Parlementaire Democratie en Rechtsstaat - FESCA

kunnen op gegeven moment het algemeen belang uit het oog verliezen. De
Arubaanse burger is niet kritisch genoeg. Hij durft niet openlijk kritiek te
leveren. Dit zou te maken hebben met de mogelijke repercussies in een
kleine samenleving. Er is dus nog ruimte voor groei. Dit bedoel ik niet
paternalistisch. Een gezonde democratie is gebaat bij een cultuur waarin
mensen vrijelijk elkaars ideeën kritisch kunnen bekijken. Een cultuur
waarin de ideeën strikt gescheiden worden van iemands persoonlijk leven.
6. De volgende speler is de Staten van Aruba. Onze constitutie zegt met
zoveel woorden dat de Staten het gehele Arubaanse volk
vertegenwoordigen. Leden van het parlement zijn er niet om bijzondere
belangen van individuen of groepen te waarborgen maar het algemene,
nationale belang. Om haar taak naar behoren te kunnen uitoefenen heeft
het parlement onafhankelijkheid en zelfstandigheid nodig. Zo is het
onderzoek van de geloofsbrieven opgedragen aan de Staten zelf. Dit
impliceert dat niet de rechter of de regering beoordelen kan of de gekozen
leden voldoen aan de vereisten inzake verkiesbaarheid. Daar gaan de Staten
zelf over. Daarnaast stelt het parlement haar eigen reglement van orde
vast. Met andere woorden, de Staten bepalen onder andere in alle
zelfstandigheid welke onderwerpen worden besproken en ook in welke
volgorde. De constitutie bepaalt ook dat de Statenleden niet vervolgd
kunnen worden voor hetgeen zij tijdens de beraadslagingen hebben gezegd.
Dit is de zogenaamde parlementaire immuniteit. Dit waarborgt een vrij
parlementair debat. Wordt er in het parlement gestemd over een zaak of
persoon dan dient dit te geschieden zonder last. Allemaal waarborgen voor
zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Maar er zijn enkele zaken die
enigszins ondermijnend werken. In eerste instantie de positie van de
voorzitter van de Staten. Het is politiek gebruik dat de positie van
voorzitter onderdeel uitmaakt van – vergeef mijn oneerbiedig taalgebruik-
de koehandel die plaatsvindt tijdens een kabinetsformatie. Engelsen
spreken van horse-trading. Dit moet toch anders. De voorzitter dient feitelijk
gekozen te worden door de Staten. Op dit moment wordt hij door de
regering benoemd bij landsbesluit. Een laatste punt dat ik wil aanroeren is
de juridische en administratieve ondersteuning van de leden der Staten.
Het moet niet zo zijn dat leden afhankelijk zijn van ondersteuning van
regeringszijde. Leden dienen ondersteund te worden door een
parlementaire ambtenaren of persoonlijke medewerkers.
7. Dames en heren, de belangrijkste punten waar het omgaat als we praten
over het parlement zijn toch de instrumenten van controle. Instrumenten
om de andere actor, de regering, te kunnen controleren. Het vragenrecht,
het interpellatierecht, de vaststelling van de begroting en het recht van
enquête. Hoe wordt in de politieke praktijk gebruik gemaakt van de
rechten? Er worden veel vragen gesteld aan bewindslieden. Vragen stellen
Verslag forum “Aruba, een jong-volwassen democratie” Pagina 8
FESCA 24 april 2003