Publiek leiderschap en de burgemeester - Erasmus Thesis Site ...

eder inzicht in het leiderschap van burgemeesters, dan als alleen de ondervraagde persoon in de vragen
aan bod komt.
In de interviews met zowel de Engelse als de Nederlandse burgemeesters heeft steeds de interveniërende
variabele uit dit onderzoek een grote rol gespeeld. Regelmatig luidde de vraag: Wat was het effect - of wat
zal het effect zijn – van de directe verkiezing van de burgemeester op dit proces (of dit dilemma)? De
Nederlandse burgemeesters werden hierbij gevraagd om hun inschatting van de toekomst te geven.
Naast bovenstaande standaardvragen zijn de drie deelvragen uitgewerkt in subvragen en hulpvragen die
een uiteindelijke beantwoording van de deelvraag mogelijk moest maken. Zoals eerder opgemerkt, was de
interviewmethode semi-gestructureerd, zodat veel vragen tijdens het interview konden worden gewijzigd
en/of aangevuld. Per deelvraag volgen nu de vragen die in de interviews aan de orde zijn geweest. Deze
vragen, vormden de vooraf opgestelde vragenlijst. De overige vragen die gesteld zijn, kwamen tijdens de
interviews ad hoc aan de orde.
1 e deelvraag: In hoeverre is de burgemeester als publieke leider in staat om zowel de gemeenschap, als haar
identiteit te vormen, waarbij grenzen getrokken moeten worden met maatschappelijke uitsluiting als
mogelijk gevolg, en de samenbindende leider te zijn en daarbij meer ruimte te laten voor persoonlijke
identiteitsvorming?
In de gesprekken zijn de twee zijden van het dilemma rondom samenbinding en identiteitsvorming aan de
orde gekomen. Om inzicht te kunnen krijgen in de lokale gemeenschap van de burgemeester werd
begonnen met het vragen naar karakteristieken van de bevolking, zoals de gemeenschapscultuur of de
sociale en economische karakteristieken. Welke waarden zijn van belang in de lokale gemeenschap? Is de
gemeenschap erg homogeen te noemen of is er juist sprake van veel diversiteit? Dergelijke vragen geven
achtergrondinformatie die in de hoofdstukken 3 en 4 is gebruikt, maar dienen vooral om mogelijke
knelpunten aan het licht te brengen in de samenbindende en identiteitsvormende rol van een
burgemeester.
Verder is expliciet gevraagd in hoeverre de burgemeester een rol vervult in gemeenschaps- en
identiteitsvorming. Er is ook gevraagd in hoeverre het communiceren van die identiteit en
gemeenschapswaarden een rol hebben gespeeld tijdens de verkiezingscampagnes, omdat waarden dan
vaak scherper worden verwoord of juist niet. Om de dilemma’s meer bloot te leggen is gevraagd naar de
aanwezigheid van conflicterende groepen en conflicterende waarden in de lokale gemeenschap.
De inzichten in de identiteits- en gemeenschapsvormende rol van de burgemeester, brachten vervolgens
de gelegenheid om vragen te stellen die meer licht wierpen op de lastige kanten van deze rol. Zo is
gevraagd in hoeverre er wordt gericht op specifieke groepen of specifieke waarden als
gemeenschapsgevoel moet worden gecreëerd. Vervolgens kwam de vraag aan de orde in hoeverre de
burgemeester heeft gemerkt dat het uitdragen van waarden die behoren tot een bepaald gemeenschapsdeel
heeft geleid tot kritiek uit andere delen van de lokale gemeenschap. Uiteindelijk diende het gesprek
hierover te leiden tot inzicht in de moeilijkheden en uitdagingen die gepaard gaan met ‘de boel bij elkaar
houden’, oftewel de samenbindende rol van de burgemeester als publieke leider. Zodoende ontstond
empirisch materiaal om antwoord te kunnen geven op de eerste deelvraag. Eventueel werd die vraag nog
letterlijk aan de burgemeester voorgelegd.
2 e deelvraag: In hoeverre is de burgemeester als publieke leider in staat zowel leiding te geven op een
krachtige en expressieve wijze die middels de media-isering van leiderschap tot stand komt, als op een
samenbindende wijze, in het netwerk van betrokken actoren?
In het gesprek over de dilemma’s rondom identiteitsvorming werd door burgemeesters gesproken over de
belangrijke rol die de media heeft voor hun leiderschap. Vervolgens werden burgemeesters verder
gevraagd naar de rol van de media en de veranderende eisen die er aan hun leiderschap worden gesteld in
hun omgang met de media. Ook is gevraagd of men de media meer gebruikt om beelden te creëren van
zichzelf en hun beleid, dan voor eenvoudige informatisering van de burger.
De hypothese dat er behoefte is aan sterke en expressieve leiders, die goed met de media om weten te
gaan, is aan de burgemeesters voorgelegd. Ook is er gesproken over de aandacht die er vanuit de media is
voor persoonlijkheid en hoe zich dat verhoudt tot de meer inhoudelijke benadering van lokaal beleid. Ook
34