21. Nieuwe esoterie - René Pieyns - Esoterie : De hogere graden

Ook de belangstelling voor Maria Magdalena is gegroeid door de ontdekking te Nag
Hammadi. We wisten reeds uit het Nieuw Testament dat MM aanwezig was bij de kruisiging,
de graflegging en de opstanding van Jezus. Vogens de gnostische apocriefen is zij de gezellin
van de Heer (“hij kuste haar vaak”), de apostola apostolorum (eerste onder de apostelen).
Volgens het Evangelie van Mara Magdalena (gevonden in Caïro in 1890) is zij in het bezit
van een geheime lering, die de ziel ontdekt tijdens de reis na de dood. In Frankrijk ontstond de
legende die MM naar dit land laat verhuizen als draagster van de H. Graal. In het laatste
logion van het Thomasevangelie wil Petrus MM wegsturen, maar Jezus wijst hem terecht,
want: “Zie, ik zal mij met haar verbinden en haar tot mens maken, opdat ook zij een levende
geest worde, net als jullie mannen. Want ook iedere vrouw die mens wordt zal het koninkrijk
der hemelen binnengaan”.
In de USA bestaan verscheidene gnostische kerken, sommige in het spoor van de Église
Gnostique de France (in 1890 gesticht door Jules Doinel, cf. hfst. 15). Een Gnostic Movement
werd hier vorige eeuw opgericht door Samael Aun Weor (Victor M. Gomez Rodriguez, 1917-
77), een leerling van de rozenkruiser Arnoldo Krumm-Heller (1879-1949). In de Engelstalige
wereld was/is de invloed van Aleister Crowley nog voelbaar via o.m. de Ecclesia Gnostica
Catholica.
In Frankrijk is Raymond Abellio (Georges Soulès, 1907-86) gekend als gnosticus en filosoof;
hij heeft het over de gnosis als la structure absolue, een interdépendance universelle die we
kunnen waarnemen via analogie en symbool. Raymon Ruyer trok in 1974 de aandacht met
„La Gnose de Princeton‟, een mystificatie over een zgh. Amerikaanse wetenschappelijke
benadering van een wereld zonder materie.
G. Quispel en J. Slavenburg zijn in Nederland de prominente gnostici. Volgens de theoloog
Gilles Quispel (1916-2006) bewijzen de vele gnostische bewegingen in de eerste eeuwen van
het christendom op een ondogmatische en anti-autoritaire beleving ervan. Hij gaf het
Thomasevangelie uit en, samen met Roelof van de Broek, het Corpus Hermeticum.
Medewerker van het tijdschrift „Prana‟. Ook cultuurhistoricus Jacob Slavenburg (°1943)
ontwaart in de vroege gnostiek de oorspronkelijke lering van Jezus. Hij wil via de zelfkennis
komen tot Godskennis.
Neo-hermetisme
Het gaat hier om de tweede golf van neo-hermetisme. De eerste ontstond in de Italiaanse
Renaissance met de herontdekking van de Hermetica. Vanaf de18e eeuw vertonen
esoteristen/occultisten opnieuw veel belangstelling. De Hermetic Order of the Golden Dawn
verwees er uitdrukkelijk naar in de benaming zelf. In 1908 publiceren drie anonieme auteurs
(„three initiates‟) de mystificatie „The Kybalion‟, steunend op zeven hermetische principes
(mentalisme, vibratie, polariteit, etc.). In het Franse taalgebied verspreidde het hermetisme
zich o.m. via „La révélation d‟Hermès Trismégiste‟ (1944-1954, 4 delen) van André-Jean
Festugière (1898-1982). Frances Yates bracht het hermetisme in de academische focus met