Rapport-Implementatie-VMS-Veiligheidsprogramma

Methode
Beschrijving indicator
Op basis van de praktijkgids hebben wij ervoor gekozen om het thema te evalueren aan
de hand van een procesindicator: het aantal correct uitgevoerde handelingen op het gebied
van toedienen. Op basis van de praktijkgids is een checklist ontwikkeld om het aantal
correct uitgevoerde handelingen in het toedienproces van parenteralia te kunnen
beoordelen. Hierbij is het in de praktijkgids geadviseerde proces voor het toedienen van
parenteralia als uitgangspunt genomen. De lijst met aanbevolen stappen is te vinden op de
website www.vmszorg.nl. Het proces bestaat uit verschillende handelingen die allen
belangrijk zijn, maar niet allemaal even goed te observeren, en daarmee te verifiëren, zijn.
Daarom hebben wij, in overleg met experts die de praktijkgids hebben samengesteld, uit
het proces negen handelingen geselecteerd die zowel belangrijk als verifieerbaar zijn
(Box 3.2). Alle negen handelingen dienen uitgevoerd te worden, maar niet noodzakelijk
in deze volgorde.
Box 3.2 Checklist verifieerbare handelingen in het proces van toedienen van
parenteralia
Controleren geneesmiddel aan de hand van deellijst of medicatieopdracht
Voorbereiding van de toediening
Verzamelen en klaarleggen materialen
Identificeren van de patiënt
Desinfecteren handen voor toedienen / dragen handschoenen bij toedienen
Aansluiten: controle doorloop infuus
Aansluiten: controle pompstand
Aftekenen medicatie verantwoordingslijst
Controle door tweede persoon
Dataverzameling: observaties op verpleegafdelingen
Zoals beschreven in hoofdstuk 2 werden voor dit thema observaties uitgevoerd in 19
Nederlandse ziekenhuizen. Met behulp van de ontwikkelde checklist werd het proces van
toedienen geobserveerd op drie afdelingen: interne geneeskunde, algemene chirurgie en
intensive care (IC). Deze specialismen zijn in ieder ziekenhuis aanwezig en door op
meerdere afdelingen te observeren zorgen we voor spreiding binnen de ziekenhuizen. Op
een meetdag werd het toedienproces van parenterale medicatie geobserveerd bij
volwassen patiënten. Het streven was om per meetdag 15-20 observaties uit te voeren, bij
voorkeur bij verschillende zorgverleners.
Bevindingen
In 19 ziekenhuizen zijn gedurende tien meetmomenten observaties van toedienprocessen
uitgevoerd. Dit heeft geresulteerd in 2154 observaties. Per meetmoment werden tussen
de 178 en 247 observaties uitgevoerd.
Aantal correct uitgevoerde handelingen toedienproces
Figuur 3.4 geeft per meetmoment van alle toedienprocessen het percentage weer van een
bepaald aantal correct uitgevoerde handelingen. Uit de multilevel analyse bleek dat het
totaal aantal correct uitgevoerde handelingen tot halverwege de onderzoeksperiode afnam
en vervolgens nam dit naar het einde van de onderzoeksperiode weer geleidelijk toe
(P