Publiek leiderschap en de burgemeester - Erasmus Thesis Site ...

verkregen. Internationaal vergelijkend onderzoek kan immers zowel een wetenschappelijk doel als
beleidsmatige ambities hebben.
Aan het doen van internationaal vergelijkend onderzoek kleeft het nadeel dat problemen en begrippen
kunnen verschillen van cultuur tot cultuur, hetgeen in methodologische termen ‘werkelijkheidsvreemd
reductionisme’ of ‘etnocentrische vertekening’ wordt genoemd. Toch wint het comparatief onderzoek aan
belang, door de internationalisering van bestuur en globalisering van economie en politiek (zie Korsten et
al, 1995).
Het is noodzakelijk zich bewust te zijn van de risico’s die gelden bij het gebruik van begrippen en factoren
betreffende de werking van het Engelse en Nederlandse openbaar bestuur. Een dergelijk risico ontstaat al
bij het gebruik van het begrip ‘burgemeester’ zelf. De Engelse mayor is inhoudelijk niet identiek aan het
Nederlandse begrip ‘burgemeester’. Ook bestaat het gevaar dat spurieuze causale verbanden worden
gelegd in de verklaring van processen. Dat wil zeggen dat er een onecht verband wordt gelegd tussen twee
zaken. Een noodzakelijke verdieping in de context en belangrijke begrippen van zowel de Engelse als de
Nederlandse cultuur heeft daarom plaats gevonden en is weer gegeven in de hoofdstukken 4 en 5.
Daarnaast speelden wetenschappers en andere deskundigen uit zowel Nederland al Engeland een
verifiërende en adviserende rol. Zij namen deel aan de zogenaamde klankbordgroep, waarover later in
deze paragraaf meer.
De genomen beslissingen over het type onderzoek bepalen vervolgens het traject voor keuzes over
gegevensverzameling en gegevensverwerking. Omdat bij de theorievorming en de daaruit voortvloeiende
vragen het psychologische bestanddeel een belangrijke rol speelt, is het onderzoek vooral gericht op
opvattingen, houdingen en gedragingen van personen, in dit geval burgemeesters. En niet zo zeer op de
werking van bestuurs- of staatsrechtelijke wetten of regelingen betreffende het burgemeesterschap en het
openbaar bestuur.
Gezien de aard van de vraagstukken is een kwalitatief en interpretatief onderzoek wenselijk. Het doel van
de interpretatie van de ‘inner world’ van de respondenten is het geven van een beschrijving van de
betekenisverlening van burgemeesters. De gegevens dienen die betekenissen dan ook weer te geven:
kwalitatief is dat onderzoeksmateriaal waarin de betekenisverlening in de taal van de betrokkenen, ‘the
actor’s point of view’, tot uitdrukking komt (Wester, 1991).
Vanwege de aanwezigheid van veelzijdige theoretische noties in dit onderzoek, dient te worden
onderzocht welke elementen, uitgangspunten en denkwijzen van belang zijn in de praktijk van het
leiderschap van een burgemeester. Dit maakt het onderzoek niet alleen descriptief maar vooral
verkennend van karakter.
Vraagstukken uit de sociale wetenschap zijn vaak uniek en ogenschijnlijk eenmalig, wat nogal eens leidt tot
de keuze van de case-study als type van onderzoek (zie Yin, 1994). Dit betekent wel dat de mogelijkheid
tot vergelijken wordt ontnomen. Er wordt daarom vaak gekozen voor de meervoudige case-study.
Vergelijking dient immers centraal te staan in wetenschappelijk bestuurskundig onderzoek, want vooral
dan komen inzichten naar voren (Hakvoort, 1995). In dit onderzoek worden de casus gevormd door de
burgemeesters behorende bij verschillende gemeenten in Nederland en Engeland. De selectiecriteria die
van belang waren bij het kiezen van bruikbare cases worden in de volgende paragraaf van dit hoofdstuk
behandeld.
Voor het bestuderen van de casuïstiek is naast enige documentenanalyse gebruik gemaakt van interviews
als onderzoeksinstrument. Ten opzichte van andere onderzoeksmethoden voor het doen van casestudies,
zoals surveys of participerende observatie, lenen interviews zich meer voor beantwoording van de vragen,
die in dit onderzoek centraal staan. Naast pragmatische overwegingen, zo is participerende observatie bij
een burgemeester een bijna onhaalbare zaak, is vooral gekozen voor de methode van het interview, omdat
deze meer waardevolle informatie oplevert.
Over het algemeen wordt aangenomen dat het afnemen van interviews in plaats van surveys minder
betrouwbaar is, maar wel een hogere validiteit kent (zie Babbie, 1998). Vragen kunnen als veelomvattende
metingen beschikbaar zijn en daarmee een diepte geven aan de betekenis van de verschillende concepten.
Vragen en antwoorden zijn meer valide omdat onduidelijke elementen uit de vragen en antwoorden altijd
verduidelijkt kunnen worden door de burgemeester. Daarnaast kunnen interviews meer gedetailleerde
illustraties opleveren. Interviews zijn meer geschikt voor subtiele nuances van attitudes, gedrag en
zienswijzen en lenen zich meer voor het onderzoeken van sociale processen. Een interview is minder snel
oppervlakkig. De kracht van deze onderzoeksmethode ligt in de diepte van het begrijpen, die het toestaat.
30