Bestand (1.6 MB) - VVOG

Zwangerschap leidt tot involutie van de thymus. Het aantal
en subtypes van T- en B-lymfocyten verandert niet. Wel
neemt de functie van NK-cellen af, net als de T-cellen die
specifiek voor het H-Y-antigen zijn, een antigen betrokken
bij rejectie door vrouwen van transplantatieweefsel
afkomstig van mannen. De functie van de T-cel blijft tijdens
de zwangerschap ongewijzigd of neemt af, hierover
bestaat nog discussie.
Het algemene paradigma over immunologie bij de zwangerschap
is weergegeven in figuur 2. Dit verklaart verbeteringen
van ziekten waarbij Th1-lymfocyten betrokken zijn,
zoals reumatoïde artritis en multiple sclerose (19). Toch is
er vandaag nog heel wat controverse over dit paradigma.
Figuur 2: Immunologie van zwangerschap.
T H
Laag oestrogeen
Prolactine
-precursor
Progesteron
Testosteron
Hoge progesteronoestrogeenverhouding
Principes van foetomaternale tolerantie
MS, RA
T H1
T H2
In 1953 vroeg de Nobelprijswinnaar Peter Medawar zich
reeds af hoe de zwangere moeder in staat is gedurende
maanden een foetus te koesteren, terwijl diens antigenen
als een vreemd lichaam fungeren.
Elke lichaamscel heeft HLA-moleculen aan de celmembraan,
ingedeeld in klasse I (bestaande uit HLA-A, B, en
C) en klasse II (bestaande uit HLA-DP, DQ en DR). De twee
HLA-haplotypes, van maternale en paternale origine, komen
er codominant tot expressie. Kinderen zijn bijgevolg
verschillend van hun moeder voor wat de HLA-allellen van
vaderlijke oorsprong betreft. Ter hoogte van de placentaimplantatie
is er contact tussen maternale en foetale
cellen.
Er is echter geen expressie van HLA-A, HLA-B en HLA-klasse
II-moleculen ter hoogte van de embryonale trofoblastcellen
die grenzen aan het maternale weefsel. In plaats
daarvan komen niet-klassieke HLA-E’s en HLA-G’s tot
expressie. Die zijn samen met HLA-C-moleculen in staat
te binden met inhiberende NK-celreceptoren in de uterus
van de moeder. Hierdoor wordt de activiteit van NK-cellen
in de uterus afgeremd.
Bovendien wordt in de trofoblastcel het aminozuur tryptofaan
door tussenkomst van het enzym indolamine
2,3-dioxygenase geneutraliseerd tot N-formylkynurenine.
Deze lokale depletie van tryptofaan zorgt voor een reversibele
blokkering van de activiteit van lymfocyten.
Daarnaast komen regulerende T-cellen eveneens tussen bij
foetomaternale tolerantie (20).
Het complementsysteem is volledig actief in de maternale
circulatie om infecties te vermijden. Een te sterke complementactiviteit
ter hoogte van het trofoblast wordt aldaar
echter vermeden via regulerende proteïnen (21).
Immuunrespons
Kruisinhibitie
Zwangerschap, SLE
Inammatie bevorderend
IL-2
INF-γ
LT
IL-4
IL-5
IL-6
IL-10
(TGF-β)
MS: multiple sclerose; RA: reumatoïde artritis; SLE: systemische lupus erythematodes;
TH: T-helperlymfocyt; IL: interleukine; IFN: interferon; LT: leukotrieen; TGF: transforming growth factor
Het zijn dus vooral lokale immunosuppressieve mechanismen
die de foetus beschermen tegen immunologische
destructie.
Het embryo speelt eveneens een actieve rol bij implantatie,
maternale tolerantie en placentavorming. Zo bindt hCG,
reeds aangemaakt door de blastocyste, aan specifieke receptoren
in het uteriene endometrium. Die interactie bevordert
de secretie van LIF (leukemie-inhiberende factor),
de afname van het immunostimulerend cytokine IL-6 en
een toename van VEGF (vasculaire endotheliale groeifactor).
Die laatste stimuleert de angiogenese ter hoogte van
het geïmplanteerde embryo (22).
Daarenboven rekruteert hCG regulerende T-cellen in de foetomaternale
interface tijdens de vroege zwangerschap (23).
Transfer van immunoglobulines door de
placenta
Dat er placentale transfer is van moederlijke antilichamen,
blijkt uit het bestaan van ziekten zoals foetale erytroblastose
en neonatale ziekte van Graves-Basedow.
GUNAIKEIA ■ VOL 15 Nr 7 ■ 2010 249