Bestand (1.6 MB) - VVOG

Figuur 9a: ‘Adhesive disease’. Vliezige adhesies boven de inactieve en
actieve haarden in de fossa ovarica (laparoscopisch beeld); b: ‘adhesive
disease’. Dit ovarium ligt vast in zijn fossa ovarica (laparoscopisch); c:
adhesiolyse veroorzaakt het afvloeien van de inhoud van deze chocoladecyste
(laparoscopisch); d: blik op de binnenzijde van een opengelegd en
gespoeld maar nog niet behandeld endometrioma (laparoscopisch beeld);
de rode vlekjes vormen de actieve endometriose.
a
c
Figuur 10a: Kleiner en net gedraineerd endometrioma met rode
endometriosehaarden op een witte achtergrond (hydrolaparoscopisch
beeld); b: close-ups van de actieve implanten aan de rand van het
endometrioma (hydrolaparoscopisch); c: close-ups van de actieve
implanten aan de rand van het endometrioma (hydrolaparoscopisch); d:
overzicht van meerdere actieve implanten tegen een witte achtergrond
(hydrolaparoscopisch).
a
c
232
GUNAIKEIA ■ VOL 15 Nr 7 ■ 2010
b
d
b
d
Infertiliteit
- Marcoux et al (1997) toonden in een prospectief gerandomiseerde
studie aan dat laparoscopische resectie
of ablatie van zichtbare endometriose (stadium
I of II) significant de vruchtbaarheid verbeterde in
vergelijking met diagnostische laparoscopie alleen.
Deze besluiten werden echter niet bevestigd in een
weliswaar kleinere gerandomiseerde, doch méér homogene
studie van Parrazzini et al (1999).
- De optimale keuze voor de behandeling van endometriose-geassocieerde
infertiliteit blijft nog problematisch.
Verwijdering of suppressie van endometriale
haarden door middel van medische of chirurgische
middelen, blijft nog steeds de basis van endometriosebehandeling.
Chirurgie is aangewezen in alle stadia
voor correctie van de pelvische anatomie. Bij ernstige
endometriose is IVF aangewezen, en het succes kan
wellicht worden verhoogd door net vooraf een verlengde
gonadotroop-releasing hormone analoogbehandeling
in te stellen (Ozkan S et al 2008).
- Omgekeerd zijn er geen gerandomiseerde studies die
chirurgische behandeling voor IVF-ICSI vergelijken
met een afwachtende houding (dus rechtstreekse
deelname aan IVF-ICSI zonder heelkunde). Het concept
dat chirurgie de slaagkans van IVF verhoogt,
wordt niet ondersteund door het beschikbare bewijsmateriaal.
En het gaat ook niet alleen om de conceptiekans.
De kosten en risico’s van de laparoscopische
heelkunde en het ontbreken van enige andere (vooral
pijn-)klacht, kunnen argumenten zijn in het voordeel
van een afwachtende houding. De risico’s tijdens en
na de ovum pick-up, het mogelijk missen van maligniteit,
en het risico op verdere progressie van de
endometriose door de ovariële stimulatie, pleiten dan
weer voor een chirurgische aanpak (Somigliana et al
2006). Factoren zoals voorgeschiedenis, leeftijd en
wens van het koppel, bepalen derhalve de keuze van
het beleid.
Ovarieel endometrioma
- De chirurgische techniek evolueerde van drainage
naar fulguratie en ten slotte excisie (Reich and
McGlynn 1986). Excisie draagt het risico van een ernstig
ovarieel trauma, vooral wanneer veel cortex verwijderd
wordt en/of de ovariële vascularisatie geraakt
wordt, met ovariële resistentie of ‘poor response’ aan
de geopereerde kant bij latere hyperstimulatie (Benaglia
et al 2010). Wanneer beide ovaria endometriomavorming
vertonen, is het risico op daling van het AMH
(Anti-Müllerian Hormone) en op POF (prematuur
ovarieel falen) na bilaterale excisie niet denkbeeldig.
Muzii et al (2007) toonden bovendien aan dat de
wand van gereseceerde chocoladecysten inderdaad
en telkens endometrioseweefsel bevat, maar dat dit
endometrioseweefsel gemiddeld 60% (variërend van