Publiek leiderschap en de burgemeester - Erasmus Thesis Site ...

More documents

Recommendations

Info

Als het model van ‘local self government’ in Nederland toegepast zou gaan worden, zoals het referendum over de burgemeester in Engeland, dan zou men wel eens, vooral in Nederlandse gemeenten met een lage bestuurskwaliteit, voor een gekozen burgemeester kunnen stemmen, net als in Engeland het geval is geweest. In die gemeenten lijkt de potentie voor vernieuwing vaak het grootst te zijn. Tegelijkertijd zou dan ook kunnen blijken dat veel gemeenten niet kiezen voor een gekozen burgemeesterschap. In Engeland werden de voorstanders van de gekozen burgemeester teleurgesteld door het feit dat slechts een derde van de gemeenten waar een referendum werd gehouden hebben gekozen voor een direct gekozen burgemeester. Sommige tegenstanders van de gekozen burgemeester beweren dat de gekozen burgemeester er niet moet komen, omdat het de burger niet interesseert hoe de burgemeester wordt aangesteld. Het invoeren van een gekozen burgemeester zou daarom niet democratisch zou zijn. Als het model van ‘local self government’ zou worden gebruikt, dan zou kunnen blijken of de burger er wel of niet in is geïnteresseerd. Misschien dat ook hier maar een minderheid van de gemeenten voor de gekozen burgemeester stemt. Het model van lokale variëteit maakt het openbaar bestuur in ieder geval democratischer. In het begin van dit onderzoek werd gesteld dat de roep om leiderschap wellicht krachtiger is geworden, omdat leiderschap door de afgelopen decennia heen behoorlijk is ingeperkt. Mensen hebben behoefte aan publieke leiders die bijdragen aan de identiteitsvorming van een gemeenschap, aan leiders die de norm kunnen stellen, visie hebben en zeggen waar het heen moet. Leiders dienen wellicht krachtiger en expressiever te zijn in hun optreden. Tegelijkertijd blijft een samenbindend leiderschap gewenst, vooral leiders die een interactieve, integratieve en consensuele leiderschapsstijl tonen lijken de publieke voorkeur te hebben. Deze ogenschijnlijk ambivalente roep om leiderschap vormt de kern van de leiderschapsuitdaging, zo ook voor de toekomstige burgemeesters. In dit onderzoek is deze ambivalente roep toegespitst op de leiderschappraktijk van de burgemeester in benoemde en gekozen positie. Tal van gepresenteerde processen en factoren ontwikkelen zich, ongeacht de aanstellingswijze van de burgemeester. Sommige processen, zoals de media-isering, personalisering of profilering van leiderschap vinden plaats bij een gekozen en een benoemde burgemeester, maar worden door het gekozen burgemeesterschap wel versterkt. Het potentieel van een onevenwichtige omgang met deze en andere processen vraagt extra aandacht voor de verantwoordingskant van het leiderschap van gekozen burgemeesters. De vraag om een sterke en expressieve burgemeester, die bekwaam weet om te gaan met de retoriek en symboliek van leiderschap, doet bij velen de begrijpelijke risico’s opdoemen van populisme in plaats van beleidsinhoud, over machtsbederf in plaats van integriteit, en immoreel in plaats van moreel leiderschap. De ervaringen uit Engeland hebben nieuw licht geworpen op de schaduwzijden van leiderschap bij gekozen burgemeesters. De valkuilen blijven reëel maar minder groot dan soms verondersteld. Toch zijn correctiemechanismen nodig om een verantwoordelijk expressief leiderschap te stimuleren en om te voorkomen dat de in dit onderzoek genoemde gevaren werkelijkheid worden. Hoe meer er ruimte er komt voor krachtig leiderschap, des te meer aandacht moet er zijn voor de verantwoordingskant. Naast de bestaande hoeveelheid aandacht die er is voor het afleggen van publieke verantwoording, als belangrijk kenmerk van het gekozen burgemeesterschap, mag de rol van interne correctiemechanismen niet worden vergeten. Daarom moeten deze vormen van reflectie en correctie worden gestimuleerd. Het Nederlands Genootschapschap van Burgemeesters zou bijvoorbeeld een rol kunnen vervullen in het organiseren van meer en betere peergroepreflectie. Gemeentelijke organisaties kunnen niet dwingen, maar wel stimuleren dat burgemeesters mensen om zich heen verzamelen die hen voorzien van eerlijke feedback. Dergelijke vormen van reflectie kunnen een waardevolle aanvulling zijn op de bestaande openbare verantwoordingsmechanismen en daarmee de risico’s van sterk en expressief leiderschap verkleinen. De roep om leiderschap is niet van vandaag. Mensen vragen sturing en richting in de anarchie van de chaos die ontstaat als er een gebrek aan leiderschap wordt getoond. In deze tijd wordt de invulling van de roep om leiderschap verschillend verwoord, maar ook gekenmerkt door een overeenkomstige behoefte aan zichtbaar, visionair, sterk en expressief leiderschap. Vanuit deze behoeften is meer nodig dan een publieke leider die slechts de publieke besluitvorming faciliteert. Leiderschap is door de afgelopen decennia heen behoorlijk ingeperkt. Het is daarom niet verwonderlijk dat er zo vaak stemmen opgaan dat er een gekozen burgemeester moet komen die ‘werkelijk iets te vertellen heeft’, waar vaak mee wordt bedoeld dat de burgemeester meer bevoegdheden krijgt en kan besturen volgens het presidentiële model. Leiders moeten mensen kunnen inspireren en mobiliseren. Als burgemeesters mensen willen inspireren en 86
mobiliseren dan moeten zij ruimte krijgen om dingen te kunnen beloven die ook waargemaakt kunnen worden. Meer ruimte voor leiderschap moet mogelijk zijn, mits er maar voldoende correctiemechanismen zijn, om absolutisme in leiderschap te voorkomen. Montesquieu’s leer van scheiding der machten en machtsevenwichten zal dan ook in de toekomst voor het leiderschap van burgemeesters actueel blijven. Langzaam lijkt in de egalitaire cultuur waarin men weinig op heeft met mensen die het hoofd boven het maaiveld steken en waarin de middelmaat regeert, een antithese te ontstaan. Onder die beweging valt waarschijnlijk ook de roep om krachtiger leiderschap te scharen. Nederland heeft leiders nodig die met deze roep goed om kunnen gaan. Leiders die gezag uitstralen een daarbij altijd toegankelijk blijven. Daarvoor zijn geen machtsbeluste type’s nodig, maar geïnspireerde mensen die oog hebben voor de publieke noden. Dat klinkt idealistisch, maar democratie kan niet anders dan gebaseerd zijn op idealen. Publieke leiders moeten hun nek durven uitsteken en bereid zijn daarvoor tegelijkertijd verantwoording af te leggen. Een goede democratie wordt bepaald door mensen die naar deze leiderschapsuitdaging op zoek durven te gaan en zich hiervoor beschikbaar durven stellen. 87
Page 1 and 2:
Publiek leiderschap en de burgemees
Page 3 and 4:
Inhoudsopgave Voorwoord 3 1 Inleidi
Page 6 and 7:
1 Inleiding In de loop der tijd is
Page 8 and 9:
2 Publiek leiderschap en de burgeme
Page 10 and 11:
leiderschap in het openbaar bestuur
Page 12 and 13:
2. Vereenvoudiging: oorzaken en gev
Page 14 and 15:
De samenbindende en identiteitsvorm
Page 16 and 17:
etrekking tussen leiders en volgeli
Page 18 and 19:
De vernieuwingen van lokaal bestuur
Page 20 and 21:
Deze beschouwingen over spiegelen s
Page 22 and 23:
Hiermee raken we de kern van de val
Page 24 and 25:
Anderzijds zou het wel degelijk vol
Page 26 and 27:
correctiemechanismen aan bijdragen.
Page 28 and 29:
Al deze processen waar een burgemee
Page 30 and 31:
verkregen. Internationaal vergelijk
Page 32 and 33:
Gemeente Burgemeester Partij Popula
Page 34 and 35:
eder inzicht in het leiderschap van
Page 36 and 37: Ook zonder er om te vragen zijn de
Page 38 and 39: een minder vergaande rol in de same
Page 40 and 41: uitvoerende macht en een volksverte
Page 42 and 43: Watford heeft ruim 80.000 inwoners
Page 44 and 45: De laagste verkiezingsopkomst werd
Page 46 and 47: Deze ontwikkelingen vroegen om een
Page 48 and 49: moet zijn, of ondergeschikt. Omdat
Page 50 and 51: onder andere geen regels waren opge
Page 52 and 53: 6 De Engelse burgemeester als gekoz
Page 54 and 55: leggen; de direct gekozen burgemees
Page 56 and 57: Media spelen een belangrijke rol in
Page 58 and 59: hij Ray Mallon is, of omdat hij een
Page 60 and 61: werkers gekomen en wordt gezamenlij
Page 62 and 63: Steve Bullock ziet een coach niet a
Page 64 and 65: populisten zouden zijn die van alle
Page 66 and 67: eenheid als Zoetermeer.’ Veel bur
Page 68 and 69: Noordergraaf denkt dat de samenbind
Page 70 and 71: Charisma zou Wallage liever niet al
Page 72 and 73: mensen verwachten en de feitelijke
Page 74 and 75: goede methode zou kunnen zijn, ik b
Page 76 and 77: 8 Burgemeesterlijk leiderschap; een
Page 78 and 79: dilemma verder uit elkaar te gaan l
Page 80 and 81: oven een autoritaire leider die een
Page 82 and 83: 9 Publiek leiderschap en de burgeme
Page 84 and 85: F. Sterke gekozen burgemeesters zij
Page 88 and 89: Literatuur Abma, T. (2000) Telling
Page 90 and 91: Hague, R., M. Harrop & S. Breslin (
Page 92 and 93: Peters, T.J. & R.H. Waterman (1982)
Page 94 and 95: Zoonen, L. van (2004) De direct gek
Page 96: 3 Dit verklaarde Ed van Thijn in ee
show all

Publiek leiderschap en de burgemeester - Erasmus Thesis Site ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?