Bestand (1.6 MB) - VVOG

GG134N_2010
BijEEnKOmSt GGOlfB/OnCO-Gf ‘OnCOlOGiSCHE BEHandElinGEn Bij VrOuwEn OudEr dan 70’,
dOOrniK, mEi 2010
Postoperatieve follow-up en
terugkeer naar huis van
bejaarde patiënten
Christophe Dumont
Dienst Interne Geneeskunde en Geriatrie, Grand Hôpital Charleroi
KEywOrdS: GEriatry – pOStOpEratiVE – COnfuSiOn – dEnutritiOn – autOnOmy
De postoperatieve follow-up en terugkeer naar huis van bejaarde patiënten verschillen van die van jonge volwassenen.
Naast de gewone complicaties die in de gaten moeten worden gehouden (littekens, infecties, trombo-embolie…),
vertonen fragiele bejaarde patiënten sneller andere complicaties. De meest courante zijn verwarring, ondervoeding
en verlies van autonomie. De opvang van bejaarde patiënten door zorgverleners is dan ook moeilijker. Deze complicaties
geven aanleiding tot een verhoogde morbiditeit en mortaliteit en tasten de levenskwaliteit van de patiënt aan. Het is
aangetoond dat een specifieke geriatrische aanpak doeltreffend werkt. Deze aanpak vermindert de frequentie of ernst
van de complicaties en gaat verlies van autonomie tegen, zodat de terugkeer naar huis vlotter verloopt. Gevalideerde
beoordelingsschalen en een gecoördineerde postoperatieve opvolging zijn nog steeds onontbeerlijk om resultaat te boeken
en bejaarde patiënten de beste kansen te bieden om hun vroegere autonomie terug te winnen. In dit artikel worden
drie grote problemen besproken: verwarring, ondervoeding en verlies van autonomie. De bedoeling van een specifieke
geriatrische aanpak is om de zorgverlening aan bejaarden te optimaliseren.
Inleiding
Dankzij de vooruitgang die is geboekt in anesthesie- en
operatietechnieken, kunnen tegenwoordig ingrepen worden
uitgevoerd bij steeds oudere, en dus vaak meer kwetsbare
patiënten.
Het aantal chirurgische ingrepen is in bijna 15 jaar haast
verdubbeld; van de patiënten die in 1996 onder anesthesie
werden gebracht, was 38% ouder dan 55 – in de jaren
tachtig was dit slechts 26% (1). Het is ook bekend dat de
frequentie van kanker of een aantal oncologische problemen
toeneemt met de leeftijd. Dit zal onvermijdelijk aanleiding
geven tot een toename van de multidisciplinaire
behandelingen van bejaarden met kanker, die moeten
worden geopereerd. De komende decennia zal de levensverwachting
nog sterk toenemen; de gemiddelde leeftijd
voor vrouwen zal stijgen van 83,4 jaar in 2010 tot bijna 90
in 2050. Binnen veertig jaar zal het aantal tachtigers verdriedubbelen;
er zullen vier keer zo veel negentigers zijn.
Denken dat de aanpak van deze patiënten volstrekt identiek
is aan die van een volwassene van 50, zou een zware
vergissing zijn: enerzijds voor de patiënt en de problemen
die hij heeft en anderzijds voor een evenwichtige medische
dienstverlening (met de bijhorende kosten voor gezondheidszorg).
We zullen trachten duidelijk te maken waarom
de opvolging, meer in het bijzonder de postoperatieve op-
volging, zo verschilt en waarop we moeten letten om onze
aanpak te optimaliseren. Hiervoor moeten we focussen
op drie belangrijke punten: verwarring, voeding en verlies
van autonomie. En dan stellen zich vanzelf een aantal vragen:
wat zijn de meest voorkomende problemen? Is een
evaluatie zinvol om deze problemen te voorkomen? Welke
interventies moeten worden uitgevoerd? Niet stilstaan bij
deze problemen zou zonder twijfel een nadelige invloed
hebben op de terugkeer van de patiënt naar huis, of erger
nog, op zijn of haar prognose. We zullen in de toekomst
steeds meer worden geconfronteerd met complicaties die
een invloed hebben op de morbiditeit, de mortaliteit, de
levenskwaliteit van de patiënt en tot slot ook op de duur
van zijn/haar verblijf in het ziekenhuis.
Postoperatieve follow-up van bejaarde
patiënten
Verwarring
Verwarring is een van de meest voorkomende postoperatieve
complicaties bij bejaarden. De prevalentie ervan
wordt geschat op gemiddeld 36,8% (2), maar kan variëren
naargelang het soort ingreep (het hoogste risico treedt op
bij cardiale en orthopedische ingrepen: 24 tot 72%) en af-
GUNAIKEIA ■ VOL 15 Nr 7 ■ 2010
236 41