Bronchoscopie onder narcose - Wilhelmina Kinderziekenhuis

Wilhelmina Kinderziekenhuis
Kijkje in je longen
Bronchoscopie onder narcose

Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of
adoptieouder(s)
U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie
door geven per E-mail: patienteninformatieWKZ@umcutrecht.nl
Wat staat er in deze folder
Inleiding voor ouders 3
Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4
Bronchoscopie 6
Tips 19
Wil je meer weten? 21
Voor ouders: voorbereiding en begeleiding 22
1

Inleiding voor ouders
Een onderzoek in een ziekenhuis kan een ingrijpende gebeurtenis
zijn. Uw kind voelt zich misschien niet goed of heeft zelfs pijn. Het
krijgt te maken met verschillende behandelaars en hoort allerlei
medische termen. Wij vinden het belangrijk u en uw kind hierbij
goed te begeleiden.
Deze folder is bedoeld om uw kind voor te bereiden op het onderzoek.
Maar ook om ú te informeren over wat er gaat gebeuren.
Begrijpelijke informatie is nodig. Het geeft vaak meer zekerheid en
vertrouwen.
Een deel van de voorlichting gebeurt in het ziekenhuis. De arts
vertelt:
• Waarom uw kind dit onderzoek krijgt
• Hoe we dit onderzoek doen
Thuis stellen kinderen meestal meer vragen dan in het ziekenhuis.
Uw kind vertrouwt u. Daarom kunt u het beste uitleggen wat er
gaat gebeuren. U weet welke informatie uw kind begrijpt en kan
verwerken. Deze folder helpt u bij de voorbereiding.
Lees de folder eerst zelf. U kunt de tekst daarna voorlezen of in uw
eigen woorden navertellen. Of uw kind leest de tekst zelfstandig.
Bespreek daarna samen of alles duidelijk is. Als u korte vragen stelt
over de tekst, kunt u nagaan of uw kind de informatie begrepen
heeft.
Achterin deze folder staat hoe u uw kind kunt voorbereiden en
begeleiden bij het onderzoek
2 3

4
Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar
Een onderzoek in het ziekenhuis kan vervelend zijn. Je krijgt te
maken met verschillende artsen, assistenten en verpleegkundigen.
Je hoort ook allerlei medische termen. Wij willen je zo
goed mogelijk voorbereiden op het onderzoek. Lees daarom
deze folder goed door. Als je weet wat er gaat gebeuren, ben je
meestal minder zenuwachtig. Je ouders lezen deze folder ook.
Vraag of ze kunnen uitleggen wat je niet snapt.
Wie beslist: jij, je ouders of samen?
Wat is het beste voor je als je ziek bent? Wie beslist dat eigenlijk?
Moet er rekening gehouden worden met jouw mening?
Dat staat in een speciale wet: de Wet op de Geneeskundige
Behandelings Overeenkomst (WGBO).
Ben je ouder dan 12 jaar
Dan moet de dokter ook aan jou vragen of je het goed vindt wat
hij gaat doen. Jij en je ouders moeten allebei toestemming
geven. Maar als jij het niet eens bent met je ouders? Hoe gaat
het dan? Ook dat staat in deze wet. Lees er meer over op
www.jadokterneedokter.nl
Ben je ouder dan 16 jaar
Dan beslis je zelf. Dan is alleen jouw toestemming nodig.
Maar moet de arts dan wel informatie over de behandeling
geven aan je ouders? Lees er meer over op
www.jadokterneedokter.nl
Tips
Neem iemand mee naar het ziekenhuis. Je vader, moeder of
iemand anders die je vertrouwt.
Praat met je ouders, broers, zussen, vrienden en vriendinnen
over wat er gaat gebeuren in het ziekenhuis.
Schrijf je vragen op, dan vergeet je ze niet. Bij je volgende
bezoek aan het ziekenhuis kun je ze stellen.
Wil je meer weten?
www.hetwkz.nl
www.umcutrecht.nl
www.opeigenbenen.nu
www.ikvoelpijn.nl
5

Bronchoscopie
Je komt in ons ziekenhuis voor een bronchoscopie. Dat is een
kijkonderzoek van je luchtwegen.
De dokter gebruikt hiervoor een speciale doorzichtige buis (of een
slang) met daaraan een lampje en een kleine camera. Dat noemen
we een scoop.
Broncho­scopie bestaat uit twee woorden:
6
broncho komt van bronchiën, dat betekent luchtwegen
scopie betekent kijkonderzoek
Tijdens een bronchoscopie kan de dokter:
kijken in je luchtwegen en zien of er afwijkingen aan je
luchtwegen zijn
een stukje weefsel afnemen voor onderzoek, dat noemen we
een biopt
slijm wegzuigen om bijvoorbeeld te kweken (kijken of er
bacteriën inzitten)
je longen spoelen om te kijken of er bacteriën in het spoelsel
zitten. Dit noemen we een BAL (broncho alveolaire lavage)
na een verslikking met bijvoorbeeld een nootje, legoblokje
of kraal dit verwijderen
De dokter vertelt van tevoren wat hij tijdens de bronchoscopie bij
jou gaat doen.
Van de bronchoscopie zelf merk je niks, want je bent onder
narcose. Narcose wil zeggen dat je gaat “slapen” met behulp van
medicijnen. Je voelt dan helemaal niets meer.
De bronchoscopie duurt meestal ongeveer 40 minuten, maar dat
hangt af van wat de dokter allemaal tegenkomt tijdens het kijken.
Je vader, moeder, of iemand anders die je graag bij je hebt, mogen
de hele dag bij je blijven, ook op de operatiekamer totdat je gaat
“slapen”. Alleen niet tijdens de bronchoscopie. Maar dat merk je
niet, omdat je dan onder narcose bent.
Een geplande bronchoscopie gebeurt meestal tijdens een dag­
opname. Dat betekent dat je enkele uren voor de bronchoscopie
naar het ziekenhuis komt, en dezelfde dag weer naar huis mag. Je
hoeft dus ’s nachts niet te blijven slapen. Meestal kun je enkele
uren na de bronchoscopie weer naar huis. Als dat niet zo is, vertelt
de dokter dat aan jullie.
Soms is er wat meer spoed, bijvoorbeeld bij een verslikking. Dan
kan een bronchoscopie op elk moment van de dag of soms ‘s
nachts plaatsvinden.
Als je naar het ziekenhuis komt, ga je meestal naar afdeling
Eekhoorn of naar de afdeling dagbehandeling.
Op de dag van de opname melden jullie je bij de opnamebalie.
Locatie WKZ 1e verdieping. Met de ronde lift omhoog, dan ben je
er gelijk.
7

Je longen
Ademen met je longen
Iedereen heeft twee longen: ze zitten in je borst naast je hart.
Daarmee haal je adem. Je krijgt lucht binnen. In lucht zit zuurstof.
Zuurstof heb je nodig om te kunnen leven. Je lichaam verbruikt de
zuurstof en maakt er dan koolzuurgas van. De lucht komt binnen
door je neus en mond en gaat door een grote buis en kleinere
takjes naar je longen. Die grote buis noemen we de luchtpijp. De
kleine takjes noemen we luchtwegen (bronchiën).
Je longen lijken wel een omgekeerde boom, de luchtpijp is de
stam. Op de tekening kun je dat goed zien. Onder aan de luchtpijp
zie je twee takken. Aan elke tak zit een long met verdere vertakkingen
van de luchtwegen. Een long heeft aan het uiteinde van de
takjes longblaasjes. Rondom elk longblaasje zit een héél dun vliesje
met bloedvaatjes. Hier stroomt je bloed doorheen.
8
In je bloed zitten verschillende bloedcellen. De rode bloedcellen in
je bloed nemen zuurstof uit je longen op. Ze brengen de zuurstof
dan verder naar de rest van je lichaam. Rode bloedcellen halen ook
koolzuurgas op in je lichaam. Ze geven het koolzuurgas weer terug
aan je longen. Dit koolzuurgas blaas je uit als je uitademt. Je neus,
mond, luchtpijp en longen samen noemen we je luchtwegen.
Hoe werkt een bronchoscoop?
Bij een bronchoscopie gebruikt de dokter een bronchoscoop.
Dat is een speciale doorzichtige buis of een soepele slang. Aan het
uiteinde zit een klein lampje en een minicamera. De camera geeft
beelden door aan een beeldscherm. De dokter kan dan de binnenkant
van je luchtwegen op het beeldscherm zien. Hij kan ook foto’s
maken van de beelden die hij ziet.
De buisbronchoscoop is van binnen hol. De dokter kan door deze
opening andere slangetjes of buisjes naar binnen schuiven.
Bijvoorbeeld om slijm weg te zuigen, om met een pakkertje iets
weg te halen of om een hapje longweefsel (biopt) te kunnen
nemen. Een biopt is niet groter dan een korrel hagelslag. Het biopt
onderzoeken we later in het laboratorium.
Ook kan de dokter door de holle buis of via een zijkanaaltje van
de slang wat water in je longen laten lopen en het direct weer
opzuigen. Het water onderzoeken we later in het laboratorium.
We kijken dan bijvoorbeeld of er bacteriën in zitten.
Tijdens de narcose komt er lucht door de bronchoscoop om je te
helpen met ademhalen.
9

Vóór de bronchoscopie
Een tijdje vóór de bronchoscopie, heb je een afspraak op de POSpoli.
POS­poli is de afkorting van: Pre Operatief Spreekuur. Dat
betekent: het spreekuur vóór een onderzoek, behandeling of
operatie onder narcose.
Narcose wil zeggen dat je gaat “slapen” met behulp van medicijnen.
Je voelt dan niks van de bronchoscopie. We noemen dit wel
slapen maar het is geen gewone slaap. Als je onder narcose bent
kun je niet uit jezelf wakker worden.
De anesthesioloog is de dokter die jou de slaapmedicijnen geeft.
Hij zorgt voor jou als je onder narcose bent en hij zorgt ervoor dat
je weer wakker wordt als de bronchoscopie klaar is. We noemen
hem ook wel de slaapdokter.
De POS­poli is in het WKZ op de 1e verdieping bij receptie 8.
Op de POS­poli heb je, samen met je ouders een gesprek met de
POS­verpleegkundige of met de slaapdokter.
Wat gebeurt er op de POS­poli?
10
Ze willen van alles weten over je gezondheid. Bijvoorbeeld:
• welke ziektes je hebt gehad
• of je koorts hebt
• of je verkouden bent
Soms meten ze je gewicht, je lengte, je bloeddruk of je
hartslag. Dit doet geen pijn.
Ze bespreken met jou en je ouders:
• hoe het gaat als je onder narcose gaat
• hoe jij het beste de narcose kunt krijgen:
­ met een prik
­ of met een kapje
­ wat jou kan helpen als je pijn hebt of bang bent
Als je tegen de narcose op ziet, zeg het dan tegen de POSverpleegkundige
of de slaapdokter!
Op de POS­poli krijg je een folder over de narcose. Dan kun je
nog eens nalezen wat er is verteld.
11

12
Voor ouders
• Gebruikt uw kind bloedverdunningsmiddelen? Dan kan het
zijn dat uw kind deze al voor de bronchoscopie niet meer
mag nemen. Overleg dit voor de opnamedag al met de arts.
• Gebruikt uw kind insuline? Dan raden we u aan om met
de arts te overleggen. Misschien is het beter de dosis aan
te passen.
• Is uw kind allergisch, bijvoorbeeld voor latex? Meld dit
dan altijd.
• (Kinder)aspirine® is een pijnstiller die het bloed verdunt.
Daardoor is er meer kans op nabloedingen. Geef uw kind
daarom minstens twee weken voor de operatie geen (kinder)
aspirine®. Als uw kind een pijnstiller nodig heeft, kunt u wel
(kinder)paracetamol geven.
• Kort voor de narcose mag uw kind geen vaccinatie krijgen.
We houden de volgende periode aan:
­ twee dagen voor de narcose geen DKTP­ en
meningo kokken­vaccinatie
­ twee weken voor de narcose geen BMR­vaccinatie
Je komt naar de polikliniek en meldt je bij receptie 5. Als je
aan de beurt bent, ga je naar de longfunctiekamer.
Er mag de hele tijd iemand bij je blijven. Je vader, moeder, of
iemand anders die je graag bij je hebt.
De operatiedag
In de folder “Narcose” lees je hoe het gaat als je onder narcose gaat. Je
leest daar ook hoe het gaat op de dag dat we de bronchoscopie doen.
Voor alle duidelijkheid vertellen we het hier nog een keer in het kort:
Thuis
Je mag ’s ochtends niet meer eten en drinken. Dat heet
nuchter zijn.
Op de verpleegafdeling
Je komt op de verpleegafdeling en krijgt een bed.
De verpleegkundige stelt nog wat vragen aan jou en je ouders.
Als je wilt kun je de voorbereidingsspullen nog een keer
bekijken.
Je krijgt een operatiejasje aan en een naambandje om.
Misschien krijg je een drankje, pilletje of zetpil.
Als je astma hebt, moet je misschien nog een pufje nemen.
Als je aan de beurt bent, ga je in bed of bij je ouder op de arm.
Jullie gaan samen naar de wachtruimte (holding) bij de
operatiekamer.
13

In de holding
14
Eén van je ouders en de pedagogisch medewerker of verpleegkundige
doen een schort aan, blauwe ‘slofjes’ over de
schoenen en zetten een speciale muts op.
De medewerkers van de operatiekamer (met een groen pak
en een muts) komen jullie ophalen. Meestal stellen ze nog
wat vragen aan jou en je ouders.
Ze nemen jou, één van je ouders en de pedagogisch medewerker
of verpleegkundige mee naar de operatiekamer.
In de operatiekamer
Je gaat op de operatietafel liggen.
Je krijgt een plakker met daarin een klein lampje op je
vinger of teen geplakt.
Je krijgt drie monitor­stickers op je borst geplakt.
Je krijgt de narcose met een kapje of een prik.
Als je slaapt, gaat je vader of moeder terug naar de
afdeling.
De kinderlongdokter (of een dokter die daarvoor leert) doet
de bronchoscopie.
In de uitslaapkamer
Je ligt weer in je eigen bed als je wakker wordt.
Eén van je ouders mag bij je komen zitten.
Je hebt nog steeds de monitor­stickers en het lampje op je
vinger.
Je hebt een infuus in je hand.
Als je goed wakker bent, rijden ze je met bed en al weer
naar de afdeling
Boris (8 jaar): ‘Gek dat de dokter
zomaar in mijn longen kan kijken.
Voor de narcose wilde ik een
prikje. Ik kreeg zalf op mijn hand,
dat hielp goed. Ik viel snel in slaap
en kon niet eens tot tien tellen!’
15

Terug op de afdeling
16
Na de bronchoscopie
Als je weer op de afdeling bent, mag je rustig in je bed
blijven liggen. De verpleegkundige komt regelmatig bij je
kijken.
Misschien voel je je niet zo lekker, ben je misselijk of heb je
ergens pijn. Zeg het tegen je vader of moeder of tegen de
verpleegkundige als er iets is. Ze kunnen er dan rekening
mee houden of je extra medicijnen geven.
Hoe het bij jou zal gaan? Dat is moeilijk van tevoren te
zeggen.
Je mag pas weer drinken als de verdoving in je keel is
uitgewerkt.
De dokter komt vertellen hoe het gegaan is.
Voor ouders
Naar huis
• Ga niet met uw kind op de fiets.
• Bent u met de auto? Zorg dan dat u met z’n tweeën bent.
Uw kind kan misselijk worden en overgeven. Dan is het lastig
om zowel op uw kind als op het verkeer te letten.
• U kunt ook een taxi bespreken.
De uitslag
De uitslag krijg je van de dokter die de bronchoscopie aanvraagt. Dat
gebeurt meestal al kort na de ingreep, maar kan ook tijdens de
eerstvolgende afspraak. De dokter bespreekt dan met jou en je ouders
wat hij tijdens de scopie gezien heeft. Ook vertelt hij wat er uit het
onderzoek van het afgenomen slijm, spoelsel of weefsel is gekomen.
Bijwerkingen
Mogelijke bijwerkingen van de narcose
Door de slaapmedicijnen kun je wat misselijk zijn of moet je overgeven.
Je kunt hiervoor medicijnen krijgen van de verpleegkundige
in de uitslaapkamer of op de afdeling.
Soms kan het even duren voordat je je weer helemaal de oude voelt.
Dit is normaal.
Mogelijke bijwerkingen van de bronchoscopie
Om in je longen te kunnen kijken, schuift de dokter de bronchoscoop
via je mond en je keel naar je longen. Hierdoor kan je
naderhand:
keelpijn hebben
hoesten
schor zijn
17

Dat gaat na een poosje weer over.
Als de dokter ook een stukje weefsel heeft weggenomen (biopt),
kan het zijn dat je wat bloed ophoest.
Als de dokter je longen gespoeld heeft, kun je ’s avonds koorts
krijgen. Ook kan ademhalen dan een beetje pijnlijk zijn. Je mag
dan iets innemen tegen de pijn.
Al deze bijwerkingen zijn na één of twee dagen weer weg.
Mogelijke complicaties van de narcose
Ernstige complicaties door de narcose komen tegenwoordig nog
maar heel weinig voor.
Mogelijke complicaties van de bronchoscopie
Zelfs wanneer een kijkonderzoek helemaal goed is gedaan (“volgens
het boekje”), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen
noemen we complicaties.
Ook bij een bronchoscopie gaan de dingen soms anders dan de
bedoeling is. Gelukkig gebeurt dit niet zo vaak.
Wat kun jij merken van een complicatie?
Als de dokter een stukje weefsel heeft weggenomen (biopt), kan
het zijn dat er een bloeding ontstaat. Meestal is het niet ernstig en
hoeven we er iets aan te doen.
Als er complicaties zijn, blijf je langer in het ziekenhuis.
18
Complicaties
Tips
Neem iemand mee naar het onderzoek. Hij of zij kan je helpen als
je bang bent of pijn hebt. Hieronder staan meer tips. Bespreek van
tevoren wat jij graag wilt.
Doe je ogen dicht en probeer aan iets leuks te denken.
Probeer van tevoren zoveel mogelijk te ontspannen: doe
samen een ontspanningsoefening. Bijvoorbeeld afwisselend
spieren aanspannen en ontspannen. De pedagogisch medewerker
kan je daarbij helpen.
Neem iets mee om je af te leiden. Bijvoorbeeld een knuffel,
boek, bellenblaas of je MP3­speler.
Bedenk met je ouder een verhaal of maak vakantieplannen.
Rustig ademhalen kan helpen als je bang bent of pijn hebt.
Diep inademen door je neus, tot drie tellen en dan weer
uitblazen.
19

20
Misschien vind je het fijn om een hand vast te houden. Of
om je te laten masseren of zachtjes op je huid te laten
kriebelen.
Heb je een Pijnpaspoort*? Laat dan zien hoe jij het graag
wilt.
Heb je geen Pijnpaspoort*? Bedenk dan van tevoren wat jij
wilt. Bijvoorbeeld met een kapje of een prikje onder narcose
gaan. Bedenk ook alvast wat jou dan helpt. Bijvoorbeeld
kijken/niet kijken. Of tellen.
Heb je ergens last van? Heb je pijn? Of lig je bijvoorbeeld
niet goed? Vertel dit dan altijd. Dan kijken we wat we daar
aan kunnen doen.
Als je iets wilt weten of iets niet snapt, mag je het altijd
vragen.
* Het Pijnpaspoort is een klein boekje waarin je kunt opschrijven wat jou helpt als je
pijn hebt of bang bent. Je laat het aan de mensen in het ziekenhuis zien als je dat
nodig vindt, bijvoorbeeld voordat je een prik krijgt. Zij kunnen dan rekening
houden met jouw wensen, zonder dat je het steeds weer hoeft te zeggen. De
pedagogisch medewerker kan je hier meer over vertellen.
Wil je meer weten?
Kijk dan op:
www.hetwkz.nl
www.umcutrecht.nl
www.kindenziekenhuis.nl
www.jadokterneedokter.nl
Heb je nog vragen?
Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen
als je in het ziekenhuis bent.
Voor vragen over bronchoscopie kun je bellen met de
afdeling kinderlongziekten, telefoonnummer 088 75 547 57
Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch
medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg:
• op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot 10.00 uur
• telefoonnummer 088 75 542 24
Je ouders kunnen deze nummers ook bellen.
21

Voor ouders: voorbereiding en begeleiding
Hoe kunt u uw kind voorbereiden
Hieronder staan algemene adviezen. U kunt zelf inschatten wat bij
uw kind past.
• Kies een rustig moment voor de voorbereiding. Bijvoorbeeld niet
vlak voor het slapen gaan. Zorg dat er tijd is voor uw kind om
vragen te stellen.
• Begin bij jonge kinderen niet te vroeg met voorbereiden. Ze
hebben een ander tijdsbesef dan volwassenen. Jonge kinderen
leven in het ‘hier en nu’. Een paar dagen van tevoren is meestal
vroeg genoeg. Zorg wel dat er voldoende tijd is om er nog eens
op terug te komen. Herhaling is belangrijk. Bij oudere kinderen
kunt u wat eerder beginnen.
• Laat uw kind de informatie navertellen aan uzelf of aan anderen.
Zo merkt u of alles begrepen is.
Wat vertelt u en hoe
• Kies woorden die uw kind begrijpt, vertel zo eenvoudig mogelijk.
Sluit aan bij zijn/haar belevingswereld.
• Vraag wat uw kind al weet over het onderzoek.
22
• Leg geen nadruk op nare dingen, maar vertel er wel eerlijk over.
• Vertel alleen over wat uw kind bewust meemaakt tijdens het
onderzoek. Dus over alles wat het ziet, voelt, hoort, ruikt en
proeft.
Hoe kunt u uw kind begeleiden
Ga met uw kind mee naar het onderzoek. Of vraag een ander
vertrouwd persoon om mee te gaan. Dat geeft steun en veiligheid.
U kunt voor afleiding zorgen. Bespreek thuis al hoe u dat het beste
kunt doen.
Neem lievelingsspeelgoed, een knuffel en/of een (voorlees)boek
mee.
U mag verwachten dat we tijdens het onderzoek duidelijk vertellen
wat er gebeurt. Stel gerust vragen als u of uw kind iets niet
begrijpt.
Een goede voorbereiding zorgt voor minder spanning en onverwachte
situaties. Toch kan uw kind zich anders gedragen dan u
verwacht of gewend bent. Uw kind kan stil worden, of juist druk,
of huilerig. Thuis of tijdens het onderzoek. Geef hier aandacht aan
en maak het bespreekbaar. Uw kind voelt zich daardoor gesteund.
23

Schrijf hier je aantekeningen
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
24
Colofon
Divisie Kinderen
Functie-afdeling Longziekten, locatie WKZ
© juni 2012, UMC Utrecht
KITE 04.009

UMC Utrecht
Locatie WKZ
Lundlaan 6
3584 EA Utrecht
Tel 088 75 555 55
www.umcutrecht.nl
www.hetwkz.nl