Publiek leiderschap en de burgemeester - Erasmus Thesis Site ...

Daarnaast is flexibiliteit een belangrijk voordeel van de interviewmethode. Het is mogelijk om het
onderzoek op ieder moment aan te passen. Vragen kunnen ad hoc worden gesteld als zich een interessante
uitspraak voordoet, hetgeen bij een survey niet mogelijk is.
Een nadeel van het interview als onderzoeksmethode kan zijn dat het moeilijk is om een statistische
representatie van de totale populatie burgemeesters te waarborgen. Toch kunnen de interviews met
burgemeesters veel inzicht opleveren in, op zijn minst, een deel van die populatie. Om het risico van
onbetrouwbaarheid te verkleinen is het instrument van reflectie toegepast, vanuit een klankbordgroep en
vanuit betrokkenen bij de burgemeester.
Gedurende het gehele onderzoek zijn theoretische notities, onderzoeksresultaten en analyses voorgelegd
aan de eerder genoemde klankbordgroep bestaande uit deskundigen met verschillende achtergronden. De
visies van deze deskundigen kunnen leiden tot waardevolle visies en aanpassingen gedurende het
onderzoek, bijvoorbeeld om een te sterke persoonlijke perceptie van onderzoeksresultaten te vermijden.
Voor een beschrijving van de klankbordgroep, zie paragraaf 3.2.
Een ander instrument ter controle was, naast het afnemen van interviews met burgemeesters, het
ondervragen van betrokkenen in de omgeving van de burgemeester, zoals ambtenaren of een wethouder
(zie paragraaf 4.2). Er gaat altijd informatie verloren als gedragingen worden verwoord, terwijl
burgemeesters in hun respons ook dingen kunnen zijn vergeten of bewust of onbewust verdraaid hebben.
Daarbij komt het risico dat zij de neiging kunnen hebben zich mooier voor te doen dan ze werkelijk zijn,
om meer waardering te krijgen.
Omdat de vragen voor een deel vooraf te formuleren zijn, maar er tegelijkertijd veel flexibiliteit moet zijn
om nieuwe of gewijzigde vragen aan de burgemeesters te stellen, is gekozen voor een semi-gestructureerde
vorm van interviewen. Vooraf dienen vragen te worden geformuleerd die als hulpmiddelen kunnen dienen
om inzicht te krijgen in de omgang met dilemma’s en spanningen rondom de divergerende vraag aan het
leiderschap. Als de structuur teveel vooraf wordt bepaald, ontstaat het gevaar dat eigen denkbeelden,
vermoedens of verwachtingen het zicht op de onderwerpen versluieren. Een zekere ongestructureerdheid
kan er bovendien aan bijdragen dat er een klimaat ontstaat, waarbij burgemeesters zich vrijer voelen om
openlijk te spreken over wat zij belangrijk vinden.
3.2 De selectie van cases
De onderzoekscases zijn in de eerste plaats de burgemeesters van verschillende gemeenten in Engeland en
Nederland. Zoals in de vorige paragraaf werd opgemerkt was niet het doel om een statistische
representatie van de totale populatie burgemeesters te waarborgen. De selectie van de cases is dan ook niet
tot stand gekomen op basis van een aselecte steekproef. Verschillende criteria hebben een rol gespeeld om
de burgemeesters als onderzoekseenheden te selecteren. Er dient ten slotte voorkomen te worden dat
onderzoeksresultaten zo sterk afhankelijk zijn van bepaalde kenmerken van burgemeesters, dat iedere
vorm van generalisatie invalide is.
Zoals in zoveel empirisch onderzoek het geval is, worden nobele criteria bij het ontwerpen van het
onderzoek en het selecteren van de onderzoekseenheden in hun toepassing bemoeilijkt door praktische
obstakels, zoals beperkte financiële middelen en beperkte tijd. Zo zijn volle agenda’s van burgemeesters
een hindernis hetgeen soms het maken van afspraken voor interviews binnen het beperkte tijdsbestek niet
mogelijk maakte. Ondanks deze bezwaren bleek het mogelijk een lijst met interessante burgemeesters
samen te stellen. De criteria waarop de selectie van de verschillende Nederlandse en Engelse cases zijn
gebaseerd, zijn onder te verdelen in twee categorieën, namelijk karakteristieken en oriëntaties. Bij
karakteristieken van burgemeesters is onder andere gelet op: geslacht, een spreiding in gemeentegrootte
alwaar een burgemeester werkzaam is, het aantal jaren dat een burgemeester zijn functie vervult en het
carrièreverloop. Bij oriëntaties is vooral gekeken naar partijpolitieke achtergrond en hun (pro)positie in de
discussie omtrent het wel of niet kiezen van een direct of indirect gekozen burgemeester.
De populatie van Engelse burgemeesters waar uit geselecteerd kon worden, is teruggebracht tot de elf
burgemeesters die momenteel direct verkiesbaar zijn. Naast overwegingen van praktische aard zijn de
bovenstaande karakteristieken en oriëntaties de selectiecriteria geweest. Alle direct gekozen burgemeesters
van Engeland zijn benaderd. Van de elf aangeschreven hebben er tien gereageerd, waarvan allen positief
ten opzicht van medewerking aan het onderzoek. Met zes van hen bleek een afspraak realiseerbaar.
31