Publiek leiderschap en de burgemeester - Erasmus Thesis Site ...

Media spelen een belangrijke rol in de presentatie en beleidsuitvoering van Engelse burgemeesters. Over
het algemeen maken burgemeesters bewust gebruik van de media. Voor een deel doen zij dat om burgers
te informeren, voor een deel om beelden te creëren van hun leiderschap. De burgemeesters gebruiken vele
oude en nieuwe en innovatieve vormen om burgers bij het bestuur te betrekken, zoals vragenuurtjes, eigen
websites, columns in kranten en tijdschriften en optredens voor de radio en de televisie.
Dorothy Thornhill vertelt hoe zij gaandeweg pro-actiever met de media om leerde gaan. ‘Het is moeilijk
om een positief beeld vanuit de media neer te zetten, want ze zijn in Engeland altijd erg op zoek naar het
negatieve. De relatie met de media moest ik opbouwen en geleidelijk aan, en in de loop der tijd heb ik
steeds vaker bijeenkomsten voor journalisten georganiseerd om ze de beleidsissues uit te leggen.’
De juiste beeldvorming creëren is voor Ray Mallon verreweg het belangrijkste doel om media te gebruiken
in zijn leiderschap. Een burgemeester heeft als publieke leider een grote rol in het helpen van burgers de
juiste beelden van beleid en bestuur te zien, volgens Mallon. Burgemeester stellen dat de burger niets heeft
aan een stortvloed van bestuurlijke informatie. ‘Het publiek wil niet het detail, ze wil het grote plaatje.
Wanneer ik mijn neus tegen een beeldscherm aan druk kan ik de details waarnemen, maar ik zie geen
plaatje. Van een grotere afstand tot het scherm kan ik echter wel een plaatje zien. Wat ik moet doen, is het
publiek in de positie stellen vanwaar zij het gehele plaatje kan waarnemen. Dat is de lastige taak van een
publieke leider’, aldus burgemeester Mallon.
Voor het lokaal bestuur van een middelgrote stad als Stoke of Middlesbrough, gelegen in een landelijke
omgeving, lijkt het eenvoudiger om veelvuldig in de media te zijn, dan voor gemeenten die tegen Londen
aanliggen, zoals Lewisham of Newham. Daarbij voegt de burgemeester van Hackney, Jules Pipe, nog twee
andere argumenten, waarom het lastig als burgemeester om voldoende media aandacht te krijgen: ‘Door
de diversiteit in het systeem van lokaal leiderschap is het moeilijk om media aandacht te krijgen; er zijn
maar elf direct gekozen burgemeesters. Maar zelfs als het uniform zou zijn en iedere stad zijn rechtstreeks
gekozen burgemeesters zou hebben vanuit het mayoral-cabinet model, dan is aandacht van de media nog
lastig want de verslaggevers, zeker de junior verslaggevers hebben nauwelijks besef hoe lokaal bestuur
werkt. Ze hebben vaak geen idee wat het verschil is tussen een citymanager, een raadsleider en een
burgemeester.’ Jules Pipe benadrukt net als de andere burgemeesters dat het van essentieel belang is om te
werken aan zichtbaarheid in de media en een goede relatie met de journalisten. ‘Als burgemeesters zijn we
vaak te reactief in plaats van pro-actief’, zegt Steve Bullock.
Engelse burgemeesters werden allen geconfronteerd met een gebrek aan inzicht in het model van de
gekozen burgemeester in een deel van de lokale pers. In sommige gevallen bleven ook na de verkiezingen
de lokale kranten ook openlijk zich tegen of argwanend uiten over het nieuwe burgemeestersmodel. Net
als Dorothy Thornhill zien ook andere burgemeesters dat de moeilijkheden met de lokale pers deels gezien
kunnen worden als een resultaat van de context; de veranderende geschiedenis en achtergrond in een
aantal plaatsen heeft er toe geleid dat de lokale kranten traditioneel een negatieve en sceptische zienswijze
hebben ten opzichte van de plaatselijke politieke en bestuurlijke organisatie. De negatieve pers en de
sensationele verhalen van falen of schandalen worden vaak gebruikt om de lokale kranten te verkopen, en
de verkiezingen maken deze benadering nog gerichter. Om dit tij te keren is volgens de burgemeesters een
lange tijd nodig van culturele verandering, waarbij het vernieuwde lokaal bestuur goede resultaten boekt,
waardoor vertrouwen wordt herwonnen.
Hoewel de ene burgemeester er meer in gelooft dan de andere, stellen alle burgemeesters dat de rol van de
media groter is geworden in het lokaal bestuur en in hun leiderschap. De vraag is wat de gevolgen hiervan
zijn voor burgemeesters en het openbaar bestuur. Volgens Jessica Crowe, de eerste wethouder van
Hackney, is het persoonlijke contact met de bevolking veranderd. ‘Mensen komen niet meer naar publieke
bijeenkomsten, want zij halen al hun informatie die ze nodig hebben van internet, zowel passief als
interactief.’
De toegenomen invloed van de media heeft volgens velen de politiek persoonlijker gemaakt. De aandacht
voor leiderschapsstijl is toegenomen en de persoonlijkheid van een burgemeester is bepalend voor zijn
verschijning in de media. Zoals in paragraaf 4.3 is genoemd, heeft Ray Mallon niet te klagen over aandacht
in de media; verschillende nationale televisieprogramma’s zijn over hem en zijn rol gemaakt. Mallon zegt
het volgende over de aandacht voor persoonlijkheid: ‘In de politiek gaat het om drie dingen: ten eerste is
er ‘persoonlijkheid’, ten tweede zijn er ‘beleidsonderwerpen’ en ten derde is er een ‘politieke partij’ waar
iemand toe behoort. Ik behoor niet tot een politieke partij dus dat is makkelijk. De beleidsissues vertellen
mij wat de mensen willen. Maar het belangrijkste in politiek is ‘persoonlijkheid’, want ‘persoonlijkheid’
heeft leiderschap en inspirerende en motiverende kwaliteiten in zich.’
56