Bestand (1.6 MB) - VVOG

G1312N_2010
Zwangerschap en
immuungemedieerde aandoeningen
Alex Van Nieuwenhove
KEywOrdS: aCadEmy Of immunOlOGy fOr CliniCianS – immunE mEdiatEd diSEaSE – prEGnanCy
Zwangerschap heeft een uitgesproken effect op het immuunsysteem. Het immuunsysteem heeft ook een invloed op het
ontstaan, het beloop en de beëindiging van de zwangerschap. Drie sprekers gingen eind mei, tijdens een bijeenkomst
in het kader van de Academy of Immunology for Clinicians (http://www.aic-belgium.net/_en/) in Leuven, verder in op
dit thema. De powerpointpresentaties van deze lezingen zijn te downloaden op de website van de AIC op www.aic-belgium.
net/_en/03-powerpoint.php.
Mieke Hazes (reumatologie, Erasmus MC, Rotterdam) en Séverine Vermeire (gastro-enterologie, UZ Gasthuisberg, Leuven)
gaven toelichting bij de klinische consequenties van zwangerschap op ziekten zoals reumatoïde artritis, lupus en psoriasis.
Vincent Geenen (ULg Centre of Immunology, Liège, Sart-Tilman) schetste de huidige pathofysiologische inzichten over
zwangerschap en deze aandoeningen.
Effect van zwangerschap op
immuungemedieerde ziekten
Reumatoïde artritis en zwangerschap
Gegevens afkomstig van retrospectieve studies laten
uitschijnen dat reumatoïde artritis verbetert tijdens de
zwangerschap. Mieke Hazes stelt vast dat hoe recenter
de studie is, hoe beperkter het gerapporteerde gunstige
effect wordt. In 1938 meldde Philip Hench een verbetering
bij 90 procent van de vrouwen die zwanger werden. In
1983 werd nog 83 procent opgetekend, en in 1993 had 53
procent van de zwangere vrouwen baat bij zwangerschap
(1-3). Deze studies lijken niet erg betrouwbaar. Ze zijn
retrospectief in kleine populaties uitgevoerd, definiëren
ziekteactiviteit verschillend en starten niet vanaf het
moment van de zwangerschapswens, waardoor bias niet
onwaarschijnlijk is.
De studies die de ziekte na de zwangerschap opvolgen,
maken duidelijk dat bijna alle patiënten in de eerste
maanden tot het eerste jaar na de studie een nieuwe
ziekteopflakkering doormaken (4). Bij vrouwen die
borstvoeding geven is er een hoge ziekteactiviteit binnen
de zes maanden na de bevalling (5).
Alle gegevens samengevat over reumatoïde artritis en
zwangerschap maken het mogelijk te concluderen dat
de aandoening verbetert tijdens de zwangerschap, in het
246
GUNAIKEIA ■ VOL 15 Nr 7 ■ 2010
bijzonder in het derde trimester en dat na de bevalling de
ziekte opnieuw toeslaat. De kans op een diagnose tijdens
de zwangerschap is twee tot vijf keer kleiner dan buiten de
zwangerschap en is drie tot zes keer groter in de eerst drie
maanden na de bevalling (6-8). Wie ooit zwanger geweest
is, heeft tweemaal minder kans op reumatoïde artritis (9,
10). Als de ziekte dan toch opduikt, dan is de prognose
misschien gunstiger (11).
In Nederland loopt de PARA-studie, een prospectieve
studie die het beloop van reumatoïde artritis voor, tijdens
en na de zwangerschap optekent. Er zijn nu gegevens
beschikbaar van 169 vrouwen, die gemiddeld 31,7 jaar
oud zijn en 62 maanden aan de ziekte lijden. Die vrouwen
werden geëvalueerd voor de conceptie, in het eerste,
tweede en derde trimester en 6, 12 en 26 weken na de
bevalling. Hun DAS28-score (Disease Activity Score), CRPwaarde
en geneesmiddelengebruik werd opgetekend.
Het bleek dat tijdens de zwangerschap de ziekteactiviteit
bij 39 procent van de vrouwen verbetert, volgens de
responscriteria van de EULAR (European League Against
Rheumatism) (Figuur 1). Elf procent heeft een goede
respons, 28 procent heeft een matige respons en
61 procent heeft geen respons tijdens de zwangerschap.
De afname van de ziekteactiviteit en de toename na de
bevalling is een significante trend (p = 0,003) (12).