Bestand (1.6 MB) - VVOG

244
met gemicroniseerd progesteron, dydrogesteron)
(E3N). Het risico is verhoogd over de volgende 5 jaar
wanneer H(S)T wordt opgestart kort na de menopauze
(niveau 2).
- Sequentiële EPT en tibolon gaan mogelijk gepaard met
een lager risico dan continue combinatieschema’s
(LIFT) (niveau 1, 2).
- ET: in een prospectieve, gerandomiseerde grote studie
hadden standaard ET (CEE)-doses, gebruikt gedurende
gemiddeld 6,8 jaar, geen invloed op de incidentie van
borstkanker (WHI) (niveau 1).
- De toevoeging van een progestageen is niet
aangewezen bij vrouwen die een hysterectomie
hebben ondergaan.
- Uit posthoc analyses van deze studie is gebleken dat
compliers die CEE (WHI) nemen mogelijk een lager
risico lopen; over de interpretatie van deze gegevens
kon door de experts geen consensus worden bereikt.
- Over het effect van HST op de borstkankerrisicogerelateerde
prognose en mortaliteit bestaat nog
steeds controverse (niveau 1, 2 en 3).
Aanpak van de menopauze bij
borstkankerpatiënten
- H(S)T en tibolon zijn tegenaangewezen bij borstkankerpatiënten.
- Opvliegers kunnen bij sommige patiënten worden
verminderd met clonidine, venlafaxine en GABA-
pentine. Paroxetine en fluoxetine verminderen de
effecten van tamoxifen.
- Bij patiënten met hormoonafhankelijke borstkanker,
die last hebben van vaginale atrofie onder aromatase-inhibitoren,
worden topische niet-hormonale producten
gebruikt alvorens topische hormoontherapie
te gebruiken. Indien nodig verdient estriol de voorkeur
(laag bewijsniveau = advies van de experts).
Risico op andere vormen van kanker
- In gerandomiseerde studies wordt melding gemaakt
van een verlaagd risico op colonkanker bij gebruiksters
van EPT en tibolon (maar niet bij vrouwen die ET
innemen) (niveau 1). Voorlopig is preventie van
colonkanker geen erkende indicatie voor HST.
- Endometriumkanker: het gebruik van ET gaat gepaard
met een aanzienlijk verhoogd risico. Gegevens uit
observationele studies spreken mekaar tegen over de
vraag of sequentiële EPT dit risico weer terugbrengt
tot het basisrisico (niveau 2). Continue gecombineerde
EPT gaat echter niet gepaard met een verhoogd risico
(niveau 1).
- Hoewel er over tibolon (MWS) (niveau 2) wat controverse
bestond, is uit een gerandomiseerde studie
over twee jaar niet gebleken dat het een verhoogd risico
op aandoeningen van het endometrium met zich
meebrengt (THEBES) (niveau 1).
GUNAIKEIA ■ VOL 15 Nr 7 ■ 2010
- Sommige observationele gegevens wijzen op een
verhoogd risico op eierstokkanker bij patiënten die
HST nemen, maar hierover zijn nog onvoldoende
gegevens beschikbaar (niveau 2).
- Bij rooksters ouder dan 60 verhoogt EPT de incidentie
van longkanker niet; het verhoogt mogelijk wel de
hiermee gepaard gaande mortaliteit.
Ziekte van Alzheimer en cognitieve
functie
- Bepaalde observationele gegevens wijzen op een
verminderde cognitieve functie na castratie.
- H(S)T, die kort na de menopauze wordt opgestart,
verlaagt mogelijk het risico op Alzheimer (niveau 2).
- Het is niet bewezen dat H(S)T Alzheimerdementie
voorkomt/vertraagt.
- H(S)T die na de leeftijd van 65 jaar wordt opgestart,
verhoogt het risico op dementie (niveau 1).
- Daarom mag H(S)T momenteel niet worden gebruikt
voor deze indicatie.
Goede klinische praktijk
- Advies in verband met levensstijl is essentieel om
cardiovasculaire ziekten, stofwisselingsproblemen,
borstkanker en osteoporose te voorkomen en te
behandelen.
- Hoewel in posthoc analyses van WHI en één metaanalyse
melding wordt gemaakt van een significant
verlaagde globale mortaliteit bij vrouwen van
minder dan 60 jaar(niveau 1), vormen climacterische
symptomen de voornaamste indicatie voor H(S)T. In dit
geval moeten de noodzaak van het verlichten van de
symptomen en het schema met de laagste werkzame
dosis regelmatig en op individuele basis opnieuw
worden geëvalueerd. Als de symptomen terugkeren,
kan worden overwogen om de medicatie opnieuw op
te starten. Hierbij dient men er rekening mee te houden
dat het absolute risico van H(S)T op het vlak van BK en
CVD gestaag toeneemt met de leeftijd.
- HT blijft hoe dan ook tegenaangewezen bij vrouwen
met een voorgeschiedenis van beroerte en/of BK
(niveau 1).
- Sommige experts beschouwen in situ BK en atypische
hyperplasie als een absolute contra-indicatie; anderen
zien het als een relatieve contra-indicatie.
- Op dezelfde manier zijn sommige experts van mening
dat transdermale of percutane ET kan worden
gebruikt bij vrouwen met een voorgeschiedenis van
VTE of bekende trombofilie, maar andere hebben een
verschillende mening.
Bijkomende opmerkingen
- Bij patiënten die een hysterectomie hebben
ondergaan, mag enkel ET worden gebruikt.