoorzieningen 

voor het basisonderwijs in de wijk Noord en in Gaanderen. Wij gaan in beide gevallen 

voor de uitwerking van het brede school concept, dus meer dan alleen voorzieningen 

voor het basisonderwijs. 

Voor Noord zijn de verkenning van mogelijkheden afgerond . Wij werken verder aan de 

locatiekeuze en het programma van eisen van het nieuwe gebouw. 

Voor Gaanderen geldt hetzelfde, waarbij het in principe om vervanging van de St. 

Martinus- en Augustinusschool gaat. 

Voor de Isselborgh (cluster 4 onderwijs) streven we naar een definitieve oplossing voor 

het capaciteitstekort. Deze school is nu gehuisvest op 6 verschillende locaties. 

4.3 Sport 


De situatie rondom sport in Doetinchem is goed en we willen dat dit zo blijft. Met alle 

verenigingen en commerciële sportaccommodaties kent Doetinchem een goede sport- 

infrastructuur. Met het ingerichte Sportservicepunt en het vastgestelde visiedocument 

“Doetinchem in vorm”, met bijbehorend jaarlijks uitvoeringsprogramma hebben we de basis 

versterkt en zijn de keuzes voor het Doetinchemse sportbeleid bepaald. 


Sportservice Doetinchem: het leggen en onderhouden van verbindingen tussen 

sportaanbieders en andere sectoren in de samenleving. In juni 2012 is Sportservice 

Doetinchem een zelfstandige stichting geworden. In nauw overleg met de gemeente 

27

faciliteert Sportservice Doetinchem het Doetinchemse verenigingsleven. Er wordt meer 

samenhang gebracht in het sportaanbod. Sportservice Doetinchem begeleidt de 

buurtsportcoaches en ondersteunt de sportraad. Verenigingen kunnen vragen stellen en 

advies vragen. Inwoners van Doetinchem kunnen sneller het totale sportaanbod vinden. 

In 2013 starten vijf buurtsportcoaches in het kader van de Brede Impuls 

Combinatiefuncties. Dit in het kader van het programma sport en bewegen in de buurt. 

Een buurtsportcoach verbindt een sporten beweegaanbieder met een organisatie voor 

onderwijs, cultuur, gezondheid of kinderopvang. Een buurtsportcoach kan bijvoorbeeld 

gymlessen geven op school en training geven op een sportclub. 

Uitvoering van de conclusies en aanbevelingen uit het accommodatieonderzoek. In 2012 

wordt nieuw accommodatiebeleid geschreven voor sportaccommodaties. In het rapport 

worden nieuwe kaders vastgelegd. Maar er komen ook een aantal acties voort uit het 

onderzoek. Zo is vervolgonderzoek wenselijk naar toegankelijkheid van 

gemeentelijke accommodaties voor mensen met een beperking. Verder liggen er een 

aantal knelpunten waarvoor een oplossing moet worden gezocht. Op basis van de 

nieuwe kaders kan in 2013 uitsluitsel worden gegeven aan verenigingen die concrete 

vragen hebben over de toekomst van hun accommodatie. 

Start werkzaamheden sportraad. Een lang gekoesterde wens is de komst van een 

sportraad. Deze raad, samengesteld uit vertegenwoordigers van verenigingen, 

adviseert de gemeente. Verder levert de sportraad een bijdrage aan de organisatie van 

activiteiten in het kader van de nationale sportweek. 

Volgen van en anticiperen op ontwikkelingen multifunctionele hal op Zuid en 

sportcentrum Rozengaarde. Na een lang traject van voorbereidingen komt nu de fase 

van realisatie van de multifunctionele hal in zicht. Met de huurders van de hal van 

Rozengaarde (die niet meegaan naar de hal) moeten afspraken gemaakt worden over 

andere sportlocaties. 

Intensiveren van regionale samenwerkingsverbanden op het gebied van sport in het kader 

van Gelderland Sportland. De Provincie Gelderland stimuleert sporten meer dan 

voorheen. Projecten die voorkomen uit regionale samenwerking en een positieve impuls 

aan de sport in Gelderland geven maken kans op subsidie. Om kansrijke projecten te 

ontwikkelen werken we regionaal samen. 

28

5. Organisatie van de toekomst 

In het programma organisatie van de toekomst beschrijven we onze visie en de daaruit 

voortvloeiende activiteiten voor onze bestuurlijke en ambtelijke organisatie. Kern van onze visie 

is dat we raad, college en ambtelijke organisatie als een geheel beschouwen. De organisatie 

functioneert het beste als de drie onderdelen in goede samenhang met elkaar functioneren. 

Voor de gemeentelijke organisaties gaat er de komende jaren veel veranderen. Onder andere 

door de taakdecentralisaties, door intensivering van samenwerkingsverbanden, door de 

veranderingen op de arbeidsmarkt en door de bezuinigingsopdracht op de ambtelijke 

organisatie. In dit programma gaan we hierop in. 

5.1. Taakdecentralisaties 


Met het vallen van het kabinet Rutte 1 zijn twee van de drie grote decentralisatieoperaties 

controversieel verklaard. Zowel de AWBZ-begeleiding als de WWnV worden zijn op dit 

moment niet verder doorgezet door het Rijk. Verdere wetsontwikkeling ligt in ieder geval stil 

tot na de formatie. Dit betekent dat de feitelijke decentralisatie in ieder geval niet eerder dan 

2014 ingevoerd zal kunnen worden. Jeugdzorg staat nog gepland voor 2015 en is niet 

controversieel verklaard. 

De invloed van de decentralisaties op onze bedrijfsvoering zal groot zijn. In deze begroting 

vindt u een inventarisatie van de risico’s op het gebied van de Wwb/ Wsw en de WMO 

prestatieveld 6. Dit breiden we uit met de decentralisaties zodra hier vanuit het Rijk meer over 

bekend is. In de tussentijd gaan we wel verder met deze decentralisaties. We verwachten hier 

in 2013 mee te kunnen starten. 


In Regioverband gaan we verder met de drie taakdecentralisaties. Voor iedere decentralisatie 

functioneert een projectgroep, onder leiding van 2 bestuurders uit het Poho sociaal. 

We vullen ons risicomanagement verder in voor de decentralisaties, dit doen we in 2013 en 

2014. We doen dit volgens dezelfde risicomanagement- methodiek als de Taskforce en de 

garantstellingen. 

29

5.2. Onderzoek fusietraject Oude IJsselstreek 


De colleges van Doetinchem en Oude IJsselstreek hebben de intentie uitgesproken voor een 

gezamenlijk fusietraject. Ze willen onderzoeken wat de optimale vorm van samenwerking is 

tussen beide gemeenten. Uitgangspunt hierbij is ‘klein binnen groot’, basis zijn de bestaande 

samenwerkingsvormen en netwerken in de samenleving. Opschalen kan alleen als daarmee deze 

samenwerkingsvormen aan kracht kunnen winnen. 


Eind 2012 en begin 2013 zal een onderzoek worden gedaan naar de haalbaarheid en 

wenselijkheid van een fusie. Kader hiervoor is de wet Arhi. De uitkomsten van het 

onderzoek zullen begin 2013 gepresenteerd worden. Afhankelijk van de uitkomsten hiervan 

zal eventueel een herindelingontwerp geformuleerd worden. Wanneer beide raden hier ook 

mee instemmen zal dit vervolgens worden voorgelegd aan de provincie Gelderland. 

5.3. Gemeentelijke dienstverlening 


Het verder verbeteren van de gemeentelijke dienstverlening is een belangrijke ambitie. We 

doen dit door onszelf te meten door middel van benchmarks en tevredenheidsonderzoeken. 

We zoeken hiervoor samenwerkingsmogelijkheden met andere (gemeentelijke) organisaties, 

bijvoorbeeld op het gebied van ICT. Ook een mogelijk fusietraject is erop gericht de 

dienstverlening in brede zin voor onze bewoners nog verder te verbeteren. 


De Registratie Niet-Ingezetenen (RNI) wordt onderdeel van de Basisregistratie Personen 

(BRP). De invoeringsdatum is nu gepland op 11 februari 2013. Er komen 18 

loketgemeenten waaronder Doetinchem. De benodigde middelen hiervoor krijgen we 

kostendekkend vergoed vanuit het Rijk. 

5.4. Omvang gemeentelijke organisatie 


Met de Voorjaarsnota 2011 hebben we een ombuigingenpakket van €13,5 miljoen vastgesteld. 

Hiervan bestond € 3,9 miljoen uit ombuigingen op het gebied van personeel. Hier is met de 

crisis nog eens € 1,6 miljoen bovenop gekomen. Terugloop in het aantal bouwaanvragen en 

projecten leidt ertoe dat een deel van het personeel niet meer aan haar taakstelling kan 

voldoen. 

In totaal is hiermee de ombuiging op het gebied van personeel ruim eenderde van de totale 

ombuiging, namelijk € 5,4 miljoen op een totaalbedrag van € 15,1 miljoen. De rek is hiermee uit 

de organisatie. 

30


We geven uitwerking aan het SPP. In 2013 neemt de omvang van de organisatie af. Vooral 

op het fysieke domein neemt het werk af. 

De afgelopen tijd zijn er weer extra taken naar gemeenten toe gekomen, zoals het loket 

gevonden voorwerpen. Nieuwe taken kunnen we niet meer opvangen binnen de krappe 

formatie. De komende periode zullen we deze nieuwe taken inzichtelijk maken. 

Het wordt een uitdaging de goede mensen in huis te kunnen blijven halen. Vanaf 2016 

stromen veel medewerkers uit op basis van leeftijdspensioen. Tot 2020 gaat dit om 100 

fte. En de gemeente Doetinchem wil niet worden overgeleverd aan dure externe 

deskundigen. Die kunnen we namelijk niet betalen. Daarom zullen we, hoe paradoxaal 

het ook klinkt, naast werken aan gerichte uitstroom ook moeten gaan werken aan 

gerichte instroom. Om de Kwaliteit en Kontinuiteit van onze dienstverlening tegen het 

afgesproken lage Kostenniveau te kunnen realiseren. 

31

Hoofdstuk 3 

Financiële positie 

gemeente Doetinchem 

32

1 Inleiding 

Hoofdstuk 3 Financiële positie 2013-2016 

In dit hoofdstuk informeren we u over de financiële positie van de gemeente Doetinchem zoals 

we die verwachten in de periode 2013-2016. We noemen dat het financieel 

meerjarenperspectief. We zetten het financieel beleid van de afgelopen jaren voort. Dat is erop 

gericht om de financiële gevolgen van de crisis het hoofd te bieden en een structureel gezonde 

financiële positie te hebben. 

2 Wat is ons financieel beleid? 

We willen een financieel gezonde gemeente zijn. Daarom is ons financieel beleid gericht op het 

voldoen aan de volgende voorwaarden: 

Een meerjarig structureel sluitende begroting. Jaarlijks zijn de structurele lasten en baten in 

evenwicht. 

Voldoende weerstandsvermogen. Voldoende algemene reserve om algemene 

bedrijfsvoeringrisico’s te dekken en voldoende bestemmingsreserves om specifieke risico’s 

te dekken. De algemene reserve is minimaal 10% (= € 11miljoen) en maximaal 12% (= € 13 

miljoen) van het relevante begrotingstotaal (dit is exclusief grondexploitatie en legesplichtige 

activiteiten met eigen egalisatiereserves). 

Aanvullend op deze voorwaarden hanteren we de volgende begrotingsprincipes: 

In de begroting van het voorliggende jaar worden geen stelposten nog te realiseren 

ombuigingen opgenomen. Het saldo van de jaarschijf toont in hoeverre deze sluitend is. 

Het financieel beleid wordt ondersteund door een begrotingsdiscipline waarbij: 

o structurele tegenvallers direct worden gecompenseerd met structurele ombuigingen; 

o structurele meevallers als voordeel worden ingeboekt in de begroting en daarmee 

gebruikt als invulling van heroverweging van bestaand beleid; 

o incidentele meevallers ten gunste van de algemene reserve worden gebracht; 

o incidentele tegenvallers opgevangen worden binnen bestaande budgetten. 

34

3 Meerjarenbegroting 2012-2016 

Een meerjarig structureel sluitende begroting 

Een meerjarig structureel sluitende begroting is de eerste voorwaarde voor ons als financieel 

gezonde gemeente. De voor u liggende begroting sluit met een meerjarig structureel saldo. Dit, 

ondanks dat verschillende ontwikkelingen leidden tot (forse) financiële nadelen. Om het saldo 

alsnog sluitend te krijgen moesten verschillende dekkingsmaatregelen worden genomen. Over 

de ontwikkelingen én de dekkingsmaatregelen leest u in onderstaande blokken. 

De meerjarenbegroting (zie tabel 1) laat zien dat in 2013 de begroting sluit met een voordelig 

saldo. In de jaren erna groeit dit voordelig saldo. 

Er zijn ook incidentele voor- en nadelen in de begroting. Het saldo van de structurele en van de 

incidentele begrotingstotalen komen ten gunst c.q. ten laste van de algemene reserve. 

De meerjarenbegroting bestaat uit vier blokken: 

Blok 1 Nieuw beleid in de begroting 2013 en voortgang ombuigingen 

Blok 2 Financiële vertaling eerdere beleidskeuzes 

Blok 3 Algemene uitkering en loon- en prijsontwikkelingen 

Blok 4 Vervangingsinvesteringen en vrijval kapitaallasten 

Elk blok wordt weergegeven in een tabel. Basis voor de meerjarenbegroting is de begroting 

2012 en de daarop vastgestelde wijzigingen. In elk blok ziet u een subtotaal van de ramingen in 

de begroting 2012. Vervolgens leest u de wijzigingen op de begroting. De ramingen zijn 

doorgetrokken naar het jaar 2016. Het totaal vormt de nieuwe ramingen voor de 

meerjarenbegroting 2013-2016. Na de tabel volgt een toelichting op de diverse onderdelen. 

35

Blok 1 Nieuw beleid in de begroting 2013 en voortgang ombuigingen 

In dit blok nemen we een aantal nieuwe ontwikkelingen op die van invloed zijn op het financieel 

meerjarenperspectief. Samen met de ontwikkelingen in de andere blokken, leiden ze ertoe dat 

het perspectief verslechterd. Daarom nemen we een aantal maatregelen die ervoor zorgen dat 

het structurele saldo van het financieel meerjarenperspectief tenminste weer sluit. En ook de 

algemene reserve boven de minimumnorm blijft van € 11 miljoen. 

Welke ontwikkelingen beïnvloeden het financieel meerjarenperspectief? 

In de begroting 2013 nemen we een aantal nieuwe ontwikkelingen op die van invloed zijn op het 

financieel meerjarenperspectief. 

1. Beveiliging webapplicaties (S) € 20.000 

Na een aantal beveiligingsincidenten stelde het NCSC (National Cyber Security Centre) eind 

2011nieuwe, verscherpte richtlijnen op voor de beveiliging van webapplicaties. De overheid 

adviseert nadrukkelijk om de beveiligingsrichtlijnen van het NCSC na te leven voor alle 

webapplicaties van gemeenten. Voor applicaties die aan DigiD gekoppeld zijn is het verplicht aan 

deze richtlijnen te voldoen. Indien wij niet voldoen krijgen wij geen aansluiting of worden wij 

afgesloten. 

Voor de overige systemen is het risico voor de gemeente. Het rijk is niet bevoegd hier sancties 

voor op te leggen, het is immers onze eigen bedrijfsvoering. De risico’s van onvoldoende 

beveiliging zijn echter hetzelfde als voor systemen die DigiD gebruiken. Immers als gegevens 

uitlekken of gewijzigd worden door onbevoegde derden levert dat veel imagoschade op en het 

kan de bedrijfsvoering ernstig verstoren. Eind 2011 is gebleken hoe groot de impact is van een 

36

hack-poging. Om weer aangesloten te worden op DigiD en onze digitale dienstverlening te 

kunnen voortzetten, hebben onze leveranciers grote aanpassingen moeten doen. 

De imagoschade van een hack-poging kan groot zijn. De burger vertrouwt erop dat de overheid 

goed met zijn gegevens omgaat. Daarom willen we onze technische infrastructuur en alle 

webapplicaties van de gemeente Doetinchem onderzoeken om te zien of zij voldoen aan deze 

nieuwe richtlijnen. Daar waar het nodig is zullen wij aanpassingen laten doorvoeren. Dit leidt tot 

extra kosten, zowel eenmalig als een structurele verhoging van de onderhoudslasten. 

Voor eind 2012 zal de rijksoverheid via een audit controleren of de gemeenten aan deze 

verplichting voldoen. Een jaarlijkse audit wordt verplicht. De kosten hiervoor zijn voor de 

gemeente. Absolute beveiliging is niet te garanderen en daarom is het voor een gemeente als 

informatieverwerkende organisatie belangrijk om zorgvuldigheid aan te kunnen tonen. Voor 

deze maatregelen is aanvullend budget nodig van € 20.000. 

2. Investeringssubsidie clubaccommodaties (S) € 15.000 

Aanleiding voor deze aanmelding is dat deze uitvoeringsregeling destijds is vastgesteld zonder 

daar een financiële vertaling voor op te nemen in de begroting. Door het verplichtend karakter 

van de uitvoeringsregels leidt dit ertoe dat we de kosten verplicht te nemen hebben wanneer er 

een aanvraag binnenkomt. Aanvragen kunnen worden gedaan tot een maximum van € 

5.000. De waarderingsbijdrage is gemaximeerd op een bedrag van € 15.000 per jaar. 

Subsidie op grond van deze regeling kan worden verstrekt aan verenigingen en stichtingen 

zonder winstoogmerk op het terrein van sport, cultuur of vrijetijdsbesteding die investeren in 

nieuwbouw, verbouw of grootschalige inrichting van hun accommodatie. Deze subsidie is 

inhoudelijk helemaal in lijn met de koers die we hebben ingezet met het coalitieprogramma, de 

trendnota en de voorjaarsnota 2011. Verenigingen die zelf investeren in hun eigen 

accommodatie worden door ons gestimuleerd. 

In de begroting nemen we conform andere plafondsubsidies een bedrag op van € 15.000. 

3. Investeren in talent, anticyclisch denken (S) € 300.000 

De organisatie is het aan de samenleving verplicht om ook op de langere termijn de continuïteit 

in dienstverlening te kunnen garanderen. Door de toekomstige vergrijzing van de organisatie, de 

verwachte krapte op de arbeidsmarkt, nieuwe taken die naar gemeente toe komen en de 

toenemende digitalisering, bestaat de noodzaak om te investeren in zittend en nieuw talent. 

Hierbij wordt ook aandacht besteed aan mogelijkheden voor jongeren in de vorm van stages en 

trainees. 

Uitgangspunt is wel dat de taken de benodigde capaciteit bepalen (en niet andersom). 

Als organisatie moeten we onze flexibiliteit in capaciteit behouden, waardoor we snel kunnen 

anticiperen op veranderingen. Maar we moeten ook niet te afhankelijk worden van 

uitzendkrachten. Het is belangrijk een gezonde modus te vinden waardoor we op momenten 

ook weer snel afscheid kunnen nemen van mensen. We faseren deze aanmelding, in het eerste 

jaar stellen we een bijdrage van € 50.000 voor, dit bouwt in 2015 op naar € 300.000. 

4. Dubieuze debiteuren (S) € 100.000 

De raad heeft bij amendement van 28 juni 2012 besloten om voor dubieuze debiteuren een 

extra dotatie toe te voegen van € 200.000. Verwacht wordt dat 50% hiervan kan worden 

gecompenseerd in de tarieven van leges. € 100.000 komt ten laste van de algemene middelen in 

de begroting. 

5. Regionale uitvoeringsdienst (RUD) (S) € 300.000 

In de voorjaarsnota 2012 is al gemeld dat we een risico lopen als gevolg van een korting op de 

RUD die is doorgevoerd via de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Het risico ontstaat 

37

voor een deel al in 2012. Deze is verwerkt in de 2 e financiële monitor 2012. Het tekort loopt in 

2014 op tot circa € 300.000. 

In het bedrijfsplan van de Omgevingsdienst Achterhoek wordt er van uitgegaan dat een deel van 

deze korting in meerjarenperspectief kan worden terugverdiend met besparing op inzet van 

formatie. Het gaat hierbij om 23% van de korting op het gemeentefonds, zijnde het aandeel van 

de over te dragen taken aan deze omgevingsdienst. Op basis van de Gelderse maatlat zal onze 

gemeente meer formatie moeten inbrengen als in werkelijkheid het geval zal zijn. In het kader 

van de ombuigingen is daarnaast nog voor 1 fte bezuinigd op toezicht en handhaving. 

Dit betekent ook dat we in onze gemeente al efficiënt werken zodat het niet mogelijk is om het 

gehele bedrag van efficiencykorting van het rijk op te vangen. Overigens is de VNG nog steeds 

in overleg met het rijk om een deel van deze korting op het gemeentefonds ongedaan te krijgen. 

6. Voortgang ombuigingen 

Met de voorjaarsnota van 2011 is een pakket van ombuigingsmaatregelen vastgesteld. Deze 

ombuigingen zijn gefaseerd voor de jaren 2012 t/m 2015. De voortgang wordt bewaakt in de 

eerste en de tweede financiële monitor. Daarbij ligt de nadruk op de financiële kant van de 

ombuigingen. In hoofdstuk 7 zijn de afwijkingen opgenomen in de monitor ombuigingen. Er zijn 

verschuivingen tussen de jaren. Die zijn per saldo budgettair neutraal. Twee ombuigingen gaan 

niet door: de toeristenbelasting en de bezuiniging door fusie van het Stadsmuseum, 

Staringinstituut en Streekarchivaat. Dit heeft wel nadelige gevolgen voor het financieel 

perspectief. Daarom wordt deze punten nader toegelicht. 

Afzien van toeristenbelasting (S) € 78.000 

Een van de onderdelen uit het totale ombuigingenpakket van de voorjaarsnota 2011 was de 

invoering van toeristenbelasting. Begin 2012 is de discussie opgelaaid over de wenselijkheid 

hiervan. De heffing van de toeristenbelasting brengt namelijk onevenredig hoge 

uitvoeringskosten (administratie, controle, bezwaar en beroep etc.) met zich mee bij een relatief 

bescheiden opbrengst. Om die redenen heeft de raad in haar vergadering van maart 2012 

besloten om alsnog af te zien van het invoeren van deze belasting. 

Niet realiseren van ombuiging door fusie instellingen (S) 15.000 

De ombuigingsopdracht die in de voorjaarsnota 2011 is vastgesteld voor het Staringinstituut en 

het stadsmuseum van €14.250 is conform de opdracht, gerealiseerd door de fusie van het 

Starininstituut met het Streekarchivariaat (ECAL) en het verlaten van het stadsmuseum van het 

pand aan de Grutstraat. Vanuit een eerdere bezuinigingsoperatie (2006-2008) stond nog een 

bezuinigingsopdracht van € 15.000 open omdat toen uitgegaan werd van een fusie van het 

stadsmuseum, het Staringsinstituut en het Streekarchivariaat. Deze fusie heeft nooit 

plaatsgevonden door andere ontwikkelingen en bestuurlijke keuzes in Doetinchem en de Regio 

over deze drie instituten. 

Voorgesteld wordt daarom deze oude bezuinigingsopdracht in te trekken omdat dit nu niet 

meer te realiseren is en dit te verwerken in de begroting 2013. 

7. Uitkering Wet Werk en Bijstand (WWB) (I) 2012 € 500.000; 2013 € 1 miljoen 

Op het moment dat de crisis uitbrak bleken de rijksmiddelen niet toereikend voor het 

financieren van de Wet Werk en Bijstand (WWB). Vanuit de trendnota 2010 is hiervoor in de 

gemeentebegroting 2012 incidenteel nog aanvullend € 0,7 miljoen beschikbaar. 

Ons eigen risico is maximaal 10% van de ontvangen rijksvergoeding. Voor 2012 € 1,2 miljoen. 

Gelet op het aantal bijstandsgerechtigden zullen wij in 2012 naar verwachting worden 

aangesproken voor dit maximale eigen risico. Aanvullend is derhalve € 0,5 miljoen benodigd. 

38

Voor 2013 gaan we voorshands uit van totaal € 1 miljoen incidenteel. Uitgangspunt nu is dat de 

financieel economische crisis zich in de loop van 2013 zal herstellen. Daarom is ingaande 2014 

geen aanvullend bedrag opgenomen. 

8. ABP herstelpremie (I) 2013 € 350.000 

ABP werd zwaar geraakt door de crisis op de financiële markten. Het pensioenfonds heeft een 

herstelplan opgesteld om de financiële positie te verbeteren. Het plan voorziet erin om uiterlijk 

einde 2013 de dekkingsgraad weer op het wettelijk minimumniveau van 105% te brengen. Dit 

gebeurt o.a. door het tijdelijk heffen van een herstelopslag bovenop de kostendekkende premie 

tijdens de periode van het dekkingstekort. De eerste opslag per 1 juli 2009 bedroeg 1%. De 

tijdelijke premieopslag van 1% kon per 1 januari 2010 vervallen omdat ABP duidelijk voorliep op 

het herstelplan. Het ABP ligt nu echter als gevolg van de historisch lage rente niet langer voor 

op schema met het ingediende herstelplan. Integendeel, de dekkingsgraad van het ABP bedroeg 

91%op 31juli 2012. Om de financiële positie te bevorderen heeft het ABP besloten om de 

tijdelijke premie-opslag in 2012 en 2013 van 1% naar 3% te verhogen. Deze herstelopslag leidt 

dit tot een hogere afdracht in 2012 en 2013 van € 350.000. De herstelopslag voor 2012 is 

opgenomen in de 2 e financiële monitor 2012. 

9. Professionalisering ICT (I) 2013-2015 € 60.000 

In de huidige situatie kan de servicedesk net voldoen aan een basis dienstverlening. Gelet op 

nieuwe verzoeken en vragen uit de organisatie gecombineerd met deze visie kunnen we hier 

niet meer aan voldoen. Door dit extra stuk dienstverlening aan te bieden stijgt de waardering 

van de dienstverlening naar het gewenste niveau. 

Naast de ontwikkeling van kwaliteit van dienstverlening zijn er de afgelopen periode diverse 

ontwikkelingen geweest binnen de servicedesk. Deze ontwikkelingen vragen om structurele 

capaciteitsvergroting. Onderstaande structurele en tijdelijke ontwikkelingen zorgen voor een 

extra druk op de servicedesk: 

1. Kwaliteit van dienstverlenging 

2. Proces samenvoeging Doetinchem en Oude IJsselstreek 

3. Coördinator rol servicedesk 

4. Administratieve ondersteuning 

5. Toename hoeveelheid te beheren techniek 

Deze ontwikkelingen maken dat er onvoldoende servicedesk capaciteit beschikbaar is. Vraag is 

nu de formatie zo snel mogelijk structureel uit te breiden met 1 FTE. De kosten hiervan zijn 

€ 60.000 per jaar. Samenwerking zou uiteindelijk geld moeten opleveren. De kosten gaan echter 

voor de baten uit. We willen om deze reden niet structureel maar voor een periode van drie 

jaar geld reserveren. 

Welke maatregelen nemen we voor een sluitend financieel 

meerjarenperspectief? 

Bovenstaande ontwikkelingen, maar ook ontwikkelingen in de blokken 2 t/m 4 hieronder, 

hebben (nadelige) invloed op het financieel meerjaren perspectief2013-2016. Verreweg de 

grootste invloed heeft de algemene uitkering (blok 3). 

Zonder compenserende maatregelen zouden ze leiden tot forse tekorten in het financieel 

meerjarenperspectief. Ook de algemene reserve zou fors onder het minimum vastgestelde 

niveau van € 11 miljoen komen. Daarom nemen we verschillende maatregelen die zorgen dat 

het perspectief weer sluit en dat de algemene reserve boven de minimumnorm van € 11 miljoen 

blijft. 

39

Om de tekorten op het financieel meerjarenperspectief en de algemene reserve te 

compenseren moeten we een aantal maatregelen nemen: 

6. De risicoreserve grondexploitatie sparen uit de algemene reserve. 

7. Actualiseren BTW kosten in legestarieven. 

8. Actualiseren planning uitgaven voor de investeringsagenda. 

9. Enkele ontwikkelingen betalen uit de compensatieagenda. 

1. De risicoreserve grondexploitatie sparen uit de algemene reserve 

In de begroting 2012 staat beschreven hoe we € 29 miljoen risicoreserve grondexploitatie 

sparen. Zie het overzicht op blz. 30 in boek 1 van de begroting 2012. 

In de begroting 2012 voeden we de risicoreserve op twee manieren: 

Als de algemene reserve in een jaar boven de € 13 miljoen komt worden die bedragen 

gestort in de risicoreserve grondexploitatie. 

Een jaarlijkse bijdrage uit de exploitatiebegroting. Deze bedragen wisselen per jaar, 

afhankelijk van de beschikbare ruimte in het financieel meerjarenperspectief van de 

begroting 2012. Die bijdragen leggen een fors beslag op de exploitatiebegroting. 

Bij de voorjaarsnota 2012 en in deze begroting zien we dat na verwerking van de risico’s en 

aanmeldingen het verloop van het meerjarenperspectief aanzienlijk verslechtert. 

Om het structurele saldo van het financieel meerjarenperspectief weer minimaal sluitend te 

maken willen we de spaarbijdragen uit de exploitatiebegroting zoveel mogelijk ruilen voor 

bijdragen uit de algemene reserve. 

Daarbij bedenken we ons dat hoe sneller we bedragen in de reserve storten, hoe eerder we 

renteopbrengsten krijgen over het gespaarde bedrag en dus hoe minder geld we hoeven te 

betalen om toch de benodigde € 29 miljoen bij elkaar te krijgen. Bovendien geldt dat hoe meer 

middelen we uit reserves kunnen inzetten, hoe minder geld we jaarlijks hoeven bij te dragen uit 

de exploitatiebegroting. Daarom hebben we ook onderzocht of er nog (overschotten op) 

bestemmingsreserves zijn die we kunnen toevoegen aan de risicoreserve grondexploitatie. 

In de begroting 2013 sparen we dan op de volgende manier: 

Uit de algemene reserve sparen we zo hoog mogelijke bedragen voor de risicoreserve 

grondexploitatie. Wel zorgen we ervoor dat we ruim boven onze minimumnorm van 

€ 11 miljoen blijven. 

Uit deze reserve doneren we dan aan de risicoreserve grondexploitatie in 2012 € 5,4 

miljoen (inclusief de € 2,4 miljoen uit 2011), in 2013 € 1 miljoen, in 2014 en in 2015 € 0,5 

miljoen en in 2016 € 1 miljoen. 

Het overschot op de reserve compensatie dividendderving Nuon van € 3 miljoen sparen we 

ook voor de risicoreserve Grondexploitatie. 2 

Nadat we bovenstaande maatregelen hebben genomen betalen we van 2015 tot en met 2021 

nog een bijdrage van € 0,5 miljoen per jaar uit de exploitatiebegroting. De structurele 

bijdragen uit de begroting in de jaren 2013 en 2014 kunnen we schrappen en de bijdragen 

2 In de voorjaarsnota 2011 is als financieel technische maatregel voorgesteld om € 12,5 miljoen uit de 

bestemmingsreserve Nuon- aandelen ineens af te lossen op investeringen in maatschappelijk nut. Dit zou 

leiden tot een jaarlijkse besparing van € 1 miljoen op de kapitaallasten. De berekening voor de benodigde € 

12,5 miljoen is gebaseerd op een afschrijvingstermijn van 40 jaar. Bij de aflossing ineens in 2011 bleek dat de 

werkelijke investeringen veelal een afschrijvingstermijn van 25 jaar hebben. Daardoor is slechts € 9,5 miljoen 

nodig om de taakstellende besparing van 1 miljoen te halen. In de bestemmingsreserve Nuon- aandelen blijft 

nu nog € 3 miljoen over. 

40

2015-2017 verlagen van € 2 miljoen naar € 0,5 miljoen per jaar. Dit levert een deel van de 

benodigde ruimte in het financieel meerjarenperspectief op. 

2. Actualiseren BTW kosten in legestarieven 

Vanaf de invoering van het BTW-compensatiefonds (BCF) mogen de heffingen voor de 

afvalinzameling en de rioolheffing extra worden verhoogd met de kosten van BTW. De kosten 

voor BTW krijgt de gemeente terug van het rijk via het BCF. Daar staat echter tegenover dat 

het rijk bij de invoering van het BCF een korting heeft berekend op de algemene uitkering uit 

het Gemeentefonds. Om die reden staat het rijk sindsdien toe dat de gemeenten de BTW 

component doorberekenen in de legestarieven. 

De tarieven voor afvalinzameling en rioolheffing worden berekend op basis van alle kosten die 

de gemeente maakt (100% dekkend). Sinds 2003 worden daar bovenop de kosten van BTW 

berekend. In dat jaar zijn de BTW-kosten bepaald aan de hand van de korting op de algemene 

uitkering. Bij het berekenen van de nieuwe tarieven zijn in de afgelopen jaren jaarlijks de 

gemeentelijke kosten geactualiseerd. De BTW component bleef echter onveranderd. Dat kwam 

omdat het rijk de BTW korting in de algemene uitkering ook niet heeft aangepast. 

We willen nu het in 2003 gekozen uitgangspunt aanpassen. We baseren ons niet langer op de 

korting in de algemene uitkering die het rijk ooit gaf. Het is immers een algemene uitkering; 

niet gekoppeld aan specifieke activiteiten. Vanaf 2013 baseren we ons daarom op de werkelijke 

BTW kosten. Daarmee doen we ook recht aan het uitgangspunt dat in principe alle kosten van 

het product worden doorberekend in de tarieven. Deze herberekening levert voor de 

afvalstoffenheffing € 100.000 op. Voor de rioolrechten levert het € 150.000 op. 

Naast de herberekening vanwege de actuele BTW kosten, speelt vanaf 1 oktober 2012 ook de 

verhoging van de BTW tarieven mee van 19% naar 21%. Op basis van bovenstaand uitgangspunt 

berekenen we ook deze ontwikkeling door in de tarieven vanaf 2013. Deze herberekening 

levert voor de afvalstoffenheffing € 75.000 op. Voor de rioolrechten levert het € 45.000 op. Het 

rijk past hiervoor geen korting toe op de Algemene uitkering. Daarom leidt dit tot extra 

inkomsten voor de algemene middelen in de gemeentebegroting. 

Deze stijgingen worden voor een belangrijk deel gecompenseerd door een correctie op de 

tarieven. De tarieven 2012 waren verhoogd vanwege de voorgenomen verruiming van de 

kwijtschelding op grond van de vermogenstoets. Hiervoor was een totaalbedrag van € 352.000 

aan extra kosten geraamd: in de tarieven voor de OZB € 58.000 , de afvalstoffenheffing 

€ 129.000 en in het rioolrecht € 165.000. De wet die dit mogelijk moest maken is echter niet 

aangenomen in de Tweede kamer. Daardoor ontbreekt nu de wettelijke basis voor deze 

tariefsverhoging en dient dit in de tarieven 2013 te worden gecorrigeerd. 

De maatregelen en correcties zijn samen met de loon- en prijsontwikkelingen, verwerkt in de 

legestarieven. De gevolgen voor de tarieven leest u in de paragraaf 1 Lokale heffingen. 

3. Actualiseren planning uitgaven voor de investeringsagenda 

De investeringen die we doen op het gebied van mobiliteit en onderwijshuisvesting zijn 

investeringen voor de lange termijn. Deze investeringen bestaan uit een kapitaalslast en een 

rentelast. In de Programmabegroting van 2012 hebben we dit beiden laten ingaan op het 

moment van start bouw, terwijl we dit ook later kunnen laten ingaan nadat de gebouwen 

danwel wegen in gebruik zijn genomen. Deze boekhoudkundige wijziging levert een voordeel op. 

Daarnaast gaan we uit van een realistischer moment start bouw van de school in Gaanderen. 

Op dit moment zijn we druk bezig met een MFA in Noord. De planvoorbereiding voor 

Gaanderen moet nog plaatsvinden. 

Zie voor het overzicht van deze wijzigingen de monitor ombuigingen in hoofdstuk 7. 

41

4. Enkele ontwikkelingen betalen uit de compensatieagenda 

Met de Voorjaarsnota 2011 hebben we de compensatieagenda ingesteld om in te kunnen spelen 

op veranderingen in het sociaal domein. 

We stellen voor het beschikbare deel van de risicoreservering sociaal (€ 249.000) in 2013 in te 

zetten voor het dekken van het tekort op de loonsom WWB. Dit wordt immers veroorzaakt 

door de crisis. Het benodigde restant van € 51.000 dekken we vanuit de WMO reserve. Dit 

omdat deze ruimte er is in 2013. Dit leidt tot het volgende: 

Loonsom WWB (€ 300.000 incidenteel in 2012, 2013 en 2014) zoveel mogelijk dekken 

vanuit risicoreservering sociaal. In 2012 is dit € 249.000, restant (€ 51.000) dekken uit 

WMO reserve 

In 2012 vanuit reservering WMO € 35.000 inzetten voor het maken van de risicokaarten 

sociaal. Voor 2012 blijft over in WMO reservering € 415.000. 

De risicoreservering sociaal minder snel te voeden in 2013. In 2014 de € 125.000 alsnog 

toevoegen aan de risicoreservering sociaal. 

Vanaf 2014 het hele bedrag van de extra aanmelding loonsom WWB te onttrekken aan de 

risicoreservering sociaal. Hiermee is vanaf 2014 de risicoreservering weer op het 

oorspronkelijke niveau van 2014. 

Beschikbaar in 2012 2013 2014 2015 2016 Totaal 

uiteindelijk 

Compensatieagenda 

WMO 

(Was in Begroting 2012) 

Hieruit financieren we: 

Risicokaarten sociaal 

€ 415.000 

€ 501.000 

€ 450.000 

€ 501.000 

€ 501.000 

€ 501.000 

€ 501.000 

€ 501.000 

€ 501.000 

€ 501.000 

€ 501.000 

€ 501.000 

Loonsom WWB 

€ 35.000 

€ 51.000 € 51.000 

Wijkwachten € 200.000 € 200.000 € 200.000 € 200.000 € 200.000 € 200.000 

Sporten in de wijk - 

Vluchtelingenwerk € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000 

Risicoreservering - 

€ 25.000 € 249.000 € 894.000 € 894.000 € 894.000 

(Was in Begroting 2012) 

Hieruit financieren we: 

€ 249.000 € 399.000 € 549.000 € 894.000 € 894.000 € 894.000 

Loonsom WWB € 249.000 € 249.000 € 300.000 

Minder voeding 

risicoreservering 

€ 125.000 

42

Blok 2 Financiële vertaling eerdere beleidskeuzes 

In dit blok treft u de financiële vertaling aan van beleidskeuzes waarover de raad eerder heeft 

besloten. Dat kan zijn gebeurd via de begroting, een financiële monitor of een raadsbesluit over 

een specifiek onderwerp. Het besluit heeft gevolgen voor het financieel meerjarenperspectief 

2012-2016. Omdat het nu een financieel-technische vertaling betreft van eerder genomen 

raadsbesluiten, worden de onderdelen niet opnieuw toegelicht maar verwijzen we naar de p&c 

documenten waarin deze besluiten zijn genomen. 

Beleidskeuzes uit begrotingen 2009, 2010 (jaarschijf 2012) 

Op deze regels zijn de budgetten vermeld die in de genoemde begrotingen zijn geraamd voor 

nieuw beleid. Voor toelichting op deze posten verwijzen we u naar de betreffende begrotingen. 

Financiële monitoren 2009 (jaarschijf 2012) en 2012 

Deze regels geven de aanpassingen uit de 1 e en de 2 e financiële monitoren 2009 en die van 2012 

weer. Voor een toelichting op de mutaties verwijzen we u naar deze planning &control 

documenten. De mutaties uit de 2 e financiële monitor 2012 zijn reeds verwerkt, ondanks dat de 

raad daarover nog dient te besluiten. Door deze monitor mee te rekenen leest u in deze 

begroting 2013 de meest actuele financiële positie gD. 

BTW compensatiefonds 

Dit is een aanpassing uit de begroting 2009. Zie de toelichting in die begroting. 

Voorjaarsnota 2011 

Op deze regel is het saldo opgenomen van het totaalpakket aan ombuigings-, investerings- en 

compensatievoorstellen uit de Voorjaarsnota 2011. Deze voorstellen zijn in de begroting 2012 

verwerkt. Zie de beleidsbegroting (boek 1) en de financiële begroting 2012 (boek 2 blz. 26-28). 

43

Multifunctionele sporthal Zuid / sporthal Rozengaarde 

Dit betreft de vertaling van het raadsbesluit van 8 december 2011 over de bekostiging van de 

multifunctionele sporthal op Zuid. Daarbij is toen ook de doorontwikkeling betrokken van 

sportcentrum Rozengaarde. De raad besloot toen om de kosten van de boekwaarde, sloop en 

investeringsbijdrage voor Rozengaarde ad € 964.000 ten laste van de algemene reserve te 

brengen. Ter compensatie bespaart Rozengaarde structureel € 61.000 ten gunste van de 

gemeentebegroting. 

44

Blok 3 Algemene uitkering en loon- en prijsontwikkelingen 

Blok 3 gaat in op de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Leidend 

daarbij zijn de diverse rijkscirculaires en onze aannames voor (a) de verwachte groei of daling 

van het aantal woningen en inwoners, (b) de loon- en prijsontwikkelingen en (c) de ontwikkeling 

van de OZB. 

In de volgende tabel zijn de financiële effecten van onze aannames en de circulaires 

weergegeven. Na de tabel volgt een toelichting op de diverse onderdelen. 

Volumeontwikkeling: ontwikkeling aantal woningen en inwoners 

De prognoses voor de groei van de inwoners en de woningen baseren we op het provinciaal 

woningbouwprogramma. Op basis van dit programma hebben de gemeenten in de Achterhoek 

afspraken gemaakt over bouwvolumes in de komende jaren. Voor de komende 10 jaar (vanaf 

2010) wordt uitgegaan van totaal 2.200 woningen in Doetinchem. Gemiddeld circa 200 

woningen per jaar. Het aantal in deze begroting is met 50 verlaagd ten opzichte van de begroting 

2012. 

Ook voor de inwoners houden we rekening met een beperkte groei (100 per jaar). Een 

verlaging met 25 per jaar ten opzichte van de begroting 2012. Pas na 2020 hoeft onze gemeente 

rekening te houden met een krimpend aantal inwoners. 

Basis zijn de werkelijk geregistreerde aantallen woningen en inwoners per 1 januari 2012. 

Daarbij geldt dat het cijfer per 31 december van een jaar de grondslag vormt voor de 

berekeningen van de begroting in het volgende jaar. 

De aframing van de woningen en inwoners heeft gevolgen voor de inkomsten van de Algemene 

uitkering. Deze bijstelling is verwerkt in de ramingen van de algemene uitkering. 

2013 2014 2015 2016 Totaal 

Groei woningen 200 200 200 200 800 

Groei inwoners 100 100 100 100 400 

45

Loon- en prijsontwikkelingen 

Jaarlijks bepalen we de compensatie voor loon- en prijsontwikkelingen in de begroting. De 

ruimte wordt bepaald door de prijsontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product (pBBP) in 

de algemene uitkering van het Gemeentefonds. Deze ruimte voegen we toe aan de stelpost 

voor loon- en prijsontwikkelingen. De ruimte in deze stelpost fluctueert dus is samenhang met 

de geraamde prijsontwikkelingen (pBBP) in de algemene uitkering. Daarnaast is er een stelpost 

voor autonome ontwikkelingen van € 300.000. 

Uit die stelposten betalen we de loonontwikkelingen (CAO gemeentepersoneel), 

volumeontwikkelingen (areaaluitbreiding), extra kosten uit (budget-)contracten en overige 

tariefsaanpassingen. 

Ontwikkeling OZB 

Voor de belastingen hanteren we het beleidsuitgangspunt dat de gemeentelijke tarieven en 

belastingen zijn gekoppeld aan de loon- en prijsontwikkelingen die het rijk berekent in de 

algemene uitkering. Daarmee compenseren we de lastenstijgingen voor loon- en prijsontwikkelingen 

in de gemeentebegroting. In de junicirculaire 2012 over de algemene uitkering 

heeft het rijk de stijging voor 2013 berekend op 1,5%. Dat is bijna 0,5% lager dan waarmee 

eerder was gerekend op grond van voorgaande circulaires over de algemene uitkering. Met dit 

percentage passen we zowel de inkomsten OZB aan alsmede de uitgavenstelpost voor nominale 

compensatie. Het heeft dus geen invloed op het saldo van de begroting. 

Daarnaast is bij de opbrengst OZB vanaf 2013 ook rekening gehouden met een jaarlijkse groei 

van woningen met 200 in plaats van 250. Dit is 50 stuks minder per jaar. Hiermee was bij de 

voorjaarsnota 2012 al rekening gehouden. 

Tenslotte leiden de herberekeningen over de werkelijke waarden en volumes van woningen en 

niet-woningen voor het belastingjaar 2012 tot een verwachte meeropbrengst OZB van 

€ 61.000. De hogere volumes en waarden zorgen echter voor een korting op de algemene 

uitkering. Per saldo is het budgettair neutraal voor de gemeentebegroting. 

Het hierboven genoemde percentage voor loon- en prijsontwikkeling zegt overigens nog niets 

over de hoogte van de tarieven OZB. De ontwikkeling daarvan hangt mede af van de 

waardeontwikkeling van de onroerende zaken in de afgelopen WOZ periode. Jaarlijks vindt 

herwaardering plaats van alle onroerende zaken. Bij de berekening van de OZB opbrengsten en 

-tarieven wordt rekening gehouden met de actuele WOZ-waarde en de verwachte toename 

van het aantal woningen en niet-woningen voor het belastingjaar 2013 en de gewenste 

opbrengststijgingen. 

De gevolgen van volumetoename hebben geen invloed op de tarieven voor de burgers. 

Voor nadere informatie over de tarieven OZB verwijzen we u naar de paragraaf 1 Lokale 

heffingen. 

Ontwikkelingen algemene uitkering Gemeentefonds 

De algemene uitkering uit het Gemeentefonds stijgt en daalt mee met de uitgaven van het Rijk. 

Als het Rijk meer uitgeeft, leidt dat tot groei van het Gemeentefonds en als het Rijk minder 

uitgeeft, leidt dat tot krimp. Voor de verdeling van het Gemeentefonds hanteert het Rijk een 

aantal basisgegevens van de gemeente: aantallen inwoners, woningen, WOZ-waarden, etc. De 

ontwikkelingen in al deze gegevens bepalen dus de hoogte van onze algemene uitkering en 

beïnvloeden daarmee de gemeentebegroting. 

46

Ten opzichte van de begroting 2012 zijn er drie momenten geweest waarop de algemene 

uitkering door het Rijk is aangepast: de septembercirculaire 2011, de decembercirculaire 

2011en de junicirculaire 2012. 

Op de junicirculaire 2012 hebben wij mede op advies van vertegenwoordigers van het rijk en de 

VNG, een correctie gepleegd. De junicirculaire 2012 geeft ook vanaf 2014 nog 

groeiverwachtingen van de algemene uitkering. We denken dat deze verwachtingen niet 

realistisch zijn. De algemene uitkering zal mogelijk stijgen omdat het rijk compensatie geeft voor 

inflatie. Het rijk zal echter zeker ook bezuinigen op uitgaven die meetellen in de algemene 

uitkering. Dit zal leiden tot een lagere algemene uitkering. Daarom houden we vanaf 2014 

rekening met een per saldo gelijkblijvende omvang van de algemene uitkering. 

47

Blok 4 Vervangingsinvesteringen en vrijval kapitaallasten 

In dit blok worden de mutaties en de vrijval op de kapitaallasten vermeld. Het zijn financieeltechnische 

mutaties op basis van bestaand beleid, die doorwerken in het financieel 

meerjarenperspectief. 

Vrijval kapitaallasten 

Bij de jaarlijkse begroting worden de bedragen van de komende jaarschijven telkens 

geactualiseerd. Dit kan per jaar leiden tot aanpassing van de ramingen in dit blok. De jaarschijf 

2016 is toegevoegd. 

De vrijval kapitaallasten is vanaf de jaarschijf 2012 met € 30.000 verminderd. Dit is het gevolg 

van de financieel-technische maatregelen uit de voorjaarsnota 2011. Toen is € 9,5 miljoen uit de 

bestemmingsreserve Nuon-aandelen ineens afgelost op investeringen in maatschappelijk nut. Dit 

leidt tot een jaarlijkse besparing op de kapitaallasten van € 1 miljoen. Doordat het totaal van de 

kapitaallasten daalt, vermindert ook de vrijval op de kapitaallasten met € 30.000 per jaar. Dit 

verwerken we nu in het meerjarenperspectief. 

Vervangingsinvesteringen 

De hier gepresenteerde lasten zijn van de vervangingsinvesteringen zoals opgenomen in de 

bijlage bij deze begroting. De jaarschijven 2013, 2014, 2015 zijn soms gecorrigeerd. Dit komt 

omdat budgethouders op bedrijfseconomische gronden hebben besloten om met vervangingen 

af te wijken van de planning. Soms vervroegen omdat de onderhoudskosten explosief stijgen; 

soms vertragen omdat vervangen nog niet nodig is. De jaarschijf 2016 is toegevoegd. 

Reservering vrijval investeringslasten onderwijs 

In 2004 heeft de raad besloten om de vrijval op investeringslasten van het onderwijs te 

reserveren voor het integraal huisvestingsplan onderwijs. In dit meerjarenperspectief zijn de 

bedragen aangepast aan het laatst vastgestelde Integraal huisvestingsplan onderwijs. De 

jaarschijven tot en met 2015 zijn onveranderd ten opzichte van de begroting 2012. De jaarschijf 

2016 is toegevoegd. 

48

4 Algemene reserve bedrijfsvoering 

De algemene reserve dient onder meer ter dekking van risico’s die onverhoopt uitkomen. Door 

deze reserve komt de gemeente niet plotseling in financiële nood als zich onverwacht 

calamiteiten voordoen. Het hebben van (voldoende) reserve wordt beschouwd als een 

belangrijke voorwaarde voor een financieel gezonde gemeente. 

Een sluitend meerjarenperspectief heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van de 

algemene reserve in de komende jaren. In blok 1 hebben we de maatregelen beschreven om te 

komen tot een sluitend perspectief. Daartoe behoren ook financieel-technische maatregelen die 

gevolgen hebben voor de algemene reserve. Zo sparen we nu eerder én meer uit de algemene 

reserve voor de risicoreserve grondexploitatie. Dat, in plaats van structurele bijdragen uit de 

exploitatiebegroting. Dat heeft uiteraard wel gevolgen voor het verloop van de algemene 

reserve. 

In de begroting 2012 heeft de raad de bandbreedte voor de algemene reserve vastgesteld op 

een minimum van € 11 miljoen en een maximum van € 13 miljoen. Boven de maximum norm 

van € 13 miljoen wordt afgeroomd om te sparen voor de risicoreserve grondexploitaties. 

We hebben nu voorgesteld om meer en sneller te sparen voor de grondexploitatie uit de 

algemene reserve. Om dat te realiseren laten we de algemene reserve in dit 

meerjarenperspectief incidenteel onder de € 13 miljoen dalen. Wel blijven we nadrukkelijk 

boven de benedengrens van € 11 miljoen. Inclusief de resultaten uit de 2 e financiële monitor 

2012 komen we in 2014 uit op € 12,3 miljoen. De overige jaren blijven we zelfs boven de 

€ 13 miljoen. Daarmee handhaven we één van onze voorwaarden van ons gezonde financieel 

beleid. 

Met de voorgestelde dekkingsmaatregelen zorgen we voor een structureel sluitend 

meerjarenperspectief zonder dat we opnieuw een energieverslindende en pijnlijke 

bezuinigingsronde moeten ingaan. 

In onderstaand overzicht informeren we u over de ontwikkeling van de algemene reserve in de 

periode 2011-2016. 

49

Toelichting op de mutaties in de algemene reserve 

1. Stand per 1 januari 

De prognose van de reserve start met het saldo per 1-1-2010 uit de jaarrekening 2009 (na 

resultaatbestemming). Dit is ook het beginsaldo in de begroting 2011. 

2. rente 

De algemene reserve is volledig rentedragend op basis van de omslagrente. De opbrengsten 

worden toegevoegd aan de reserve. Door de volledige rentekosten toe te rekenen maakt het 

voor de begroting niet uit of we met geld uit de algemene reserve financieren of extern geld 

aantrekken. We betalen daarvoor dezelfde rente. Met deze werkwijze zorgen we ervoor dat de 

algemene reserve volledig vrij inzetbaar is, zonder gevolgen voor de lasten in de 

exploitatiebegroting. 

3. Trendnota 2010 

a. Verkoop gemeentepanden 

Vanuit het project herontwikkelingen gemeentelijke gebouwen worden verschillende 

gemeentelijke panden verkocht. De opbrengsten komen ten gunste van de algemene reserve. 

Deze taakstelling is de som van eerder vermelde afzonderlijke taakstellingen op gebouwen: 

peuterspeelzalen coach+ € 540.000, onttrekking reserve kunstwerken € 40.000, verkoop 

panden de Schil € 1.750.000. Totaal € 2.330.000. In 2011 is hiervan € 1.173.000 ingevuld door 

verkoop van gebouwen. Vanaf 2012 resteert nog een taakstelling van € 1.157.000. 

b. NUON aandelen 

De Nuon aandelen hebben we verkocht. Een deel van de opbrengst is gereserveerd ter 

compensatie van de dividendopbrengsten. De rest van de opbrengst wordt toegevoegd aan de 

algemene reserve. 

Overigens worden de opbrengsten in deze begroting verantwoord in het jaar 2011. Dit in 

aansluiting op de presentatie in de jaarstukken 2011 (zie blz. 136 jaarstukken 2011). In eerdere 

begrotingen presenteerden we deze opbrengst over meerdere jaarschijven. Het totaalbedrag is 

echter hetzelfde. 

c. slim omgaan met Nuon reserve 

50

Door de verkoop van de Nuon-aandelen zou voortaan circa € 1 miljoen dividendopbrengsten 

worden gederfd. Daarom is een deel van de verkoopopbrengst (ruim € 21 miljoen) gestort in 

een Bestemmingsreserve met een jaarlijkse renteopbrengst van € 1 miljoen. In de voorjaarsnota 

2011 is als financieel technische maatregel voorgesteld om circa € 12,5 miljoen uit de 

bestemmingsreserve Nuon- aandelen ineens af te lossen op investeringen in maatschappelijk nut. 

Dit zou leiden tot een jaarlijkse besparing van € 1 miljoen op de kapitaallasten. Hierdoor kon 

het restant van € 8,7 miljoen vrijvallen ten gunste van de algemene reserve. 

d. Bijdrage verplaatsing ESBRO 

We hebben € 6 miljoen bijgedragen aan de verplaatsing van ESBRO. 

4. Straattheater (Amendement begroting 2010) 

Bij het vaststellen van de begroting 2010 heeft de raad verschillende amendementen 

aangenomen, waaronder voor het straattheater. De incidentele kosten worden gedekt uit de 

algemene reserve. 

5. Voorbereidingskrediet Oostelijke randweg 

In de 2 e financiële monitor 2009 heeft de raad besloten om een voorbereidingskrediet vast te 

stellen die gedekt wordt uit de algemene reserve. 

6. Verkeer Doetinchem Noord, fase 1. 

Dit betreft een krediet dat de raad bij besluit van juni 2010 beschikbaar heeft gesteld voor de 

uitvoering van fase 1 voor verkeersmaatregelen in Doetinchem Noord. 

7. Aankoop tennishal sportpark Zuid 

Dit budget heeft de raad bij besluit van juni 2011 beschikbaar gesteld i.v.m. de aankoop van de 

tennishal op sportpark Zuid. 

8. Jaarrekening 2011 

De resultaten van de jaarrekening 2011 worden gemuteerd op de algemene reserve. Bij de 

vaststelling van de jaarrekening 2011 heeft de raad ook bestemmingsbesluiten genomen die 

worden gedekt uit de algemene reserve. In de jaarstukken 2011 worden zowel het resultaat 

alsmede alle bestemmingsvoorstellen uitgebreid toegelicht. 

9. Toevoeging risicoreserve grexen (€ 29 miljoen) 

In de voorjaarsnota 2011 is besloten tot het instellen van een spaarrisicoreserve 

grondexploitaties van € 29 miljoen. In de begroting 2012 zijn de dotaties aan deze reserve uit de 

exploitatiebegroting en uit de algemene reserve berekend. In de voorjaarsnota 2011 en in deze 

begroting 2013 zijn de dotaties uit de exploitatiebegroting en uit de algemene reserve 

herberekend. Zie de toelichting onder blok 1. Het totaalbedrag voor de risicoreserve 

grondexploitatie van € 29 miljoen is echter onveranderd. 

10. Saldi meerjarenperspectief 2011-2016 

De saldi van het financieel meerjarenperspectief 2011-2016 worden gemuteerd op de algemene 

reserve. 

51

Hoofdstuk 4 

Paragrafen 

52


1. Uitgangspunten voor onze leges, heffingen en tarieven 

Voor de leges, heffingen en tarieven hanteren we de volgende uitgangspunten: 

- We willen ons voorzieningenniveau handhaven en uitbreiden zoals beschreven in de 

programma’s met zo laag mogelijke belastingen legestarieven; 

- Leges en rechten worden in principe 100% kostendekkend geheven; 

- De belastingen en heffingen worden zorgvuldig en efficiënt opgelegd en geïnd. 

2. De kostendekkendheid van de tarieven 

Bij het rijk is al geruime tijd een discussie gaande over de verschillen in de tarieven tussen 

gemeenten en de onduidelijkheid van de gehanteerde tarieven in relatie tot de te maken kosten. 

In de loop van 2010 zijn door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor verbetering van 

de uniformiteit van kosteninzicht voor de volgende heffingen richtlijnen opgesteld: 

afvalstoffenheffing, rioolheffing, leges en de lijkbezorgingsrechten. Deze richtlijnen verbeteren 

het inzicht in de kostencalculaties die een basis vormen voor de tarieven. Binnen de 

gehanteerde uitgangspunten zijn de afvalstoffenheffing, de rioolheffing, de leges en de 

lijkbezorgingsrechten in principe volledig kostendekkend. 

Na de invoering van het BTW-compensatiefonds mogen de heffingen voor de afvalinzameling en 

de rioolheffing meer dan kostendekkend zijn, omdat ook de BTW (die via het BTWcompensatiefonds 

wordt terugontvangen) toch binnen deze kosten verhaald mag worden. Dit 

geldt vanaf 2003 ook voor onze gemeente als beleidsuitgangspunt. 

3. De opbrengsten van de gemeentelijke belastingen en heffingen 

Voor de belangrijkste gemeentelijke belastingen en heffingen zien de ramingen 2013 in 

vergelijking met 2012 er als volgt uit. 

Belasting of heffing Begroting 2012 

Onroerende zaakbelasting 

Eigenaar woningen 

niet-woningen 

Gebruiker niet-woningen 

Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten 

Rioolheffing 

Hondenbelasting 

Parkeerbelastingen 

Leges omgevingsvergunning 

5.842.000 

2.477.000 

2.012.000 

Begroting 2013 

5.974.000 

2.583.000 

2.108.000 

5.636.000 5.820.000 

4.629.000 4.931.000 

350.000 355.000 

3.930.000 3.930.000 

2.133.000 2.165.000 

54

4. De ontwikkeling van de tarieven in 2013 

De inwoners van de gemeente krijgen jaarlijks een aanslag gemeentelijke belastingen. Voor de 

beoordeling van de lastendruk zijn de tarieven dan ook van groot belang. De aanpassingen van 

de tarieven worden in de onderstaande toelichting onderbouwd. 

Onroerende zaakbelastingen (OZB) 

Jaarlijks vindt de herwaardering plaats van alle onroerende zaken. De uitkomst van deze 

herwaardering wordt aan de burger bekend gemaakt via een beschikking eigenaar (BESE), 

gelijktijdig met de aanslag OZB. 

Bij de berekening van de OZB wordt rekening gehouden met de actuele WOZ-waarde en de 

verwachte toename van het aantal woningen en niet-woningen voor het belastingjaar 2013. Dit 

leidt tot een meeropbrengst van € 61.000. Hiertegenover staat een korting op de algemene 

uitkering uit het gemeentefonds. Ook is rekening gehouden met een groei van het aantal 

woningen met 200 zoals is vastgesteld bij de voorjaarsnota 2012. De tarieven 2013 zijn 

geïndexeerd met 1,5% voor loon- en prijsontwikkelingen overeenkomstig het percentage BBP 

(bruto Binnenlands Product) uit de junicirculaire gemeentefonds 2012. 

Daarnaast zijn de tarieven als volgt aangepast: 

- Oninbaar, extra verhoging € 78.000. Dit betekent een verhoging van de tarieven ozb met 

afgerond 0,73%. 

- Verruiming kwijtschelding 2012 amendement vermogenstoets: niet toegestaan -/- € 58.000 

(tarief eigenaren woningen - /- 0,97%). 

Afvalstoffenheffing 

Hierbij wordt gerekend met de aantallen éénpersoons- en meerpersoonshuishoudens en een 

verdeling tussen variabele- en vaste kosten. Voor het tarief spelen factoren als gezinssamenstelling 

en extra containeraanbod een rol. De afvalstoffenheffing is afhankelijk van de wijze 

waarop de gemeente haar afvalbeleid voert. Hierbij valt o.a. te denken aan het te voeren 

kwijtscheldingenbeleid (in Doetinchem €435.000,-), wel of geen brengstation en de mate van 

doorbelasting van de BTW. 

Rekening houdend met een volumeontwikkeling en een gemiddelde kostenverhoging van circa 

1,3% leidt dit tot een tariefverhoging van gemiddeld circa 1,4%. De verhoging voor een 

eenpersoonshuishouden is lager dan die voor een meerpersoonshuishouden omdat de hogere 

kosten voor een belangrijk deel in de variabele kosten zitten. 


- Btw-component na invoering BCF overeenkomstig voorjaarsnota 2012 + € 100.000. Op 

basis van de begroting 2012 zou de btw component in het tarief afval verhoogd kunnen 

worden met een bedrag van afgerond € 100.000. Dit betekent een verhoging van de 

tarieven afvalstoffenheffing met afgerond 1,7%. (eenpersoons + € 3,46, meerpersoons + € 

4,21). 

- BTW-verhoging van 19% naar 21% per 1 oktober, extra verhoging € 75.000. Dit betekent 

een verhoging van de tarieven afvalstoffenheffing met afgerond 1,3%. (eenpersoons + € 

2,59, meerpersoons + € 3,16). 

- Oninbaar, extra verhoging € 28.000. Dit betekent een verhoging van de tarieven 

afvalstoffenheffing met afgerond 0,5%. (eenpersoons + € 0,97, meerpersoons + € 1,18). 

- Verruiming kwijtschelding 2012 amendement vermogenstoets: niet toegestaan -/- € 129.000. 

Dit betekent een verlaging van de tarieven afvalstoffenheffing met afgerond 2,2%. 

(eenpersoons -/- € 4,50, meerpersoons -/- € 5,43). 

55

Rioolheffing 

Op grond van de Wet gemeentelijke watertaken is het rioolrecht met ingang van 2010 

omgevormd tot een bredere rioolheffing. In de wet is het oude gemeentelijk rioolrecht 

gewijzigd in een bestemmingsheffing. 

De totale kosten van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) en het aantal aansluitingen in de 

gemeente Doetinchem leiden tot het tarief van de rioolheffing. 

In 2010 is ook besloten dat met ingang van 2011 de rioolheffing tot en met 2020 jaarlijks wordt 

verhoogd met een vast bedrag van € 5,-. Ook is het tarief verhoogd overeenkomst de loon- en 

prijsontwikkelingen met 1,5%. 


- Btw-component na invoering BCF overeenkomstig voorjaarsnota 2012 + € 150.000. Op 

basis van de begroting 2012 zou de btw component in het tarief afval verhoogd kunnen 

worden met een bedrag van afgerond € 150.000. Dit betekent een verhoging van het tarief 

rioolheffing met afgerond 3,1%. (+ € 5,79). 

- BTW-verhoging van 19% naar 21% per 1 oktober, extra verhoging € 45.000. Dit betekent 

een verhoging van het tarief rioolheffing met afgerond 0,9%. (+ € 1,74). 

- Oninbaar, extra verhoging € 21.000. Dit betekent een verhoging van de rioolheffing met 

afgerond 0,4%. (+ € 0,81). 

- Verruiming kwijtschelding 2012 amendement vermogenstoets: niet toegestaan. Dit betekent 

een verlaging van het tarief rioolheffing met afgerond 3,4%. -/- € 165.000 (tarief -/- € 6,42). 

Hondenbelasting 

Er vindt een jaarlijkse hondencontrole plaats om de hondenregistratie actueel te houden. Het 

tarief wordt met 1,5% verhoogd voor loon- en prijsontwikkelingen. 

Parkeerbelastingen 

De tarieven zijn in overeenstemming gebracht met de nota parkeerbeleid van 23 februari 2012. 

Begraafrechten 

De tarieven worden met 1,5% verhoogd in verband met de loon- en prijsontwikkelingen. 

Leges omgevingsvergunning 

De tarieven worden met 1,5% verhoogd in verband met de loon- en prijsontwikkelingen, en 

voor zover nodig aangepast op kostendekkendheid. 

56

5. Overzicht tarieven 

De belangrijkste tarieven voor 2013 (met vergelijking tarief 2012) zien er als volgt uit: 

Belasting of heffing tarief 2012 tarief 2013 percentage 

Onroerende zaakbelasting voor woningen: 

- Tarief eigenaar per waarde 0,1062%* 0,1122%* 1,26%* 

Onroerende zaakbelasting voor niet-woningen: 

- Tarief eigenaar per waarde 0,1728%* 0,1811%* 2,23%* 

- Tarief gebruiker per waarde 0,1469%* 0,1539%* 2,23%* 

Afvalstoffenheffing: 

- éénpersoonshuishouden € 195,96 € 201,12 2,6% 

- meerpersoonshuishoudens € 238,56 € 244,92 2,7% 

- extra emmer groen € 61,80 € 63,24 2,3% 

- extra emmer grijs € 101,40 € 103,92 2,5% 

- extra emmer blauw € 42,00 € 43,20 2,6% 

Rioolheffing: 

- per aansluiting € 180,48 € 190,32 5,4% 

Hondenbelasting: 

- 1 hond € 66,72 € 67,68 1,5% 

- 2. honden € 166,80 € 169,20 1,5% 

* Bij de tarieven OZB voor 2013 is voorshands ook rekening gehouden met een (landelijke) 

ingeschatte waardedaling volgens de junicirculaire 2012, van 3,0% voor woningen en van een 

waardedaling van 2,5% voor niet-woningen. De definitieve OZB tarieven worden bepaald op 

basis van de definitieve waardeontwikkeling in Doetinchem. Dit heeft bij een gemiddelde 

waardeontwikkeling geen invloed op het te betalen bedrag en is derhalve niet meegenomen bij 

het percentage van de tariefsverhoging. 

57

6. Berekening van de lastendruk voor de burgers voor 2013 

Navolgend overzicht geeft de berekende belastingdruk voor Doetinchem 2013. Uitgangspunten 

voor vergelijking van de belastingdruk oud en nieuw: 

de waarde van een woning van € 213.000 (2012: € 220.000 -/- 3,0%) 

één- en meerpersoonshuishoudens. 

De belastingdruk voor een eigenaar/bewoner in 2013 ziet er in Doetinchem dan gemiddeld als 

volgt uit: 

Jaar 

Soort huishouden 

OZB 

Afval 

Riool 

Totaal 

2012 Eenpersoonshuishouden 234 196 180 610 

2012 Meerpersoonshuishoudens 234 239 180 653 

2013 Eenpersoonshuishouden 239 201 190 630 

2013 Meerpersoonshuishoudens 239 245 190 674 

Dit betekent dat de lastendruk in 2013 met circa 3 % stijgt ten opzichte van 2012. 

7. Het kwijtscheldingsbeleid 

In de belastingverordeningen is geregeld dat kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen 

alleen verleend kan worden voor de afvalstoffenheffing, de rioolheffingen en onroerendezaakbelastingen. 

Kwijtschelding wordt verleend op basis van de rijksnormen. 

Met ingang van 2011 komt een aantal inwoners voor automatische kwijtschelding in aanmerking. 

De gemeente werkt hiervoor samen met het inlichtingenbureau. Dit bureau beoordeelt van 

iedereen die in het afgelopen jaar volledige kwijtschelding heeft gehad, of men in het nieuwe jaar 

ook weer volledige kwijtschelding kan krijgen. Het inlichtingenbureau vergelijkt 

persoonsgegevens aan de hand van het burgerservicenummer (BSN, dit is de nieuwe naam voor 

het sofinummer). Krijgt men weer volledige kwijtschelding, dan wordt dat op de belastingaanslag 

vermeld. 

Mensen die niet voor automatische kwijtschelding in aanmerking komen, moeten dit aanvragen. 

Hiervoor moet een aanvraagformulier ingediend worden, waarna toetsing plaats vindt met het 

inkomen en vermogen. 

In de begroting 2013 zijn de volgende budgetten (exclusief uitvoeringskosten) opgenomen om 

uitvoering te kunnen geven aan het beleid. 

Kwijtschelding afvalstoffenheffing € 435.000 

Kwijtschelding rioolheffing € 249.000 

Kwijtschelding ozb € 0 

Hierbij is rekening gehouden met het niet doorgaan van de verhoging naar aanleiding van het 

amendement bij de begroting 2013. De voorgenomen wetswijziging met een aanpassing van de 

vermogenstoets is immers niet doorgegaan. 

58

8. Vergelijkend overzicht met andere gemeenten 

Voor de lokale heffingen wordt vaak een vergelijking gemaakt met andere gemeenten. Omdat 

elke gemeente de lasten op verschillende manieren doorberekent is gekozen voor een 

vergelijking op basis van “belastingdruk per huishouden”. Daarbij wordt uitgegaan van een soort 

standaardpakket, waarmee een bepaald huishouden in elke gemeente te maken krijgt. De 

uitgangspunten voor deze vergelijking in 2012 waren: 

De gemiddelde waarde van een woning binnen een gemeente; 

Het waterverbruik ten behoeve van de rioolheffing is 50 m³ per persoon; 

Bij een gedifferentieerd tarief voor afval is de COELO berekening gevolgd. 

Wij hebben ons bij deze vergelijking gebaseerd op het overzicht van de COELO, zoals dat is 

gepubliceerd in de COELO Atlas 2012 over het belastingjaar 2012. 

Bij Doetinchem is tussen haakjes aangegeven hoe hoog Doetinchem staat in het rijtje van 12 

gemeenten (l is hierbij het hoogste tarief, en 12 is het laagste tarief). 

Overzicht belastingdruk meerpersoonshuishoudens 2012 

(eigenaar/bewoner) 

OZB OZB Afval Riool Totaal 

Tarief 

Aalten 0,0974% 214 207 149 570 

Berkelland 0,1187% 270 201 307 778 

Bronckhorst 0,0926% 265 206 239 710 

Doesburg 0,1174% 243 224 220 687 

Doetinchem 0,1062% 234 (6) 239 (3) 180 (10) 653 (9) 

Duiven 0,0829% 193 314 196 703 

Montferland 0,1136% 273 187 204 664 

Oost Gelre 0,1070% 233 187 202 622 

Oude IJsselstreek 0,1079% 241 232 199 672 

Winterswijk 0,0844% 173 219 362 754 

Zevenaar 0,0935% 196 144 164 504 

Zutphen 0,0891% 185 275 200 660 

59

Overzicht belastingdruk meerpersoonshuishoudens 2012 

(geen eigenaar/alleen bewoner) 

Afval Riool Totaal 

Aalten 207 149 356 

Berkelland 201 307 508 

Bronckhorst 206 239 445 

Doesburg 224 220 444 

Doetinchem 239 (3) 180 (10) 419 (8) 

Duiven 314 196 510 

Montferland 187 204 391 

Oost Gelre 187 202 389 

Oude IJsselstreek 232 199 431 

Winterswijk 219 362 581 

Zevenaar 144 164 308 

Zutphen 275 200 475 

Overzicht belastingdruk eenpersoonshuishoudens 2012 

(geen eigenaar/alleen bewoner) 

Afval Riool Totaal 

Aalten 138 49 187 

Berkelland 150 213 363 

Bronckhorst 206 239 445 

Doesburg 147 73 220 

Doetinchem 196 (4) 180 (4) 376 (2) 

Duiven 235 65 300 

Montferland 139 67 206 

Oost Gelre 128 67 195 

Oude IJsselstreek 150 199 349 

Winterswijk 168 120 288 

Zevenaar 95 124 219 

Zutphen 204 128 332 

De tarieven van de individuele gemeenten kunnen niet één op één vergeleken worden: 

De hoogte van bijvoorbeeld de onroerende zaakbelastingen is sterk afhankelijk van het 

gemeentelijke beleid; 

De afvalstoffenheffing is afhankelijk van de wijze waarop de gemeente haar afvalbeleid 

voert. Het ophalen van oud papier kan bijvoorbeeld door de gemeente gedaan worden, 

maar ook door derden; 

60

Bij de rioolheffing wordt het tarief mede beïnvloed door het feit dat een aantal 

gemeenten nog mogelijk een deel financiert via de algemene middelen. En bovendien 

heeft de ene gemeente een groter buitengebied dan de ander, waardoor meer kosten 

gemaakt moeten worden. 

Als alle gemeenten een zelfde beleid in deze voeren, en op dezelfde wijze haar uitvoering regelt, 

en de kosten registreert, geeft een één op één vergelijking een realistisch beeld. 

61


1. Inleiding 

In de paragraaf weerstandsvermogen beschrijven we het beleidskader voor risicomanagement. 

Als fundament voor dat kader gelden de volgende uitgangspunten: 

We hebben een meerjarig sluitende begroting en beschikken over voldoende 

weerstandsvermogen. In de hoofdstukken over de financiële positie lichten we dit punt 

verder toe. 

De raad stelt het beleid voor het risicomanagement vast. De hoofdlijnen leest u in deze 

paragraaf weerstandsvermogen. Het wordt voor verschillende onderwerpen uitgewerkt in 

specifieke nota’s (bijvoorbeeld voor de grondexploitatie) en in maatregelen en afspraken 

(bijvoorbeeld AO/IC, contracten). 

Het college is verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering. Het college moet ervoor zorgen 

dat de doelstellingen van het risicomanagement worden bereikt. 

Risicomanagement behoort tot de taken van de managers van de afdelingen. Zij zijn 

verantwoordelijk voor hun risico’s en het nemen van beheersingsmaatregelen. 

Als de risico’s ondanks de beheersingsmaatregelen optreden betalen we die uit de 

gemeentebegroting. Daarvoor moet voldoende buffer in de begroting aanwezig zijn. 

In de afgelopen jaren hebben we veel aandacht besteed aan het beheersen van risico’s. De 

onderwerpen met de grootste risico’s hebben de hoogste prioriteit. Om risico’s te beheersen 

en te beperken hebben we allerlei maatregelen genomen. Het gaat dan om een mix van 

specifieke beleidsregels, (rechtmatigheids-) onderzoeken, treffen van reserves en voorzieningen, 

en maatregelen van administratieve organisatie en interne controle. In het vervolg van deze 

paragraaf leest u hier meer over. 

2. Beleidskader weerstandsvermogen en risicomanagement 

De paragraaf weerstandsvermogen starten we met ons beleidskader voor het 

risicomanagement. We beginnen met het verduidelijken van een aantal begrippen en hun 

onderlinge relaties. Daarna lichten we het beleid op risicomanagement toe. 

2.1. Weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit 

De financiële positie van onze gemeente wordt bepaald door de (structurele) sluitendheid van 

de begroting en door het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen geeft de mate aan 

waarin onze gemeente in staat is om financiële tegenvallers op te vangen. Door te zorgen voor 

voldoende weerstandsvermogen voorkomen we dat elke financiële tegenvaller dwingt tot 

bezuinigen. Om het weerstandsvermogen te beoordelen wegen we de risico’s af tegen de 

beschikbare weerstandscapaciteit. Tot de weerstandscapaciteit rekenen we alle financiële 

middelen in de begroting die vrij beschikbaar zijn om onvoorziene kosten te dekken. Voor het 

beoordelen van de robuustheid van de begroting is inzicht nodig in de omvang en in de 

achtergronden van risico’s (lees deelparagraaf 4) en in de aanwezige weerstandscapaciteit om 

die risico’s te kunnen opvangen (zie deelparagraaf 3). In een schema ziet er dat als volgt uit: 

62

Financiële positie 

Sluitendheid begroting Weerstandsvermogen 

Risico’s c.q. benodigde 

weerstandscapaciteit 

Beschikbare weerstandscapaciteit 

2.2. Weerstandscapaciteit en risicomanagement 

Hiervoor hebben we het begrip weerstandscapaciteit toegelicht. Risicomanagement moet 

ervoor zorgen dat we zo weinig mogelijk weerstandscapaciteit nodig hebben. Risicomanagement 

bestaat uit een aantal stappen: risicoanalyse, risicoweging, risicobeheersing, bepaling resterende 

risico’s en dekking door weerstandscapaciteit. Deze stappen lichten we kort toe. 

Risicoanalyse en risicoweging 

Om risico’s op een bepaald werkveld te identificeren en vervolgens te kwantificeren kijken we 

naar de risico’s die daar aanwezig zijn, de kans dat die risico’s zich daadwerkelijk voordoen en 

het (financiële) effect dat dan optreedt. Het risicoprofiel kan uitgedrukt worden in de formule: 

Risicoprofielwerkveld 

= 

Kansrisico 

x 

Effectrisico 

Uitgaande van deze formule is een matrix op te stellen met daarin vier risicoprofielen gebaseerd 

op de factor kans (groot of klein) en de factor effect (groot of klein): 

Risico 

kans 

Matrix risicoprofielen. 

Risico-effect 

Klein Groot 

Groot 

Klein 

De eerste twee stappen van risicomanagement (risicoanalyse en risicoweging) leiden tot 

invulling van de matrix risicoprofielen. Dat kan zowel een kwantitatieve als een kwalitatieve 

beoordeling zijn. Als het risicoprofiel van een werkveld ‘groen’ is, dan hoeft er op dat werkveld 

verder niet aan risicomanagement gedaan te worden. Immers, de kans op optreden van risico’s 

is klein en het (financiële) effect van het eventuele risico is eveneens klein. 

Voor de risicoprofielen ‘geel’, ‘oranje’ en ‘rood’ geldt dat niet. Als een bepaald werkveld zo’n 

risicoprofiel heeft, dan wordt risicomanagement (verder) ingevuld. Risicobeheersing is dan de 

volgende stap, gevolgd door het bepalen van resterende risico’s en de weerstandscapaciteit die 

daarvoor nodig is. 

Risicobeheersing 

Risicobeheersing is erop gericht de kans op en/of het effect van risico’s te beheersen. Hierbij is 

een onderscheid tussen interne en externe risico’s zinvol: 

Interne risico’s zijn risico’s die vanuit de eigen organisatie worden veroorzaakt. Een 

administratieve organisatie kan deze risico’s beperken. Door functiescheiding worden 

63

verantwoordelijkheden gescheiden. Hierbinnen wordt interne controle en toezicht 

toegepast. Deze maatregelen lichten we hierna toe in 2.3 Administratieve organisatie en 

interne controle. 

Externe risico’s zijn risico’s die van buitenaf komen. Hiertegen kunnen we ons bijvoorbeeld 

verzekeren (zie 2.4 verzekerde risico’s), voorzieningen treffen en bestemmingsreserves in 

het leven roepen. Daarnaast kunnen we contracten sluiten en prestatieafspraken maken. 

Bepaling overblijvende risico’s en afdekking via weerstandscapaciteit 

Ieder risico met een aannemelijk effect op de organisatie moeten we op de een of andere 

manier afdekken. Dat redden we niet altijd alleen met risicobeheersing. Daarom bepalen we een 

eventueel overblijvend risico dat niet afgedekt wordt door beheersingsmaatregelen. Vervolgens 

wordt bekeken of het overblijvende risico afgedekt wordt door de beschikbare 

weerstandscapaciteit. 

2.3. Administratieve organisatie en interne controle 

Een belangrijke onderdeel van risicobeheersing is het opzetten van en werken volgens de 

administratieve organisatie (AO) en interne controle (IC). Dit zorgt voor betrouwbare, tijdige, 

actuele en volledige informatievoorziening in en over onze organisatie. Het ontbreken of 

onvolledig functioneren van de AO/IC zorgt voor risico’s in de beheersing van processen en 

activiteiten en de informatievoorziening erover. Zowel voor een optimale bedrijfsvoering én 

voor risicomanagement is een goede AO/IC daarom enorm belangrijk. 

Administratieve organisatie 

In de afgelopen jaren hebben we veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van de AO/IC. 

Diverse processen en activiteiten zijn beschreven en zijn organisatiebreed toegankelijk via 

intranet. Daarbij wordt prioriteit gegeven aan de processen met de grootste financiële risico’s 

en de meeste burger-/klantcontacten. De analist voor de AO/IC toetst jaarlijks alle beschreven 

processen op hun werking. Dit leidt tot rapportages aan de verantwoordelijke afdelingshoofden 

met eventueel adviezen tot bijstelling van beschrijvingen of aanpassing van de uitvoering. Bij de 

interim-controles toetst de accountant de werking van de AO/IC. 

Interne controle 

Onze visie op interne controle in de organisatie bestaat uit drie op elkaar afgestemde delen: 

Maatregelen in het primaire proces die leiden tot een goede interne controle, zoals 

functiescheidingen, procedures en formulieren 

(Eventueel) in het proces verankerde kwaliteitscontroles voor het management. 

Bijvoorbeeld op besluiten bij uitkeringen, subsidieverstrekkingen, e.d. 

Een verbijzonderde interne controle vanuit een onafhankelijke positie in de organisatie (de 

afdeling Control&Advies). Daarbij wordt vastgesteld of de beheersmaatregelen in het 

primaire proces hebben gefunctioneerd en of de geleverde output betrouwbaar is. 

Bij het uitvoeren van interne controle ligt de prioriteit bij die processen waar we risico’s lopen. 

We hechten daarbij veel waarde aan de toets door de accountant op onze financiële 

rechtmatigheid. In het jaarlijks geactualiseerde Controlplan wordt dit onderwerp uitgewerkt. 

64

2.4. Verzekerde risico’s 

Het afsluiten van verzekeringen om risico’s af te dekken is ook een onderdeel van 

risicobeheersing. Onze belangrijkste verzekeringen zijn: 

a. Brand-/opstal verzekering 

b. Aansprakelijkheidsverzekering 

c. Motorrijtuigenverzekering bedrijfswagenpark 

d. Bouwverzekering (C.a.r.) 

e. Rechtsbijstandverzekering 

f. Brandweerverzekering 

a. Brand-opstal verzekering 

Verzekerd zijn alle accommodaties en scholen van de gemeente Doetinchem. Gedekt zijn o.a. 

de kosten van inbraak, diefstal, brand, en schade a.g.v. natuurverschijnselen (stormschade). Het 

voortgezet onderwijs is tevens verzekerd voor glasschaden. 

b. Aansprakelijkheidsverzekering 

Verzekerd zijn zaak- personen en vermogenschade. Deze verzekering geeft o.a. dekking voor 

schade waarvoor de gemeente Doetinchem aansprakelijk is. Denk aan schade door slecht 

onderhoud van wegen, bomen. Verder is ook verzekerd vermogenschade. Als een 

bestuursorgaan van de gemeente een besluit heeft genomen waardoor schade wordt 

veroorzaakt aan derden dan is dit onder voorwaarden verzekerd. 

c. Motorrijtuigenverzekering bedrijfswagenpark 

Alle voertuigen van de gemeente Doetinchem zijn wa-casco (all risk) verzekerd. 

d. Bouwverzekering (C.a.r.) 

Dit is een doorlopende aansprakelijkheidsverzekering die schade dekt die wordt veroorzaakt 

aan derden door werkzaamheden tijdens grote projecten. Voorbeelden zijn schade aan 

gebouwen als gevolg van het slaan van een damwand, aanleggen riolering, aanleggen wegen etc. 

e. Rechtsbijstandverzekering 

Alle werknemers van de gemeente Doetinchem zijn verzekerd voor rechtsbijstand. 

f. Brandweerverzekering 

De brandweer van de gemeente Doetinchem is uitgebreid verzekerd voor ongevallen, 

arbeidsongeschiktheid en schade door het verlies van eigendommen tijdens een uitruk. 

Verder heeft de gemeente Doetinchem nog de volgende verzekeringen: 

Fraudeverzekering 

Elektronicaverzekering 

Machine, apparatuurverzekering 

Ongevallen B&W en raad 

65

3. Inventarisatie van de beschikbare weerstandscapaciteit 

De weerstandscapaciteit bestaat uit financiële middelen waarover de gemeente beschikt om 

onvoorziene kosten van risico’s te dekken. De weerstandscapaciteit bestaat uit de volgende 

elementen: 

Incidentele capaciteit: 

3.1. algemene reserve; 

3.2. algemene reserve Grondexploitatie; 

3.3. stille reserves; 

3.4. bestemde reserves; 

3.5. stelpost voor onvoorziene uitgaven incidenteel. 

structurele capaciteit: 

3.6. stelpost voor onvoorziene uitgaven structureel; 

3.7. onbenutte belastingcapaciteit; 

3.8. ruimte in de begroting. 

3.1. Algemene reserve 

De algemene reserve dient onder meer ter dekking van risico’s die onverhoopt uitkomen. De 

raad heeft eerder vastgesteld dat de gewenste omvang van deze reserve minimaal 10% (= € 11 

miljoen) en maximaal 12% (= € 13 miljoen) van het relevante begrotingstotaal (d.i. exclusief 

grondexploitatie en legesplichtige activiteiten met eigen egalisatiereserves) dient te bedragen. 

De algemene reserve fluctueert in de periode 2013 tot en met 2016 tussen de € 12,3 miljoen 

en de € 13,4 miljoen. Per 1-1-2013 is het saldo € 14,6 miljoen. Dat is ruim boven de 

minimumnorm die de raad heeft vastgesteld. 

Voor verdere toelichting op het financieel beleid en de ontwikkeling van de algemene reserve 

wordt verwezen naar het hoofdstuk 3 financiële positie. 

3.2. Reserves grondexploitaties 

De reserves en voorzieningen van de grondexploitatie en de achtergronden van de risico’s van 

de ruimtelijke projecten beschrijven we uitgebreid in de paragraaf 7 Grondbeleid, met name 

onder “5 Risicomanagement”. Daarin leest u ook de samenhang tussen de risico’s en de 

beschikbare weerstandscapaciteit. Om dubbeling in de informatie te voorkomen verwijzen we 

naar de betreffende paragraaf. Wel vermelden we hier de conclusie dat de reserves 

grondexploitatie in evenwicht zijn met de risico’s in de grondexploitaties. 

3.3. Stille reserves 

Bezittingen die de gemeente niet gebruikt voor de publieke taak en die we binnen 1 jaar kunnen 

verkopen, dragen bij aan de stille reserves als de marktwaarde groter is dan de waarde op de 

balans. Als onderdeel van de ombuigingen worden de gemeentelijke eigendommen 

geïnventariseerd op hun bestemming. Daarbij worden de mogelijkheden onderzocht voor 

herbestemming of afstoten. De opbrengsten ervan zijn betrokken bij de ombuigingstaakstelling. 

Voor deze objecten wordt nu geen bedrag geraamd voor stille reserves. 

Ook bij de financiële vaste activa kunnen stille reserves voorkomen. Zo bezitten we aandelen 

BNG. Omdat deze aandelen niet vrij verhandelbaar zijn, is geen marktprijs bekend. Bovendien 

zijn de dividenduitkeringen als structurele inkomsten opgenomen in de begroting. Daarom 

rekenen we deze stille reserve niet tot de beschikbare weerstandscapaciteit. 

66

3.4. Bestemmingsreserves in de weerstandscapaciteit 

Bestemmingsreserves zijn die reserves waaraan de raad een specifieke bestemming heeft 

gegeven. Een deel van deze reserves dient ter dekking van kapitaallasten van gebouwen en 

voorzieningen van de gemeente en de reserves voor overheidstaken. Omdat daar verplichtingen 

tegenover staan kan de raad de bestemming niet wijzigen. Als bestemmingsreserves een nieuwe 

bestemming kunnen krijgen worden ze meegerekend bij de weerstandscapaciteit. Natuurlijk 

blijven deze reserves primair bestemd voor hun oorspronkelijke doel/activiteit. Als het nodig is 

kan de raad echter besluiten de reserves te herbestemmen om overblijvende risico’s af te 

dekken. 

Totaal van de bestemmingsreserves per 1 januari 2013 € 34,0 miljoen 

Reserves ter dekking van kapitaallasten en overheidstaken € 28,5 miljoen 

Resteert bestemmingsreserves voor de weerstandscapaciteit € 5,5 miljoen 

3.5. Stelpost in de begroting voor onvoorziene uitgaven – incidenteel 

3.6. Stelpost in de begroting voor onvoorziene uitgaven –structureel 

Er zijn twee stelposten opgenomen voor onvoorziene uitgaven. Er is een stelpost voor 

incidentele lasten van € 79.000. Daarnaast hebben we een stelpost voor structurele lasten van 

€ 51.000. Voor het besteden van deze budgetten gelden spelregels. 

3.7. Onbenutte belastingcapaciteit 

Onbenutte belastingcapaciteit houdt in dat we niet de maximale mogelijkheden van de spelregels 

van het rijk hebben benut om de burger lasten op te leggen. De financieel belangrijkste belasting 

is de onroerende zaak belasting (OZB). De berekeningen baseren we op de norm van het rijk 

voor gemeenten in financiële nood (artikel 12 Gemeentewet). Vanaf 2012 gaat het Rijk uit van 

het werkelijk gewogen landelijk gemiddelde OZB-tarief met een opslag van 20%. Daardoor is de 

onbenutte belastingcapaciteit vanaf 2012 sterk toegenomen vergeleken met eerdere jaren. De 

onbenutte belastingcapaciteit OZB wordt als volgt berekend: 

Belastingcapaciteit OZB (gebaseerd op 

waarde junicirculaire 2012 en percentage Fvw 

2013) 

woz waarde woonruimten 5.387.000.000 

woz waarde niet woonruimten x 2 2.874.000.000 

totaal 8.261.000.000 

percentage art 12 Fvw junicirc. 2012 0,1540% 

maximale opbrengst volgens art 12 Fvw 12.721.940 

begrote opbrengsten woonruimten 5.930.000 

begrote opbrengsten niet-woonruimten 4.657.000 

totale begrote opbrengst 2013 10.587.000 

onbenutte capaciteit 2.134.940 

67

Voor de leges worden waar mogelijk kostendekkende tarieven gehanteerd. Voor de tarieven 

van bijv. paspoorten en rijbewijzen zijn wettelijke maxima vastgesteld. Er is op dit onderdeel 

geen onbenutte capaciteit. 

Zie voor uitgebreide informatie over belastingen en leges de paragraaf 1 Lokale heffingen. 

3.8. Ruimte in de begroting 

In deze programmabegroting is geen vrije financiële ruimte aanwezig. In tegendeel, we treffen 

forse bezuinigingen om de begroting structureel sluitend te krijgen. Zie de toelichting in de 

hoofdstukken over de financiële positie. 

3.9. Overzicht beschikbare weerstandscapaciteit 

In het volgende overzicht leest u wat de omvang is van onze weerstandscapaciteit, 

onderverdeeld naar incidenteel en structureel. Deze weerstandscapaciteit vormt de buffer voor 

de overblijvende risico’s die in de deelparagraaf 4 worden beschreven. 

Nr. Omschrijving Bedrag (x 1.000) 

Incidentele capaciteit 

3.1 Algemene reserve 14.641 

3.2 Reserves Grondexploitatie Budgettair neutraal 

3.3 Stille reserves 0 

3.4 Bestemde reserves (waarvan bestemming kan worden aangepast) 5.500 

3.5 Stelpost onvoorziene uitgaven incidenteel 79 

Totaal incidentele capaciteit 20.220 

Structurele capaciteit 

3.6 Stelpost onvoorziene uitgaven structureel 51 

3.7 Onbenutte belastingcapaciteit 2.135 

3.8 Ruimte in de begroting 0 

Totaal structurele capaciteit 2.186 

4. Inventarisatie van de benodigde weerstandscapaciteit: de risico’s 

Voor het weerstandsvermogen zijn alleen die risico’s van belang die niet zijn te ondervangen 

met maatregelen zoals beheersingsmaatregelen, verzekeren, treffen van voorzieningen. Dit zijn 

de overblijvende risico’s. Reguliere risico’s die kunnen worden opgevangen door een 

verzekering en/of door een voorziening worden in deze paragraaf niet meegeteld. 

Tot het inventariseren van de risico’s behoort ook het inventariseren van de 

beheersingsmaatregelen en het analyseren van de overblijvende risico’s. Voor de overblijvende 

(delen van) risico’s dient voldoende weerstandscapaciteit aanwezig te zijn. 

4.1. Risico’s in exploitatiebegroting 

In deze paragraaf beschrijven we de risico’s voor enkele grote budgetten en/of activiteiten. Met 

het managen van (de risico’s in) deze budgetten / activiteiten beheersen we het overgrote deel 

van de begroting. Bovendien weten we uit ervaring dat dit dé risicogebieden in de 

gemeentebegroting zijn. 

Begin 2010 hebben we een aantal budgetten in de gemeentebegroting specifiek benoemd als 

risicovolle budgetten. Het gaat om de volgende categorieën: 

68

Openeinderegelingen: bijvoorbeeld WWB, WMO, leerlingvervoer; 

Subsidies: bijvoorbeeld GSO; 

Moeilijke beheersbudgetten: loonsom, dubieuze debiteuren; 

Crisisbudgetten: Algemene uitkering, belastingen, heffingen en leges, 

Over deze budgetten rapporteren we afzonderlijk in onze dashboards en monitoren. In het 

vervolg van deze paragraaf lichten we enkele van deze budgetten nader toe. 

4.1.1. Loonsom 

De loonsom bedraagt circa € 28,9 miljoen, dat is 16,8% van de lasten in de exploitatiebegroting. 

Hiervan is € 27,5 miljoen begroot voor de loonkosten van de ambtelijke organisatie inclusief de 

vrijwillige brandweer. Het overige deel zijn begrote loonkosten voor de bestuursorganen en 

gemeentepersoneel bij Amphion en sportcentrum Rozengaarde. 

Risico: 

Overschrijden van de loonsom. Tot de loonsom behoren ook de kosten van externe inhuur bij 

vervanging wegens ziekte. 

Beheersingsmaatregelen: 

Er zijn verschillende maatregelen genomen om de loonsom te beheersen: 

Spelregels loonsombudget zijn vastgesteld. 

Loonsombudgetten per afdeling zijn vastgesteld, inclusief het deel van het loonsombudget 

dat ten laste van kredieten e.d. gebracht moet worden (de zgn. omzettaakstelling). 

Bij ziekteverzuim wordt conform de spelregels eerst gekeken naar herprioritering van taken 

en/of naar de interne vervangingsmogelijkheden. Zijn er geen mogelijkheden aanwezig dan 

kan door het afdelingshoofd een gemotiveerd beroep worden gedaan om voor de 

vervanging door externen te putten uit het centrale ziektevervangingsbudget. De directeur 

bedrijfsvoering besluit hierover en is verantwoordelijk voor het ziektevervangingsbudget. 

Op deze wijze worden de kosten van ziektevervanging (w.o. externen) beheerst als 

onderdeel van de totale loonsom. 

Maandelijks wordt de loonsommonitor geactualiseerd. 

In de periodieke managementgesprekken wordt de loonsommonitor besproken tussen de 

directeur bedrijfsvoering en het afdelingshoofd. 

Het loonsombudget is het kader waarbinnen het afdelingshoofd keuzes maakt voor uitvoering 

en/of uitbesteding. Dit leidt tot heldere verantwoordelijkheden en voorkomt overschrijdingen 

op het loonsombudget. 

Overblijvend risico: 

Omdat kaders en verantwoordelijkheden volstrekt helder zijn geformuleerd en in de praktijk 

werken, is er geen overblijvend risico op het loonsombudget. 

Overblijvend risico voor wachtgeldverplichtingen zittende wethouders: 

Voor de wachtgeldverplichtingen aan wethouders hebben wij een voorziening gevormd. 

Bepalend voor de instelling van deze voorziening is het ongelijkmatige karakter van deze 

verplichtingen. De wachtgeldvoorziening heeft een horizon die gelijk is aan de duur van twee 

raadsperioden, ofwel acht jaar. De maximaal te verwachten wachtgeldverplichtingen van de 

zittende wethouders zijn voor 75% opgenomen in de begroting. Het risico van 25% kan worden 

opgevangen binnen de getroffen voorziening. 

69

4.1.2. Wet werk en bijstand 

De laatste jaren is sterk ingezet op de ontwikkeling van risicomanagement rondom de WWB en 

de WSW. Volgens de eerder in dit hoofdstuk beschreven methode zijn risico’s geïnventariseerd 

en geprioriteerd. Dit doen we op basis van een indeling in de Balanced Scorecard. Een overzicht 

hiervan vindt u in bijlage 6. Deze risico’s worden vervolgens, afhankelijk van de kans dat ze 

voorkomen en de grootte van het effect op het moment dát ze voorkomen, geplaatst in de 

matrix risicoprofiel (zie paragraaf 2, onder 2.2). Een overzicht hiervan vindt u in bijlage 6. 

Risico’s met een hoge score op kans, of een groot effect wanneer ze voorkomen, vragen om 

beheersmaatregelen. Deze risico’s zijn in de bijlage blauw gemarkeerd. 

De hieronder beschreven risico’s en bijbehorende beheersmaatregelen zijn hiermee een 

resultaat van de stappen die we genomen hebben binnen onze methodiek voor 

risicomanagement; inventariseren, prioriteren, plotten in het kwadrant kans- effect en het 

formuleren van beheersmaatregelen. 

Inkomensdeel (I-deel): 

Algemeen risico: 

In jaar t-1 ontvangt de gemeente een genormeerde vergoeding voor het verstrekken van 

uitkeringen aan uitkeringsgerechtigden. Besparingen op het inkomensdeel mag de gemeente 

houden en vrij besteden. Eventuele tekorten moeten, tot een bepaald maximum, vanuit de eigen 

middelen worden aangevuld. 

Als er fouten worden gemaakt in de uitvoering van de Wet werk en bijstand (WWB) 

inkomensdeel, ontstaat een risico dat uitgaven hoger zijn dan was geraamd zonder dat deze 

worden gecompenseerd door rijksinkomsten. Dit risico ontstaat ook door onrechtmatige 

verstrekkingen, door gemeentelijke beleidskeuzes buiten de rijksregelingen of wanneer niet 

wordt voldaan aan het arbeidsmarktcriterium. In die gevallen worden onze meeruitgaven niet 

gedekt door rijksvergoedingen (al dan niet via een aanvullende uitkering). 

Ontwikkelingen 

Momenteel is het onduidelijk of en welke nieuwe regeling er komt voor de onderkant van de 

arbeidsmarkt. Hiervoor moeten we de plannen van een nieuw kabinet afwachten. Hierdoor zijn 

ook de financiële consequenties van deze regeling nog niet helder. 


We gaan er van uit dat we in 2013 aanspraak kunnen maken op de meerjarig aanvullende 

uitkering van het rijk. Deze regeling kent nog striktere voorwaarden dan die het rijk nu 

hanteert. 

De incidentele uitkering van het rijk kent een eigen risico voor de gemeente van 10% van het 

jaarbudget inkomensdeel WWB. Gelet op financieel economische crisis en het aantal 

bijstandsgerechtigden gaan we er van uit dat we in 2013 voor het maximale eigen risico van 10% 

worden aangesproken. Het gaat daarbij om een bedrag van € 1.000.000. Dit nadeel is 

opgenomen in het financieel perspectief van deze begroting. 

Participatiebudget: 

In jaar t-1 ontvangt de gemeente Doetinchem een budget voor de financiering van de 

activiteiten voor de re-integratie van uitkeringsgerechtigden, niet-uitkeringsgerechtigden, , 

volwasseneducatie en inburgering. Dit budget is geoormerkt voor activiteiten op genoemde 

gebieden. Een overschrijding van dit budget betekent dat aanvullende financiering gevonden 

moet worden. 

70


Als er fouten ontstaan in de uitgaven van het WWB werkdeel ontstaat een risico dat er 

een teruggave of boete betaald moet worden aan het Rijk. Dit, bij overschrijding van de 

toegestane foutenmarges. 

Het rijk is bevoegd om de regeling voor het lopende jaar aan te passen. Dat geldt ook 

voor het percentage van de meeneemregeling. Op dat moment kan de gemeente al 

verplichtingen zijn aangegaan die niet meer worden gedekt door rijksvergoeding. 

Ontwikkelingen 

Het rijk stelt specifieke uitkeringen voor participatie beschikbaar. Voor Doetinchem is dat in 

2013 circa € 2,6 miljoen. Daarmee moet de gemeente het doen. Om uit te komen met de 

budgetten voor deze medebewindstaak is strikte beheersing van activiteiten en budgetten nodig. 

Tekorten zijn voor rekening van de gemeente. Voor incidentele overschotten geldt de zgn. 

meeneemregeling. Die houdt in dat de gemeente maximaal 25% van het budget in een jaar mag 

meenemen naar het volgende jaar. 


Op dit moment zien wij geen overblijvende risico’s. Wel blijven we scherp de actuele 

ontwikkelingen in rijksbeleid en wetgeving volgen. 

Voor zover de contouren van de financiering van de Wet werken naar vermogen bekend zijn, 

zien wij een risico op het Participatiebudget. Bij ongewijzigd beleid en ambities zal in enkele 

jaren een aanzienlijk tekort ontstaan. Of dit daadwerkelijk zal gebeuren hangt af van de keuzes 

die een nieuw kabinet maakt. Duidelijk is, dat er strak gestuurd moet worden op de uitgaven 

voor re-integratie. 

4.1.3. Wet sociale werkvoorziening 


Het niet tijdig realiseren van de rijksbezuinigingen op de WSW in combinatie met de 

gevolgen van de mogelijke invoering van de Wet werken naar vermogen (WWNV) . Dit 

zou ertoe kunnen leiden dat onze gemeente gedurende enkele jaren risico loopt. 

Uitgaande van bijvoorbeeld drie jaar en € 0,35 miljoen per jaar bedraagt het maximale 

risico dan incidenteel circa € 1 miljoen. 

De beheersbaarheid van de bedrijfsvoering SW bedrijf 

Ontwikkelingen: 

In de herziene voorjaarsbegroting 2013 Wedeo, naar aanleiding van het lenteakkoord, wordt 

van de gemeente Doetinchem een bijdrage gevraagd van € 365.000 in het verwachte 

exploitatietekort. Voorshands gaan wij er echter vanuit dat dit in 2013 wordt opgevangen 

binnen de begroting van de Wedeo zelf dan wel ten laste kan worden gebracht van de reserve 

bedrijfsrisico van de Wedeo. Daarbij wachten wij het rijksbeleid voor de ontwikkeling rondom 

de WSW en mogelijk de WWNV af. Momenteel onderzoeken scenario’s aangaande 

verdergaande samenwerking/fusie met de sociale diensten van buurgemeenten en het SW 

bedrijf. 


Voor het niet tijdig realiseren van de rijksmaatregelen en -bezuinigingen bij de Wedeo achten 

wij een overblijvend risico voor de weerstandscapaciteit aanwezig van circa € 1 miljoen. 

71

4.1.4. Wet maatschappelijke ondersteuning, individuele voorzieningen 

Ook op het gebied van de WMO zijn de laatste jaren flinke beheersmaatregelen getroffen. De 

tekorten op de WMO die we een aantal jaren geleden hadden zijn de afgelopen jaren beheerst. 

Op dit moment gaat het goed met de beschikbare budgetten. De ontwikkeling rondom de 

decentralisaties kan voor de iets langere termijn grote gevolgen hebben voor de risico’s op het 

gebied van de WMO. Wanneer de AWBZ naar gemeenten toe komt verandert dit het 

risicoprofiel van gemeenten volledig. 

Risico’s 

We zien ons risicomanagement voor het sociaal domein dan ook als voortdurend in 

ontwikkeling en mogelijk aan grote veranderingen onderhevig. De nadruk ligt voor deze 

begroting op prestatieveld 6, individuele voorzieningen van de Wmo. Voor de huidige situatie 

vindt u in bijlage 6 een overzicht van de risico’s. De risico’s die in een blauwe kleur zijn 

aangegeven vragen om een tekstuele toelichting; dit zijn de risico’s die een grote kans of een 

groot effect zouden kunnen hebben. Hieronder noemen we de risico’s en een toelichting op de 

beheersmaatregelen. 

Risico’s en beheersmaatregelen 

De beheersmaatregelen voor de risico’s rondom de individuele voorzieningen op het WMO 

terrein zijn samen te vatten in een viertal hoofdmaatregelen: 

1. Monitoring. Onder andere op het gebied van de demografische ontwikkelingen 

(benoemd risico) houden we in de gaten wat prognoses betekenen voor onze 

geprognosticeerde uitgaven. Omdat het een open einde regeling (benoemd risico) is 

en vanwege bezuinigingen op het rijksbudget (benoemd risico), houden we 

gedurende het jaar in de gaten hoeveel we moeten uitgeven ten opzichte van het 

beschikbare budget en de uitgaven in de jaren daarvoor. Zo kunnen we tijdig 

reageren wanneer er een overschrijding aan lijkt te komen. 

2. Contractmanagement. De risico’s “beheersbaarheid van de bedrijfsvoering van 

aanbieders” en “kwaliteit van contracten”, willen we beheersen door goed 

contractmanagement. We willen toe naar een relatie met onze aanbieders van 

volwaardig business partner. We vragen van onze aanbieders een professionele, 

bedrijfsmatige en transparante bedrijfsvoering. Wijzelf willen professioneler omgaan 

met het opstellen van contracten, en onder andere gaan werken met checklists om 

interpretatieverschillen van de te leveren diensten te verkleinen. 

3. Beheersing aan de voorkant van de uitgifte. De risico’s “beheersing en sturing 

interne werkprocessen (bv. verstrekkingen)” en “beheersing indicatiestelling” 

pakken we aan door middel van eigen regie op de indicatiestelling. Ook hebben we 

een toetser aangesteld die de indicaties controleert. Bijzonder risico in deze 

categorie betreft de beheersing van de financiën regiotaxi. De regiotaxi is een zeer 

complex dossier. Exacte bedragen voor 2013 zijn nog niet bekend gemaakt door de 

provincie. Omdat er al tekorten zijn ontstaan hebben we maatregelen genomen 

zoals het schrappen van de vergoeding voor de medereiziger en via het Gesprek 

met de betrokkene de mogelijkheden bekijken om van het OV gebruik te maken. 

Aanvullende maatregelen die genomen kunnen worden zijn het doorberekenen van 

kosten voor de pas Regiotaxi en een maximering van het aantal zones (900) en 

minimalisering van het aantal ritten (52) instellen. Gezien de onzekerheden blijft het 

zaak de ontwikkelingen en de uitgaven zeer goed te monitoren 

4. Personeelsmanagement. Met de kanteling en wijkwerk nieuwe stijl vragen we een 

andere insteek van onze medewerkers (benoemd risico) in het gesprek tussen de 

72

aanvrager en de gemeente. Nieuwe doelgroepen vragen om andere kennis en kunde 

(benoemd risico). Als beheersmaatregelen geven we specifieke opleidingen en 

trainingen en werken we met functiescheiding. Ook investeren in ICT systemen 

hoort hierbij. Het wordt een risico als dit niet gelijktijdig oploopt. Dit bewaken we 

zoveel mogelijk. 


Vanwege het gegeven dat het een open einde regeling is, is het niet mogelijk alle risico’s af te 

dekken. Met de beheersmaatregelen die de afgelopen jaren genomen zijn blijkt het budget de 

afgelopen jaren goed te beheersen. Met de Voorjaarsnota 2011 is een reservering van € 500.000 

gemaakt voor risico’s op het gebied van de WMO. Daarnaast hebben we een bedrag van € 

894.000 gereserveerd (opbouwend tot dit bedrag in 2015) voor risico’s met de komst van de 

decentralisaties sociaal domein. Hier zullen we de komende jaren ons risicomanagement naar 

uitbreiden. 

4.1.5. Gesubsidieerde instellingen 

Risico: 

Open eind financiering van gesubsidieerde instellingen en verenigingen, waardoor onverwachts 

lasten worden afgewenteld op de gemeente. De gemeente Doetinchem draagt jaarlijks circa 

€ 16,3 miljoen over aan instellingen en verenigingen waarvoor zij prestaties leveren. 

Als de gemeente de spelregels uit de subsidieverordening niet juist hanteert, handelen we 

onrechtmatig. Dit kan gevolgen hebben voor de accountantsverklaring onderdeel 

rechtmatigheid (beperking/oordeelonthouding of afkeuring) indien de omvang van het bedrag 

boven de door de raad vastgestelde percentages in het controleprotocol uitkomt. 

Beheersmaatregelen: 

Doetinchem geeft subsidie aan diverse instellingen en verenigingen in de gemeente. De subsidies 

zijn gebaseerd op de subsidieverordening gemeente Doetinchem. Daarin staan voorwaarden en 

spelregels beschreven voor onze relatie. In de afgelopen jaren hebben we maatregelen genomen 

om de spelregels uit de verordening strikt te hanteren. 

Met de grote gesubsidieerde instellingen hebben we onze relatie specifiek vastgelegd in een 

budgetcontract. Daarin zijn meerjarig afspraken gemaakt over prestaties en financiële middelen. 

Alle partijen weten door het contract waar ze aan toe zijn. 

Voor tekorten bij of faillissementen van gesubsidieerde instellingen is de gemeente niet direct 

aansprakelijk. Wel kunnen we op grond van politieke overwegingen besluiten om extra 

middelen toe te kennen. Deze besluiten worden binnen de integrale afweging van de begroting 

genomen. 


Bij de gesubsidieerde instellingen achten wij geen overblijvende risico’s aanwezig. 

Risico’s door bezuinigingen 

Verschillende gesubsidieerde instellingen hebben bezuinigingstaakstellingen gekregen. Deze 

worden vertaald in de subsidiebeschikkingen en de budgetcontracten voor de instellingen. Het is 

mogelijk dat instellingen moeite hebben om uit te komen met de lagere budgetten, met name als 

zij worden geconfronteerd met een stapeling van financiële tegenvallers. Dit zou ertoe kunnen 

leiden dat de instelling opnieuw aanklopt bij de gemeenteraad. Omdat een eventuele beslissing 

tot het verstrekken van subsidie een weloverwogen bestuurlijke keuze is, beschouwen we dit 

niet als overblijvend risico. 

73

4.1.6. Verbonden partijen en onderwijsinstellingen onder toezicht 

Risico: 

Beperkt zicht op de publiek-private samenwerkingen en de daaraan verbonden risico’s; 

Bezuinigingen van Rijk en/of gemeente worden niet door de verbonden partij 

gerealiseerd. Daardoor ontstaat een financiële tegenvaller in onze gemeentebegroting. 


In de paragrafen 6 “Verbonden partijen” en 6a “Onderwijsinstellingen met toezicht” worden de 

doelen, belangen, de risico’s en de rapportagemomenten voor elke verbonden partij en de 

relevante onderwijsinstelling beschreven. Lees daarvoor de paragrafen 6 en 6a. De bestaande 

relatie, afspraken en informatievoorziening met de verbonden partijen en de 

onderwijsinstellingen voldoen aan onze wensen. Mogelijke risico’s van het GEM 

Hamburgerbroek Noord worden binnen de grondexploitatie meegenomen. 

Uit de analyse van de verbonden partijen zijn ons geen overblijvende risico’s gebleken. 

Overige gemeenschappelijke regelingen. 

Risico: Het niet tijdig realiseren van bezuinigingen die we in de gemeentebegroting hebben 

ingeboekt. Vrijwel alle gemeenschappelijke regelingen hebben hun bezuinigingsopdrachten 

verwerkt in hun begroting. Daarom verwachten we voor deze gemeenschappelijke regelingen 

geen risico. Alleen bij de bezuinigingsopdracht aan het Recreatieschap Achterhoek& Liemers ad 

€ 25.800 vanaf 2013 zien wij risico’s. Die houden verband met het onderzoeken van 

mogelijkheden naar en alternatieve organisatiestructuur van de vrijetijdseconomie door de 

Achterhoekse gemeenten. Dit zou kunnen leiden tot vertraging van de realisatie. Voor de 

perspectiefperiode tot en met 2016 zou het maximale risico dan circa € 103.000 bedragen. 


Het niet tijdig realiseren van de bezuinigingsopdracht aan het Recreatieschap Achterhoek& 

Liemers vanaf 2013 zien we een overblijvend risico van circa € 103.000. 

Voor het overige achten we bij de verbonden partijen en de onderwijsinstellingen onder 

toezicht geen overblijvende risico’s aanwezig. 

4.1.7. Algemene uitkering uit Gemeentefonds 

Risico: 

De effecten van de junicirculaire 2012 voor de algemene uitkering zijn verwerkt in het financieel 

meerjarenperspectief 2012-2016. Zie hiervoor hoofdstuk 4 Financiële Positie. De doorrekening 

van deze circulaire laat zien hoe onze gemeente een structureel lagere uitkering gemeentefonds 

voor de jaren 2013 t/m 2016 ontvangt die oploopt tot € 2,2 miljoen. In de voorjaarsnota 2012 

was voor 2016 gerekend met een korting op de algemene uitkering van structureel € 1,7 

miljoen. 

Daarbij hebben wij op de junicirculaire 2012 mede op advies van vertegenwoordigers van het 

rijk en de VNG, een correctie gepleegd. De junicirculaire 2012 geeft ook vanaf 2014 nog 

groeiverwachtingen van de algemene uitkering. We denken dat deze verwachtingen niet 

realistisch zijn. De algemene uitkering zal mogelijk stijgen omdat het rijk compensatie geeft voor 

inflatie. Het rijk zal echter zeker ook bezuinigen op uitgaven die meetellen in de algemene 

74

uitkering. Dit zal leiden tot een lagere algemene uitkering. Daarom houden we vanaf 2014 

rekening met een per saldo gelijkblijvende omvang van de algemene uitkering. 

Momenteel lopen er verdeelonderzoeken naar het gemeentefonds. De verwachting is dat bij de 

mei-/junicirculaire 2013 uitsluitsel zal worden gegeven over de herijking van het gemeentefonds 

(minder clusters en minder verdeelsleutels). De gevolgen hiervan zullen vervolgens worden 

vertaald ingaande het uitkeringsjaar 2014. Hierbij kunnen we dus zowel een zogenaamde 

“voordeel- als nadeelgemeente” zijn. 


Wij kunnen geen invloed uitoefenen op de macro-economische ontwikkelingen van het 

Gemeentefonds. Wel verzamelen we proactief de informatie over relevante ontwikkelingen en 

vertalen deze naar onze gemeentebegroting. Via de planning & controlcyclus en zo nodig 

tussentijds besluiten wij over maatregelen in de gemeentebegroting. 


Het is onbekend welke maatregelen het Rijk in de komende jaren neemt voor de algemene 

uitkering Gemeentefonds. We gaan ervan uit dat er geen overblijvend risico aanwezig is. 

4.2. Risico’s in de Grondexploitatie 

Risico’s: 

Het risicomanagement van de grondexploitatie beschrijven we uitgebreid in de paragraaf 7 

Grondbeleid. Daarin worden de achtergronden van de risico’s en de benodigde 

weerstandscapaciteit voor de grondexploitatie uitvoerig toegelicht. Om dubbeling in de 

informatie te voorkomen beschrijven we hier slechts kort het proces van de actualisatie van de 

grondexploitaties. 


Jaarlijks worden de grondexploitaties geactualiseerd op basis van een uniforme systematiek. 

Daarbij worden de algemene en planspecifieke risico’s in beeld gebracht. Alle risico’s worden 

zoveel mogelijk gekwantificeerd in de berekeningen voor de projecten. Per project wordt een 

risicokaart gemaakt met een beschrijving en kwantificering van de risico’s. Aan de hand van de 

actuele grondexploitaties stelt de raad kredieten voor het komende jaar beschikbaar. 

Negatieve geprognosticeerde plansaldi in de grondexploitaties worden afgedekt door het treffen 

van voorzieningen. Risico’s worden gedekt uit de reserve grondexploitatie. De actualisatie en 

het risicomanagement van de grondexploitatie gebeurt volgens de spelregels voor 

grondexploitaties die de raad heeft vastgesteld in november 2009. 

De bouwprojecten worden uitgevoerd volgens gemeentebrede spelregels voor projectmatig 

werken. Deze zijn beschreven in de handleiding projectmatig werken gD. 


Zowel voor elk project als voor algemene ontwikkelingen die gelden voor alle ruimtelijke 

projecten worden via risicokaarten uitgebreide risicoanalyses gemaakt. Voor voorzienbare 

verliezen in de grondexploitatie zijn voorzieningen getroffen. De overige risico’s zijn 

gekwantificeerd en worden gedekt door de reserve grondexploitatie. Daarnaast achten wij geen 

overblijvende risico’s aanwezig. 

75

4.3. Risico’s in de balans 

Naast risico’s in de exploitatie zijn er ook risico’s in de balans. De meest risicovolle posten en 

de maatregelen om deze te beheersen worden hierna genoemd. 

4.3.1. Debiteurenrisico’s 

Risico: 

Niet tijdig ontvangen of niet innen van uitstaande vorderingen. 


Onze gemeente heeft een actief invorderingsbeleid. We hanteren strikte spelregels voor 

herinneringen, aanmaningen en dwangbevelen. Vorderingen die we niet tijdig incasseren dragen 

we over aan een incassobureau. 

Periodiek wordt aan het hoofd bedrijfsvoering en de externe accountant gerapporteerd over de 

voortgang afwikkeling publieke en private vorderingen. 

De AO en IC op deze processen zijn goed geregeld en beschreven. 

De rekenkamercommissie heeft in augustus 2011een rapport uitgebracht “Van invordering tot 

kwijtschelding”. Daarin concludeert ze dat het beleid voor de inning van de vorderingen 

toereikend is en dat op dit moment geen veranderingen gewenst zijn. 

Voor verwachte oninbaarheid wordt jaarlijks op basis van verschillende parameters de 

voorziening dubieuze debiteuren geactualiseerd. Deze bedroeg per ultimo 2011 bijna € 0,6 

miljoen. Voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht is in de tarieven een opslag voor 

oninbaarheid verwerkt. Daarmee dekken we de risico’s voor deze vorderingen af. 

Ondanks alle maatregelen en actieve invorderingsbeleid blijkt uit de jaarstukken van de 

afgelopen jaren dat circa € 200.000 toe moeten voegen aan de voorziening. Daarom 

heeft de raad op 28 juni 2012 bij amendement besloten om jaarlijks € 200.000 extra te 

reserveren voor dotatie in de voorziening dubieuze debiteuren. Hiervan kan circa 50% worden 

gecompenseerd in de tarieven van leges. De overige € 100.000 wordt binnen de begroting 

gedekt uit de algemene middelen. 


Naast de getroffen maatregelen en voorzieningen achten wij geen overblijvende risico’s 

aanwezig. 

4.3.2. Financieringsrisico’s 

Risico: 

Er ontstaan gaten in de begroting door financieringsrisico’s. 

Tot de financieringsrisico’s behoren: renterisico’s, kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s, waarborgen 

en garanties. 


Wettelijk kader voor financieringsfunctie is is de Wet Financiering decentrale Overheden 

(Fido). Verdere uitwerking vindt plaats in de beheersverordening (212) van de gemeente 

Doetinchem en het treasurystatuut Daarnaast zijn er maatregelen van AO en IC. 

We voeren verschillende beheersingsmaatregelen uit die wettelijk verplicht zijn en door de 

provincie als toezichthouder worden getoetst. De risico’s die zich bij overheden hebben 

voorgedaan sterkt ons in het beleid van behoudend (tenminste AAA-rating). 

76

Voor een uitvoerige beschrijving van het wettelijk kader, de risico’s en de maatregelen in de 

financieringsfunctie verwijzen we naar de paragraaf 4 Financiering, speciaal onder “3 

Risicobeheer”. 

Gewaarborgde geldleningen 

De gemeente Doetinchem heeft al zeker sinds de 80-er jaren een garantieportefeuille en een 

aantal verstrekte leningen. Gezien de lange historie waarmee onze portefeuille tot stand is 

gekomen, is het niet altijd mogelijk om nu nog beheersingsmaatregelen te treffen voor zaken die 

in het verre verleden, in de toenmalige context, zijn overeengekomen met derden. Bij nieuw te 

verstrekken garanties is uiteraard nadrukkelijk onderdeel van de besluitvorming het risicoprofiel 

dat ermee gepaard gaat en of dat aanvaardbaar is. Hierbij beoordelen we welke 

risicobeperkende maatregelen getroffen kunnen worden en of het restantrisico aanvaardbaar is 

en opgevangen kan worden binnen de weerstandscapaciteit van onze gemeente. Dit wordt 

nadrukkelijk afgewogen tegen het publieke belang dat gediend is met het verstrekken van de 

garantie. 

Cruciaal is dat we als gemeente: 

in principe geen garanties/leningen verstrekken en doorverwijzen naar de 

waarborgfondsen waar mogelijk; 

alleen garanties of leningen verstrekken als er sprake is van de gemeentelijke publieke 

taak; 

expliciet besluiten over de zekerheden en garanties gekoppeld aan het risicoprofiel. 

garantieportefeuille 

De garantieportefeuille wordt voor het overgrote deel bepaald door de achtervangfunctie die 

onze gemeente heeft, net als bijna alle andere gemeenten, in het landelijke Waarborgfonds 

Sociale Woningbouw (WSW). Een achtervang is een andere rol dan een directe garantstelling 

met een substantieel lager risicoprofiel. 

Het WSW heeft als borgsteller voor de sector, privaatrechtelijke bevoegdheden en voert 

toezicht uit op de corporaties. De zekerheidsstructuur van het WSW bestaat uit drie lagen: 

1. primair: de geldmiddelen van de corporatie (inclusief eventuele steun van het CFV); 

2. secundair: het garantievermogen van het WSW (=borgstellingsreserve WSW en de 

obligo’s van de andere corporaties), 

3. en tot slot tertiair de achtervangpositie van Rijk en de gemeenten. 

leningportefeuille 

Het overgrote deel van de verstrekte leningen zijn gekoppeld aan de hypotheekregeling die in 

het verleden gold voor ambtenaren in dienst van de gemeente Doetinchem. Dit is een aflopende 

portefeuille waarbij de waarde van het onroerend goed als hypothecaire zekerheid aanwezig is. 

Een andere grote post betreft de investeringsbijdrage die is gedaan aan het nieuwe Amphion 

waar ook een hypothecaire zekerheid onder ligt. De lening die verstrekt is aan Vestia wordt 

geborgd door het WSW. Bij sportcentrum Rozengaarde is onze gemeente enig aandeelhouder. 

Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf financiering. 

In 2012 hebben we de garantieportefeuille en de verstrekte leningen doorgelicht. Toen is een 

verdiepingsslag gemaakt op de dossiers van de toezichthouders (CFV en WSW) om inzicht te 

krijgen in het risicoprofiel van de corporaties met positie in onze gemeente. Hierover is in de 

77

tweede helft van 2012 gerapporteerd. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de 

paragraaf 4 Financiering. 


De kans dat we worden aangesproken op de garanties schatten wij in als klein en daarbij is het 

dan ook nog onwaarschijnlijk dat ze zich allen tegelijk zouden voordoen. Van belang is daarbij te 

constateren dat de verstrekte leningen aan Sité woondiensten op korte termijn aflopen. Dit is 

tevens het grootste bedrag binnen dit profiel. Sité is kredietwaardig volgens de toezichthouders. 

Ook Sité zelf geeft aan geen reden te zien waardoor zij niet aan haar verplichtingen zou kunnen 

voldoen in 2013 en 2014. De tweede grootste is de garantie die verstrekt wordt voor het MFA 

Zuid. Hierbij zijn er voldoende zekerheden voor de gemeente. 

Op basis van de huidige inzichten en op basis van een aantal aannames, geldt dat de 

garanties/leningen opgeteld een risico vertegenwoordigen van maximaal € 240.000 (€ 200.000 

mantelbuis incidenteel, € 40.000 Vestia structureel). De impact is dus relatief klein. Dit bedrag 

kunnen wij binnen onze huidige weerstandscapaciteit opvangen. 

4.3.3. BTW Compensatiefonds 

Risico: 

De belastingdienst kan controles uitvoeren bij het BTW-compensatiefonds (BCF). Wanneer 

blijkt dat ten onrechte BTW is gecompenseerd/verhaald kan dit leiden tot terugbetaling. 


Op basis van de uitgevoerde controle door de belastingdienst is geleerd van onze fouten en kan 

worden voorkomen dat deze opnieuw worden gemaakt. De hele inrichting van onze BTWadministratie 

is in 2011 doorgelicht. Tevens zijn er spelregels afgesproken met medewerkers die 

de administratie voeren, budgethouders en leidinggevenden. Immers veel financiële handelingen 

die op diverse plekken in onze organisatie worden uitgevoerd, hebben consequenties voor de 

BTW. We hebben zelf al een concept verbeterplan opgesteld in 2010. Belangrijk onderdeel 

hierin is het uitvoeren van een risicoanalyse met relevante budgethouders, scholing verzorgen 

voor de organisatie en een intern controleplan opzetten. 

Dit laatste is nu tevens van belang naar de toekomst, omdat de belastingdienst (vergelijkbaar 

met de accountant) toe wil naar ‘horizontaal toezicht’ waarbij de belastingdienst niet meer de 

BTW-aangiftes zoals in de huidige situatie middels steekproefmethode controleert, maar de 

organisatie zelf deze controle inricht en eventuele ontwikkelingen vooraf met de belastingdienst 

kortsluit. 


Na de naheffingsaanslag en de getroffen maatregelen voor het BCF achten wij geen 

overblijvende risico’s meer aanwezig. 

4.3.4. Rijksmaatregelen voor beheersing EMU-saldo in de begroting 

In 2012 heeft het toen zittende kabinet Rutte verschillende maatregelen aangekondigd om te 

zorgen dat het begrotingstekort van de Nederlandse staat binnen de normen van de Europese 

Unie blijven. Twee maatregelen zijn door het kabinet voorbereid om in te voeren in 2013. Bij 

het opmaken van deze begroting was onduidelijk of het nieuwe kabinet deze maatregelen 

daadwerkelijk doorvoert. De daarvoor benodigde wetgeving moet nog worden vastgesteld. Dan 

wordt duidelijk wanneer de maatregelen worden ingevoerd en wat hun gevolgen zijn. 

78

In deze paragraaf beschrijven we de ontwikkelingen en risico’s die medio 2012 bekend zijn. We 

volgen de ontwikkelingen op de voet en nemen passende maatregelen om de risico’s te 

minimaliseren. 

1. Schatkistbankieren 

Gemeenten, provincies en waterschappen worden door schatkistbankieren verplicht om 

spaargeld bij het Rijk te stallen. Het moet helpen om de Nederlandse staatsschuld te verlagen. 

Die verbetert statistisch met 1%, maar de feitelijke schulden van de overheid veranderen niet. 

Intussen lopen decentrale overheden met financieringsoverschot wél rendement mis op hun 

reserves. Het rijk betaalt lagere rentevergoeding dan de decentrale overheden elders zouden 

krijgen. Daarnaast zadelt het rijk de decentrale overheden op met extra administratieve lasten. 

Voor onze gemeente speelt dit punt niet op korte termijn. Wij hebben geen 

financieringsoverschot. Onze reserves en voorzieningen dienen mede om te voorzien in onze 

financieringsbehoefte. Daarnaast trekken wij nog externe financiering aan. Zie ook de paragraaf 

4 Financiering. 

2. Wetsvoorstel Houdbare Overheidsfinanciën (Wet Hof) 

In de afgelopen jaren golden afspraken tussen rijk en lagere overheden over het omgaan met 

Europese regels over het maximaal toegestane begrotingstekort (3%), het zogenaamde EMU 

saldo. 

Het kabinet wil per 1 januari 2013 de Europese afspraken over begrotingsdiscipline opnemen in 

de Wet houdbare overheidsfinanciën. Ook de belangrijkste uitgangspunten en randvoorwaarden 

van het Nederlandse budgettaire beleid – zoals de begrotingsregels – zijn onderdeel van het 

wetsvoorstel. 

Wat is het doel van de wet Hof? 

Het Rijk wil vanaf volgend jaar de mogelijkheid hebben de decentrale overheden een boete op 

te leggen voor een te hoog EMU-tekort, ook als het Rijk zelf geen boete heeft gekregen - zelfs 

als de totale Nederlandse overheid onder de normen van 3 procent tekort en 60 procent 

schuld zit. 

Het sanctie-instrument biedt het de minister de mogelijkheid decentrale overheden vroegtijdig - 

voordat de Europese normen worden overschreden - de goede kant op te laten bewegen. Zo 

wordt voorkomen dat de decentrale overheden ten onrechte kunnen meeliften op de goede 

resultaten die behaald worden door het Rijk, en vice versa. 

De aangescherpte regels leiden ertoe dat gemeenten over enkele jaren niet of nauwelijks nog 

een EMU-tekort mogen hebben. 

Wat zijn de gevolgen van de wet voor gemeenten? 

De begroting van het rijk werkt anders dan die van de gemeenten. Het rijk berekent haar 

uitgaven en inkomsten volgens het kasstelsel. Daarom telt het rijk alle uitgaven voor de 

exploitatie en de investeringen in een jaar gewoon bij elkaar op. Alle uitgaven verrekent het rijk 

met alle inkomsten. Zo berekent ze het voor- of nadelig saldo op de begroting. Dat is dan haar 

Emu-saldo. 

Gemeenten werken met het baten- en lastenstelsel. De gemeente onderscheidt haar uitgaven 

naar jaarlijkse exploitatie-uitgaven en naar investeringen (waaronder de grondexploitatie). De 

investeringen worden op de balans gezet (geactiveerd). Vervolgens wordt de investering in een 

aantal jaren afgeschreven. De afschrijvingskosten tellen mee in de exploitatie-uitgaven. Ook 

sparen gemeenten vaak meerdere jaren voor toekomstige investeringen. Zo vormen ze 

reserves. Ook die reserves staan op de balans. 

79

Door het kasstelsel maakt de rijksoverheid geen onderscheid in haar jaarlijkse uitgaven naar 

investeringen of reserves. Om het Emu-saldo van gemeenten te vergelijken met dat van het rijk 

moeten gemeenten bij hun begrotingssaldo de investeringen in een jaar optellen. Dat geldt ook 

voor die investeringen waarvoor de gemeente al een reserve heeft opgebouwd. Door die 

berekeningsmethode schiet het begrotingstekort (= Emu-saldo) van de gemeenten omhoog. 

Gevolg van de nieuwe wet is onder andere dat de gemeenten hun reserves niet meer kunnen 

inzetten zonder een EMU-tekort te veroorzaken. Het gevolg kan zijn dat gemeenten hun 

investeringen moeten stopzetten terwijl ze geld genoeg hebben. 

Zo werkt de wet voor gemeenten twee kanten op verkeerd uit: gemeenten zullen nog minder 

gaan investeren, waar de economie onder zal lijden. Doen ze het toch, dan schaadt de boete de 

lokale economie en samenleving ook. 

De definitieve regels en de gevolgen van de wet HOF zijn nu nog niet in te schatten. Naar 

verwachting zal het overleg tussen rijk en decentrale overheden leiden tot aanpassing van het 

huidige wetsvoorstel. Zeker is wel dat de nationale overheid de Europese regels rond het Emusaldo 

strikt toepast. Dit zal ongetwijfeld leiden tot belemmeringen in de uitvoering van de 

begrotingen van de decentrale overheden. Ook onze gemeente krijgt hiermee te maken. 

4.4. Samenvatting, conclusies en verdere ontwikkeling 

risicomanagement 

In deze paragraaf Weerstandsvermogen hebben wij u geïnformeerd over onze (benodigde) 

weerstandscapaciteit ten opzichte van onze risico’s. De verschillende risico’s zijn beschreven. 

We concluderen dat de risico’s voldoende afgedekt zijn door getroffen voorzieningen, reserves 

en bezuinigingsstelposten in de gemeentebegroting. 

Er zijn drie overblijvende risico’s geanalyseerd waarvoor mogelijk een beroep wordt gedaan op 

de weerstandscapaciteit: 

Het niet tijdig realiseren van de rijksmaatregelen en -bezuinigingen bij de WSW/Wedeo leidt 

mogelijk tot een overblijvend risico voor de weerstandscapaciteit van circa € 1 miljoen. 

De bezuinigingsopdracht aan het Recreatieschap Achterhoek& Liemers vanaf 2013 met een 

mogelijk overblijvend risico van circa € 103.000. 

De garanties/leningen vertegenwoordigen opgeteld een risico van maximaal € 240.000 

(€ 200.000 mantelbuis incidenteel, € 40.000 Vestia structureel). 

Het totaal van de overblijvende risico’s worden daarmee becijferd op ruim € 1,3 miljoen 

incidenteel en € 40.000 structureel. Als deze risico’s zich onverhoopt voordoen dan is er ruim 

voldoende incidentele (€ 20,2 miljoen) en structurele (€ 2,2 miljoen) weerstandscapaciteit 

aanwezig. 

De komende jaren blijven we scherp aandacht houden voor risicomanagement. Prioriteit ligt bij 

de volgende onderdelen: 

Monitoring risico’s financieel-economische crisis. De gevolgen van de crisis merken we in de 

bezuinigingen waarmee we worden geconfronteerd. Dat is een dominante factor voor de 

komende jaren. We volgen de risico’s en de bezuinigingen nauwgezet. We hebben 

risicovolle budgetten en projecten benoemd. De verschillende onderdelen worden specifiek 

gemonitord. 

80

Risicomanagement sociale domein. Zowel op de bestaande taken van de WWB, de Wmo 

en de WSW alsook voor toekomstige taken na decentralisatie door het rijk. 

Risicomanagement grondexploitaties. Binnen de grondexploitaties optimaliseren we het 

risicomanagement per grondexploitatie. 

Risicomanagement gesubsidieerde instellingen. Aanscherpen van de spelregels en toezien op 

de uitvoering ervan. 

81


Inleiding 

De gemeente heeft een groot aantal kapitaalgoederen in eigendom en beheer. 

Het betreft hier o.a. openbaar groen, riolering, wegen, diverse gebouwen en kunstwerken. De 

kwaliteit van deze kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is enerzijds bepalend voor het 

voorzieningenniveau en anderzijds ook voor de (jaarlijkse) lasten. In deze paragraaf worden 

voor de kapitaalgoederen wegen, afvalwatersysteem, groen, gebouwen en openbare verlichting 

achtereenvolgens aangegeven: 

a. Het beleidskader 

b. Het beheer 

c. Actuele ontwikkelingen 

d. Kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren 

e. De uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties 

1. Wegen 

Het beleidskader 

De gemeente is verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van openbare wegen en de 

civieltechnische kunstwerken. Uitgangspunt hierbij is dat tegen de laagst mogelijke 

maatschappelijke kosten de openbare verhardingen en civieltechnische kunstwerken worden 

onderhouden. 

Het onderhoud moet zodanig zijn dat geen kapitaalsvernietiging optreedt. 

Een achterstand in het onderhoud kan de veiligheid van de weggebruikers in gevaar brengen en 

leiden tot klachten en het aansprakelijk stellen van de wegbeheerder. De leidraad voor het 

onderhoud van de wegen is de systematiek voor rationeel wegbeheer van het Centrum voor 

Regelgeving en Onderzoek in de Grond- Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek 

(CROW). Onder andere naar aanleiding hiervan wordt jaarlijks een weginspectie gehouden en 

een onderhoudsplan opgesteld. Dit geldt ook voor de civieltechnische kunstwerken. 

Het beheer 

Groot onderhoud wordt planmatig vanuit het weg beheersysteem opgepakt. Bij het opstellen 

van het onderhoudsplan vindt afstemming plaats met de toekomstige werkzaamheden aan het 

afvalwatersysteem maar ook met toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. 

Zandwegen en puinwegen worden tweejaarlijks geïnspecteerd. Indien noodzakelijk wordt 

onderhoud uitgevoerd. 

De bebording dient te voldoen aan het RVV 1990, het Besluit inzake Administratieve Bepalingen 

inzake het Wegverkeer (BABW) en de uitvoeringsvoorschriften van het BABW. 

Zodra de goede waarneembaarheid in het geding komt vindt onderhoud plaats aan de 

wegmarkering en de bebording. Jaarlijks wordt de wegmarkering hiervoor geïnspecteerd. 

Actuele ontwikkelingen 

We werken met een kwaliteitscatalogus openbare ruimte met 3 kwaliteitsniveaus. 

De kwaliteitscatalogus openbare ruimte laat per beheerelement (variërend van boom tot 

lantaarnpaal, van intensief tot extensief, ecologisch en esthetisch) door middel van beeldende 

foto’s zien wat de mogelijke kwaliteitsniveaus zijn. Deze beelden zijn ‘achter de schermen’ 

82

gekoppeld met de bijbehorende prijzen en hoeveelheden zodat een keuze voor een bepaald 

niveau ook direct financieel vertaald kan worden. De keuzes dienen zorgvuldig in samenhang te 

worden bezien: beleidskeuzes hebben gevolgen voor beschikbaar te stellen budgetruimte in de 

begroting. 

Op basis van de thans voorgestelde bezuinigingen wordt in het beheer en onderhoud van de 

openbare ruimte fors bezuinigd. De kwaliteit van de openbare ruimte zal als gevolg hiervan 

overal op het niveau eenvoudig komen te liggen. Plussen in kwaliteit blijven mogelijk in 

combinatie met zelfwerkzaamheid van bewoners en bedrijven. 

Kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren 

De omvang van het gemeentelijke wegennet bedraagt ongeveer 3.705.000 m2 verharding, 

verdeeld over 51 % elementenverhardingen (betontegels en klinkerverhardingen, hoofdzakelijk 

voet- en fietspaden en woonstraten), 46 % asfalt (hoofdzakelijk ontsluitingswegen, 

erftoegangswegen en fietspaden) en 3 % half- en onverhard (hoofdzakelijk zandwegen in het 

buitengebied). Verder worden nog 72 civieltechnische kunstwerken (bruggen, tunnels, 

kademuren, steigers en een geluidsscherm) onderhouden. 

De kwaliteit van het wegennet ziet er als volgt uit: 

Kwaliteit totaal areaal 

verhardingen 

Acceptatiegrens CROW totaal 

areaal verhardingen 

Kwaliteit areaal 

asfaltverhardingen 

Acceptatiegrens CROW voor 

asfaltverhardingen 

Kwaliteit areaal 

elementenverhardingen 

Acceptatiegrens CROW voor 

elementenverhardingen 

Financiële consequenties 

Voldoende Matig Onvoldoende 

93% 3% 4% 

77-87% 9-14% 4-9% 

86 % 5% 9% 

75-85% 10-15% 5-10% 

98% 0% 2% 

80-90% 7-12% 3-8% 

De middelen voor het uitvoeren van het al het onderhoud zijn in de exploitatiebegroting 

opgenomen. Er zijn geen fondsen beschikbaar voor een jaarlijkse egalisatie van de fluctuerende 

kosten. Hieronder treft u een overzicht van het beheer en onderhoud aan. 

progr. product Omschrijving 

Begroting 

2012 

Begroting 


7 210.0 Hoofdwegen 169.000 167.000 

9 210.1 Overige wegen, straten 3.586.000 3.533.000 

3.755.000 3.700.000 

(bedragen exclusief investeringslasten) 

Daarnaast is voor het groot onderhoud van civieltechnische kunstwerken een 

investeringsruimte van € 220.000 opgenomen in de begroting 2013. 

83

De geplande verhoging in 2011 op basis van de opgestelde kwaliteitscatalogus (besluit bij de 

programmabegroting 2009) van het budget van € 190.000 is in het kader van de ombuigingen 

niet opgenomen. Daarnaast is In 2011 een ombuiging opgenomen bij het product 210.1 van 

€ 35.000 en in de begroting 2012 en 2013 een ombuiging van € 75.000. 

2. Openbaar groen 


De basis van het groenonderhoud in Doetinchem is vastgelegd in het groenstructuurplan. Hierin 

is op hoofdlijnen beschreven wat de belangrijke groenstructuren zijn. 

Het beheer 

Momenteel werken wij met een kwaliteitscatalogus openbare ruimte. De kwaliteits-catalogus 

voor de openbare ruimte is een onmisbaar instrument om de kwaliteit van de fysieke 

leefomgeving in beeld te brengen en gericht te kunnen sturen. Er zijn 3 kwaliteitsniveaus: Extra, 

Standaard en Eenvoudig. ‘Kwaliteit van de openbare ruimte’ blijkt in de dagelijkse praktijk een 

uiterst subjectief begrip dat door iedere gebruiker van de openbare ruimte anders ingekleurd 

wordt. Daarnaast is een continue spanningsveld aanwezig tussen de vraag naar een hogere 

kwaliteit en de beschikbare financiële middelen. 


Door kwaliteit eenvoudig toe te passen worden er in de praktijk bijvoorbeeld sierheestervakken 

omgevormd naar gazon. Met als resultaat een sobere uitstraling in de woonwijken. In 2012 zijn 

al een behoorlijke oppervlaktes plantsoenen omgevormd naar gazon en ruw gras. In 2013 

worden meer oppervlaktes omgevormd en wordt het effect van de bezuinigingen ook meer 

zichtbaar. Plussen in kwaliteit blijven mogelijk in combinatie met zelfwerkzaamheid van 

bewoners en bedrijven. 

Doetinchem bekijkt voorts of er een slimme combinatie te maken is met de vakmensen vanuit 

de beheersorganistie samen met inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. Mogelijk kan 

hierdoor extra kwaliteit worden gerealiseerd. Een risico daarbij is wel het mogelijke 

spanningsveld tussen sociale en fysieke doelen waarbij gewaakt moet worden voor 

kapitaalsvernietiging in de openbare ruimte. 


Het openbaar groen omvat in totaal zo’n 453 ha. Het totale bomenbestand beslaat ca. 39.500 

stuks. 


De middelen voor het onderhoud worden structureel in de begroting opgenomen. Hiervoor 

zijn geen speciale onderhoudsfondsen. Voor het beheer en onderhoud zijn de volgende 

middelen opgenomen in de begroting 2013. 

84

Begroting Begroting 

progr. product Omschrijving 

2012 2013 

8 560.4 openbaar groen 5.062.000 5.038.000 

9 580.0 Speelvoorzieningen 256.000 256.000 


5.318.000 5.294.000 

De geplande verhoging in 2011 op basis van de opgestelde kwaliteitscatalogus (besluit bij de 

programmabegroting 2009) van het budget van € 190.000 is in het kader van de ombuigingen 

niet opgenomen. 

Daarnaast is In 2011 een ombuiging opgenomen bij het product 560.4 van € 50.000 en in de 

begroting 2012 en 2013 een ombuiging van € 75.000. 

3. Openbare verlichting 


In het in 2008 vastgestelde beleidsplan openbare verlichting is het beleid gedefinieerd dat 

financieel en inhoudelijk naar de huidige normen garanties geeft voor het belevings- en 

veiligheidsaspect van de openbare ruimte bij duisternis. Dit jaar wordt het beleidsplan opnieuw 

aan de raad voorgelegd. In dit beleidsplan blijft de nadruk liggen op duurzaamheid 

Het beheer 

Het netwerk van de openbare verlichting bestaat uit masten en armaturen. De levensduur van 

deze onderdelen is mede bepalend voor de afschrijvingsduur van de investeringen. Voor masten 

wordt deze gesteld op maximaal 40 jaar, voor armaturen 20 jaar. Vervanging van met name 

masten vindt vervolgens plaats op basis van inspectie en uitnutting van de restlevensduur. 

Het dagelijks- en grootonderhoud van de openbare verlichting is uitbesteed. Bij het dagelijks 

onderhoud worden masten, armaturen en lampen vervangen welke defect zijn geraakt. Tevens 

vindt er groepsgewijze vervanging van lampen (groepsremplace) plaats. Voor een deel worden 

er lampen gebruikt die een zeer lange levensduur hebben (circa 10 jaar). 


Armaturen voorzien van ledoplossingen worden in de meeste grondexploitaties en 

reconstructies toegepast. Bij vervanging van armaturen langs de ontsluitingswegen worden deze 

voorzien van dimunit zodat hier energie wordt bespaard na de spitstijden. Tevens wordt er 

proefgedraaid met het dimmen van lichtmasten langs ontsluitingswegen waarbij de wegintensiteit 

bepalend is voor het lichtniveau. Alle gegevens van de openbare verlichting zijn verwerkt in een 

beheerssysteem. 


Tot het openbare verlichtingsnet binnen de gemeente behoren ongeveer 11.500 lichtmasten. 

Er is een onderverdeling te maken in wit licht en oranje licht. Het wit licht is PL en Ledoplossingen 

en omvat ongeveer 76 % van het totaal en zorgt voor verlichting van de 

woonomgeving. Het oranje licht omvat SOX en SON lichtbronnen en omvat circa 24 % van het 

totaal en verlicht de wegen waar de verkeersfunctie de overhand heeft. 

85


Binnen de meerjarenbegroting zijn de benodigde middelen overeenkomstig het vastgestelde 

beleidsplan opgenomen. 


progr. product omschrijving 


8 210.4 openbare verlichting 169.000 169.000 

(bedragen exclusief investeringslasten en elektrakosten) 

169.000 169.000 

Daarnaast is voor vervanging van masten en armaturen een investeringsruimte van afgerond 

€ 238.000 opgenomen in de begroting voor 2013. Betreffende middelen zijn in 

overeenstemming met het vastgestelde beleidsplan. 

4. Afvalwatersysteem 


De Wet Milieubeheer biedt het wettelijke kader voor de gemeentelijke rioleringstaak. Hierin 

wordt de gemeente verplicht een plan op te stellen voor een bepaalde periode waarin het 

gemeentelijke beleid met betrekking tot de inzameling en transport van afvalwater wordt 

vastgelegd. De raad heeft in december 2010 het Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) vastgesteld. 

Het GRP heeft een looptijd van 6 jaar en is geldig tot 1 januari 2016. 

Het beheer 

Het beheer en onderhoud is afgestemd op de doelen die in het GRP zijn opgenomen en vindt 

met behulp van een geautomatiseerd rioolbeheersysteem plaats. Momenteel wordt gewerkt aan 

de uitvoering hiervan, het gaat dan om het afkoppelen van verhard oppervlak, het renoveren van 

rioolgemalen en het vervangen en vernieuwen van riolen. Daarnaast vindt het dagelijkse beheer 

en onderhoud plaats aan rioolgemalen, drukriolering, IBA ’s, kolken en de overige 

rioleringssystemen. 


Binnen het rioleringsplan is de strategie erop gericht om situaties met wateroverlast te 

voorkomen. Ook in de toekomst, wanneer door klimaatverandering rekening gehouden moet 

worden met meer en heftiger buien. Verder wordt het in het GRP van groot belang geacht om 

helderheid aan de burgers te geven over wat er van hen wordt verwacht en wat zij van de 

gemeente kunnen verwachten op het gebied van inzameling en transport van afvalwater, 

hemelwater en grondwater. Het verder te ontwikkelen waterloket en de stimuleringsregeling 

afkoppelen kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Voor deze stimuleringsregeling is jaarlijks 

een bedrag van € 100.000,-- beschikbaar. 

Verder zijn er structurele verbeteringsmaatregelen die de komende jaren zullen doorgaan. 

Hierbij wordt met name gedacht aan het verder afkoppelen van verharde oppervlakten. In 

combinatie met andere werkzaamheden aan de infrastructuur zal steeds bekeken worden welke 

verharde oppervlakten op een duurzame wijze van het gemengde rioolstelsel kunnen worden 

gehaald. Door het afkoppelen van verharde oppervlakten kan geanticipeerd worden op de 

klimaatverandering, worden afvalwater en hemelwater gescheiden en wordt de kans op 

wateroverlast vanuit de gemengde rioolstelsels verkleind. 

86


Een indicatie voor de kwaliteit van de riolering is de ouderdom. Ongeveer 6 % is ouder dan 50 

jaar en circa 38 % bevindt zich tussen de 30 en 50 jaar, ongeveer 36% ligt in de groep tussen de 

11 en 30 jaar en ongeveer 20 % is jonger dan 10 jaar. Ouderdom is echter niet alleen 

maatgevend voor de kwaliteit van de riolering. Jaarlijks wordt een deel van het rioolstelsel 

geinspecteerd. Op basis hiervan wordt een meerjarenplanning voor het onderhoud opgesteld. 


Met behulp van het rioolbeheersysteem worden de vervangingskosten berekend. Daarnaast zijn 

er nog extra investeringen voor maatregelen die de vuiluitworp moeten terugdringen 

(afkoppelen verhard oppervlak, aanleg van randvoorzieningen, vergroten van leidingen), de 

reguliere exploitatiekosten en de doorbelaste kosten en kapitaallasten. 

De kosten van de riolering worden 100% gedekt via de heffing van het rioolrecht. 

Om jaarlijkse fluctuaties in het tarief rioolrecht te voorkomen is een egalisatievoorziening 

ingesteld. 

Opgenomen middelen 




722.0 riolering 1.577.000 1.602.000 


1.577.000 1.602.000 

Naast bovengenoemde middelen zijn binnen het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) nog de 

volgende middelen in het kader van riolering geraamd. 

Tabel Investeringen riolering 2012 

Omschrijving 2013 

Afkoppelen e.d. 928.000 

Vervanging techn installaties/gemalen 0 

Vervanging rioleringen 756.000 

Totale kosten (exclusief btw) 1.684.000 

Bovengenoemde middelen zijn overeenkomstig het vastgestelde gemeentelijk riolerings- 

Plan 2010-2016. 

5. Gebouwen 


De basis voor het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen is voor de schoolgebouwen 

opgenomen in de meerjaren onderhoudsplanning schoolgebouwen (MOP) en voor de overige 

panden is het planmatig onderhoud opgenomen in het programma onderhoud gemeentelijke 

gebouwen (POGG). 

87

Het beheer 

Het gebouwenonderhoud is gebaseerd op een geautomatiseerd systeem waarin de 

onderhoudsverwachting voor meerdere jaren is opgenomen. Daarnaast vinden er jaarlijks ter 

plaatse inspecties plaats. De panden worden op basis van een nulmeting geïnspecteerd. 

Voor alle panden is een onderhoudsverwachting voor de komende 10 jaar berekend. 

Dit bedrag wordt via de exploitatie ten gunste van het onderhoudsfonds voor het POGG en 

MOP gebracht. De werkelijke onderhoudskosten komen vervolgens ten laste van het fonds. 

Binnen deze fondsen is ruimte om te schuiven met de werkzaamheden. Flexibiliteit is 

noodzakelijk, omdat tijdens de jaarlijkse inspecties zich namelijk situaties kunnen voordoen 

waarbij dit nodig blijkt. 


Huurharmonisatie 

Hierbij worden alle accommodatie gerelateerde indicatoren inzichtelijk en transparant gemaakt. 

De huurharmonisatie levert een set aan spelregels op waarbinnen een uniforme huur- en 

vastgoedbeleid en een duurzame exploitatie van gemeentelijke accommodaties wordt 

bewerkstelligd. De spelregels en randvoorwaarden (huurder-/verhuurderonderhoud) vormen de 

basis voor het nieuwe contract met de huurders/gebruikers. 

Egalisatiefonds accommodaties. 

Het betreft hier het invoeren van een vastgoedfonds accommodaties (vergelijkbaar met 

parkeerfonds). Binnen dit fonds dienen huuropbrengsten en verkoopopbrengsten 

geoptimaliseerd te worden. Vanuit deze opbrengsten kunnen de gemeentelijke accommodaties 

beheerd en gexploiteerd worden. Jaarlijks zullen de afdrachten naarde algemene middelen 

bekeken worden. 

Om dit te kunnen realiseren dienen de gemeentelijkse accommodaties kostprijsdekkend en/of 

marktconform (marktpartijen) te kunnen worden verhuurd. 

Bij het uitvoeren van het onderhoud dient rekening te worden gehouden met de 

verantwoordelijkheden voor verhuurder en huurder. Verhuurder voert alleen nog maar het 

onderhoud uit waarvoor hij verantwoordelijk is. 

Momenteel vindt er een onderzoek plaats om dit te realiseren. Hierbij dient er ook gekeken te 

worden naar de subsidierelatie die er is met partijen. 


De volgende middelen zijn voor het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen in de begroting 

2013 opgenomen. 




5.706 onderwijsgebouwen 255.000 255.000 

5.706 overige gemeentelijke gebouwen 936.000 923.000 

1.191.000 1.178.000 

Bovengenoemde middelen zijn gebaseerd op de plannen zoals deze zijn vastgesteld. 

De geraamde bedragen betreffen de jaarlijkse dotaties aan beide onderhoudsfondsen. 

88


1. Inleiding 

De treasuryfunctie ondersteunt de uitvoering van de programma’s. De treasuryfunctie omvat de 

financiering van investeringen en het uitzetten van geldmiddelen tegen zo gunstig mogelijke 

voorwaarden. De gemeente gaat om met aan haar toevertrouwd gemeenschapsgeld. Daarom 

dient het treasurybeheer risico’s te beheersen en te beperken. Wij werken op het gebied van 

treasury met twee instrumenten. Allereerst het treasurystatuut en daarnaast de paragraaf 

financiering (ook wel de treasuryparagraaf genoemd). 

Het treasurystatuut is de ‘beleidsmatige infrastructuur’ van de treasuryfunctie, vastgelegd in de 

vorm van uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. Belangrijkste punten uit het 

treasurystatuut zijn: 

1. Het aangaan en verstrekken van leningen en het verlenen van garanties is alleen 

toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. 

2. Uit hoofde van treasury vinden uitzettingen uitsluitend plaats bij financiële 

ondernemingen met een lange termijn credit rating van ten minste Aaa, AAA of AAA 

van tenminste 2 van de volgende erkende rating-bureau’s: Moody’s (Aaa), Standard & 

Poors (AAA) of Fitch (AAA). 

3. Het renterisico beperken en een zo gunstig mogelijk renteresultaat behalen binnen de 

kaders van de Gemeentewet, de Wet fido en de limieten en richtlijnen van het 

treasurystatuut. 

4. Derivaten worden slechts toegepast nadat de raad hiertoe voor elk zich voordoend 

geval afzonderlijk een besluit heeft genomen. 

5. Het college is bevoegd tot het aangaan van één of meer vaste geldleningen ten laste van 

de gemeente ter financiering van kapitaaluitgaven, voor de consolidatie van vlottende 

schuld en voor conversie van bestaande leningen. 

6. Voor het aantrekken van leningen worden minimaal twee offertes opgevraagd. 

7. Er is een transparante functiescheiding tussen beleidsbepaling en -uitvoering en tussen 

de administratie en controle op de financiële transacties. Het hanteren van het principe 

van “twee handtekeningen” is hier een belangrijke factor. 

De paragraaf financiering geeft de kaders voor de uitvoering van de treasury in een bepaald jaar 

(begroting) en verantwoordingsinformatie over de uitvoering hiervan (jaarrekening). Ook stellen 

we in deze paragraaf uitgangspunten vast voor de berekening van rentelasten in de begroting. 

2. Algemene ontwikkelingen 

Renteontwikkelingen 

Een belangrijke factor bij het uitvoeren van het treasurybeleid is het verwachte verloop van de 

rente. Onze rentevisie wordt aan de hand van gerenommeerde financiële instellingen opgesteld. 

Tot op heden was ons beleid om in de gemeentebegroting uit voorzichtigheidsprincipe een 

kleine opslag te hanteren op deze verwachte tarieven. Dit vanwege de onzekerheden ten 

aanzien van rentevoorspellingen. 

89

De Europese Centrale Bank is nog altijd ruimhartig in het vertrekken van liquiditeiten. Dit zorgt 

ervoor dat de rente voor kort geld zeer laag is. Dit verwachting van grootbanken is dat dit ook 

in 2013 het geval zal zijn. De prognoses voor 3 maands geld ligt gemiddeld op 0,65% 

Ons beleid is dan ook om zoveel mogelijk kort te financieren binnen de grenzen die de 

kasgeldlimiet stelt. In de begroting 2013 is nog wel voorzichtigheid ingebouwd en wordt voor 

nieuwe (korte) leningen uitgegaan van 3,00%. 

Ook de tarieven voor lang geld (leningen met een looptijd langer dan 1 jaar) zijn nog altijd op 

een historisch laag niveau. De rente wordt nog altijd sterk beïnvloed door de problemen binnen 

de eurozone. Bij positieve ontwikkelingen stijgt de rente, komt er minder goed nieuws dan 

vertrekt het kapitaal weer naar de veilige landen binnen en buiten de eurozone. Doordat 

Nederland nog altijd tot de veilige landen behoort kan geprofiteert worden van lage rentes. 

De tarieven voor lang geld (benchmark 10 jaars rente) ligt medio 2012 op 2 %. 

Ondanks dat een duidelijke richting ontbreekt, is de verwachting op middellange termijn toch 

opwaarts. Dit blijkt ook uit de bancaire verwachtingen voor de periode over 12 maanden. 

Omdat de gevolgen van serieuze politieke besluiten op Europees niveau niet te overzien zijn 

blijft behoedzaam acteren het devies. Gelet op de onzekerheden in deze bijzondere tijden wordt 

voor de lange rente wordt In de begroting 2013 voorzichtigheidshalve voor nieuwe leningen 

uitgegaan van een kapitaalmarktrente van 4,00%. 

Kort of lang financieren 

Kasgeldlimiet en renterisiconorm vormen kaders waarbinnen financieringsmiddelen kunnen 

worden aangetrokken. De kasgeldlimiet voorkomt dat er te veel kortlopende leningen worden 

aangetrokken; de renterisiconorm zorgt voor spreiding in aflossing van de langlopende leningen 

en daarmee in de spreiding van de herfinanciering. 

De afgelopen jaren is gelet op de lage rentestand gekozen voor leningen met een relatief lange 

looptijd (20jaar). Bij een stijgende rente biedt dit de mogelijkheid om te leningen op te nemen 

met relatief kortere looptijden. De verwachting is dat we met de opbrengst uit grondverkopen 

en de nog te ontvangen tranches verkochte Nuon aandelen de komende jaren gedeeltelijk in 

onze financieringsbehoefte kunnen voorzien. Bij het opnemen van nieuwe leningen zullen de 

looptijden worden afgestemd op deze ontvangsten. 

Schatkistbankieren 

Het kabinet heeft besloten dat gemeenten, provincies en waterschappen vanaf 2013 definitief 

verplicht zijn hun tegoeden bij het Rijk onder te brengen. Het Rijk ziet veel voordelen in het 

schatkistbankieren: de tegoeden van de lagere overheden komen op de staatsbalans te staan en 

mogen van Europa van de staatsschuld worden afgetrokken. Statistisch daalt daarmee 

overheidsschuld dan maar de feitelijke omvang van de schulden niet. Volgens het Rijk is het ook 

veiliger omdat gemeenten minder risico lopen hun vermogen bij een slechte belegging kwijt te 

raken. Nadeel is dat gemeenten over de tegoeden een lagere vergoeding ontvangen dan bij 

banken. Behalve deze inkomstenderving wordt ook de gemeentelijke autonomie geraakt. 

Wij zijn een lenende gemeente en hebben dus geen last van rentederving. Mocht sprake zijn van 

uitzettingen dan gebeurd dat op grond van ons treasurystatuut zeer prudent bij banken met 

triple A- rating. Het kabinetsbesluit is nog niet in wetgeving is verankerd. Omdat op grond van 

bovenstaande redenen bezwaren zijn geuit, kan het zijn dat het kabinetsbesluit wordt 

heroverwogen. 

90

3. Risicobeheer 

Renterisiconorm en renterisico vaste schuld 

Volgens de wet Fido is het renterisico op de vaste schuld het deel van de vaste 

leningportefeuille dat in enig jaar geherfinancierd moet worden. Het renterisico wordt getoetst 

aan een door de minister vastgestelde norm die voor 2013 is bepaald op 20% van het 

begrotingstotaal. Voor de gemeente Doetinchem bedraagt de renterisiconorm in 2013 

€ 33,1 miljoen (20% van € 165,3 miljoen). De gemeente moet in 2013 circa € 20,4 miljoen 

herfinancieren. We blijven dus ruim onder de norm. 

Aandelen deelnemingen 

De gemeente neemt deel aan het Revolving Fund van de stichting Stimuleringsfonds 

Volkshuisvesting (SVN). Verder beschikt de gemeente over een aandelenportefeuille bestaande 

uit aandelen van BNG, Alliander (netwerkbedrijf NUON ) aan Vattenfall verkochte maar nog te 

leveren aandelen in het productiebedrijf van Nuon en Vitens. In regionaal verband hebben wij 

aandelen in de N.V. Amphion en Sportcentrum Rozengaarde BV. 

Ten behoeve van de realisatie van Hamburgerbroek-noord hebben wij aandelen in het 

samenwerkingsverband met Kondor Wessels 

Deze aandelenportefeuille houden wij voorlopig aan. Voor meer informatie verwijzen wij naar 

de paragraaf 6 Verbonden partijen. 

Kredietrisico’s ten aanzien van borgstellingen (gemeentegaranties).. 

Kredietrisico’s loopt de gemeente bij de verstrekte borstellingen en geldleningen. In deze 

paragraaf worden de borgstellingen en verstrekte leningen kort toegelicht. De maatregelen die 

worden genomen om deze risico’s te beperken worden toegelicht in de pararaaf 

weerstandsvermogen. 

De gemeente staat vanuit het verleden garant voor betaling van rente en aflossing van diverse 

geldleningen. Ons huidige beleid is dat de gemeente geen garantstellingen verleent, tenzij een 

zwaarwegende publieke taak in het geding is. Bij garantieverzoeken verwijzen we zoveel 

mogelijk naar waarborgfondsen. 

Bij het verstrekken van leningen of garanties voor uitoefening van de publieke taak worden 

zekerheden of garanties geëist. Dergelijke leningen en/of garanties worden slechts verstrekt aan 

door de raad goedgekeurde derde partijen. 

Borgstellingen kunnen op twee manieren voorkomen: 

1. Directe borgstelling 

2. Achtervang 

Bij directe borgstellingen staat de gemeente jegens geldgevers borg voor de betaling van rente 

en aflossing op langlopende geldleningen die door lokale organisaties, instellingen of verenigingen 

zijn aangetrokken die veelal activiteiten verzorgen welke in het verlengde liggen van de 

gemeentelijke publieke taak. 

Achtervang houdt in dat de gemeente, al dan niet samen met het Rijk, een rol speelt in de 

zekerheidsstructuur van een waarborgfonds, bijvoorbeeld de Stichting Waarborgfonds Sociale 

Woningbouw(WSW). Door deze structuur kunnen instellingen die bij een waarborgfonds zijn 

aangesloten tegen de laagste rente lenen. Mede vanwege de strenge toelatingscriteria en 

periodieke toetsing door het fonds loopt de gemeente hierbij een veel lager risico dan bij 

directe borgstellingen. 

91

In 2011 heeft de raad besloten om een borgstelling te verstrekken op de financiering van de 

GEM Iseldoks. Dit in gezamelijkheid met de betrokken ontwikkelaar in de GEM (gezamelijke 

exploitatiemaatschappij). Uitgangspuntpunt daarbij is dat de gemeente 100% garandeert met een 

contragarantie van de betrokken ontwikkelaar van 50%. 

In 2011 heeft de raad besloten om een borgstelling te verstrekken voor de bouw van een 

multifunctionele hal op Zuid. Dit onder dezelfde voorwaarden die medeborgsteller Stichting 

Waarborgfonds Sport (SWS) heeft gesteld. Het gaat hierbij om een garantie voor een bedrag 

van € 3.265.000 door de gemeente Doetinchem Hierbij is geen sprake van achtervang door het 

waarborgfonds jegens de gemeente. De borgstelling door SWS zal worden gebruikt om extra 

leningen aan te trekken. Naast de gebruikelijke informatievoorziening door SAZA is de afspraak 

gemaakt dat de gemeente jaariijks een afschrift ontvangt van SWS van haar jaarlijkse toetsing. 

Wanneer de gemeente wordt aangesproken op haar borgstelling dan kan de gemeente haar 

hypotheek recht uitoefenen. De gemeente kan hierdoor eigenaar worden van de 

multifunctionele sporthal. 

Medio 2012 is voor een bedrag van € 242,2 mln. aan waarborgen verstrekt. Deze zijn onder te 

verdelen in leningen met met een direct borgstelling ( € 8,2 mln). 

En leningen verstrekt door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en de Stichting 

Waarborgfonds Sport (SWS) waarbij de gemeente achtervang is (€ 234,0 mln). De verdeling 

over de verschillende beleidsterreinen medio 2012 is als volgt: 

Saldo gemeentegaranties per 1-7- 

2012 

Zorg Onder Sport Nuts Woning Totaal 

Omschrijving 

wijs sector bouw 

Garanties gD 100% 926 1.556 123 747 4.528 7.880 

Garanties SWS 50% gD 0 0 307 0 0 307 

Subtotaal rechtstreeks 926 1.556 430 747 4.528 8.187 

Garanties WSW 100% (achtervang gD) 225.235 225.235 

Garanties NHG 100% (achtervang gD) 8.730 8.730 

Totaal 926 1.556 430 747 238.493 242.152 

Kredietrisico’s ten aanzien van geldleningen 

Kredietrisico’s loopt de gemeente bij de in het verleden verstrekte leningen uit hoofde van de 

publieke taak. Deze leningen zijn verstrekt aan woningcorporatie Vestia, Vitens, Stichting 

stimuleringsfonds volkshuisvesting, N.V. Amphion en enige kleinere culturele en sport 

instellingen. Leningen en garanties uit hoofde van de publieke taak worden slechts verstrekt aan 

door de raad goedgekeurde derde partijen. 

Daarnaast heeft de gemeente als werkgever hypothecaire leningen verstrekt aan werknemers. 

Gezien het gemiddelde bedrag per lening en de onderliggende waarde van het onroerende goed, 

is hier in feite geen sprake van een kredietrisico. Verder heeft de gemeente als werkgever 

leningen verstrekt in het kader van de pc privé regeling en het vervoersplan. 

Per 1 januari 2009 is de wet Fido gewijzigd waardoor het niet is langer toegestaan om 

hypothecaire leningen aan het personeel en politieke ambtsdragers te verstrekken. Bestaande 

leningen kunnen blijven aflopen zoals overeengekomen. Dit verbod strekt zich ook uit tot 

garanties door openbare lichamen van hypothecaire leningen aan het hiervoor genoemde 

personeel door een andere instelling. 

92

Tenslotte kunnen in het kader van de zogenaamde Bbz-regeling ( Besluit bijstandsverlening 

zelfstandigen) garanties en leningen worden verstrekt. De risico’s hierin worden afgedekt door 

het Rijk. 

saldo verstrekte leningen per 1 januari 2013 

x 1.000 

Hypotheken 34.500 

Amphion 18.200 

Woningcorporatie Vestia 2.700 

Stimuleringsfonds volkshuisvestig 1.800 

Vitens 2.400 

Sportcentrum Rozengaarde 2.000 

Overig 200 

61.800 

Kasbeheer 

We maken onderscheid in geldstromen voor exploitatie-uitgaven en geldstromen voor 

investeringen. De gemeente werkt met een sluitende begroting. Echter het moment waarop 

inkomsten en uitgaven plaatsvinden lopen gedurende het jaar niet synchroon. Daardoor kan de 

gemeente gedurende het jaar een tegoed of een tekort hebben op de betaalrekening. Gezien de 

korte periode waarin deze overschotten of tekorten plaatsvinden worden deze met korte 

middelen gefinancierd dan wel uitgezet. De overtollige middelen worden zonder overmatige 

risico’s (in termen van de Wet fido “prudent”) uitgezet bij banken met tenminste een AAArating. 

Kasgeldlimiet 

De kasgeldlimiet bepaalt hoeveel we met kort geld mogen financieren. De limiet is door het rijk 

vastgesteld en bedraagt 8,5% van de begroting. De kasgeldlimiet is voor 2012 berekend op 

€ 14,1. miljoen. Aangezien kasgeld (kort geld) goedkoper is dan lang geld wordt zoveel mogelijk 

gebruik gemaakt van deze ruimte. Hierbij wordt rekening gehouden met de 

renteontwikkelingen. Dit om te vermijden dat bij overschrijding van de kasgeldlimiet de 

gemeente gedwongen wordt om te consolideren in een ongunstig renteklimaat. 

Financiering 

Financieringsbehoefte 

De gemeente beschikt over een globale liquiditeitsplanning voor de lange termijn. De 

financieringsbehoefte (middelen met een looptijd langer dan 1 jaar) wordt bepaald door de 

volgende factoren: Investeringen en daarmee gepaard gaande opbrengsten; reguliere en 

vervroegde aflossingen op geldleningen en door afschrijving vrijgekomen middelen. 

Het tijdig, juist en volledig beschikbaar hebben van financiële informatie over deze grote 

kasstromen is van belang om de treasurywerkzaamheden te kunnen uitvoeren. De verwachting 

is dat we met de opbrengst uit grondverkopen en de nog te ontvangen tranches verkochte 

Nuon aandelen de komende jaren gedeeltelijk in onze financieringsbehoefte kunnen voorzien. 

Bij het opnemen van nieuwe leningen zullen de looptijden worden afgestemd op deze 

ontvangsten. 

93

Gelet op de hoogte van de rente op de bestaande geldleningenportefeuille en de contractuele 

mogelijkheden zullen er in 2013 naar verwachting geen leningen vervroegd afgelost worden. In 

onderstaand overzicht wordt een globaal beeld geschetst van de verwachtingen over de 

ontwikkeling van onze leningportefeuille. 

x 1 mln. 

Omschrijving Bedrag 

Opgenomen geldleningen 

Stand per 1 januari 2013 € 190,8 

Reguliere aflossingen € 20,4 

Vervroegde aflossingen € 0,0 

nieuwe leningen 

-financieringstekort € 37,1 

Stand per 31 december 2013 € 207,5 

Financieringslasten en renterisico’s 

Berekenen en toerekenen rentelasten 

We financieren onze investeringen met langlopende financieringsmiddelen. Tot de langlopende 

middelen behoren de opgenomen geldleningen en de gemeentelijke reserves en voorzieningen. 

Het verschil tussen de investeringen en de beschikbare financieringsmiddelen 

(financieringstekort of overschot) wordt berekend per 1 januari van het begrotingsjaar. De 

rente in onze begroting is vergoeding die we moeten betalen voor de financieringsmiddelen 

De rentelasten in de begroting worden berekend uit de volgende componenten: 

Rente voor langlopende geldleningen. 

De kosten voor al opgenomen geldleningen zijn contractueel vastgelegd. De 

rentekosten voor nog op te nemen geldleningen worden op basis van de rentevisie 

ingeschat. Tenslotte zijn budgetten gereserveerd voor rentekosten op plannen 

waarover de raad globaal heeft besloten, maar waarvoor nog geen krediet is gevoteerd. 

Rente reserves en voorzieningen Doordat de gemeente beschikt over reserves en 

voorzieningen hoeft minder geleend te worden. Wel is het van belang om voor de 

reserves en voorzieningen rentekosten te berekenen in de begroting; de zogenaamde 

bespaarde rente. Door deze berekeningswijze van de rentekosten maakt het voor de 

kostprijsbepaling van gemeentelijke activiteiten niet uit of een gemeentelijke activiteit 

wordt gefinancierd met geldleningen reserves of voorzieningen. 

De bespaarde rente wordt deels toegevoegd als algemeen dekkingsmiddel ten gunste 

van de begroting en deels toegevoegd aan de reserves en voorzieningen 

Het gedeelte dat wordt toegevoegd aan de reserves en voorzieningen kan worden 

ingezet om de rentekosten van nieuwe geldleningen te betalen zonder dat dit gevolgen 

heeft voor de begroting. Wij beschikken naar verwachting per 1 januari over 

€ 78,3 mln. aan reserves en voorzieningen. De hiermee bespaarde rente bedraagt op 

basis van 4,75% 3,7 mln. Hiervan wordt € 0,8 mln. ingezet als algemeen dekkingsmiddel 

tgv van de begroting en € 2,9 mln. wordt toegevoegd aan de reserves en voorzieningen. 

Met deze € 2,9 mln kan obv 4,00% € 72,5 mln worden geleend. Met andere woorden 

94

de vrij beschikbare reservepositie bedraagt € 72,5 mln. en kan worden aangewend 

zonder extra rentelasten in de begroting. 

Rente financieringstekort. 

De hoogte van het financieringstekort betreft het verschil tussen de begrote 

boekwaarden van de investeringen en de begrote beschikbare financieringsmiddelen. 

Voor de financiering van het tekort houden wij rekening met een rentepercentage van 

3.00% voor kort geld en 4,00% voor lang geld. Door ontvangst van de tweede tranche 

verkoop Nuon aandelen en de verwachte uitkering Nuon escrow wordt deels in de 

financieringsbehoefte voorzien. 

De hoogte van het uiteindelijke financieringstekort en daarmee de noodzaak tot het 

aantrekken van leningen wordt beïnvloed door: 

o boekwaarde investeringen (uitvoerng lopende kredieten). 

o de hoogte van de reserves en voorzieningen 

o de aanwezigheid van van derden ontvangen bedragen (subsidies), die in de loop 

van het jaar niet worden besteed. 

Bedragen x 1 mln. 

Omschrijving Bedrag per 1 -1-2013 

Totale boekwarde investeringen € 314,6 

Vaste financieringsmiddelen 

Langlopende leningen € 190,8 

Reserves en voorzieningen € 78,3 

Niet bestede vooruitontvangen subsidies € 8,4 

Financieringstekort 

€ 277,5 

€ 37,1 

Toerekening rente aan programma’s 

De rentekosten worden toegerekend aan de programma’s en projecten. Daarbij hanteren we 

verschillende renteberekeningen: 

- Omslagrente aan investeringen gedaan voor de uitvoering van de programma’s. De 

omslagrente is een rekenmethode waarbij het totaal van de rentelasten wordt omgeslagen 

over de boekwaarden die gefinancierd worden. 

- Grondexploitatierente aan projecten voor grondexploitatie en exploitatieovereenkomsten 

en ruimtelijke projecten. Deze rente wordt gebaseerd op de kapitaalmarktrente van de 

gemiddelde looptijd van de projecten. 

- Op basis van specifieke raadsbesluiten worden aan producten of projecten een specifiek 

rentepercentage toegerekend. Dit geldt bijvoorbeeld voor investeringen in de legesplichtige 

en heffingplichtige activiteiten. Daarbij wordt gerekend met vaste rentepercentages om de 

kosten in de loop van de tijd zoveel mogelijk te egaliseren. 

De begrote boekwaarde per 1 januari 2013 bedraagt € 314,6 mln. 

Hiervan krijgt € 98,7 mln een rente toegerekend op basis van de renteomslag 4,75% 

€ 215,9 mln. krijgt een specifieke rente toegerekend. 

95

Paragraaf 5 Bedrijfsvoering begroting 

1. Inleiding 

De paragraaf Bedrijfsvoering beschrijft die aspecten van de (interne) bedrijfsvoering die van 

belang zijn voor de realisatie van de doelen uit de programma’s ……..van de begroting. 

In onze organisatie zijn onze medewerkers blijvend betrokken. Zij doen op betekenisvolle en 

zakelijke wijze hun werk. Dat willen we graag zo houden. De organisatie is zich er van bewust 

dat we voortdurend moeten blijven inspelen op de veranderingen die op ons afkomen, of soms 

zelf moeten proberen veranderingen te stimuleren. Dat vergt een actieve opstelling en hoge 

mate van flexibiliteit. Sleutelwoorden zijn klantgerichtheid, omgevingsgevoeligheid, 

stuurbaarheid, resultaatgerichtheid en vitaliteit. Daarbij wordt het afgesproken kwaliteitsniveau 

tegen zo laag mogelijk kostenniveau gerealiseerd. 

De afgelopen jaren werkten we aan het op orde krijgen van de beheersing van de 

bedrijfsvoering. De stappen die daarin gezet zijn, hebben succes gehad, zoals o.a. onderschreven 

door de accountant in het kader van de jaarstukken 2008, 2009, 2010 en 2011. We scoren geen 

10 maar een ruim voldoende. In 2012 lagen de accenten vooral bij het op orde houden en 

eventueel het verbeteren van integraal, d.w.z. afdelingsoverstijgend werken. Dit bij 

gelijkblijvende of zo mogelijk lagere kosten. Verder zal in 2013, net als in 2012, nadrukkelijk 

worden gezocht naar de synergetische effecten van verdergaande gemeentelijke samenwerking. 

In elk geval op het gebied van de bedrijfsvoering. 

2. Een klantgerichte en omgevingsgevoelige organisatie 

Wij willen een organisatie met medewerkers die handelen vanuit gevoel voor hun omgeving. 

Anders gezegd, we willen dat onze medewerkers ‘van buiten naar binnen’ in plaats van ‘van 

binnen naar buiten’ denken en handelen. Daarnaast willen we dat ze de dingen doen zonder 

verantwoordelijkheid van anderen over te nemen. Om dit te versterken investeren we op een 

aantal deelterreinen: integraal werken, dienstverlening en regievoering/coproducent. 

Integraal werken 

Integraal werken, d.w.z. afdelingsoverstijgend werken, is een vereiste om kwalitatief goede 

producten te leveren. In de afgelopen jaren hebben we onze organisatie zo gestructureerd dat 

die de integraliteit van ons werken versterkt. Zo hebben we organisatorische schotten binnen 

processen opgeheven. Ook is er geen scheiding tussen (strategisch) beleid en uitvoering. De 

beleidsmedewerkers werken bij de lijnafdelingen. Afdelingshoofden zijn verantwoordelijk voor 

de integrale beleidsvoorbereiding en -vorming. 

Dienstverlening 

Alle activiteiten die we doen staan ten dienste van de samenleving. Direct of indirect. We 

hebben ervoor gekozen om de uitvoering van het project dienstverlening te verleggen van het 

project naar de lijn. Dit zal in 2013 niet anders zijn. De verantwoordelijke lijnafdelingen 

benoemen samen specifieke activiteiten of projecten om de dienstverlening aan de burgers 

gericht te verbeteren 

96

Regievoering en coproducent 

Een trend van de afgelopen jaren is de verdere ontwikkeling van de gemeente als regisseur en 

als coproducent in de keten. Deze ontwikkeling zet zich in de komende jaren voort. Dit zien we 

bij alle onderdelen van de organisatie, maar in het bijzonder bij de afdeling Werk&Inkomen, de 

WMO-winkel, het wijkgericht werken en de (taskforce) bouwprojecten. 

Digitale veiligheid 

Na een aantal beveiligingsincidenten 3 stelde het NCSC (National Cyber Security Centre) eind 

2011 nieuwe, verscherpte richtlijnen voor de beveiliging van webapplicaties vast. 

De overheid adviseert nadrukkelijk om de beveiligingsrichtlijnen van het NCSC voor alle 

webapplicaties van gemeenten na te leven. Voor applicaties die aan DigiD gekoppeld zijn is het 

verplicht aan deze richtlijnen te voldoen. Voor eind 2012 zal de rijksoverheid controleren door 

middel van een audit vanuit de rijksoverheid of de gemeenten aan deze verplichting voldoen. 

Met Lektober 2011 is gebleken hoe groot de impact is van een hackpoging. Stagnatie in onze 

digitale dienstverlening , grote inzet voor hersteloperaties en een stevige aantasting van het 

imago. Het in 2012 ingestelde onderzoek naar onze technische infrastructuur en alle 

webapplicaties heeft tot aanpassingen geleid. Dit traject wordt afgesloten met een door het Rijk 

ingestelde audit. 

Absolute beveiliging is niet te garanderen en daarom is het voor een gemeente als 

informatieverwerkende organisatie belangrijk om zorgvuldigheid aan te tonen. Voor onze 

dienstverlening en bedrijfsvoering is digitale veiligheid van groot belang. Daartoe wordt op het 

gebied van de digitale veiligheid een verantwoordingsplicht opgenomen in de p&c-cyclus. 

3. Een stuurbare en resultaatgerichte organisatie 

We willen een organisatie die gericht is op het realiseren van resultaten en die daarop te sturen 

is. Dit is een organisatie waarin helder is wat er gedaan moet worden; waarin dat wat gedaan 

moet worden ook daadwerkelijk gebeurd en waarin gecommuniceerd wordt over eventuele 

afwijkingen. Drie aspecten hebben onze aandacht om de stuurbaarheid en resultaatgerichtheid 

binnen onze organisatie te versterken: (a) de beheersorganisatie, (b) de informatiearchitectuur 

en (c) de planning&controlcyclus. 

De beheersorganisatie 

De afgelopen jaren hebben we stappen gezet om onze bedrijfsvoering ‘in control’ te krijgen. We 

hebben ons daarbij geconcentreerd op vier inhoudelijke thema’s: loonsom, grondexploitaties, 

bestuurlijk dashboard en rechtmatigheid. Ook hebben we de managementgesprekken 

geïntroduceerd. Tenslotte hebben we zowel de programmabegroting als de programmarekening 

verder ontwikkeld. 

In 2013 zal hier blijvend aandacht voor zijn. 

De informatiearchitectuur 

De informatiearchitectuur van onze organisatie wordt gerealiseerd langs een aantal lijnen: 

stroomlijnen basisgegevens; 

97

digitaal cliëntdossier; 

e-loket; 

managementinformatie. 

Met het stroomlijnen van de basisgegevens wordt inhoud gegeven aan de landelijke doelstelling 

”eenmalige registratie-meervoudig gebruik”. Dit doel wordt bereikt via basisregistraties die 

door de rijksoverheid zijn benoemd. Realisatie van digitale cliëntdossiers is gerelateerd aan de 

ontwikkeling van het digitale archief. Documenten worden digitaal per zaak geregistreerd en 

automatisch voorzien van metadata waarin proceskenmerken en archiveringstermijnen zijn 

opgenomen. Digitaal worden de documenten afzonderlijk en per zaak(dossier) aangeboden. 

Door de koppeling met de basisregistratie personen, ontstaat ook de mogelijkheid om 

documenten per persoon op te vragen. 

De planning&controlcyclus 

Onze planning&controlinstrumenten gaat uit van een onderscheid in programma’s (de 

overkoepelende visie op de gemeente) en de uitwerking daarvan in concrete acties. Aan de 

begrotingskant horen hier de programmabegroting en de jaarplannen per afdeling bij. De 

uitvoering van en de sturing op de concrete acties wordt gevolgd via ons bestuurlijk dashboard. 

Managementinformatie vormt de basis van het bestuurlijk dashboard. De afgelopen jaren hebben 

we op verschillende deelterreinen managementinformatie ontwikkeld. Dit zet zich de komende 

jaren door. Maar wel met die kanttekening dat er een bezuiniging op de interne besturing moet 

worden ingeboekt. Het wordt een uitdaging om enerzijds de kwaliteit van de interne besturing 

overeind te houden en anderzijds toch de capaciteit die we daarvoor inzetten te reduceren. 

Herijking van de planning en controlcyclus moet daar een bijdrage aan leveren. 

Een vitale organisatie 

Tenslotte willen we een vitale organisatie zijn. Wij verstaan hieronder een organisatie die in 

staat is zich aan te passen en in te spelen op wisselende omstandigheden en waarin 

medewerkers blijvend worden uitgedaagd om kwalitatief goed werk te leveren. Personeelsbeleid 

en huisvesting zijn daarbij van belang. 

Personeelsbeleid 

Centraal in ons personeelsbeleid staat het investeren in onze medewerkers. Basis daarvan is een 

goede personeelsmanagementcyclus ondersteund door competentiemanagement. De basis voor 

de personeelsmanagementcyclus, die bestaat uit een driehoek van plangesprek, 

functioneringsgesprek en beoordelingsgesprek, is gelegd in 2009. In 2009 hebben alle 

medewerkers een functioneringsgesprek gevoerd. In 2010 zijn ook gestructureerd plan- en 

beoordelingsgesprekken gevoerd. Op basis van de ervaringen in 2009 en 2010 is de PMC in 

2011 en 2012 verder doorgezet. Daarbij staan activiteiten, kennis/kunde en vaardigheden 

(competenties) centraal. Deze onderwerpen komen in elk gesprek gestructureerd terug. 

De methode staat. Deze werkwijze zal in 2013worden doorgezet. 

Een organisatie die wil inspelen op veranderingen in de omgeving moet een grote mate van 

flexibiliteit in zich dragen. In-door-uitstroom van medewerkers is basisvoorwaarde voor een 

vitale organisatie die wil inspelen op veranderingen in de omgeving. De noodzaak hiertoe wordt 

versterkt ten tijde van krapte in middelen. En daarmee worden we de komende jaren 

geconfronteerd. Het strategisch personeelsplan staat hoog op de agenda van de afdeling 

Personeel en Organisatie. 

98

Huisvesting 

In 2012 is het “Zorgplein” in gebruik genomen. Verder is hard gewerkt aan de Gemeentewerf 

en de huisvesting van onze medewerkers aan de Havenstraat. Met deze renovaties ontstaan er 

wederom nieuwe impulsen in de ontmoeting tussen ambtelijke organisatie en burger. De service 

aan de klantgroepen in de onderscheiden ketens staat voorop. Gestreefd wordt naar een 

clustering van dienstverlenende bedrijven rondom het stadhuis (concept “burgerplaza”). Hierbij 

geven we tevens uitvoering aan de uitgangspunten van het project “Bruisend Stadsplein” 

(masterplan “Schil”). . 

Met het in gebruik nemen van het stadhuis in 2011 hebben we ook “het nieuwe werken” in de 

ambtelijke organisatie geintroduceerd. Kort samengevat betekent dit het meer plaats en 

tijdsonafhankelijk werken. Je maakt als medewerker gebruik van een werkplek die past bij de 

activiteiten die je op dat moment wilt gaan uitvoeren. We hebben verschillende typen 

werkplekken ingericht. Standaard kantoorwerkplekken, concentratiewerkplekken, formele- en 

informele overlegplekken. Dit betekent dat het concept van de persoonlijke werkplekken is 

losgelaten. Om dit plaatsen tijdsonafhankelijk werken mogelijk te maken zetten we ook een 

grote stap in het digitaal archiveren van documenten. Dit concept is op dit moment al op 

diverse plaatsen in gebruik en daarmee niet uniek. Het draagt uiteindelijk bij aan verbeterde 

samenwerking intern en een efficiënter gebruik van de werkplekken. 

Uitdaging 

Met de introductie van het nieuwe werken zijn we er niet. Het is een werkwijze die tijd kost om 

goed ingebed te raken. In de eigen werkwijze maar ook in de werkwijze en de benaderwijze van 

onze inwoners. In 2013 zullen we onverkort op de ingeslagen weg van het nieuwe werken 

voortgaan. Een weg terug is er niet meer. Met het concept van het nieuwe werken zijn 

bedrijfseconomische voordelen onstaan die al hard zijn ingeboekt. Maar bovenal is het een 

nieuwe manier van werken die noodzakelijk is om als werkgever aantrekkelijk te blijven. Ook in 

de verdere toekomst. Want het is een zeer grote uitdaging om de bezuinigingen de komende 

jaren echt door te voeren en tegelijkertijd voor nieuwe medewerkers een aantrekkelijke partij 

te blijven. Vanaf 2016 stromen veel medewerkers uit op basis van leeftijdspensioen. En de 

gemeente Doetinchem wil niet worden overgeleverd aan dure externe deskundigen. Die 

kunnen we namelijk niet betalen. Daarom zullen we, hoe paradoxaal het ook klinkt, naast 

werken aan gerichte uitstroom ook moeten gaan werken aan gerichte instroom. Om de 

Kwaliteit en Kontinuiteit van onze dienstverlening tegen het afgesproken lage Kostenniveau te 

kunnen realiseren. 

99


Inleiding 

De gemeente voert taken uit via zogeheten verbonden partijen. Een verbonden partij is een 

privaat- dan wel publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel 

belang heeft. Indien aan beide criteria wordt voldaan is er sprake van een verbonden partij. Het 

gaat om deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en 

verenigingen. 

Het bestuurlijk belang wordt uitgedrukt door het hebben van zeggenschap in het beleid van de 

rechtspersoon door een bestuurszetel of door stemrecht. Van een financieel belang is sprake als 

de gemeente de ter beschikking gestelde middelen kwijt is ingeval de rechtspersoon in financiële 

problemen komt. 

Als de financiële relatie uitsluitend bestaat uit inkomens- en/of vermogensoverdrachten 

(subsidies), is er geen sprake van een financieel belang en dus geen sprake van een verbonden 

partij. Deze relaties worden niet in deze paragraaf beschreven. Als daartoe vanuit de 

kaderstellende rol aanleiding is, worden deze relaties direct bij de programma’s beschreven. Als 

geen sprake is van bestuurlijke zeggenschap wordt de relatie evenmin in deze paragraaf 

beschreven. Eventuele financiële risico’s worden dan in de paragraaf weerstandsvermogen 

beschreven. 

Tenslotte hebben we in twee onderwijsinstellingen een bestuurlijke en toezichthoudende rol. 

Van een financieel belang is in principe echter geen sprake waardoor ze niet thuis horen in de 

paragraaf Verbonden partijen. Mochten beide organisaties in financiële problemen komen, dan 

kan onze gemeente hierop wel aangesproken worden. Daarom vinden wij het belangrijk onze 

relatie met deze twee organisaties te benoemen. Dat doen we in de paragraaf 6a. 

Belang van verbonden partijen 

Een gemeente kan grotendeels zelf bepalen hoe een bepaalde taak wordt uitgevoerd. De 

gemeente kan er bijvoorbeeld voor kiezen de uitvoering zelf ter hand te nemen of juist de 

uitvoering te regelen via een gemeenschappelijke regeling met een aantal regiogemeenten. Maar 

vaak zijn ook andere oplossingen mogelijk, zoals bijvoorbeeld het verstrekken van een subsidie 

aan een private stichting. 

Het belang van verbonden partijen is dat deze vaak beleid uitvoeren dat de gemeenten in 

principe ook zelf kunnen (blijven) doen. De gemeente houdt de uiteindelijke 

verantwoordelijkheid voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. 

Kernvragen zijn of de doelstellingen van de gemeente via de verbonden partijen gerealiseerd 

worden. 

Het tweede belang betreft het budgettaire beslag en de financiële risico’s die de gemeente met 

verbonden partijen kan oplopen en de daaruit voortvloeiende budgettaire gevolgen. 

De gemeente zal telkens moeten afwegen welke aanpak de beste garantie geeft dat de taak 

wordt uitgevoerd op een manier zoals de gemeenten voor ogen staat en op welke manier de 

gemeente voldoende inhoudelijk en financieel toezicht heeft in het uitvoeren van een taak. 

100

Informatie over onze verbonden partijen 

In deze paragraaf wordt een overzicht gepresenteerd van de verbonden partijen van de 

gemeente Doetinchem naar aard, waarin per partij kort wordt aangegeven wat het doel van de 

verbinding is, het bestuurlijk belang, het financieel belang, de risico’s en de actualiteit ten 

opzichte van betreffende partij. De volgorde sluit aan bij de programma-indeling. 

101

Gemeenschappelijke regelingen: 

Wedeo 

Programma Nabij en zorgzaam, product 6110 werkgelegenheid 

Doel Wedeo heeft tot taak de gemeenschappelijke belangen te behartigen van de 3 

deelnemende gemeenten op het gebied van de sociale werkvoorziening. 

Onze gemeente heeft de volledige uitvoering van de WSW aan de Wedeo 

opgedragen. 

Partijen Gemeente: Doetinchem, Montferland en Oude IJsselstreek 

Bestuurlijk belang Deelname in: 

Algemeen bestuur : portefeuillehouder sociale zaken en 2 raadsleden 

Dagelijks bestuur : portefeuillehouder sociale zaken 

Financieel belang De rijksbijdrage sociale werkvoorziening afgerond € 9,3 miljoen wordt 

volledig doorbetaald aan Wedeo. 

Risico’s De deelnemende gemeenten zijn aansprakelijk voor eventuele tekorten en de 

financiële gevolgen van een opheffing van de verbonden partij naar rato van 

het aantal Wsw-medewerkers van hun gemeente. 

In de herziene voorjaarsbegroting 2013 Wedeo, naar aanleiding van het 

lenteakkoord, wordt van de gemeente Doetinchem een bijdrage gevraagd van 

€ 365.000 in het verwachte exploitatietekort. Voorshands gaan wij er in onze 

gemeentebegroting echter vanuit dat dit binnen de begroting van de Wedeo 

zelf opgevangen wordt. 

De verwachte formatie Wsw-medewerkers per 2013 bedraagt vanuit de 

gemeente Doetinchem 45% van het totaal aantal Wsw-medewerkers. 

Actualiteit Sinds de wijziging van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) per 1 januari 

2008 is voor de uitvoering van de Wsw nadrukkelijk de regierol bij de 

gemeente neergelegd. De gemeenten zijn individueel volledig 

verantwoordelijk voor de regie op de uitvoering van de Wsw. De 

deelnemende gemeenten hebben eind 2007 de contouren hiervoor vastgelegd 

in een kadernota “modernisering Wsw”. 

Vanaf 2012 verwachten we de doorvoering van een stelselwijziging voor alle 

mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De opdracht verbonden aan 

de Wet werken naar vermogen (Wwnv) is voor gemeenten om opnieuw te 

kijken naar de onderkant van de arbeidsmarkt en hoe deze groep mensen het 

best ondersteund kan worden. 

In deze zoektocht wordt samen met de deelnemende gemeenten de rol en 

de positie van het Sociaal Werkvoorzieningschap Wedeo heroverwogen. 

Rapportages Begroting, tussentijdse rapportage en jaarverslagen van Wedeo. Het 

gemeente bestuur wordt hierover afzonderlijk geadviseerd 

Daarnaast vindt verantwoording in het kader van Single informatieon single 

audit (Sisa) plaats de jaarstukken gD. 

102

GGD-Gelre Ijssel 

Programma Nabij en zorgzaam, product 7100 openbare gezondheidszorg 

Doel De GGD wordt in stand gehouden door de 21 gemeenten in de regio’s 

Noord-Veluwe, Stedendriehoek en Achterhoek– een wettelijke verplichting-, 

zij hebben daarom zitting in het bestuur. 

De GGD heeft tot doel uitvoering te geven aan de taken vallend onder de 

Wet Publieke Gezondheid. 

Partijen Gemeenten uit de Achterhoek, Stedendriehoek en gemeenten van de 

Noord-Veluwe 


Algemeen bestuur: portefeuillehouder volksgezondheid 

Dagelijks bestuur: portefeuillehouder volksgezondheid 

Financieel belang De gemeentelijke bijdrage (inwonerbijdrage) in de begroting 2013 bedraagt 

afgerond € 731.000. 

Risico’s De deelnemende gemeenten zijn aansprakelijkheid voor eventuele tekorten 

en de financiële gevolgen van de opheffing van de verbonden partij. 

De geraamde kosten 2013 van de GGD worden gedekt voor ca. : 

- 70% door gemeentelijke inwonerbijdrage 

- 21% plusproducten derden; 

- 9% plusproducten gemeenten. 

Per 2013 bedraagt de bijdrage van de gemeente Doetinchem afgerond 7% van 

het totaal aan gemeentelijke bijdragen. 

Actualiteit Op 5 juli 2012 heeft het Algemeen Bestuur de begroting 2013 en 

meerjarenraming 2013-2015 vastgesteld. Daarin is een bezuiniging van 10% 

op de basisproducten opgenomen, gefinancierd vanuit de inwonerbijdrage; 

deze wordt gefaseerd doorgevoerd over de periode 2011-2013. De jaarlijkse 

loon- en prijsindexering blijft gehandhaafd. De bezuinigingen zijn het gevolg 

van de bezuinigingen bij gemeenten o.i.v. de financiële en economische crisis. 

Voor de programmabegroting 2013 zijn de bestuursagenda 2012-2014 en de 

Strategische Visie 2009-2013 van de GGD Gelre-IJssel het inhoudelijk kader. 

De kern van de Strategische Visie is dat de gemeenten die deelnemen in de 

GGD Gelre-IJssel hebben gekozen voor een GGD die - ondanks de 

congruentie met de veiligheidsregio - zich versterkt als gemeentelijke 

(adviserende) gezondheidsdienst. 

Rapportages Begroting, tussentijdse rapportage en jaarverslagen. Het gemeente bestuur 

wordt hierover afzonderlijk geadviseerd. 

103

Recreatieschap Achterhoek Liemers (RAL) 

Programma Centrum van de Achterhoek, product 5600 toerisme en recreatie 

Doel Het recreatieschap heeft tot taak de behartiging van het gemeenschappelijk 

belang van de deelnemende gemeenten voor de ontwikkeling van recreatieve 

en toeristische mogelijkheden in het gebied, zulks met de bescherming van de 

natuur en het landschap. 

Partijen Aan het Recreatieschap nemen 13 gemeenten uit de Achterhoek en de 

Liemers deel, waaronder onze gemeente. 


Algemeen bestuur: portefeuillehouder recreatie en toerisme 

Dagelijks bestuur: niet 

Financieel belang De gemeentelijke bijdrage in de begroting 2013 bedraagt afgerond € 123.000. 


financiële gevolgen van de opheffing van de verbonden partij. 

Actualiteit Het bestuur van het RAL heeft eind 2011 besloten tot een onderzoek naar 

integratie en ontmanteling met de volgende uitgangspunten: 

- vernieuwing en ontwikkeling recreatiegebieden, 

- behoud kwaliteit fietspaden en routenetwerken en 

- kostenbesparing voor de burger in de Achterhoek/Liemers. 

Thans bevindt het onderzoek zich in een afrondende fase waarover uw raad 

op korte termijn zal worden geïnformeerd. 

Rapportages Begroting, tussentijdse rapportage en jaarverslagen 

Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland ( VNOG) 

Programma Duidelijk en veilig, product 1200 brandweer 

Doel Iedere gemeente dient deel uit te maken van een van de vijfentwintig 

veiligheidsregio’s. De taken van een veiligheidsregio liggen op het gebied van 

de (multidisciplinaire) voorbereiding en bestrijding van de rampen en grote 

incidenten door de brandweer, de GHOR (geneeskundige hulp bij ongevallen 

en rampen), de politie en gemeente. Deze taken zijn verankerd in de Wet 

veiligheidsregio’s, die op 1 oktober 2010 in werking is getreden. 

Partijen De Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland (VNOG) bestaat uit 22 

gemeenten. 

104


Algemeen bestuur: De burgemeesters van alle VNOG gemeenten. 

Dagelijks bestuur: De burgemeester van Doetinchem namens het cluster 

Brandweer Achterhoek West (BAW) en als 

portefeuillehouder brandweer. 

Financieel belang De inwonerbijdrage in de begroting 2013 bedraagt afgerond € 610.000. 


financiële gevolgen van de opheffing van de verbonden partij. 

De veiligheidsregio wordt gefinancierd door: 

- bijdragen van gemeenten ca. € 6,5 miljoen, 42% 

- Besluit Doeluitkering Bestrijding Rampen en Zware Ongevallen 

( BDUR) vanuit het Rijk en overig totaal ca. € 9 miljoen, 58% 

De gemeentelijke bijdrage 2013 bedraagt afgerond 9% van het totaal aan 

gemeentelijke bijdragen. 

Actualiteit De VNOG is opgedeeld in zes clusters, waar Brandweer Achterhoek West 

(BAW) er een van is. BAW is een voortzetting van het Samenwerkingsverband 

Brandweer Achterhoek West. Naast gemeente Doetinchem maken ook de 

gemeenten Bronckhorst, Montferland en Oude IJsselstreek deel uit van BAW. 

Als zodanig functioneerde BAW al langer, maar het cluster is 1 januari 2011 

officieel van start gegaan. 

Rapportages Begroting, tussentijdse rapportage en jaarverslagen 

Cluster Brandweer Achterhoek West (BAW) 

Programma Duidelijk en veilig, product 1200 brandweer 

Doel Door de vorming van BAW wordt beoogd de brandweerzorg en bijbehorende 

taken zo lokaal mogelijk in te richten. Hiertoe zijn vanaf 1 januari 2010 

verschillende onderwerpen al samen (niet meer vrijblijvend) georganiseerd 

onder verantwoordelijkheid van één clustercommandant. Vanaf 1 januari 2011 

zijn alle onderwerpen, met uitzondering van de vrijwilligers, materieel en 

huisvesting, gezamenlijk georganiseerd. 

Partijen De Brandweer Achterhoek West bestaat uit de brandweerkorpsen van de 

gemeente Bronckhorst, Doetinchem, Montferland en Oude IJsselstreek. 

Bestuurlijk belang De burgemeester van gemeente Doetinchem vormt samen met de 

burgemeesters van Bronckhorst, Montferland en Oude IJsselstreek de 

Bestuurscommissie van BAW. Zes keer per jaar komt deze commissie bijeen. 

De clustercommandant legt verantwoording af aan deze commissie. Een en 

105

ander is vastgelegd in de Gemeenschappelijke Regeling VNOG 2010 en de 

Regeling op de Bestuurscommissie Brandweer Achterhoek West. De 

burgemeester van Doetinchem is voorzitter van de Bestuurscommissie BAW 

en is afgevaardigde namens BAW in het Dagelijks Bestuur van de VNOG. 

Daarnaast heeft burgemeester van Doetinchem zitting in het Algemeen 

Bestuur van de VNOG. De basisbrandweerzorg wordt verzorgd door de 

Brandweer Achterhoek West. De bijbehorende financiële middelen zijn 

hiervoor overgedragen aan de VNOG. 

Financieel belang Conform de bestuurlijke afspraken betaalt de gemeente Doetinchem -samen 

met de andere gemeenten die samen de Brandweer Achterhoek West vormen 

- een inwonerbijdrage van €19,90. Dit is een totaalbedrag van € 1.269.000. 

Hierin zitten voor het eerst ook de kosten voor de oppervlakte- en 

grijpredding (€7.100) en de DVO/overheadkosten (€147.000). Dit is in 2011 

opgenomen bij de regionalisering. 

De gemeentelijke bijdrage BAW 2013 bedraagt afgerond 34% van het totaal 

aan gemeentelijke bijdragen. 

Risico’s In 2009 is besloten de gemeentelijke brandweerkorpsen te regionaliseren. Om 

de brandweerzorg en bijbehorende taken zo lokaal mogelijk in te richten zijn 

zes clusters gevormd, waar BAW er één van is. Vanaf 2010 is het cluster als 

zodanig gaan functioneren en dit is 2011 nagenoeg afgerond. Alleen de 

vrijwilligers, het materieel en de huisvesting zijn bij de gemeenten achter 

gebleven. 

De komende jaren staan in het teken van bezuinigingen. In het voorjaar van 

2011 heeft het AB van de VNOG besloten minimaal 10% te bezuinigen. BAW 

levert haar deel aan de gemeentelijke bezuiniging door in 2013 € 74.169,- 

terug te laten vloeien naar de gemeenten. Daarnaast levert BAW nog een 

bezuiniging van €75.000,- door een herijking van het materiaalplan. BAW 

garandeert de huidige brandweerzorg voor hetzelfde geld. In 2013 zal de 

bijdrage van alle gemeenten €19,90 per inwoner bedragen. Dit komt overeen 

met het prijsniveau van de gemeente Oude IJsselstreek in 2010, dat het laagste 

is van de deelnemende gemeenten. 

In 2012 is er gestart met het project MOED (Masterplan Optimalisering 

Effectuering Doelmatigheid) dat als doel heeft de brandweer beter in te 

richten. In 2013 worden de resultaten gepresenteerd. 

Actualiteit BAW is per 1 januari 20111 officieel van start gegaan. Aan de hand van het 

Beleidsplan 2011 – 2015 is de koers voor de komende jaren uitgestippeld. 

BAW heeft negen ambities uitgesproken voor 2015 die zij, ondanks de 

bezuinigingen, zoveel mogelijk wil verwezenlijken. De ambities variëren van het 

ondersteunen en faciliteren van de vrijwilligers, onder andere door middel van 

oefeningen, tot het in kaart brengen van de risico’s van Achterhoek West en 

het verder investeren in brandveilig leven. 

Rapportages Het beleidsplan wordt vertaald in jaarplannen. Verantwoording wordt afgelegd 

106

Regio Achterhoek 

aan de Bestuurscommissie. Daarnaast wordt ook terugkoppeling verzorgd aan 

de burgemeester van Doetinchem. 

Programma Organisatie van de toekomst, diverse producten 

Doel Op grond van de Wet Gemeenschappelijke Regeling werken acht gemeenten 

in de Achterhoek samen. Vanuit de strategische Agenda Regio Achterhoek 

wordt samengewerkt aan vier programma’s; duurzame economie, mobiliteit, 

vrijetijdseconomie en regiomarketing/externe betrekkingen en lobby. 

Daarnaast voert de Regio een aantal termijngebonden taken uit. 

Partijen De gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Oost Gelre, 

Montferland, Oude IJsselstreek en Winterswijk. 


Algemeen Bestuur: de burgemeester voorzitter / wethouder economie lid 

Dagelijks Bestuur: de burgemeester voorzitter. 

Financieel belang 

De inwonerbijdrage in de begroting 2013 bedraagt afgerond € 315.000. 


financiële gevolgen van een opheffing (liquidatie) van de verbonden partij. 

Actualiteit Op dit moment is er veel beweging in de samenwerking. De gemeenteraden 

van de acht deelnemende gemeenten hebben eind 2011 ingestemd met de 

Achterhoek Agenda 2020 en het hierbij behorende inhoudelijk en bestuurlijke 

kader. Op 30 november 2011 hebben de drie O’s in de Achterhoek 

(Overheden, Ondernemers en Maatschappelijke Organisaties) een convenant 

ondertekend, waarin de samenwerking voor de Agenda 2020 is bekrachtigd. 

De uitvoering hiervan gebeurt in vier Werkplaatsen: Duurzame en innovatieve 

economie, Vitale leefomgeving, Slim en snel verbinden en Kansrijk platteland 

In relatie daarmee ondersteunt de Regio zes gemeentelijke 

portefeuillehoudersoverleggen: Duurzame economie, Ruimtelijke Ordening en 

Volshuisvesting, Mobiliteit, Vrijetijdseconomie, Sociale samenhang en Externe 

betrekkingen. Ook voert de Regio nog een aantal termijngebonden taken uit 

op basis van externe gelden, zoals Regionale archeologie en Externe veiligheid. 

In 2012 is een nieuwe secretaris/directeur benoemd. 

Rapportages Begroting en jaarrekening/ -verslag worden door de gemeenteraad vastgesteld. 

Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers 

Programma Centrum van de Achterhoek, product 5410 cultuurhistorie en 

monumentenzorg 

107

Doel Op grond van een gemeenschappelijke regeling werken gemeenten en 

provincie samen in het Erfgoed centrum Achterhoek en Liemers. Het 

Erfgoedcentrum is tot standgekomen door een samenvoeging van het 

Achterhoeks Archief en het Staring. 

Het Erfgoedcentrum kent verschillende taken: enerzijds gaat het om 

archieftaken, anderzijds om de overige erfgoedtaken die in elkaars verlengde 

liggen en elkaar aanvullen. 

De archieftaken, die tot 1 juli 2011 uitgevoerd werden door het 

Streekarchivariaat Achterhoek, vloeien voort uit de Archiefwet – 1995 en 

vormen een verplichte activiteit voor de deelnemende gemeenten. 

Naast de wettelijke worden ook andere taken uitgevoerd om als centrum 

voor cultureel erfgoed te kunnen functioneren zoals documentatie- en 

onderzoekstaak en de publieksfunctie . 

Partijen De betrokken overheden zijn: 

- de gemeenten: Aalten, Berkelland, Doetinchem, Oude IJsselstreek, 

Oost Gelre, Montferland, Winterswijk, Bronckhorst (taken en activiteiten 

voormalig Streekarchivariaat en de taken van voormalige Stichting Staring Instituut); 

- de gemeenten: Doesburg, Rijnwaarden, Lochem, Zutphen, 

Westervoort, Zevenaar, Duiven; 

- de provincie Gelderland (de taken van de voormalige Stichting Staring Instituut). 


Algemeen Bestuur: portefeuillehouder cultuur 

Dagelijks Bestuur: portefeuillehouder cultuur (plv. voorzitter). 

Financieel belang 

De inwonerbijdrage in de begroting 2013 bedraagt afgerond € 155.000 


financiële gevolgen van een opheffing (liquidatie) van de verbonden partij. 

Actualiteit De definitieve besluitvorming door de gemeenteraden is op 1 juli 2011 

notarieel beklonken. Inmiddels hebben de oprichtingsvergaderingen van AB en 

DB plaatsgevonden, is een algemeen directeur benoemd en is de verhuizing 

naar ’t Brewinc achter de rug. 

Rapportages Begroting en jaarrekening/ -verslag 

108

Vennootschappen 

Amphion NV 

Programma Centrum van de Achterhoek, product 5400 Kunstzinnige vorming 

Doel Het in stand houden van een cultureel centrum in de gemeente Doetinchem 

ter bevordering van het culturele leven in oostelijk Gelderland. 

Partijen Gemeente Doetinchem, gemeente Aalten, gemeente Bronkhorst en de 

gemeente Oude IJsselstreek. 


Algemene Vergadering van aandeelhouders: Wethouder van de Meijs als 

vertegenwoordiger van de gemeente Doetinchem 

Financieel belang De lasten in de begroting 2013 zijn per saldo afgerond € 1.842.000 

De boekwaarde van 461 aandelen Amphion bedraagt € 209.192 

De aandelen in % van de deelneming ca. 75% 

Risico’s Financieel risico bij een eventuele liquidatie is verlies van maximaal de nominale 

waarde van de aandelenportefeuille. 

Actualiteit De leden van de raad van commissarissen worden niet meer door de 

gemeentebesturen van de aandeelhouders worden geleverd. 

Rapportages Begroting, tussentijdse en jaarverslagen 

BNG 

Programma Organisatie van de toekomst, product 9130 beleggingen en deelnemingen 

Doel De N.V. Bank Nederlandse Gemeenten is de bank van en voor overheden en 

instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecificeerde financiële 

dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van 

maatschappelijke voorzieningen voor de burger. 

De strategische doelstelling van de bank is het behoud van substantiële 

marktaandelen in het Nederlandse publieke en semipublieke domein en het 

behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders. 

Voorwaardenscheppend hiervoor zijn het handhaven van de excellente 

kredietwaardigheid, het behoud van een scherpe inkooppositie en een zo 

effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering. 

Partijen De Staat is houder van de helft aandelen, de andere helft is van gemeenten, 

provincies en hoogheemraadschap. 

109


Algemene vergadering van aandeelhouders: portefeuillehouder financiën 

Financieel belang Het begrote dividend in de begroting 2013 bedraagt € 110.000,-. 

De boekwaarde van 62.634 aandelen BNG à € 2,50 bedraagt € 156.585 

De aandelen in % van de deelneming 0,11% De aandeelhouders hebben 

zeggenschap in BNG via het stemrecht op de aandelen die zij bezitten (een 

stem per aandeel van EUR 2,50). 


waarde van de aandelenportefeuille en het begrote bedrag aan dividend in onze 

begroting. 

Actualiteit 

Over 2012 wordt een licht hoger renteresultaat verwacht dan over 2011. De 

ontwikkeling van het nettoresultaat 2012 kan afwijken van de relatief gunstige 

ontwikkeling van het renteresultaat. Het resultaat financiële transacties kan nog 

verder onder druk komen, afhankelijk van de wijze waarop de Europese 

schuldencrisis wordt opgelost. Tevens dient BNG rekening te houden met 

nieuwe regelgeving die de winstgevendheid van de bank raakt. Zo wil de 

regering medio 2012 de bankenbelasting invoeren en zijn er diverse discussies 

gaande over andere lastenverzwaringen voor banken. Vanwege de vele 

onzekerheden acht de bank het niet verantwoord een uitspraak te doen over 

de hoogte van de nettowinst 2012. 


Alliander 


Doel Het netwerkbedrijf Alliander is verantwoordelijk voor een groot deel van de 

energieleidingen in Nederland. Haar kernactiviteit is het aansluiten van klanten 

op de energienetwerken en het distribueren van gas en elektriciteit. Deze 

taken zijn wettelijk bepaald omdat onze maatschappij sterk afhankelijk is van 

een betrouwbare aanvoer van energie. 

Partijen De grootste aandeelhouders van Alliander zijn de provincies Gelderland en 

Noord-Holland, BV houdstermaatschappij Falcon en de gemeente Amsterdam. 

Zij houden gezamenlijk ruim driekwart van de aandelen Nuon in bezit. Het 

overige deel wordt gehouden door 55 andere gemeentelijke aandeelhouders. 



Financieel belang Het begrote dividend in de begroting 2013 bedraagt € 386.000. 

110

De boekwaarde van 787.348 aandelen Alliander bedraagt € 49.068 

De aandelen in % van de deelneming 0,58% 



begroting. 

Actualiteit Alliander bereidt zijn netten voor op verdere duurzame ontwikkelingen. 

Alliander investeert flink in de digitalisering van verdeelstations. Dit verhoogt 

veiligheid en kwaliteit en houdt de infrastructuur op hoog niveau voor de 

duurzame ontwikkelingen. 

In 2012 is ook gestart met de kleinschalige uitrol van de slimme meter in 

Nederland. Slimme meters worden dan aangeboden in nieuwbouw, bij 

renovatie en reguliere vervanging en op aanvraag van individuele klanten. 


Nuon Energy 


Doel 

Na de splitsing van NV Nuon in een netwerkbedrijf (NV Alliander) en het 

commerciële productie- en leveringsbedrijf NV Nuon is besloten om de 

aandelen in het commerciële deel te verkopen aan Vattenfall 

De verkoop van in totaal 787.348 aandelen verloopt in tranches. De laatste 

aandelen zullen worden geleverd en betaald in 2015 

jaar levering aantal 

2009 49% 385.801 

2011 15% 118.102 

2012 15% 118.102 

2015 21% 165.343 

787.348 

Partijen Vattenfall heeft nu 79% van de aandelen in bezit. De overige aandelen zijn nog 

in handen van de provincies Gelderland en Noord-Holland, BV 

houdstermaatschappij Falcon ; de gemeente Amsterdam en 55 andere 

gemeenten. 



111

Financieel belang Het begrote dividend in de begroting 2013 bedraagt € 238.000. 

Het betreft een vergoeding voor de uitstaande koopsom. Doordat de 

koopsom in tranches wordt ontvangen zal dit dividend uiteindelijk verdwijnen 

Het effect hiervan is meegenomen in het financieel meerjarenperspectief. 

Risico’s Financieel risico is door de verkoop aan Vattenfall eigenlijk niet meer 

aanwezig.. De per 1 januari 2013 nog te ontvangen verkoopsom bedraagt 

€11,9 mln. Er zijn geen aanwijzingen dat Vattenfall niet aan deze laatste 

financiële verplichtingen jegens ons zou kunnen voldoen.. 

Actualiteit In 2012 heeft Vattenfall verzocht om vervroegde levering en betaling van de 

derde tranche in 2012. Deze was oorspronkelijk voorzien in 2013. Wij hebben 

met dit verzoek ingestemd. 


Vitens 


Doel Vitens is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland en levert drinkwater 

aan 5,4 miljoen mensen en bedrijven in de provincies Flevoland, Friesland, 

Gelderland, Utrecht, Overijssel en een aantal gemeenten in Drenthe en 

Noord-Holland. 

De aandeelhouders van Vitens ondersteunen de maatschappelijke 

doelstellingen van Vitens, met (mede) verantwoordelijkheid voor gezondheid 

(door veilig en betrouwbaar drinkwater) en een duurzame samenleving met 

zorg voor de bescherming van natuur en milieu. Voor de aandeelhouders wil 

Vitens een financieel krachtig bedrijf zijn en een marktconform dividend 

uitkeren bij een gezonde solvabiliteit. 

Partijen 114 aandeelhouders bestaande uit gemeenten en regionale overheden 



Financieel belang Het begrote dividend 2013 bedraagt afgerond € 110.000,--. 

De boekwaarde van 58.752 aandelen Vitens bedraagt € 58.752. 

De aandelen in % van de deelneming 1,170% 



begroting. 

112

Actualiteit/beleids 

voornemens 

Vitens is nauw betrokken bij de ontwikkelingen die te maken hebben de 

Natura-2000 gebieden en met de Europese Kaderrichtlijn Water, inzake de 

beschikbaarheid en kwaliteit van het water als grondstof voor drinkwater, dit 

om ervoor te zorgen dat de drinkwatervoorraad op de lange termijn 

veiliggesteld kan worden. 

Vitens heeft in 2011 met de provincie Gelderland een aanvullende 

overeenkomst Duurzame Drinkwatervoorziening Gelderland 2008-2015 

gesloten. In deze overeenkomst staan de maatregelen die Vitens tot en met 

2015 zal nemen om tot een reductie van de vergunningsruimte voor het 

onttrekken van grondwater te komen. Deze maatregelen vloeien voort uit het 

beleid voor het tegengaan van verdroging en de bescherming van het 

grondwater. Voor de gemeente Doetinchem betekent dat de vergunning voor 

drinkwaterpompstation de Pol op termijn zal worden aangepast. 

Rapportages Begroting, tussentijdse rapportages, jaarverslag 

Sportcentrum Rozengaarde b.v. 

Programma Toekomstverantwoordelijk, product 9130 beleggingen en deelnemingen 

Doel Op 1 januari 2009 is Sportcentrum Rozengaarde bv opgericht. Met het 

oprichten van de besloten vennootschap wordt beoogd een flexibeler 

geëxploiteerd Sportcentrum Rozengaarde neer te zetten. 

Rozengaarde bv wil een sportcentrum zijn dat een vorm van sociale recreatie 

en maatschappelijke dienstverlening combineert binnen een gebouw. Een 

sportcentrum dat verschillende marktgroepen bedient met een kwalitatief goed 

product en daarmee een belangrijke bijdrage levert aan het sociale leefmilieu in 

Doetinchem en omstreken. 

Partijen De gemeente Doetinchem is 100% aandeelhouder 

Bestuurlijk belang Enig bestuurder is de directeur bedrijfsvoering van de gemeente Doetinchem 

Financieel belang De bijdrage in de begroting 2013 bedraagt afgerond € 1.457.000. 

De boekwaarde van de 1.800 aandelen Sportcentrum Rozengaarde bedraagt 

€ 18.000. 


waarde van de aandelenportefeuille. De aan Rozengaarde verstrekte lening is 

gekoppeld aan de boekwaarde van de activa, waarvoor de lening is verstrekt. 

Actualiteit/beleids 

voornemens 

De activiteiten van Rozengaarde zijn gericht op een verdere verbetering van de 

belevingswaarde voor bezoekersvan het sportcentrum door gerichte 

investeringen. 

113

Rapportages Begroting, tussentijdse rapportages, jaarverslag 

GEM Hamburgerbroek Noord 

Programma Centrum van de Achterhoek, product 8300 bouwgrondexploitaties 

Doel De ontwikkeling en realisatie van het project Hamburgerbroek; Intermeco en 

Oude IJsseloevers door middel van een Grondexploitatiemaatschappij (GEM). 

De GEM is verantwoordelijk voor het in exploitatie brengen van gronden in 

het exploitatiegebied en de uitgifte van bouwrijp gemaakte kavels aan 

ontwikkelaar. 

Partijen Gemeente Doetinchem en Kondor Wessels Projecten BV (KWP) 

Bestuurlijk belang Gemeente is voor 50% aandeelhouder in de GEM. 

Algemene Vergadering van Aandeelhouders: Wethouder Drenth als 

vertegenwoordiger van de gemeente Doetinchem 

Financieel belang Gemeente neemt voor 50% deel in risico en resultaatverdeling van de 

grondexploitatie. De gemeente en KWP zijn ieder voor 50% aansprakelijk 

voor eventuele tekorten en de financiële gevolgen van een voortijdig opheffing 

van de GEM. 

Risico’s De gemeente is voor 50% verantwoordelijk voor een tegenvallend resultaat 

op de grondexploitatie. 

Actualiteit/ 

beleidsvoornemens 

In juni 2011heeft de raad ingestemd met een herziene samenwerkings- 

overeenkomst tussen gemeente en KWP. Er zijn afspraken gemaakt over 

gedeeltelijke deelname in de opstalontwikkeling, inbreng Eigen Vermogen, 

eerder inbrengen van gronden, financiering en garanties. 

Rapportages Jaarlijks verslag omtrent de zaken van de vennootschap en gevoerde bestuur. 

Jaarrekening. 

Jaarlijkse actualisatie grondexploitatie waarin de financiële stand van zaken van 

de GEM en het aandeel van de gemeente daarin worden toegelicht. 

114


In paragraaf 6 Verbonden partijen, beschrijven we organisaties waarin de gemeente zowel een 

bestuurlijk als financieel belang heeft. Daarnaast heeft gemeente Doetinchem in nog twee 

organisaties een bestuurlijke en toezichthoudende rol. Van een financieel belang is in principe 

echter geen sprake waardoor ze niet thuis horen in de paragraaf Verbonden partijen. Mochten 

beide organisaties in financiële problemen komen, dan kan onze gemeente hierop wel 

aangesproken worden. Daarom vinden wij het belangrijk onze relatie met deze twee 

organisaties te benoemen en kiezen we ervoor ze op te nemen in deze paragraaf 6a. 

Gemeenschappelijke regeling Stichting IJsselgraaf 

Programma 4 Opgroeien en je talenten ontwikkelen 

Doel De Gemeenschappelijke regeling openbaar primair onderwijs IJsselgraaf 

coördineert en oefent de bevoegdheden van de raad uit als bedoeld in artikel 

48 WPO, alsmede in de statuten van de stichting IJsselgraaf, met uitzondering 

van het goedkeuren van voorgenomen statutenwijzigingen, het vaststellen van 

ernstige taakverwaarlozing en het in verband daarmee nemen van maatregelen, 

het opheffen van de scho(o)l(en) en het ontbinden van de stichting. 

Partijen De gemeenten Bronkhorst, Doetinchem en Doesburg 


Algemeen bestuur: portefeuillehouder onderwijs 

Financieel belang Geen 

Risico’s De deelnemende gemeenten zijn in geval van ernstige taakverwaarlozing door 

het schoolbestuur of functioneren in strijd met de wet bevoegd zelf te 

voorzien in het bestuur van de scholen en zonodig de stichting te ontbinden. 

De mogelijke financiële gevolgen van een opheffing (liquidatie) van het 

schoolbestuur komen dan in principe voor rekening van de deelnemende 

gemeenten. Het openbaar onderwijs wordt gefinancierd door de rijksoverheid. 

Actualiteit Bij IJsselgraaf hebben de drie deelnemende gemeenten de vormgeving van het 

toezicht kritisch bekeken. Om de samenwerking tussen de partijen goed te 

borgen en slagvaardiger te kunnen handelen binnen een juridisch kader is 

besloten tot de instelling van een gemeenschappelijke regeling Openbaar 

Primair Onderwijs. 

Rapportages Begroting, jaarrekening en jaarverslag van de Stichting IJsselgraaf 

en begroting en jaarrekening van de gemeenschappelijke regeling openbaar 

primair onderwijs IJsselgraaf. 

115

Stichting Achterhoek VO 

Programma 4 Opgroeien en je talenten ontwikkelen 

Doel Het toezicht vanuit de grondwettelijke positie van het openbaar onderwijs 

uitoefenen en de wezenskenmerken van het openbaar onderwijs bewaken 

overeenkomstig de bepalingen in de wet en de statuten van de stichting. 

Partijen De gemeenten Zutphen, Berkelland, Winterswijk en Doetinchem 

Bestuurlijk belang Deelname in het overlegorgaan: portefeuillehouder onderwijs 

Financieel belang Geen 

Risico’s De deelnemende gemeenten zijn in geval van ernstige taakverwaarlozing door 

het schoolbestuur of functioneren in strijd met de wet bevoegd zelf te 

voorzien in het bestuur van de scholen en zonodig de stichting te ontbinden. 

De mogelijke financiële gevolgen van een opheffing (liquidatie) van het 

schoolbestuur komen dan in principe voor rekening van de deelnemende 

gemeenten. Het openbaar onderwijs wordt gefinancierd door de rijksoverheid. 

Actualiteit Stichting Achterhoek VO is ontstaan uit een bestuurlijke fusie tussen COVOA 

en Orchidee Scholengroep. 

Rapportages Begroting, jaarrekening en jaarverslag van de Stichting Orchidee Scholengroep 

116

Paragraaf Grondbeleid 2013 

1. Inleiding 

De paragraaf grondbeleid is het beleidsmatige kader van ruimtelijke ontwikkelingen in de 

gemeente Doetinchem. Het beleidsmatig kader omvat onder meer de grondbeleidsinstrumenten 

om deze ruimtelijke ontwikkelingen te kunnen verwezenlijken. Alle ruimtelijke 

ontwikkelingen worden financieel vertaald in een grondexploitatie of in een privaatrechtelijke 

overeenkomst met een ontwikkelende partij. Een grondexploitatie is aan de orde bij 

gemeentelijke ontwikkelingen dan wel bij een samenwerkingsverband tussen gemeente en 

ontwikkelaar waarbij de gemeente verantwoordelijk is voor de vervaardiging van bouwrijpe 

grond. In een grondexploitatie worden ruimtegebruik, kosten, opbrengsten, planning en fasering 

van een ontwikkeling vertaald naar de financiële consequenties daarvan voor de gemeente. Bij 

een privaatrechtelijke ontwikkeling sluit de gemeente een (anterieure) exploitatie-overeenkomst 

met de betreffende ontwikkelaar waarbij de gemeente de kosten die zij maakt ten behoeve van 

het private project verhaalt op de ontwikkelaar. Alle grondexploitaties in de gemeente 

Doetinchem worden op een uniforme wijze opgesteld zodat vergelijking tussen exploitaties en 

het optellen van exploitaties mogelijk wordt. 

De financiële crisis en de actuele inzichten in de gevolgen van de demografische krimp zijn van 

grote invloed op ruimtelijke projecten. Voor veel projecten geldt dat een groot deel van de 

investeringen zijn gedaan. De financiële crisis zorgt er nu voor dat de verwachte opbrengsten 

tegenvallen. De kaveluitgifte door de gemeente en de woningbouwverkoop door ontwikkelaars 

blijven sterk achter. Projecten worden heroverwogen en of aangepast. Marktpartijen krijgen 

steeds vaker projectfinancieringen niet rond waardoor betalingsverplichtingen aan de gemeente 

niet altijd op tijd kunnen worden nagekomen. 

De gemeente Doetinchem heeft momenteel 20 projecten waarvoor een grondexploitatie is 

vastgesteld. Voor vier private ontwikkelingen is een anterieure exploitatieovereenkomst 

gesloten. 

2. Grondbeleid en spelregels grondexploitaties 

Grondbeleid 

De gemeente Doetinchem gaat sinds medio 2011uit van een passief grondbeleid. 

In het kort betekent dit dat nieuwe projecten in principe niet door de gemeente worden 

opgestart indien er sprake is van een voorzienbaar tekort of een te groot financieel risico. 

Hiermee wordt voorkomen dat nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen leiden tot nieuwe, 

verliesgevende exploitaties en of grote financiële risico’s. 

Een passief grondbeleid sluit nieuwe locatieontwikkelingen niet uit. Ruimtelijke ontwikkelingen 

die op grond van het bovenstaande aanleiding geven om als gemeente af te zien van realisatie, 

bieden wellicht ruimte voor ontwikkeling en realisatie op basis particulier initiatief, zoals door 

aannemers en ontwikkelaars. De gemeente zal in het kader van een faciliterend grondbeleid dan 

uitsluitend een kaderstellende en toetsende rol vervullen. Naast onze planologische 

bevoegdheden in het kader van de Wro, beschikt de gemeente over wettelijke mogelijkheden 

voor kostenverhaal bij private ontwikkelingen. 

117

De gemeente Doetinchem is terughoudend geworden als het gaat om nieuwe 

woningbouwinitiatieven. Omdat de planvoorraad van woningbouw niet in overeenstemming is 

met de vraag moeten nieuwe woningbouwinitiatieven tot een minimum worden beperkt. Tenzij 

er vanuit maatschappelijk- of stedenbouwkundig belang goede redenen zijn om daar van af te 

wijken. Ook in 2012 is weer fors gestuurd op reductie van de planvoorraad door onder andere 

het saneren van een aantal projecten. Ook zijn er middelen ingezet voor het herprogrammeren 

en faseren van woningbouwprogramma’s om daarmee het risicoprofiel en de boekwaarde van 

grondexploitaties te verlagen. 

Spelregels 

De spelregels over hoe we omgaan met grondexploitaties zijn in 2006 vastgesteld en de 

afgelopen jaren verder aangescherpt. De belangrijkste spelregels zijn: 

- De boekwaarde van strategische gronden wordt afgewaardeerd naar een grondwaarde van 

€7 per vierkante meter. 

- Er wordt een spaarrisico reserve gevormd van € 29 mln. op contante waarde voor het 

opvangen van risico’s van sanering, herprogrammering en fasering van projecten. Waarvan bij 

de jaarrekening 2011 een bedrag van € 15 mln. is ingezet voor enkele specifieke projecten. 

- Resultaten van afgesloten grondexploitaties worden toegevoegd aan de reserve 

bouwgrondexploitaties. De hoogte van de reserve moet gelijk zijn aan de hoogte van de 

risico’s op de grondexploitaties conform de risicokaarten. 

- Winsten worden genomen zodra ze gerealiseerd zijn. Daarbij bestaat de mogelijkheid om 

voorafgaand aan het afsluiten een project in een aantal gevallen en onder voorwaarden tot 

gedeeltelijk winstneming over te gaan. 

- Tekorten (voorzienbare verliezen) worden genomen zodra ze bekend zijn. Voor elk 

voorzienbaar tekort (verlies) wordt een voorziening getroffen ten laste van de reserve 

bouwgrondexploitaties. 

- Kredieten worden jaarlijks bij de actualisatie van alle grondexploitaties bij de raad 

aangevraagd. Een actuele grondexploitatie dient daarbij als onderbouwing. 

- Grondexploitaties worden jaarlijks geactualiseerd en door de raad vastgesteld. Ook wordt 

financiële verantwoording afgelegd bij de jaarrekening. Daarnaast wordt er tweemaal per jaar 

gerapporteerd door de Taskforce ruimtelijke projecten. Daarbij worden de te nemen 

maatregelen om risico’s te verminderen en de planvoorraad van woningen terug te dringen 

gepresenteerd. Deze taskforce rapportages worden ter vaststelling aan de raad voorgelegd. 

3. Actualisatie Grondexploitaties 

Algemeen 

Grondexploitaties worden jaarlijks op een uniforme wijze geactualiseerd. Dat houdt in dat voor 

alle grondexploitaties gelijke parameters (kostenstijging, opbrengstenstijging, rente) worden 

gehanteerd. Voor de opbrengsten is het grondprijzenbeleid het uitgangspunt. Het 

118

grondprijzenbeleid wordt jaarlijks door het college vastgesteld. Boekwaarden van kosten en 

opbrengsten komen overeen met de gepresenteerde jaarcijfers uit de jaarrekening van 2011. 

Voor elke geactualiseerde grondexploitatie wordt een verschillenanalyse met de 

grondexploitatie van het jaar daarvoor gemaakt. Verschillen worden benoemd, toegelicht en 

verantwoord. 

In veel van de gemeentelijke grondexploitaties zijn een groot deel van de kosten (verwervingen, 

bouwrijpmaken, onderzoek en procedures) al gerealiseerd. Bij de meeste projecten is de uitgifte 

van kavels gestart, maar verloopt vaak moeizaam. De economische crisis heeft grote gevolgen 

voor het realiseren van de opbrengsten. De markt is drastisch veranderd en er is een grote 

terughoudendheid op de kavel- en woningmarkt waarneembaar. De financiering van een woning 

is veel moeilijker geworden en bestaande woningen staan lang te koop. De verlaging van de 

overdrachtsbelasting heeft vooralsnog niet geleid tot een duidelijke toename van het aantal 

verkopen. 

In de grondexploitaties is rekening gehouden met de verslechterde marktomstandigheden door 

bij de meeste projecten de fasering sterk aan te passen. Doordat kosten al zijn gemaakt en de 

opbrengsten later worden ontvangen heeft dit een negatief effect op het rentesaldo. 

Voor een aantal projecten houden we rekening met het herprogrammeren van het 

woningbouwprogramma. Daarbij vindt vaak een verschuiving plaats van het duurdere naar het 

goedkopere segment, zonder toevoeging van extra woningen. Goedkopere woningen hebben 

een lagere grondprijs en dat leidt tot een financieel nadeel. Om het financiële nadeel van 

sanering, herprogrammering en fasering op te kunnen vangen wordt er een bedrag van € 29 

mln. gespaard als spaarrisicoreserve. 

Ondanks de aanhoudende crisis zien we bij een aantal projecten ook positieve ontwikkelingen. 

In Doetinchem wordt nog steeds gebouwd. De kavels op het Veemarktterrein zijn op een vijftal 

na allemaal verkocht. Wehl Heideslag heeft in 2012 een zeer goede start gehad en voor het 

project Norman Belvealstraat moet alleen de laatste kavel nog worden verkocht. 

Ook de bedrijventerreinen en kantorenmarkt zijn conjunctuur gevoelig en merken de gevolgen 

van de verslechterde marktomstandigheden. Voor de kantorenlocatie Hamburgerbroek Zuid 

(Stationspoort) is momenteel vrijwel geen belangstelling. Het uitgiftetempo op het A18 

bedrijventerrein hebben we naar beneden bijgesteld. 

Resultaten 2012 

Per 1 januari 2012 bedraagt de boekwaarde van alle grexen (inclusief de boekwaarde van de 

strategische verwervingen) € 80,2 miljoen. Met de realisatie van alle ruimtelijke plannen, 

waarvoor een grex is opgesteld, is voor de komende jaren nog een investering gemoeid van in 

totaal € 80,4 miljoen. De nog te realiseren opbrengsten (inclusief subsidies en bijdragen) ramen 

wij op in totaal € 147,2 miljoen. Hiervan heeft € 44,5 miljoen betrekking op de 

grondopbrengsten voor het realiseren van circa 820 woningen, € 66,6 mln. heeft betrekking op 

niet-woningen (o.a. A18 Bedrijvenpark fase 1) en de rest bestaat uit overige verkopen, 

exploitatiebijdragen en subsidies. 

De geactualiseerde grondexploitaties 2012 genereren een negatief totaalresultaat van circa 

€ 3,2 miljoen op netto contante waarde per 1 januari 2012. 

119

4. Ontwikkelingen 

Risicomanagement vraagt in deze crisis continue aandacht en zal indien nodig verder worden 

doorontwikkeld. De belangrijkste speerpunten voor 2013 zijn de oplopende boekwaarde en de 

voorraad van de gronden die niet in ontwikkeling zijn genomen. 

In 2012 heeft het college van burgemeester en wethouders een methodiek (de beslisboom) 

vastgesteld waarmee restgronden van de gemeente kunnen worden getoetst op het strategische 

belang daarvan. Voor niet strategische gronden zal een voorstel worden gedaan hoe daar mee 

om te gaan. 

Ook in 2013 zal het gaan om het 

in financiële zin sturing geven aan de ruimtelijke projecten waarbij het accent zal liggen op 

beheersing van de meest risicovolle projecten zoals Iseldoks (GEM) en A18 Bedrijvenpark. Maar 

ook Vijverberg Zuid en Wehl Heideslag waarbij de kavelverkoop centraal staat vraagt extra 

aandacht op het gebied van herprogrammering en fasering. Er zal een bijdrage worden geleverd 

aan de totstandkoming van de Oostelijke randweg, de stationsomgeving en een aantal 

vastgoedtransacties zal worden afgerond. 

Taskforce ruimtelijke projecten 

In het licht van de financiële crisis en de gevolgen daarvan voor de projectontwikkeling en 

grondexploitaties wordt halfjaarlijks een rapportage Taskforce Ruimtelijke Projecten ter 

vaststelling aan de Raad voorgelegd. Deze Taskforce analyseert en rapporteert over de totale 

planvoorraad in relatie tot de afzetmogelijkheden en de hiermee samenhangende risico’s 

(sanering, herprogrammering en fasering). De effecten van de inhoudelijke sturing op risico’s 

worden hierin aangegeven. De uitkomsten van de jaarlijkse actualisatie van de grondexploitaties 

betrekken we bij de voorbereiding van de eerstvolgende rapportage van de Taskforce om 

projectrisico’s verder te reduceren. 

De in maart 2012 vastgestelde taskforcerapportage ging voor een belangrijk deel over het 

saneren, herprogrammeren en faseren van woningbouwprojecten en de financiële consequenties 

daarvan. Maatregelen die naar aanleiding van de laatste Taskforcerapportage zijn genomen: 

- Het boekhoudkundig saneren van een drietal projecten (Wijnbergen-Oosten, Ruimzicht en 

Heelweg-midden). 

- Er is een besluit genomen om een deel van de spaarrisicoreserve van €29 mln. in te zetten 

voor de boekhoudkundige sanering en het mogelijk maken van herprogrammeren en verder 

faseren van een aantal projecten (Iseldoks, Lookwartier, Vijverberg Zuid en Heideslag). 

De voor de lopende regiekamerinitiatieven gestelde deadlines blijken te werken. Projecten 

worden beëindigd of voortvarend voortgezet. Vanwege het ‘nee’-tenzij principe worden er 

nauwelijks nieuwe woningbouwinitiatieven toegevoegd. 

Woningmarkt 

In het kwalitatief woonprogramma 2010-2019 dat provincie en de Regio Achterhoek hebben 

vastgesteld is de woningbehoefte in de regio tot 2020 bepaald op een netto toevoeging van 

5.900 woningen (exclusief vervangende nieuwbouw). Hiervan moet 43% in de huursector en 

52% in het betaalbare segment (huurprijs tot €664,66 of koopprijs tot €170.000) worden 

toegevoegd. Daarnaast moeten er 4.700 woningen als nultredenwoning (zonder trap van 

120

uitenaf bereikbaar en alle functionele ruimtes op één woonlaag) worden toegevoegd. Dit 

laatste kan ook (deels) in de bestaande voorraad worden gerealiseerd door middel van 

‘opplussen’. 

In de vastgestelde regionale woonvisie zijn afspraken gemaakt over de verdeling van de 

nieuwbouwwoningen. Het aandeel van Doetinchem is bepaald op 2.185 nieuwbouwwoningen. 

Een regionale monitor van de woningmarkt (bestaand en nieuwbouw) moet uitwijzen of de 

verdeling bijdraagt aan een sterke regio. Deze monitor wordt momenteel in regioverband 

opgesteld. In eerste instantie is er voor gekozen om regionaal afspraken te maken die 

betrekking hebben op het terugbrengen van de kwantiteit. Dit betekent onder meer dat alle 

gemeenten gelijktijdig acties ondernemen om de planvoorraad terug te brengen tot een aantal 

dat hoort bij hun opgave. Tot op heden werd bij het bij het bepalen van de opgave in de 

planning gerekend met een standaard uitvalpercentage van 35%. De vraag is of het hanteren van 

een standaard uitvalpercentage van 35% in deze tijd nog wel realistisch is. We moeten er ernstig 

rekening mee houden dat veel meer dan 35% van de woningen die thans in de planning zitten, 

niet wordt gerealiseerd. 

In maart 2012 zaten in de gezamenlijke projecten nog circa 3150 woningen, die in aanbouw of in 

ontwikkeling waren. Afhankelijk van de uitval kan een verdere bijstelling van de planvoorraad 

noodzakelijk zijn. 

Grondprijzenbeleid 

De grondprijzen zijn voor het jaar 2012 geactualiseerd en door het college vastgesteld op 

24-04-2012. De grondprijzen zijn op onderdelen bijgesteld. Voor een aantal ‘niet woningbouw’ 

categorieën is de minimumprijs met 1% verhoogd. Vanwege de huidige marktomstandigheden en 

financiële crisis is het niet reëel de grondprijzen van woningbouwcategorieën nu te laten stijgen. 

Kaveluitgifte 

Momenteel zijn de volgende projecten in uitgifte: Veemarkt, Vijverberg Zuid, Wehl- Heideslag, 

Norman Belvealstraat, Lookwartier, een enkele kavel aan de Onstein (De Huet), Oude 

Doetinchemseweg en in plan Heelweg. De huidige stand van zaken met betrekking tot de 

kaveluitgifte is als volgt: 

Kavelverkoop PO status augustus 2012 

startdatum plan kavels optie 1e verlenging I- optie kavels 

uitgifte aantal in verkoop vrij 3 maanden 6 maanden definitief verkocht 

27-11-2008 43 kavels Veemarkt 5 0 0 0 38 

12-03-2009 34 kavels Vijverberg-zuid 26 4 0 0 4 

15-06-2010 84 kavels Heideslag Koksgoed 43 4 0 0 37 

15-06-2010 26 kavels Heideslag Motketel 20 4 0 0 2 

2010-2011 21 kavels Norman Belvealstraat 0 1 0 0 20 

2008 10 kavels Heelweg 1 0 0 0 9 

2011 4 kavels Lookwartier 4 0 0 0 0 

17-11-2009 1 kavel Onstein 123 1 0 0 0 0 

27-06-2011 1 kavel Oude Doetinchemseweg 18 1 0 0 0 0 

(Aantallen zijn exclusief een aantal kavels die al wel in de planvoorraad zitten maar om planologische redenen nog niet in verkoop zijn genomen.) 

Erfpacht 

Als gevolg van de financiële crisis is door een aantal gemeenten, waaronder Doetinchem, 

gezocht naar alternatieven voor het uitgeven van kavels. Het uitgeven in erfpacht is opnieuw 

geïntroduceerd. Erfpacht heeft als voordeel voor de koper dat de grond niet gefinancierd hoeft 

121

te worden. De grond blijft in eigendom bij de gemeente. De erfpachter betaalt een jaarlijkse 

canon voor de grond. Sinds 9 maart 2010 biedt ook de gemeente Doetinchem de mogelijkheid 

tot het in erfpacht nemen van een kavel. Deze mogelijkheid, vooral bedoeld als crisismaatregel, 

wordt geboden tot 01-01-2015. Daarna wordt de erfpachtconstructie opnieuw tegen het licht 

gehouden. Aangegane erfpachtverplichtingen blijven dan van kracht. Tot op heden (augustus 

2012) is van de erfpachtconstructie in een tweetal situaties gebruik gemaakt. 

Plankosten 

Een belangrijke kostenpost binnen een grondexploitatie is de post ‘plankosten’. Plankosten 

bestaan uit de planvoorbereidingskosten en de voorbereidingen toezichtskosten op de 

uitvoering. Door dat projecten vanwege stagnatie in de uitgifte een langere looptijd kennen 

nemen ook de plankosten toe. Bij de meeste projecten staat het budget aan plankosten dan ook 

onder druk. Voor een aantal projecten is het budget verhoogd ten laste van de 

spaarrisicoreserve omdat dit deel uitmaakt van de faseringsmaatregel. 

Aan de hand van de geactualiseerde grondexploitaties is beoordeeld welke budgetten voor 

plankosten voor de komende jaren beschikbaar zijn. De plankostenbudgetten zullen afnemen 

door het voltooien van projecten en het niet (verder) ten uitvoer brengen van projecten. 

Daarnaast geldt dat nieuwe grootschalige ontwikkelingen niet waarschijnlijk zullen zijn. Dit leidt 

tot de conclusie dat het onvermijdelijk is dat dit consequenties heeft voor de organisatie t.a.v. 

formatieomvang en de omzettaakstelling. De effecten daarvan zijn uitgewerkt door bureau 

Berenschot. Deze rapportage is één van de onderleggers bij de ombuigingen en het strategisch 

personeelplan. 

Fonds Bovenwijkse Voorzieningen. 

Sinds de invoering van de nieuwe Wro wordt de nota bovenwijkse voorzieningen conform de 

nieuwe Wro geactualiseerd. Dat betekent dat fondsafdrachten worden berekend op basis van 

de wettelijk vastgestelde criteria profijt, toerekenbaarheid en proportionaliteit. Dit kan leiden 

tot verschillende fondsafdrachten per project. Voorwaarde hierbij is dat de toerekening van 

fondsafdrachten nauwkeurig moeten worden onderbouwd. Dit geldt voor nieuwe projecten van 

na de invoering van de nieuwe Wro (01-07-2008). Het fonds bovenwijkse voorzieningen wordt 

eens per twee jaar geactualiseerd, voor het laatst 2011-2012 en vastgesteld op 26 mei 2011. De 

volgende actualisatie van het fonds bovenwijks vindt plaats in 2013. 

5. Risicomanagement 

Ruimtelijke ontwikkelingen brengen risico’s met zich mee. Dat is inherent aan 

projectontwikkeling. Het is belangrijk om deze risico’s in beeld te brengen, zoveel mogelijk te 

voorkomen, te monitoren en te beheersen. Risico’s kunnen het geraamde exploitatieresultaat 

behoorlijk beïnvloeden. Hoofdzakelijk gaat om twee soorten risico’s; Algemene risico’s en 

Planspecifieke risico’s. 

Algemene risico’s zijn risico’s die ontstaan door veranderingen in de markt. Deze hebben een 

projectoverstijgend karakter en doen zich vaak ook landelijk voor. Het gaat daarbij bijvoorbeeld 

om wijziging van parameters en verslechterde marktomstandigheden die van invloed zijn op de 

grondopbrengsten. 

Planspecifieke risico’s 

Deze kunnen per project verschillen. Een moeilijk afzetbaar woningbouwsegment, tegenvallende 

122

kosten voor archeologisch onderzoek, onvoorziene bodemverontreiniging, planologische 

procedures en planschade zijn daar enkele voorbeelden van. 

Fasering-, herprogrammering- en saneringssrisico 

In de huidige marktomstandigheden is de afzetbaarheid van de kavels en de verkoop van 

woningen het grootste risico. Vertraging in de uitgifte heeft een langere doorlooptijd van het 

project tot gevolg. De rentekosten nemen toe en de renteopbrengsten zijn lager en laten langer 

op zich wachten. Vertraging (faseringsrisico) leidt ook tot een toename aan plankosten. Bij 

langdurige stagnatie kan herprogrammering naar een couranter segment een optie zijn. 

Courantere kavels leiden wellicht tot snellere verkoop, maar wellicht ook tot lagere 

opbrengsten (herprogrammeringsrisico). Nieuwe planologische procedures en extra ureninzet 

die herprogrammering met zich meebrengen leiden tot vertraging en extra kosten. 

Risicokaart 

De risico’s per project worden op en uniforme wijze berekend door middel van de risicokaart. 

Deze risicokaarten worden jaarlijks bij de actualisatie van de grondexploitaties geactualiseerd. 

Op basis van de ramingen uit de grondexploitatie worden de risico’s, maar ook de kansen, 

geïnventariseerd en gekwantificeerd. Vervolgens wordt aan de hand van de waarschijnlijkheid 

dat een risico of kans zich voordoet de hoogte van het risico bepaald. De uitkomsten van alle 

risicokaarten wordt gebruikt om de hoogte van de reserve bouwgrondexploitaties te bepalen. 

Bij een gelijkblijvende portefeuille neemt in de toekomst de hoogte van de risico’s af. Dat komt 

doordat de risico’s werkelijkheid zijn geworden en vertaald in de grondexploitatie. Maar ook 

doordat na verloop van tijd er meer duidelijkheid is over de risico’s (vervallen/achterhaalde 

risico’s). 

Als het om risicomanagement gaat moet de focus liggen op enerzijds het beheersen van 

bestaande risico’s en anderzijds het zoveel mogelijk voorkomen van nieuwe risico’s. Dat laatste 

kan tot op zekere hoogte door goede heldere afspraken te maken over afname, garanties en het 

verleggen en of delen van risico’s. 

Daarnaast lopen we echter nog een overallrisico. In onze grondexploitaties gaan we ervan uit 

dat onze projecten uiteindelijk allemaal tot stand komen en geld gaan opleveren. Maar is dat wel 

realistisch? Wanneer de woningbouwplannen van gemeentelijke grondexploitaties worden 

opgeteld kunnen we de komende jaren al voorzien in de gewenste bouwproductie. Daarnaast 

zijn er ook allerlei ontwikkelaars actief in deze markt. Alle partijen vissen in dezelfde vijver. 

Vanaf het inzetten van de bouwen kredietcrisis zijn al onze inspanningen gericht op ‘damage 

control’ en heeft het college een Taskforce-werkgroep in het leven geroepen die analyseert wat 

er aan gedaan kan worden om ons leed binnen de perken te houden. 

6. Weerstandsvermogen en ontwikkeling reserve 

bouwgrondexploitaties 

Weerstandsvermogen 

Het weerstandsvermogen bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente 

beschikt om niet-begrote kosten te dekken die onverwachts en substantieel zijn. Hiervoor heeft 

de gemeente een algemene reserve, een reserve bouwgrondexploitaties en een 

spaarrisicoreserve. De reserve bouwgrondexploitaties wordt gevoed met de positieve 

123

esultaten (“winst”) en belast met de negatieve resultaten (“verlies”) uit de grondexploitaties. En 

met ingang van 2011 worden de spaarbedragen van in totaal € 29 mln. (ncw) toegevoegd aan de 

spaarrisicoreserve. De gespaarde bedragen worden bij het nemen van specifieke maatregelen 

weer ingezet en financieel vertaald in de specifieke grondexploitatie. 

Voor de samenhang tussen de hiervoor genoemde reserves hanteert de gemeente Doetinchem 

het zogenaamde Cascademodel. Dit model zorgt voor de overheveling tussen de algemene 

reserve en de reserve bouwgrondexploitaties. Waarbij de reserve bouwgrondexploitaties 

afhangt van de hoogte van het totaal van de risicokaarten. 

Reserve bouwgrondexploitaties 

In de onderstaande meerjaren prognose van de reserve bouwgrondexploitaties zijn de gegevens 

van de jaarrekening 2011 en de actualisatie van de grondexploitaties 2012 verwerkt. Per ultimo 

van het jaar 2012 verwachten we een saldo van ca € 6,4 mln. welke voor de komende vier jaren 

stabiel zal blijven. En gelet op de hoogte van de risicokaarten ook voldoende zal zijn. Hierbij 

merken we wel op dat dit natuurlijk komt door de spaarrisicoreserve (oorspronkelijk ncw € 29 

mln.). In de meerjaren begroting 2013 worden middelen gespaard. De werkgroep Taskforce 

woningbouwprojecten doet voorstellen over de besteding van deze middelen. En na 

goedkeuring worden deze middelen financieel verwerkt in de desbetreffende projecten. 

Meerdere malen per jaar (jaarrekening/begroting/actualisatie) zullen we een uitgebreid 

meerjarenoverzicht maken. En deze informatie ter kennisgeving voorleggen. 

7. Voorzieningen 

Zoals eerder in deze paragraaf omschreven wordt voor een verwacht tekort (verlies) op een 

project een voorziening getroffen. Deze voorziening dient als een soort ‘’spaarpotje” om het 

verlies op te kunnen vangen. Per 31-12-2012 is een voorziening benodigd van circa € 11 mln. 

ter dekking van de exploitatie tekorten op deze projecten (grondexploitatie). Op dit moment is 

een voorziening getroffen van totaal €28,2 mln. Dit bedrag is inclusief de voorziening van ad € 

15 mln. die vanuit de spaarrisicoreserve bij de jaarrekening 2011 beschikbaar is gesteld. Dit 

bedrag samen met de voorziening van Wijnbergen Het Oosten ad € 3,5 zijn bij de actualisatie 

van de grondexploitaties in 2012 ten gunste van het desbetreffende project gebracht. Dit om 

het financiële effect van de Taskforcemaatregel voor de specifieke projecten zichtbaar te maken. 

Dit zal in de jaarrekening 2012 worden verwerkt. 

Na deze mutaties is er nog een saldo van €9,7 mln. 

124

De laatste actualisatie van de grondexploitatie (2012) geeft aan dat een aanvulling van ongeveer 

€ 1,4 mln. noodzakelijk is voor de resterende grondexploitaties. Dit zal bij de jaarrekening 

worden verwerkt en komt ten laste van de reserve bouwgrondexploitaties. In bovenstaande 

prognose van de reserve bouwgrondexploitatie is dat ook verwerkt. De voorzieningen worden 

pas ingezet als een project wordt afgesloten, zo zal op enig moment het saldo nul zijn. 

8. Kredieten 

Doordat wij jaarlijks de grondexploitaties actualiseren kunnen we een goede inschatting 

maken van de verwachte investeringen. De projectinvesteringen laten zich echter niet 

altijd vangen binnen de jaarbegrotingen, door het soms naar voren halen dan wel naar 

achteren schuiven van deze investeringen. Toch is gebleken dat deze geraamde 

investeringen samen met de al verstrekte kredieten een goede basis vormen voor de 

jaarlijkse kredietaanvraag die deel uitmaakt van de besluitvorming over de actualisatie 

van de grondexploitaties. De basis voor de kredietaanvraag zijn de ramingen van het 

lopende jaar en daarop volgende jaar. 

9. Tot slot 

De financiële crisis heeft grote impact op de bouwen vastgoedsector. Daardoor staan 

grondexploitaties zwaar onder druk. We zien bij tal van gemeenten dat enorme afwaarderingen 

van gronden noodzakelijk zijn. Ook Doetinchem heeft met haar relatief grote 

projectenportefeuille maatregelen moeten treffen om het verlies te beperken. De effecten van 

de taskforce, het sturen op programma, risicoreductie, saneren en herprogrammeren beginnen 

zich dankzij de spaarrisicoreserve van € 29 mln. langzaam af te tekenen. Het aantal projecten 

met een grondexploitatie is verminderd, de planvoorraad is verlaagd, de boekwaarde neemt af 

en risico’s zijn inzichtelijk en beheersbaar. We zijn er nog niet en de crisis is nog niet voorbij 

dus we blijven alert. We kunnen concluderen dat de genomen maatregelen van de afgelopen 

jaren er wel toe hebben bijgedragen dat de projectportefeuille van de gemeente Doetinchem 

meer in control is. 

125

Hoofdstuk 5 

Financiële bijlagen 

Overzicht financiële hoofdfuncties 

Overzicht van baten, lasten en saldi 



126

Hoofdfunctie 0 Algemeen bestuur 

Meerjarenbegroting rekening 

2011 

bestaand beleid 

structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

nieuw beleid 

structureel 

ombuigingen 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

11.560 10.740 10.694 10.702 10.541 10.144 10.144 

28 279 

2 2 2 -1 0 0 

118 Doetinchemmen -35 -35 -35 0 0 0 

513b Doorontw. dienstverlening 0 0 -3 -3 0 0 

513c Ondersteuning man.info 0 0 -13 -13 0 0 

513d Benchmark publiekszaken 0 0 -18 -18 0 0 

514e Efficiëncy proces. en org -14 -14 -14 0 0 0 

531a Externe representatie -19 -19 -24 -5 0 0 

532 Regio Achterhoek 16 16 16 0 0 0 

533 Stedenb. en int. betrekk. -22 -22 -47 0 0 0 

534a Financ. raadsopvolgers 0 0 -25 0 0 0 

Totaal lasten 11.560 10.696 10.901 10.541 10.501 10.144 10.144 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

nieuw beleid 

structureel 

ombuigingen 

0 

1.446 850 850 850 864 864 864 

545 Reisdocumenten 3 3 3 0 0 0 

545 Rijbewijzen 6 6 6 0 0 0 

545b Leges burgerlijke stand 5 5 5 0 0 0 

Totaal baten 1.446 864 864 864 864 864 864 

Poductoverzicht Lasten Baten Saldo 

001 Bestuursorganen H. Kaiser 3.018 1 -3.016 

002 Bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders H. Kaiser 2.151 4 -2.147 

003 Burgerzaken L. van der Meijs 2.830 96 -2.734 

004 Baten secretarieleges burgerzaken L. van der Meijs 185 763 578 

005 Bestuurlijke samenwerking H. Kaiser 195 

006 Bestuursondersteuning raad en rekenkamer(functie) H. Kaiser 2.162 

Totaal 10.541 864 -9.677

Hoofdfunctie 1 Openbare orde en veiligheid 


2011 


structureel 


eenmalig 

ombuigingen 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

4.004 4.418 4.416 4.683 4.337 4.079 4.031 

-26 -26 -31 

211 Expeditieverk. binnenstad 0 0 0 -25 -25 0 

211c Graafschap regelt verkeer 0 0 0 -10 -10 0 

211d Gem. inzet evenementen 0 0 0 -12 -13 0 

221 Halt levert meer maatwerk -5 -5 -5 0 0 0 

231 Brandweerkazerne 0 0 0 -136 0 0 

232 Brw West Achterhoek 0 0 -270 0 0 0 

233 Brw minder naar OMS-en -25 -25 -25 0 0 0 

234 Inwonerbijdrage VNOG -46 -46 -46 0 0 0 

236 Materieelplan brandweer 0 0 0 -75 0 0 

234 Inwonerbijdrage VNOG 0 0 0 0 0 

Totaal lasten 4.004 4.316 4.314 4.306 4.079 4.031 4.031 


structureel 


eenmalig 

ombuigingen 

127 153 128 129 254 279 314 

342 Reclame in de openb.ruimte 70 70 125 25 35 0 

Totaal baten 127 223 198 254 279 314 314 


120 Brandweer en rampenbestrijding H. Kaiser 3.552 54 -3.498 

140 Openbare orde en veiligheid H. Kaiser 754 200 -555 

Totaal 4.306 254 -4.053

Hoofdfunctie 2 Verkeer, vervoer en waterstaat 


2011 


structureel 


eenmalig 

ombuigingen 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

10.928 11.312 10.392 10.429 10.491 10.616 10.619 

-51 -165 -52 

211f Verk.maatreg. in wijken 0 0 0 -25 -25 0 

341 Openb. ruimte -75 -75 -150 -18 0 0 

514h Efficiëncy proces. en org 0 0 0 0 -40 0 

532 Regio Achterhoek -7 -7 -7 0 0 0 

investeringen 121 Mobiliteitsprojecten 75 75 225 250 291 0 

inv. Agenda infrastructuur -7 -82 -223 312 

Totaal lasten 10.928 11.254 10.220 10.439 10.616 10.619 10.931 


structureel 


eenmalig 

ombuigingen 

investeringen 

4.256 4.541 4.331 4.364 4.414 4.414 4.414 

545c Leges kabels en leidingen 50 50 50 0 0 0 

Totaal baten 4.256 4.591 4.381 4.414 4.414 4.414 4.414 


210 Wegen, straten en pleinen P. Drenth 6.180 484 -5.696 

211 Verkeersmaatregelen te land P. Drenth 781 0 -781 

212 Openbaar vervoer P. Drenth 301 

214 Parkeren P. Drenth 3.177 

215 Baten parkeerbelasting P. Drenth 3.930 

Totaal 10.439 4.414 -6.025

Hoofdfunctie 3 Economie en cultuur 


2011 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

ombuigingen 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

9.133 8.540 8.306 8.294 8.056 7.679 7.679 

116 

1 0 0 0 

112a Amphion 0 0 -40 -44 0 0 

112b Bibliotheek 0 0 -200 -150 0 0 

112c Gruitpoort 0 0 -60 -58 0 0 

112d Muziekschool 0 0 -100 -125 0 0 

114a Staringinstituut -11 -11 -11 0 0 0 

114b Stadsmuseum -4 -4 -4 0 0 0 

119 Gebeidsmakelaar M 4 4 


546 Financ. monumentencie -15 -15 -15 0 0 0 

investeringen 111 Economisch contract 200 200 200 0 0 0 

voorjaarsnota 

niet realiseren omb. Cultuur 15 0 0 0 

Totaal lasten 9.133 8.689 8.572 8.056 7.679 7.679 7.679 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

ombuigingen 

investeringen 

voorjaarsnota 

2.753 1.263 1.350 1.350 1.350 1.350 1.350 

Totaal baten 2.753 1.263 1.273 1.350 1.350 1.350 1.350 


310 Handel en ambacht S. Kroon 851 

311 Baten marktgelden S. Kroon 137 

510 Openbaar bibliotheekwerk L. van der Meijs 1.480 60 -1.420 

511 Vormings- en ontwikkelingswerk L. van der Meijs 1.223 2 -1.222 

540 Kunst L. van der Meijs 3.747 1.053 -2.694 

541 Oudheidkunde/musea L. van der Meijs 754 99 -655 

Totaal 8.056 1.350 -6.706 

-77

Hoofdfunctie 4 Onderwijs 


2011 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

ombuigingen 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

9.509 9.792 9.098 9.241 9.223 9.323 9.423 

104 

281 281 102 0 0 18 

413 bredeschoolnetwerk -17 -17 -17 0 0 0 

418 Schooladviesdienst -144 -144 -144 0 0 0 

419 Godsdienstonderwijs -5 -5 -5 0 0 0 

investeringen 411 Onderwijshuisvesting 43 43 143 100 0 0 

inv. Agenda onderwijshuisv. -100 0 100 0 

Totaal lasten 9.509 9.950 9.361 9.220 9.323 9.423 9.441 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

ombuigingen 

investeringen 

1.363 1.916 1.236 1.291 1.291 1.291 1.291 

Totaal baten 1.363 1.916 1.236 1.291 1.291 1.291 1.291 


421 Openbaar basisonderwijs, onderwijshuisvesting L. van der Meijs 1.205 

423 Bijzonder basisonderwijs, onderwijshuisvesting L. van der Meijs 1.594 

431 Openbaar (voortgezet) speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting L. van der Meijs 576 

433 Bijzonder (voortgezet) speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting L. van der Meijs 831 

441 Openbaar voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting L. van der Meijs 215 5 -210 

443 Bijzonder voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting L. van der Meijs 1.375 

480 Gemeenschappelijke baten en lasten van het onderwijs L. van der Meijs 3.401 1.256 -2.146 

482 Volwasseneneducatie L. van der Meijs 22 30 8 

Totaal 9.220 1.291 -7.929

Hoofdfunctie 5 Sport en recreatie 


2011 


structureel 


eenmalig 

ombuigingen 

compensaties 

voorjaarsnota 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

11.561 11.101 11.325 11.328 10.958 11.676 10.576 

115a Huntenpop -7 -7 -7 0 0 0 

115b Winterfeest -2 -2 -2 0 0 0 

115c Evenementen in tennishal -10 -10 -10 0 0 0 

115d Straattheater Buitengew. -6 -6 -6 0 0 0 

115e Evenementenkalender -10 -10 -10 0 0 0 

115f Schoonmaak na evenementen -20 -20 -20 0 0 0 

116 VVV en ABT -6 -6 -16 -10 0 0 

117 RAL -6 -6 -16 -10 0 0 

211 Kapvergunningen 0 0 0 -3 -4 0 

341 Openb. ruimte -75 -75 -150 -18 0 0 

355 Adv. milieu, groen en nat. 0 0 -40 0 0 0 

421 Deelnamesubsidies Sport 0 0 0 -55 0 0 

422 Accomm. beheerders -20 -20 -40 -15 0 0 

425 Sportcentr. Rozengaarde BV 0 0 0 -75 -75 0 

514g Efficiëncy proces. en org 0 0 0 0 -57 0 


corr 8e wijz team acco -65 -65 0 0 0 

427 Sporten in de wijk 0 0 -12 0 0 0 

investeringssubs. Clubacc. 15 0 0 0 

rbs nov 2011 topsporthal zuid 0 903 -964 0 

Totaal lasten 11.561 10.915 11.392 10.924 11.676 10.576 10.576 


structureel 


eenmalig 

ombuigingen 

compensaties 

voorjaarsnota 

317 

1.925 1.594 1.732 1.722 1.742 1.742 1.742 

423 Verh. verg.zalen en horeca 10 10 20 0 0 0 

Totaal baten 1.925 1.604 1.742 1.742 1.742 1.742 1.742 


530 Sport P. Drenth 4.369 852 -3.517 

531 Groene sportvelden en terreinen P. Drenth 828 218 -611 

560 Openbaar groen en openluchtrecreatie P. Drenth 5.480 671 -4.808 

580 Overige recreatieve voorzieningen P. Drenth 247 

Totaal 10.924 1.742 -9.183

Hoofdfunctie 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening 


2011 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

nieuw beleid 

structureel 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

trendnota 1.600 1.600 

ombuigingen 

compensaties 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

59.597 53.166 51.505 52.186 52.769 52.369 51.769 

383 

-660 -660 448 -151 0 5 

311 Welzijn Nieuwe Stijl 0 0 -150 -300 -300 0 

321 Voormalige AWBZ subsidies 0 0 -50 0 0 0 

323 Flankerende voorz. Wmo -28 -28 -62 0 0 0 

329 GGD -3 -3 -3 0 0 0 

331 Best.kstn. Wedeo 0 0 -41 0 0 0 

414 Wijkveiligheidsteam -42 -42 -42 0 0 0 

416 Peuterspeelzalen 0 0 -159 0 0 0 

417 Maatschappelijke stages -66 -66 -66 0 0 0 

547 Financ. SVB/ besp. PGB -60 -60 -60 0 0 0 

548 Uren tlv Rijksb. reintegr. -200 -200 -200 0 0 0 

414 Wijkveiligheidsteam -20 -20 0 0 0 

corr 9e wijz 20 20 0 0 0 

222 Wijkwachten 200 200 200 0 0 0 

312 Vluchtelingenwerk 50 50 50 0 0 0 

324 WMO 501 501 501 0 0 0 

427 Sporten in de wijk 0 0 -12 0 0 0 

loonsom WWB tlv comp.agenda 300 0 -300 0 

loonsom wwb tlv comp.agenda wmo -51 51 0 0 

investeringen 326 Ouderenontmoetingspunt 0 0 125 0 0 0 

voorjaarsnota 

415 Mfa jeugd 250 250 250 0 0 0 

inttr. motie verruiming kwijtschelding -357 0 0 0 

uitkering WWB 1.000 

Totaal lasten 59.597 54.708 53.787 53.806 52.369 51.769 51.774 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

nieuw beleid 

structureel 

trendnota 

ombuigingen 

compensaties 

investeringen 

voorjaarsnota 

357 

33.127 28.827 27.408 27.406 27.406 27.406 27.406 

Totaal baten 33.127 28.827 27.408 27.406 27.406 27.406 27.406 


610 Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen O. van Dijk 14.068 12.939 -1.129 

611 Werkgelegenheid O. van Dijk 12.783 9.909 -2.875 

614 Gemeentelijk minimabeleid O. van Dijk 3.328 60 -3.268 

620 Maatschappelijke begeleiding en advies O. van Dijk 4.212 

621 Vreemdelingen O. van Dijk 50 98 48 

622 Huishoudelijke verzorging O. van Dijk 8.821 925 -7.896 

623 Participatiebudget L. van der Meijs 343 343 0 

50


623 Participatiebudget O. van Dijk 2.361 2.524 163 

630 Sociaal-cultureel werk L. van der Meijs 259 

O. van Dijk 3.564 100 -3.464 

650 Kinderdagopvang L. van der Meijs 745 82 -663 

652 Voorzieningen gehandicapten O. van Dijk 3.223 427 -2.796 

Totaal 53.806 27.406 -26.400

Hoofdfunctie 7 Volksgezondheid en milieu 


2011 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

nieuw beleid 

structureel 

ombuigingen 

voorjaarsnota 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

22.130 14.245 14.614 14.757 15.529 15.533 15.501 

555 

966 -71 -32 -4 

211b Toez. en handh.algemeen -45 -45 -45 0 0 0 

327 Lokale versl.zorg OGGZ -67 -67 -67 -23 0 0 

329 GGD -82 -82 -82 0 0 0 

343 Automa. grondwatermeetnet -20 -20 -20 0 0 0 

354 NME 0 0 102 -102 0 0 

412 Maatwerk JGZ -46 -46 -46 0 0 0 

514f Efficiëncy proces. en org -25 -25 -50 0 0 0 


Reg. Uitvoeringsdienst RUD 100 200 0 0 

toev. Voorz. Dub. Deb 49 0 0 0 

Totaal lasten 22.130 13.945 14.869 15.649 15.533 15.501 15.497 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

nieuw beleid 

structureel 

ombuigingen 

voorjaarsnota 

15.461 12.426 12.436 13.010 13.135 13.135 13.135 

btw component afvalstoffenheffing 100 0 0 0 

btw component rioolrecht 150 0 0 0 

btw verhoging naar 21% 

afvalstoffenheffing 

294 

120 0 0 0 



Totaal baten 15.461 12.426 12.730 13.135 13.135 13.135 13.135 


714 Openbare gezondheidszorg O. van Dijk 2.338 82 -2.255 

715 Centra voor jeugd en gezin (jeugdgezondheidszorg) L. van der Meijs 1.980 774 -1.206 

716 Centra voor jeugd en gezin (onderdeel WMO) L. van der Meijs 0 

721 Afvalverwijdering en -verwerking S. Kroon 5.651 1.062 -4.589 

722 Riolering (gecombineerd) P. Drenth 4.347 44 -4.303 

723 Milieubeheer S. Kroon 906 

724 Lijkbezorging P. Drenth 429 148 -281 

725 Baten reinigingsrechten en afvalstofheffing S. Kroon 5.820 

726 Baten rioolheffing (gecombineerd) P. Drenth 4.931 

732 Baten begraafplaatsrechten P. Drenth 273 

Totaal 15.649 13.135 -2.514

Hoofdfunctie 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 


2011 


structureel 


eenmalig 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

trendnota 500 500 

ombuigingen 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

55.094 37.248 37.217 29.143 26.823 22.768 22.768 

546 Financ. monumentencie 15 15 15 0 0 0 

Totaal lasten 55.094 37.763 38.046 29.158 26.823 22.768 22.768 


structureel 


eenmalig 

trendnota 

ombuigingen 

314 

34.904 35.075 35.196 27.163 24.843 20.788 20.788 

546 Financ. monumentencie 15 15 15 0 0 0 

Totaal baten 34.904 35.090 35.211 27.178 24.843 20.788 20.788 


810 Ruimtelijke ordening P. Drenth 1.213 120 -1.093 

821 Stads- en dorpsvernieuwing O. van Dijk 0 

P. Drenth 220 

822 Overige volkshuisvesting P. Drenth 2.433 140 -2.293 

823 Bouwvergunningen P. Drenth 2.133 

830 Bouwgrondexploitatie S. Kroon 25.293 24.785 -507 

Totaal 29.158 27.178 -1.980

Hoofdfunctie 9 Financiering en algemene dekkingsmiddelen 


2011 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

nieuw beleid 

structureel 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

54.496 8.287 10.140 10.767 13.804 13.145 17.220 

137 1.255 82 

trendnota -4.100 -4.100 

ombuigingen 

compensaties 

3.571 3.571 -1.405 -607 633 1.381 

131 Inkrimping fte afname proj -70 -70 -140 0 0 0 

522 Inhuur derden -40 -40 -100 0 0 0 

541 Opplus. en afrom. alg. res -3.700 -3.700 -3.200 250 1.250 0 

5410 Verzekeringen -50 -50 -50 0 0 0 

545 Perceptiekosten 25 25 25 0 0 0 

999 vjn bezuinigingen 6.904 6.904 8.506 1.258 1.075 0 

corr 8e wijz team acco 65 65 0 0 0 

5411 Risicoreservering 3.700 0 0 0 

999 vjn grondexploitaties -3.700 0 0 0 

intr. Ombuiging toeristenbelasting -25 0 0 0 

5411 Risicoreservering 249 249 399 150 345 0 

999 vjn comp.spec.uitk. -1.000 -1.000 -1.125 -150 -345 0 

comp.agenda ris.res. Tbv loonsom 

wwb 

risicores. Comp.agenda van 2013 

naar 2014 

-249 -51 300 0 

-125 125 0 0 

investeringen 999 vjn invest.agenda -568 -568 -943 -350 -291 0 

voorjaarsnota 

5411 Risicoreservering 3.700 3.700 

999 vjn grondexploitaties -3.700 -3.700 

ABP-premie 350 

betreft verlaging toevoeging ris.res. 

Grexen 

-500 -250 -750 0 

beveiliging webappl. 20 0 0 0 

loonsom investeren In talent 50 100 150 0 

professionalisering ICT 60 0 0 -60 

reservering tbv 

vervangingsinvesteringen 

-7 10 -4 126 

reservering vrijval inv.lst onderwijs 0 0 0 50 

saldo wijz eenmalig -1.350 -964 964 0 

saldo wijz structureel 614 -74 696 -208 


vrijval afschrijving 60 30 30 -220 

Totaal lasten 54.496 9.645 12.680 11.958 13.282 17.198 18.289 


structureel 


eenmalig 

meerjaren 

perspectief 

nieuw beleid 

structureel 

152.650 82.308 83.228 84.245 87.232 86.063 88.426 

-15 3.021 

trendnota -2.000 -2.000 

ombuigingen 

3.194 3.194 114 -830 601 1.400 

131 Inkrimping fte afname proj 0 0 170 0 0 0 

511 Ambtelijke organsatie 0 0 0 0 800 0 

511 Het Nieuwe Werken 172 172 240 0 0 0 

512 Huisvesting gem. org. 0 0 50 50 0 0 

514a Efficiëncy proces. en org 40 40 100 0 40 0 

63


2011 

ombuigingen 

compensaties 

investeringen 

voorjaarsnota 

begroting 

2012 voor 

wijziging 

begroting 

2012 

begroting 


begroting 

2014 

begroting 

2015 

begroting 

2016 

514i Efficiëncy proces. en org 0 0 0 0 500 0 

521 Personeel.gerel. budgetten 140 140 240 100 300 0 

523 Intergem. samenwerking ICT 0 0 100 0 0 0 

542 Rente en afschrijving 800 800 800 0 100 0 

544 Ozb en woonlasten totaal 345 345 345 0 0 0 

545a Toeristenbelasting 90 90 100 2 1 0 

549 Reclame op huisvuilauto's 5 5 5 5 0 0 

intr. Ombuiging toeristenbelasting -100 -2 -1 0 



Totaal baten 152.650 85.079 89.098 86.424 86.557 88.404 89.826 


911 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar S. Kroon 595 3.095 2.500 

913 Overige financiële middelen S. Kroon 998 1.630 631 

914 Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaar S. Kroon 1.960 4.748 2.788 

921 Algemene uitkering gemeentefonds S. Kroon -22 56.412 56.434 

922 Algemene baten en lasten S. Kroon 1.420 424 -995 

930 Uitvoering Wet WOZ S. Kroon 933 

931 Baten onroerende-zaakbelasting gebruikers S. Kroon 2.108 

932 Baten onroerende-zaakbelasting eigenaren S. Kroon 8.557 

934 Baten baatbelasting S. Kroon 0 112 111 

936 Baten toeristenbelasting S. Kroon 0 

937 Baten hondenbelasting S. Kroon 350 

938 Baten reclamebelasting S. Kroon 163 

939 Baten precariobelasting S. Kroon 49 

940 Lasten heffing en invordering gemeentelijke belastingen S. Kroon 15 79 64 

960 Saldo van kostenplaatsen S. Kroon 3.598 3.999 401 

970 Saldo van de rekening van baten en lasten voor bestemming S. Kroon -1.263 

980 Mutaties reserves die verband houden met de hoofdfunctie 0 tot en met 9 S. Kroon 3.723 4.699 976 

Totaal 11.958 86.424 74.467

Programmabegroting 2013 bedragen x 1.000 euro 

Programma Omschrijving 

Functie Functie omschrijving Lasten Baten Saldo 

Totaal 

Totaal 

Totaal 

Totaal 

Totaal 

Totaal 

Totaal 

Totaal 

0 Algemeen bestuur 

1 Openbare orde en veiligheid 

2 Verkeer, vervoer en waterstaat 

3 Economie en cultuur 

4 Onderwijs 

5 Sport en recreatie 

6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening 

7 Volksgezondheid en milieu 

8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 

9 Financiering en algemene dekkingsmiddelen 

Totaal 8 

Subtotaal algemene dekkingsmiddelen = B 

Resultaat voor bestemming = A+B+C = D 

001 Bestuursorganen 3.018 1 -3.016 

002 Bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders 2.151 4 -2.147 

003 Burgerzaken 2.830 96 -2.734 

004 Baten secretarieleges burgerzaken 185 763 578 

005 Bestuurlijke samenwerking 195 -195 

006 Bestuursondersteuning raad en rekenkamer(functie) 2.162 -2.162 

10.541 864 -9.677 

120 Brandweer en rampenbestrijding 3.552 54 -3.498 

140 Openbare orde en veiligheid 754 200 -555 

4.306 254 -4.053 

210 Wegen, straten en pleinen 6.180 484 -5.696 

211 Verkeersmaatregelen te land 781 0 -781 

212 Openbaar vervoer 301 -301 

214 Parkeren 3.177 -3.177 

215 Baten parkeerbelasting 3.930 3.930 

10.439 4.414 -6.025 

310 Handel en ambacht 851 -851 

311 Baten marktgelden 137 137 

510 Openbaar bibliotheekwerk 1.480 60 -1.420 

511 Vormings- en ontwikkelingswerk 1.223 2 -1.222 

540 Kunst 3.747 1.053 -2.694 

541 Oudheidkunde/musea 754 99 -655 

8.056 1.350 -6.706 

421 Openbaar basisonderwijs, onderwijshuisvesting 1.205 -1.205 

423 Bijzonder basisonderwijs, onderwijshuisvesting 1.594 -1.594 

431 Openbaar (voortgezet) speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting 576 -576 

433 Bijzonder (voortgezet) speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting 831 -831 

441 Openbaar voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting 215 5 -210 

443 Bijzonder voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting 1.375 -1.375 

480 Gemeenschappelijke baten en lasten van het onderwijs 3.401 1.256 -2.146 

482 Volwasseneneducatie 22 30 8 

9.220 1.291 -7.929 

530 Sport 4.369 852 -3.517 

531 Groene sportvelden en terreinen 828 218 -611 

560 Openbaar groen en openluchtrecreatie 5.480 671 -4.808 

580 Overige recreatieve voorzieningen 247 -247 

10.924 1.742 -9.183 

610 Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen 14.068 12.939 -1.129 

611 Werkgelegenheid 12.833 9.909 -2.925 

614 Gemeentelijk minimabeleid 3.328 60 -3.268 

620 Maatschappelijke begeleiding en advies 4.212 -4.212 

621 Vreemdelingen 50 98 48 

622 Huishoudelijke verzorging 8.821 925 -7.896 

623 Participatiebudget 2.704 2.867 163 

630 Sociaal-cultureel werk 3.823 100 -3.723 

650 Kinderdagopvang 745 82 -663 

652 Voorzieningen gehandicapten 3.223 427 -2.796 

53.806 27.406 -26.400 

714 Openbare gezondheidszorg 2.338 82 -2.255 

715 Centra voor jeugd en gezin (jeugdgezondheidszorg) 1.980 774 -1.206 

716 Centra voor jeugd en gezin (onderdeel WMO) -0 0 

721 Afvalverwijdering en -verwerking 5.651 1.062 -4.589 

722 Riolering (gecombineerd) 4.347 44 -4.303 

723 Milieubeheer 906 -906 

724 Lijkbezorging 429 148 -281 

725 Baten reinigingsrechten en afvalstofheffing 5.820 5.820 

726 Baten rioolheffing (gecombineerd) 4.931 4.931 

732 Baten begraafplaatsrechten 273 273 

15.649 13.135 -2.514 

810 Ruimtelijke ordening 1.213 120 -1.093 

821 Stads- en dorpsvernieuwing 220 -220 

822 Overige volkshuisvesting 2.433 140 -2.293 

823 Bouwvergunningen 2.133 2.133 

830 Bouwgrondexploitatie 25.293 24.785 -507 

29.158 27.178 -1.980 

Subtotaal t/m 8 = A 152.101 77.634 -74.467 

Resultaat na bestemming D+E 

Lokale heffingen 948 11.417 10.469 

Algemene uitkeringen -22 56.412 56.434 

Dividend 0 1.015 1.015 

Saldo financieringsfunctie 3.554 8.458 4.905 

Saldo BTW-compensatiefonds 0 0 0 

Overige algemene dekkingsmiddelen 4.888 4.423 -465 

9.368 81.726 72.358 

Onvoorzien = C 130 0 -130 

161.599 159.360 -2.239 

Reserves = E 3.723 4.699 976 

165.321 164.059 -1.263

nr. Omschrijving doel 1-01-13 31-12-13 voeding onttrekking benodigde omvang voorstel 

Algemene reserves 

1 algemene reserve grex Algemene reserve voor afdekking tekorten 

verliesgevende grondexploitaties en overige 

bedrijfsrisico’s binnen het taakveld grondexploitatie. 

2 algemene reserve voor algemene risico's Het dienen als financieel weerstandvermogen 

(buffer) voor het opvangen van in principe 

onvoorziene financiële tegenvallers. 

Totaal algemene reserves 20.977.167 19.496.528 

Bestemmingsreserves 

reserves onderhoud 

3 reserve kl. Invest. fac. dienst en 

huisvesting 

Het egaliseren van de kosten van de investeringen 

van de facilitaire dienst, betreffende 

huisvestingskosten en repro. 

6.336.167 6.422.528 Voordelige exploitataie-saldi van grondexploitaties Afdekking tekorten verliesgevende 

grondexploitaties 

De omvang van deze reserve moet minimaal 10% van de 

boekwaarde van de grondexploitatie bedragen 

(Cascademodel). 

Reserve handhaven 

14.641.000 13.074.000 Positieve saldi begroting/jaarrekening Negatieve saldi begroting/jaarrekening De minimum norm is vastgesteld op € 11 miljoen. Reserve handhaven 

65.206 78.814 De reserve wordt van oorsprong gevoed vanuit de 

budgetten uit de kostenplaatsen. 

4 reserve huisvesting inrichting kantoren Middelen voor inrichting kantoren 241.000 241.000 De projectkredieten huisvesting voorzien niet in de Bij de inrichting van het (ver)nieuwde 

inrichting van de kantoren. Om te beschikken over huisvestingslocaties. 

financiele mogelijkheden voor de inrichting van de 

kantoren en vervanging van het meubilair wordt bij 

een positief jaarrekeningresultaat op de overhead 

budgetten huisvesting, ict, facilitair en repro 

voorgesteld dit toe te voegen aan deze reserve. 

5 reserve speelvoorzieningen Opvangen van schommelingen in de kosten van 

vervanging en renovatie van speeltoestellen 

6 reserve waterplan Reserve ten behoeve van afdekking eenmalige 

kleinere projecten binnen het in 2004 vastgestelde 

waterplan. 

17.488 17.488 Het verschil tussen het jaarlijks beschikbare budget 

en de uitgaven. 

91.327 91.784 Jaarlijkse dotatie Afdekking kosten kleine maatregelen obv 

vastgesteld waterplan. 

Volgens vervangingsplanning kleine investeringen. In overeenstemming met meerjaren vervangingsplan 

huisvesting en repro 


Niet bepaald Reserve handhaven 

Het verschil tussen het jaarlijks beschikbare budget Aan deze reserve ligt een speelruimteplan ten grondslag. Reserve handhaven 

en de uitgaven 

Opgenomen in meerjarenplanning waterplan, relatie met 

GRP/rioolrecht 


7 reserve streekarchivaat de Liemers Regionale deelname 37.000 37.000 Gevoed vanuit regionaal budget Ontrekking uit regionaal budget Niet van toepassing Reserve handhaven 

8 reserve verbouw Havenstraat 78-80 en 

herinrichting gemeentewerf 

TOTAAL RESERVES ONDERHOUD 

RESERVES 

KAPITAALLASTEN 

2.471.854 2.420.062 

9 reserve dekking investeringslasten grote Deze reserve is bestemd voor de jaarlijkse dekking 

Projecten 

van de investeringslasten van een aantal grote 

projecten (o.a. het Brewinc, nieuwbouw 

schouwburg Amphion) 

2.019.833 1.953.976 Bijdragen vanuit div. reserves en voorzieningen Afdekking investeringslasten nieuwbouw 

Havenstraat 78-80 en herinrichting gemeentewerf 

Gelijk aan af te dekken deel van totaal investering Reserve handhaven 

16.368.203 15.956.954 Bij de vaststelling van de notitie reserves en Gedurende 40 jaar (miv 2003) wordt jaarlijks een De reserve moet toereikend zijn om de jaarlijkse 

voorzieningen in 2002 is een bedrag afgezonderd bedrag onttrokken ter afdekking van 

afschrijvingslasten op te kunnen vangen. 

voor dekking investeringslasten van een aantal investeringslasten. De onttrekking is gebaseerd op 

grote projecten. Daarnaast is tot en met het jaar 8% van het investeringsbedrag en loopt jaarlijks af 

2005 is de eenmalige vrijval van de 

investeringslasten van de nieuwbouw Amphion en 

het integraal huisvestingsplan onderwijs (IHP) 

toegevoegd aan deze reserve. Ook wordt jaarlijks 

rente bijgeschreven op deze reserve. 

met de vrijval van de investeringslasten. 


10 reserve afschrijving brandweerkazerne Dekking investeringslasten brandweerkazerne. 185.863 168.585 Rentebijschrijving Jaarlijkse investeringslasten. Aflopend met investering. Reserve handhaven.


11 reserve bovenwijkse voorzieningen Financiering “bovenwijkse grote infrastructurele 

voorzieningen”: werken met bovenwijkse functies, 

die functioneel dienstbaar zijn aan de wijken. 

12 reserve afschrijving herinrichting wegen Dekking kapitaallasten voor de komende jaren voor 

de investeringen in wegen. 

13 reserve parkeerfonds Het instandhouden en uitbreiden van 

parkeervoorzieningen in en rond het centrum, het 

terugdringen van het autogebruik door het 

fietsgebruik en het openbaar vervoer te 

bevorderen. 

14 reserve evenementenhal Een door de stichting evenementenhal belegde 

reserve die bedoeld was voor de verbetering, 

aanpassen dan wel de uitbreiding van de 

Houtkamphal. Een deel is aangewend ter dekking 

van verbetering avn de tennishal in zuid. 

15 reserve nieuwbouw het Timpaan Reserve ter gedeeltelijke dekking van de 

investeringslasten van de nieuwbouw in 2006 van 

de Timpaan in de voormalige gemeente Wehl. 

16 reserve onderwijshuisvesting Dekking van toekomstige investeringen 

onderwijshuisvesting. 

17 Reserve dekking kap.lasten 

nieuwb.school de haven 

2.194.637 2.480.599 Via afdracht per verkochte m2 grond; € 25 per m2 

voor woningbouw en € 15 per m2 voor 

bedrijventerreinen. 

Conform jaarlijks vast te stellen nota voor de 

komende 10 jaar. Betreft investeringslaste van in 

nota opgenomen investeringen vnl in de 

infrastructuur. 

Van deze reserve wordt periodiek een planning met Reserve handhaven 

betrekking tot de toevoegingen en onttrekkingen opgezet. 

138.644 134.263 rentebijschrijving Dekking jaarlijkse investeringslasten Aflopend met hoogte investering Reserve handhaven 

4.062.684 3.684.825 Van het voordelig saldo op het product parkeren 

wordt jaarlijks een bedrag van afgerond € 1,3 mln 

toegevoegd aan de algemene middelen. Het 

restant wordt toegevoegd aan deze reserve. 

Conform meerjarenporgnose van het parkeerfonds Conform meerjarenporgnose van het parkeerfonds Reserve handhaven 

55.716 43.142 Geen Een krediet voor tennishal-Zuid moet ten laste van Niet van toepassing 

deze reserve gebracht worden. Voor het overige 

wordt de reserve betrokken in de afwikkeling met 

Stichting evenementenhal. 


1.186.285 1.173.531 Geen Jaarlijkse onttrekking gelijk aan de jaarlijkse lasten Loopt af met de hoogte van een deel van de investering 

van een deel van de investering. 


256.939 179.637 Middels structurele vrijval van kapitaallasten 

huisvesting onderwijs, incidenteel met specifieke 

toevoegingen aan het gemeentefonds en 

rentebijschrijving. 

Ten behoeve van aanvragen voor een voorziening 

in onderwijshuisvesting.. 

Dekking investeringslasten school de Haven 2.268.094 2.240.716 Eenmalige voeding vanuit algemene reserve Jaarlijkse investeringslasten van genoemde 

investering 

Basis is het integraal huisvestingsplan onderwijs, welke 

periodiek wordt bijgesteld of geevalueerd. 


De reserve moet gelijk zijn aan de boekwaarde en Reserve handhaven 

vermindert parallel aan de boekwaarde van de investering. 

18 reserve afschrijving kunstwerk Wehl Dekking investeringslasten kunstwerk Wehl. 23.663 14.914 Rentebijschrijving Jaarlijkse investeringslasten Aflopend met investering Reserve handhaven. 

25 reserve bonusuitkering aandelen BNG Deelname in de NV Bank Nederlandse Gemeenten. 156.585 156.585 Geen Geen Deze reserve is de tegenhanger van onze aandelen. De 

rente komt ten goede aan de exploitatie. 


26 reserve deelneming Kondor Wessels Betreft deelneming Kondor Wessels 45.000 45.000 Bij jaarrekening 2009 overeenkomstig BBV Overeenkomstig BBV Overeenkomstig BBV Reserve handhaven 

27 reserve aandelen vitens Deelname in waterbedrijf Vitens 58.752 58.752 Geen Geen Deze reserve is de tegenhanger van onze gewone 

aandelen in Vitens. De inbreng van de gemeente 

Doetinchem bestaat uit 58.752 gewone aandelen met een 

boekwaarde van € 1,00 per aandeel. De rente komt ten 

goede aan de exploitatie. 


19 reserve herontwikkeling vastgoed 

(verkoop panden de schil) 

Reserve is bestemd voor het afdekken van een 

tweetal kredieten tbv verplaatsen instellingen 

Brewinc en herontwikkeling vastgoed. 

20 

TOTAAL RESERVES 

KAPITAALLASTEN 

RESERVES 

OVERHEIDSTAKEN 

reserve bijzondere bijstand Inkomensondersteunend beleid via 

schuldhulpverlening, de bijdrageregeling en 

overige inkomensvoorzieningen. 

21 reserve WWB Reserve is bestemd voor de uitvoering van de Wet 

Werk en Bijstand (WWB) 

22 reserve WMO Reserve is bestemd voor de uitvoering van de Wet 

Maatschappelijke Ondersteuning. 

23 reserve maatschappelijke opvang lokaal Middelen bestemd voor de lokale taak die 

Doetinchem heeft i.h.k.v. maatschappelijke 

opvang/huiselijk geweld, OGGz en verslavingszorg 

24 reserve maatschappelijke opvang 

regionaal 

TOTAAL RESERVES 

OVERHEIDSTAKEN 

Middelen bestemd voor de regionale taak die 

Doetinchem heeft i.h.k.v. maatschappelijke 

opvang/huiselijk geweld, OGGz en verslavingszorg 

28 

OVERIGE RESERVES 

Reserve verkiezingen Jaarlijks wordt voor 1 verkiezing begroot. Om te 

voorkomen dat er in het jaar dat er 2 verkiezingen 

zijn geen budget beschikbaar is is deze reserve 

gevormd. 

29 reserve jeugdagenda Uitvoering van de doelstellingen uit de 

Doetinchemse jeugdagenda 

30 reserve volkshuisvesting Reserve tbv verbeteren volkshuisvesting in de 

brede zin van het woord 

347.398 363.899 Deel verkoopopbrengsten div. panden Afdekking kosten genoemde kredieten Gelijk aan nog te verwachten uitgaven bij genoemde 

kredieten 

27.348.463 26.701.402 


207.637 207.637 Voeding vindt plaats via voordelen op de 

Onttrekking vindt plaats bij nadelen op de Ten behoeve van minimabeleid Reserve handhaven 

bijzondere bijstand ten opzichte van de “fictieve” bijzondere bijstand ten opzichte van de “fictieve” 

vergoeding door het rijk via de algemene uitkering vergoeding door het rijk via de algemene uitkering 

uit het gemeentefonds. 


0 0 Voeding vindt plaats via voordelen op het 

inkomensdeel van de WWB. 

0 0 Voeding vindt plaats via voordelen op de 

Onttrekking vindt plaats bij nadelen op het 

inkomensdeel van de WWB danwel ten behoeve 

van werkgelegenheids-projecten. 

Onttrekking vindt plaats bij nadelen op de 

uitkeringen WRV, hulp bij huishouding en subsidies uitkeringen ten opzichte van de “fictieve” 

voormalige AWBZ ten opzichte van de “fictieve” vergoeding door het rijk via de algemene uitkering 

vergoeding door het rijk via de algemene uitkering uit het gemeentefonds. 


De bovengrens ivan de reserve WWB is bepaald op 10% 

van het jaarbudget. 

Niet nader bepaald 

410.224 295.224 Bij bestemming resultaat jaarrekening 2007. Uitgaven overeenkomstig doelstelling. Niet nader bepaald Reserve handhaven voor maatschappelijke 

opvang, huiselijk geweld, OGGZ en 

verslavingszorg 

553.537 553.537 Regionale gelden Regionale gelden Niet nader bepaald Reserve handhaven voor maatschappelijke 

opvang, huiselijk geweld, OGGZ en 

verslavingszorg 

1.171.398 1.056.398 

624 624 In een jaar dat er geen verkiezingen plaatsvinden. In een jaar dat er 2 verkiezingen plaatsvinden. Afhankelijk van het aantal verkiezingen in een jaar Reserve herbenoemen tot reserve burgerzaken 

405.228 297.748 Eigen begrotingsbudgetten t.b.v. punten op de 

jeugdagenda 

Uitgaven conform jeugdagenda Conform financieel kader in jeugdagenda Reserve handhaven 

370.879 388.496 Geen Over de aanwending is overleg geweest, dat nog Op het saldo liggen nog een tweetal claims tbv 

in definitieve afspraken moet worden gegoten (bij kwaliteitsimpuls openbare ruimte en 


de prestatie-afspraken met Sité). 

monumenten/cultuurhistorie. 

31 reserve stimuleringsfonds 

Deze reserve is even groot als de middelen die 

1.747.874 1.745.356 Rentebijschrijving In de raad van september 2009 is een verdeling De gemeente neemt deel in het het revolving fund (RF) Reserve handhaven 

volkshuisvesting 

gemeente Doetinchem heeft uitstaan in het 

gemaakt voor de inzet van deze middelen in dit van de stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn). 

Stimuleringsfonds volkshuisvesting. 

fonds. 

De gemeente kan aanwijzingen doen voor welke projecten 

de middelen (leningen) uit het RF inzetten. 

32 reserve loonsom Afdekken van overschrijding van de loonsom 528.000 528.000 Eenmalige storting van bij begroting 2007 Overeenkomstig doel Overeenkomstig doel Reserve handhaven 

TOTAAL OVERIGE RESERVES 3.052.605 2.960.224 

Totaal bestemmingsreserves 34.044.320 33.138.086

TOTAAL RESERVES 55.021.487 52.634.614

Voorzieningen door 

derden beklemde 

middelen 

33 voorziening upc-gelden Besteding aan doelstellingen op het gebied van 

cultuur, welzijn, ict, sport of educatie. Invulling 

dient zo te gebeuren dat de herkomst en aard van 

de bijdrage transparant en herkenbaar is voor het 

publiek. 

34 voorziening afvalverwerking Het egaliseren van de uitgaven en inkomsten die in 

het kader van afvalinzameling en verwerking 

worden gemaakt met als effect dat een nagenoeg 

stabiel tarief afvalstoffenheffing wordt gehanteerd. 

35 voorziening rioolbeheer Het egaliseren van sterk schommelende uitgaven 

in het kader van onderhoud, vervanging en 

verbetering van het rioleringsstelsel met als effect 

dat een nagenoeg stabiel rioolrecht wordt 

gehanteerd. 

36 voorziening bouwvergunningen Het egaliseren van schommelingen in de 

opbrengsten bouwleges 

22.208 22.208 Vergoeding die we ontvingen van upc in 2005 t/m 

2009 

846.225 665.625 Overschotten op de jaarlijkse kosten en inkomsten 

op het product afval 

4.209.292 4.397.750 Overschotten op de exploitatie- en investeringskosten 

voor riolering. 

197.950 298.424 Voordelen opbrengst bouwleges versus uitgaven 

m.b.t. bouwvergunningen 

Besteding conform doel N.v.t. Voorziening handhaven 

Tekorten op de jaarlijkse kosten en inkomsten op 

het product afval 

Tekorten op de exploitatie- en investeringskosten 

voor riolering. 

Nadelen opbrengst bouwleges versus uitgaven 

m.b.t. bouwvergunningen 

ondergrens niet nader bepaald, maar als wel op € 350.000 Relatie met tarief afvalstoffenheffing. Voorziening 

zijnde 5% van de jaarlijkse omzet 

handhaven. 

Op basis van meerjarenplanning. Relatie met GRP cq tarief brede rioolheffing. 

Voorziening handhaven. 

Niet nader bepaald. Voorziening handhaven. 

37 voorziening compensatie bomen-natuur Voor bomen en natuur 73.357 73.357 Derden Bomen en natuur N.v.t. Voorziening handhaven 

38 voorziening afkoopsommen 

De voorziening dient ter afdekking van de jaarlijkse 1.336.686 1.282.687 Jaarlijks ontvangen afkoopsommen in verband met Onttrokken worden de lasten die wij hebben voor De voorziening moet toereikend zijn om jaarlijks de lasten Voorziening handhaven 

begraafplaatsen 

kosten voor onderhoud op de begraafplaatsen 

onderhoudsrecht graven. 

onderhoud van de begraafplaats. 

in de exploitatie op te kunnen vangen. 

39 voorziening site Voorziening vooruitontvangen bedragen Site tbv 

project Oosseld 

voorzieningen door derden beklemd 6.931.738 6.986.071 

246.020 246.020 Site Gemeente N.v.t. Voorziening handhaven 


Voorzieningen onderhoud 

40 voorziening onderhoudsfonds 

gem.gebouwen (pogg) 

41 voorziening meerjarenplanning 

onderwijsgeb.mop 

Het egaliseren van jaarlijks sterk wisselende kosten 

ten behoeve van het onderhoud van gemeentelijke 

gebouwen. (muv schoolgebouwen). 

Het egaliseren van jaarlijks sterk schommelde 

onderhoudskosten van gemeentelijke 

schoolgebouwen. 

voorzieningen onderhoud 501.413 630.302 

Voorzieningen 

verplichtingen, verliezen 

en risico 

42 pensioenvoorziening wethouders De voorziening wordt gevormd voor 

wethouderspensioenen ingaande 2011 

43 Wachtgeld/outplacement voorziening 

wethouders 

Deze voorziening is gevormd om aan 

wachtgeldverplichtingen, pensioennopbouw en 

outplacementkosten van wachtgelders te voldoen 

45.902 44.791 Jaarlijks (geindexeerde) dotaties per gemeentelijk 

gebouw. 

Werkelijke jaarlijkse onderhoudskosten aan 

gemeentelijke gebouwen 

455.511 585.511 Jaarlijks vaste dotaties per onderwijsgebouw. Werkelijke jaarlijkse onderhoudskosten aan 

schoolgebouwen. 

1.504.917 1.840.917 Jaarlijks storting/onttrekking t.l.v. 

exploitatiebegroting op basis van geactualiseerde 

berekeningen gelijk aan de duur van 2 

raadsperioden, ofwel 8 jaar 

320.525 320.525 Jaarlijks storting/onttrekking t.l.v. 




Jaarlijks storting/onttrekking t.l.v. 




Jaarlijks storting/onttrekking t.l.v. 




Op basis van meerjarenplanning. Voorziening handhaven. 

Op basis van meerjarenplanning. Voorziening handhaven. 

Overeenkomstig jaarlijkse geactualiseerde berekeningen Voorziening handhaven. 

Overeenkomstig jaarlijkse geactualiseerde berekeningen Voorziening handhaven. 

44 voorziening bruidschat onderwijs Voorziening gevormd om te kunnen voldoen aan 

de aangegane verplichtingen bij de 

verzelfstandiging van het Rietveld Lyceum en de 

Praktijkschool Rozengaarde 

200 200 Betalingen bruidschat Geen Afgewikkeld Voorziening opheffen 

45 voorziening BCF Voorziening BCF Verplichtingen BCF-controle Afhankelijk van controle Belastingdienst Afhankelijk van controle Belastingdienst Voorziening opheffen 

46 voorziening flo brandweer 500.000 500.000 Bij 2e financële monitor 2010 Gebruik FLO Afhankelijk van gebruikname FLO Voorziening handhaven 

47 garantievoorziening gewaarborgde 

geldleningen 

50.000 50.000 Bij 2e financële monitor 2011 Aanspraak gegarandeerde geldleningen Afhankelijk van gebruik garanties Voorziening handhaven 

voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico 2.375.642 2.711.642 

TOTAAL VOORZIENINGEN 9.808.793 10.328.015 

TOTAAL GENERAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN 64.830.280 62.962.629

4,750% 

TOTAALOVERZICHT VERVANGINGSINVESTERINGEN PERIODE 2013-2016 

nr functie- benaming aanmelding afschr. 

totaal bedrag bedrag bedrag bedrag 

nummer ann jr investerings- inves- inves- inves- inveslin 

bedrag tering tering tering tering 2013 2014 2015 2016 ten 

(excl.) 

BTW 

2013 2014 2015 2016 totaal totaal totaal totaal laste van 

1 5 120 21 01 Mobiele data brandweer lin 5 15.000 15.000 3.713 0 vervinv 

2 5 200 51 01 vouwmachine multi 35 met onderkast ann 10 7.200 7.200 921 vervinv 

3 5 200 51 01 vouw en rilmachine (morgana digifold) ann 10 13.300 1.702 vervinv 

4 5 200 51 01 docucuiter DC 545 ann 10 14.800 1.893 vervinv 

5 5 300 40 10 Ict-infrastructuur ann 5 1.830.000 610.000 610.000 610.000 140.000 140.000 140.000 ictplan 

6 5 300 40 19 informatiesystemen ann 5 975.000 325.000 325.000 325.000 75.000 75.000 75.000 ictplan 

7 5 704 10 00 Citroen Berlingo 73-BT-FN (Milieu) lin 10 20.000 20.000 2.950 0 tarieven 

8 5 704 10 00 Zoutstrooier (klein, opzet) lin 10 19.000 19.000 2.803 tarieven 

9 5 704 10 00 Zoutstrooier (klein,opzet) lin 10 19.000 19.000 2.803 tarieven 

10 5 704 10 00 Iveco 36-BT-JS lin 8 46.000 46.000 7.935 0 tarieven 

11 5 704 10 00 Aanhangwagen kip WF-NZ-75 lin 10 4.500 4.500 664 tarieven 

12 5 704 10 00 Aanhangwagen kip WF-NZ-71 lin 10 4.500 4.500 664 tarieven 

13 5 704 10 00 Aanhangwagen bord WB-ZF-67 lin 10 2.500 2.500 369 tarieven 

14 5 704 10 00 Aanhangwagen WB-VJ-99 (Sport) lin 10 2.500 2.500 369 tarieven 

15 5 704 10 00 Translift 6 lin 8 275.000 275.000 47.438 tarieven 

16 5 704 10 00 Vrachtwagen 3 BR-ZB-58 lin 8 230.000 230.000 39.675 tarieven 

17 5 704 10 00 Aanhangwagenstrooier lin 10 25.000 25.000 3.688 tarieven 

18 5 704 10 00 Peugeot Partner 50-BZ-GS lin 10 20.000 20.000 0 2.950 tarieven 

19 5 704 10 00 Fiat Doblo 09-BX-ZK lin 10 20.000 20.000 0 2.950 tarieven 

20 5 704 10 00 Hyundai 83-BN-TD lin 10 20.000 20.000 2.950 tarieven 

21 5 704 10 00 Reanault Kangoo 83-PD-SP lin 10 20.000 20.000 2.950 tarieven 

22 5 704 10 00 Peugeot Partner 96-BP-HB lin 10 20.000 20.000 2.950 tarieven 

23 5 704 10 00 Peugeot Partner 89-PJ-SJ lin 10 20.000 20.000 2.950 tarieven 

24 5 704 10 00 Peugeot Partner 97-BP-HB lin 10 20.000 20.000 2.950 tarieven 

25 5 704 10 00 Veegmachine Schorling lin 8 150.000 150.000 25.875 tarieven 

26 5 704 10 00 gps station en apparatuur lin 7 56.000 56.000 10.660 0 tarieven 

27 5 704 10 00 vervanging 6 scooters lin 10 15.000 15.000 2.213 tarieven 

28 5 704 10 00 vervanging translift 1 lin 8 247.000 247.000 42.608 tarieven 



31 5 704 10 00 vervanging cat kraan M313C lin 8 75.000 75.000 12.938 tarieven 

32 6 003 04 04 Verv pinautomaten lin 5 9.000 9.000 2.228 vervinv 

33 6 003 21 01 vervanging 2 tachymeters lin 5 54.100 50.000 4.100 12.375 1.015 vervinv 

34 6 120 14 01 verbindingsmiddelen lin 5 115.000 115.000 28.463 vervinv 

35 6 120 14 01 Vervanging dienstvoertuig (769) lin 10 40.000 40.000 5.900 vervinv 

36 6 120 14 01 Verv. Reddingsvoertuig lin 12 575.000 575.000 75.229 vervinv 

37 6 120 14 01 helmen, handschoenen, spalks lin 10 14.000 14.000 2.065 0 vervinv 

38 6 120 14 01 verbindingsmiddelen C2000 Wehl lin 5 43.000 43.000 10.643 0 vervinv 

39 6 120 14 01 vervanging wasinrichting brandweer lin 6 8.000 8.000 1.713 0 vervinv 

40 6 120 14 01 Firewatch en stabiplan software lin 5 6.000 6.000 1.485 0 vervinv 

41 6 120 14 01 vervanging persluchtapparatuur lin 10 57.000 57.000 8.408 vervinv 

42 6 120 14 01 aanschaf personeels- en materiaalvoertuig lin 8 23.000 23.000 3.968 vervinv 

43 6 120 14 01 pagers post Wehl lin 5 15.000 15.000 3.713 vervinv 

44 6 120 14 01 inrichting commandopost lin 15 9.000 9.000 1.028 vervinv 

45 6 120 14 01 verv.uitrukoveralls lin 5 84.000 84.000 20.790 vervinv 

46 6 120 14 01 persluchtmaskers brandweer Wehl lin 10 8.000 8.000 1.180 vervinv 

47 6 210 08 01 Vervangen afvalbakken lin 10 30.000 30.000 4.425 vervinv 

48 6 210 09 03 beheer en onderhoud civieltechnische 

kunstwerken 

lin 9 220.000 220.000 34.894 vervinv 

49 6 210 09 03 beheer en onderhoud civieltechnische 

kunstwerken 

lin 9 170.000 170.000 26.964 vervinv

nr functie- benaming aanmelding afschr. 

totaal bedrag bedrag bedrag bedrag 

nummer ann jr investerings- inves- inves- inves- inveslin 

bedrag tering tering tering tering 2013 2014 2015 2016 ten 

(excl.) 

BTW 

2013 2014 2015 2016 totaal totaal totaal totaal laste van 

50 6 210 09 03 Vervangingen/ onderhoud civieltechnische 

kunstwerken 

lin 10 128.000 128.000 18.880 0 vervinv 

51 6 210 09 03 Vervangingen/ onderhoud civieltechnische 

kunstwerken 

lin 10 173.000 173.000 25.518 vervinv 

52 6 210 20 01 Gladheidmeldsysteem Rekhemseweg lin 8 30.000 30.000 5.175 0 vervinv 

53 6 210 40 01 vervanging OV masten lin 40 146.000 146.000 10.585 vervinv 

54 6 210 40 01 vervanging OV armaturen lin 20 92.000 92.000 8.970 vervinv 

55 6 210 40 01 vervanging OV masten lin 40 126.000 126.000 9.135 vervinv 

56 6 210 40 01 vervanging OV armaturen lin 20 142.000 142.000 13.845 vervinv 

57 6 210 40 01 vervanging OV masten lin 40 283.000 164.000 119.000 11.890 8.628 vervinv 

58 6 210 40 01 vervanging OV armaturen lin 20 523.000 246.000 277.000 23.985 27.008 vervinv 

59 6 210 40 01 Openbare verlichting, vervanging armaturen lin 20 0 0 0 0 vervinv 

60 6 211 01 01 Vervanging verkeerstellers lin 5 80.000 20.000 20.000 20.000 20.000 4.950 4.950 4.950 4.950 vervinv 

61 6 211 02 01 vervanging verkeersregelinstallaties lin 10 156.340 156.340 23.060 vervinv 

62 6 211 02 01 Vervangen regelautomaten VRI's lin 10 103.000 103.000 15.193 0 vervinv 

63 6 211 02 01 Vervangen regelautomaten VRI's lin 10 103.000 103.000 0 15.193 vervinv 

64 6 214 01 01 Vervanging handterminals lin 5 150.000 150.000 37.125 0 parkeerfonds 

65 6 214 01 01 Parkeerautomaat lin 10 11.000 11.000 1.623 0 parkeerfonds 

66 6 214 01 01 Vergunningenbeheerprogramma lin 10 75.000 75.000 11.063 0 parkeerfonds 

67 6 214 01 01 Portofoons lin 5 18.000 18.000 4.455 0 parkeerfonds 

68 6 214 01 01 Dienstscooter lin 8 3.500 3.500 604 0 parkeerfonds 

69 6 214 01 01 Uniformen lin 10 20.000 20.000 2.950 0 parkeerfonds 

70 6 214 01 01 Parkeerautomaat lin 10 242.000 242.000 35.695 parkeerfonds 

71 6 214 01 05 vervanging C2000 garage het Loo lin 5 150.000 150.000 37.125 parkeerfonds 

totalen vervangings - investeringen 2012- 

2015 

8.887.140 2.107.200 2.463.340 2.161.500 2.183.200 398.778 424.836 406.430 346.682 

ten laste van: 

financieel meerjaren-perspectief - 

vervangingsinvesteringen 

3.587.640 670.200 1.198.340 827.000 920.200 99.108 155.411 112.066 124.990 

ICT-plan 2.805.000 935.000 935.000 935.000 0 215.000 215.000 215.000 0 

tarieven 1.825.000 502.000 330.000 122.000 871.000 84.670 54.425 21.545 148.873 

expl.rozengaarde 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

parkeerfonds 669.500 0 0 277.500 392.000 0 0 57.819 72.820 

opslag/overhead 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

afvalstoffenheffing 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

overig 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

8.887.140 2.107.200 2.463.340 2.161.500 2.183.200 398.778 424.836 406.430 346.682

Hoofdstuk 6 

Risicomanagement 

bijlagen 

130

Ontwikkelingen marktwerking 

Effecten als gevolg van bezuinigingen / rijksbijdrage 

Ontwikkelingen op gebied van demografie en arbeidsmarkt 

in combinatie met grondslag huidige wetgeving 

Kwaliteit van contract(en). Hierdoor verschillende 

interpretaties tussen gemeente en aanbieder 

Politieke en maatschappelijke acceptatie / klantperspectief 

(burger meer zelf doen en betalen) 

Beheersing en sturing interne werkprocessen (bijv. 

verstrekkingen) 

Beperkte regie op verantwoording door aanbieders / 

organisaties 

Volledigheid / juistheid en digitalisering inhoud dossier 

Beheersing indicatiestelling 

Risico-‐inventarisatielijst WMO (Individuele voorzieningen) 

Terugtredende overheid (zelfredzaamheid burger als 

uitgangspunt) 

Bedrijfsstrategie 


(visie, missie, strategische doelstellingen) 

Marktontwikkelingen Maatschappelijke ontwikkelingen Stakeholders, burgers en omgeving Overige ontwikkelingen 

Gevolgen wetswijzigingen / andere beleidsvelden 

(Ondersteunende) processen 

Innovatie en verbetering 

Ontwikkelingen op gebied van mantelzorg (bijv. afstanden 

familie) 

Verandering in werkwijze (WNS + De Kanteling + Buurtcoach) 

Ontwikkelingen op gebied van nieuwe doelgroep / zwaardere 

problematiek / drankgebruik 

Verandering wetgeving (bijv. HH -‐-‐> zelf betalen / maatwerk 

wordt moeilijk, beleidsterreinen) 

Personeel 

Capaciteitstekort personeel / kortingen op personeel. 

Gevolgen voor de dienstverlening (kwantiteit) 

Kennis / kunde van medewerkers in relatie tot nieuwe 

doelgroepen (kwaliteit) 

(Gevoel van) hoge werkdruk bij medewerkers 

Beheersbaarheid bedrijfsvoering aanbieders 

Frictie marktpartijen. Verschillende marktpartijen als 

volwaardige partner zien irt verschillende belangen 

Verandering in werkwijze (WNS + De Kanteling + Buurtcoach) 

Frictie tussen klantgericht -‐ zakelijk 

Financieel 

Samenwerking keten en versnippering aanbod (iedere partij 

wil de laagsten kosten etc. ) 

Sturing maatschappelijke partners wordt beïnvloed door o.a. 

politiek 

Samenwerking en het maken van afspraken met en tussen 

regiogemeenten 

Veranderingen op gebied van woningaanbod/bouw tbv 

doelgroep WMO 

Jurisprudentie (bijv. interpretatieverschillen wetgeving) 

Politieke kleur op rijks -‐en lokaalniveau 

Verandering van verzekerd recht naar compensatiebeginsel in 

combinatie met verwachtingen burgers 

Veranderingen voor gemeente Doetinchem als 

centrumgemeente door ontwikkelingen 

Processen Middelen Beleid 

Strategie en doelstellingen 

Sturing op resultaten en effecten 

Ontwikkeling fusietraject (andere organisatievormen/ 

besturingscultuur). Zelf doen / in de markt / uitbesteden 

Structuur 

Intern 

Extern

Samenwerking regionaal / provinciaal 

Flexibiliteit woonaanpassingen en toewijzingen (relatie Sité) 

Domotica 

Effecten van het verdeelmodel WMO 

Beheersing open einde regeling 

Beheersing financiën Regiotaxi 

-‐ Open einde regeling 

ICT en informatie 

voorziening 

Nieuwe werkwijze stelt nieuwe / andere eisen op gebied van 

ICT. Loopt dit proces gelijktijdig? 

Kwaliteit van de basis -‐en stuurinformatie 

Huisvesting en faciliteiten 

Planningen, systematische aanpak 

Planning en Control 

Afstemming en controle van verantwoordingen ten opzichte 

van het dossier 

Wijze van controle (factuur, uren, EB etc.) 

Cultuur 

Mismatch tussen strategie en politieke werkelijkheid 

Cultuuromslag medewerkers door andere visie op werkwijze 

gemeente (WNS + De Kanteling + Buurtcoach) 

Communicatie richting burgers / cliënten 

Intern

Marktontwikkelingen Maatschappelijke ontwikkelingen Stakeholders, burgers en omgeving Overige ontwikkelingen 

Ontwikkelingen op gebied van reïntegratie Stijging uitkeringsgerechtigden Afwentelingsgevaar (verantwoordelijkheid diverse partijen 

Ontwikkelingen aanbesteding in de toekomst Ontwikkelingen op gebied van handhaving -‐ integratie 

Afstemming tussen diverse sectoren en arbeidsmarkt Gevolgen en effecten van verplichten tegenpresatie 

Effecten als gevolg van besparing budgetten 

Gevolgen en effecten van oude rechten mensen 

Ontwikkelingen, gevolgen en effecten van product-‐ 

/marktcombinaties SW 

Risico-‐inventarisatielijst Wwb + Wsw 



Processen Middelen Beleid 

(Ondersteunende) processen Personeel 

Niet, niet juist of niet tijdig verantwoorden (I-‐deel) Stijging uitkeringsgerechtigden / ziekte -‐-‐> formatie afdeling 

W&I / Inhuur (Loonsom) 

Niet, niet juist of niet tijdig verantwoorden (BB Budget) 

Niet, niet juist of niet tijdig verantwoorden (W-‐deel) 

Niet juiste inzet w-‐deel geeft kans op overbesteding I-‐ 

deel 

Juiste inrichting eigen administratie 

Volledigheid / juistheid en digitalisering inhoud dossier 

Afstemming tussen registratie en facturatie 

Ontwikkelingen op gebied van Social return 

Kwaliteit (specialismen) en kwetsbaarheid (capaciteit en 

continuïteit) 

BTW-‐fiscaliteiten 

Financieel 

Niet, niet juist of niet tijdig verantwoorden (WI) Beheersen open einde regeling bijstandsuitkeringen 

Afhandeling verantwoording voorziening Vluchtelingen 

Innovatie en verbetering 

Budget Bbz (delen niet declarabel) 

Afstemming tussen bevoorschotting en declaraties 

ICT en informatie 

voorziening 

Sturing en beheersing KPI's en andere verantwoordingen 

Huisvesting en faciliteiten 

Structuur en beheersing huisvesting sociale werkvoorzieningen 

Benadering van verschillende doelgroepen 

Structuur 

Overbesteding I-‐deel voor rekening gemeente (wo 

onrechtmatige verstrekkingen, gemeentelijke 

beleidskeuzes, arbeidsmarktcriterium) 

Inbedding risicomanagement 

Strategie en doelstellingen 

Planning en Control 

Meeneemregeling van toepassing, meerdere moet 

terugbetaald worden (W-‐deel besteding) 

Beheersbaarheid bedrijfsvoering sociale 

werkvoorzieningen 

Bevoorschotting WI besteding (resultaatfinanciering, deels 

verplichte doelgroep met bevoorschotting 

Cultuur 

Cultuuromslag medewerkers door andere visie op 

werkwijze 

Intern 

Extern

Risico Beheersmaatregel 

Effecten als gevolg van bezuinigingen / rijksbijdrage Het risico wordt beheerst door monitoring van de ontwikkelingen en 

indien noodzakelijk aanpassing beleid en afstemming Interne 

Organisatie. Indien nodig zal er reservering worden gevormd. 

Ontwikkelingen op gebied van demografie en arbeidsmarkt in 

combinatie met grondslag huidige wetgeving 

Beheersmaatregelen WMO (Individuele voorzieningen) 

De ontwikkelingen worden continue gemonitord en indien 

noodzakelijk wordt het beleid aangepast, de Interne Organisatie 

hierop afgestemd en een reserve gevormd. Eveneens wordt contact 

opgenomen met de VNG. 


Beheersbaarheid bedrijfsvoering aanbieders Om dit risico te kunnen beheersen moet voldaan worden aan een 

professionele, bedrijfsmatige, transparante bedrijfsvoering van 

aanbieders. Het is van belang om toe te groeien naar een 

volwaardige business partner. 


Kwaliteit van contract(en). Hierdoor verschillende interpretaties 

tussen gemeente en aanbieder 

Door middel van een goede voorbereiding ten behoeve van de 

contractonderhandeling, waaronder het opstellen van een checklist 

waarin de eisen worden vermeld worden de verschillende 

interpretaties geminimaliseerd en kunnen heldere / duidelijke 

afspraken geformaliseerd worden. 

Beheersing en sturing interne werkprocessen (bijv. verstrekkingen) Door het opzetten, inrichten en monitoren van het proces ten 

behoeve van de kwaliteitscontrole wordt dit risico beheerst. 

Inmiddels is een toetser aangesteld, een dashboard ten behoeve van 

de WMO processen opgezet en geïmplementeerd, zijn de 

productienormen vastgesteld. 

Beheersing indicatiestelling Door middel van eigen regie op toegang wordt de indicatiestelling 

beheerst. 


Capaciteitstekort personeel / kortingen op personeel. Gevolgen voor 

de dienstverlening (kwantiteit) 



Marktontwikkelingen 

Stakeholders, burgers en omgeving 

Processen 


Middelen 

Personeel 

Dit risico wordt in een andere paragraaf van het 

weerstandsvermogen nader toegelicht.

Kennis / kunde van medewerkers in relatie tot nieuwe doelgroepen 

(kwaliteit) 

Nieuwe doelgroepen stellen andere eisen aan de kennis en kunde 

van medewerkers. Dit risico wordt beheerst door medewerkers 

specifieke opleidingen c.q. trainingen aan te bieden, maar ook 

omscholing van medewerkers. 


Effecten van het verdeelmodel WMO Om dit risico te beheersen worden de verhoudingen volgens het 

verdeelmodel periodiek gemonitord. Op basis van deze monitoring 

wordt indien noodzakelijk het beleid aangepast of worden eigen 

middelen ingezet. 

Beheersing open einde regeling Door middel van periodieke monitoring van de open einde regeling 

en beheersing van de budgetten wordt dit risico beheerst. 

Beheersing financiën Regiotaxi Om dit risico te beheersen zijn maatregelen genomen zoals het 

schrappen van de vergoeding voor de medereiziger en in het 

Gesprek wordt met de betrokkene de mogelijkheden bekeken om 

van het OV gebruik te maken. Aanvullende maatregelen die 

genomen worden zijn o.a. het doorberekenen van kosten voor de 

Regiotaxi-‐pas en het instellen van een maximering van het aantal 

zones (900) en minimalisering van het aantal ritten (52). 


Nieuwe werkwijze stelt nieuwe / andere eisen op gebied van ICT. 

Loopt dit proces gelijktijdig? 


Cultuuromslag medewerkers door andere visie op werkwijze 

gemeente (WNS + De Kanteling + Buurtcoach) 

Financieel 

ICT en informatievoorziening 

Door de nieuwe werkwijze is er ook sprake van nieuwe systemen 

c.q. aanpassingen in de huidige systemen. Het is noodzakelijk dat dit 

op elkaar is afgestemd. Om dit risico te beheersen moet er 

geïnvesteerd worden in de huidige ICT. 

Beleid 

Cultuur 

Door het opzetten van onder andere een aparte projectstructuur, 

volgen van diverse trainingen, het scholen van medewerkers, 

organiseren van intervisies, invoeren functiescheiding, tonen van 

voorbeeldgedrag en medewerkers veiligheid bieden wordt dit risico 

beheerst. Eveneens zijn de medewerkers in dialoog met 

ketenpartners over de nieuwe werkwijze.


Ontwikkelingen op gebied van reïntegratie Om dit risico te beheersen is het van belang dat de ontwikkelingen 

gemonitord worden en dat meebewogen wordt met de omgeving. 

Indien noodzakelijk aanpassing beleid, afstemming Interne 

Organisatie. 


Niet, niet juist of niet tijdig verantwoorden (I-‐deel) Aan de hand van procesbeschrijvingen juiste beheersmaatregelen 

benoemen. Indien noodzakelijk aanpassen beleid en/of inzet eigen 

middelen. Naleven procesbeschrijving en uitvoeren IC. Agenda P&C 

optimaliseren 

Niet, niet juist of niet tijdig verantwoorden (W-‐deel) Aan de hand van procesbeschrijvingen juiste beheersmaatregelen 

benoemen. Indien noodzakelijk aanpassen beleid en/of inzet eigen 

middelen. Naleven procesbeschrijving en uitvoeren IC. Agenda P&C 

optimaliseren 

Niet juiste inzet w-‐deel geeft kans op overbesteding I-‐deel Dit risico wordt beheerst door periodieke monitoring van het beleid 

re-‐integratie. Eveneens wordt dit periodiek geëvalueerd. 


Beheersen open einde regeling bijstandsuitkeringen Door periodieke monitoring van de open einde regeling voor wat 

betreft de inzet en uitgaven wordt dit risico beheerst. 


Overbesteding I-‐deel voor rekening gemeente (wo onrechtmatige 

verstrekkingen, gemeentelijke beleidskeuzes, 

arbeidsmarktcriterium) 

Beheersmaatregelen Wwb + Wsw 



Marktontwikkelingen 

Processen 


Middelen 

Financieel 

Beleid 

Planning & Control 

Dit risico wordt beheerst door monitoring uitgaven en inkomsten re-‐ 

integratiemiddelen en het huidige beleid. Dit wordt periodiek 

uitgevoerd aan de hand van het dashboard. Indien nodig aanpassen 

beleid en/of inzet eigen middelen

Meeneemregeling van toepassing, meerdere moet terugbetaald 

worden (W-‐deel besteding) 

Beheersing van dit risico door strikte monitoring van de activitieiten 

en budgetten. Deze activiteiten en budgetten worden afgestemd 

met het beleid en de ingezette re-‐integratiemiddelen. Indien 

noodzakelijk aanpassen beleid en/of inzet eigen middelen. 

Beheersbaarheid bedrijfsvoering sociale werkvoorzieningen Om dit risico te beheersen moeten heldere en duidelijke afspraken 

worden gemaakt. Door middel van peridieke rapportages, evaluaties 

en meelopen in de organisatie wordt inzicht gekregen in de 

bedrijfsvoering.

Programmabegroting 2013 concept - Bestuurlijke informatie van de ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?