Publiek leiderschap en de burgemeester - Erasmus Thesis Site ...

Noordergraaf denkt dat de samenbindende rol bij een gekozen burgemeester erg veel schade wordt
toegedaan. ‘Het grote goed van de huidige burgemeester is dat hij tussen de raad en het volk staat; hij is
daarmee meer een bestuurder. Als hij gekozen wordt is hij meer een politicus. Ik denk dat een groot deel
van de bevolking daar niet op staat te wachten. In de gemeente ziet men mij als een burgervader. Ik zie
hen ook als gezin waar ik de vader van mag zijn met alle kleurrijke schakeringen die daarin een rol spelen.
Als er iets aan de hand is gaan burgers niet naar een wethouder, maar naar de burgemeester. De
verbindende rol kan veel beter worden vervuld als hij benoemd is. De tegenstellingen zullen duidelijker
gecreëerd worden. Ik vraag me af of dat gezien de pluriformiteit van de samenleving verstandig is, want ik
ben vanuit de democratische gedachtevorming voor een zekere mate van afspiegeling in het bestuur.’
Opvallend is dat Wallage duidelijk een andere perceptie heeft van het samenbindend vermogen van de
gekozen burgemeester, dan de andere respondenten. ‘Ik denk dat er zal gebeuren wat je in Amerika wel
ziet bij de presidentsverkiezingen. Bij de aanloop naar de verkiezingen is de betrokkene in de aanloop heel
erg polariserend ten opzichte van zijn tegenstanders. Is hij eenmaal president dan probeert hij de president
van alle Amerikanen te zijn. Zo geloof ik ook dat je in Nederland gemakkelijker gekozen wordt als men je
als een betrouwbare burgervader ziet, dan wanneer ze je als een gehaaide politicus zien. Als we
verkiezingen krijgen in Nederland, dan zal het over de verschillende programma’s en hun visies voor de
toekomst van de stad gaan, maar feitelijk zullen de burgemeesters die een samenbindende uitstraling
hebben en maatschappelijke vraagstukken op een brede manier weten te vertalen en dus burgermeesterlijk
zijn in de klassieke zin van het woord, een betere kans hebben en eerder gekozen worden. Dus het zou zo
kunnen zijn, dat waar je politisering verwacht, je eigenlijk integratieve uitstraling krijgt.’
Wallage vervolgt zijn betoog over zijn inschattingen van de toekomst en verplaatst zich in de situatie dat
hij eventueel zelf aan de verkiezingen mee doet. ‘Als ik het zou doen, wat ik nog niet weet, dan zou ik het
doen op wat in de Amerikaanse presidentsverkiezingen ‘rose garden’ wordt genoemd, dat wil zeggen; je
moet vooral campagne voeren in de achtertuin van het Witte Huis, je moet vooral campagne voeren als
president en niet als politicus. Ik zou de burgemeester willen zijn van iedereen en ik heb niet de behoefte
om de Partij van de Arbeid man uit te hangen, hoewel dat electoraal in deze stad helemaal niet zo risicovol
is, want we zijn nog steeds een heel progressieve stad.’
7.2 Media-isering en expressief leiderschap
Nederlandse burgemeesters zien de rol van de media steeds groter worden in de lokale politiek. De
invloed van de media is nu al groot en zal volgens de burgemeesters bij een gekozen burgemeester alleen
maar groter worden.
‘Of je het als burgemeester nu wilt of niet, de macht van de media wordt groter; ze kunnen je maken of
breken’, zegt Ineke van de Wel. Het belang van een goede beeldvorming neemt toe. Volgens burgemeester
Van de Wel vraagt dit om een bewustere aanpak. ‘Ik vind dat er bewuster als burgemeesters om moet
worden gegaan met het creëren van beeldvorming. De media spelen een essentiële rol in je bestuur van de
gemeente. Vooral omdat in de media het negatieve nieuws overheerst. De burgemeester moet dan het
beeld bijstellen door actief aan te bieden wat goed lukt. We moeten ons meer bewijzen en we hebben wat
dat betreft een inhaalslag te maken.’
Wallage spreekt over het ontstaan van een mediacratie in onze samenleving. ‘Vroeger rapporteerden de
media wat er in de politiek gebeurde, nu is er wat er in de media gebeurt politiek. Dat betekent dat wat er
feitelijk in de gemeenteraad of wat er feitelijke in de gemeente gebeurt, er veel minder toe doet, dan wat er
voor beeld in de media blijft hangen. Dat is wat er gebeurt als we spreken over mediacratie. De media zijn
de publieke ruimten waarin vertrouwen wordt gewonnen of verloren. De politiek heeft zich verplaatst
naar het marktplein, de media. Op dat marktplein werken allemaal invloeden die je voor een deel niet in de
hand hebt. De commercie voert een knokpartij om kijkers en lezers die zo immens is, dat de kwaliteit van
de media daar geweldig onder te lijden heeft.’
Door het toegenomen belang van de media moeten burgemeesters een regiefunctie hebben in de omgang
met de pers, betogen burgemeesters, zoals burgemeester Noordergraaf. ‘De mening van burgers wordt
bepaald door de pers en de juristen. De burgemeester moet een goede relatie hebben met de pers; niet
bang zijn of weglopen. Ik zeg altijd ‘Ik heb een eerlijke boodschap te vertellen, dus kom maar op’.
Natuurlijk proberen ze het nieuws op een bepaalde manier te brengen, maar ik zoek ook zelf de pers op,
en daarmee laat je zien dat je regie wilt voeren, want dat moet je als burgemeester ook hebben. We hebben
hier elke maand een persbijeenkomst en daarin zit het college aan tafel met de pers, zodat je de gemeente
68