Parlementaire Democratie en Rechtsstaat - FESCA

Institutionele aspecten van de parlementaire democratie op
Aruba
Mr. C.L. (Luciano) Milliard
Vanaf deze plaats wil ik de FESCA bedanken voor de uitnodiging. Een speciale
dank aan al diegenen die dag en nacht zich hebben ingezet om deze avond te
organiseren.
1. In iedere gemeenschap van mensen wordt macht uitgeoefend. Het kan ook
niet anders aangezien zonder machtsuitoefening er niet al te veel tot stand
zou worden gebracht. Een vraag die de mensheid al eeuwen bezighoudt is
rondom welke principe de macht georganiseerd dient te worden. Gaat de
machtsuitoefening uit van een centrale figuur of zijn meerdere personen bij
betrokken. Bij het zoeken naar een organisatie prinzip spelen factoren
zoals zeggenschap en doelmatigheid een rol. Een andere vraag waar men
mee heeft geworsteld en nog steeds worstelt is hoe er grenzen gesteld
kunnen worden aan de macht. De machtsbeperking, derhalve. Collectieve
ervaring heeft ons geleerd dat machthebbers geneigd zijn misbruik te
maken van hun positie. Deze karaktertrek is blijkbaar met de menselijke
natuur gegeven. Dit vraagt dus van ons om een systeem te bedenken
waarin er gehandeld kan worden en tegelijkertijd checks worden inbouwen
om de macht een halt toe te roepen.
2. De Griekse filosofen hebben ons door hun geschriften geleerd dat er in
essentie drie regeringsvormen zijn: de monarchie, de aristocratie en de
politeia (gematigde democratie). Het onderscheidend criterium is het aantal
personen dat betrokken is bij de statelijke beslissingen. Deze
regeringsvormen kennen ook een geperverteerde vorm. De tirannie, de
oligarchie en de ochlocratie (extreme democratie). De cirkel begint met de
monarchie. De monarch dient het algemeen belang. Maar er komt een
moment dat de vorst het eigenbelang laat prevaleren. Op dat moment
verwordt de monarchie tot een tirannie. Een groep van gegoede burgers
komen in opstand en zetten de vorst af, nemen de macht over en vestigen
de oligarchie die het dienen van het algemeen belang als staatsdoel
beschouwt. Ook dit groepje verlaat op gegeven moment het rechte pad. De
grote massa komt dan aan de macht en regeert in het algemeen belang.
Ook de massa kan de verleiding van het eigen belang niet weerstaan en er
ontstaat op gegeven moment een chaos. In deze situatie wordt de roep
gehoord naar de sterke man en zo is de cirkel weer rond. De zoektocht
naar de ideale regeervorm.
Verslag forum “Aruba, een jong-volwassen democratie” Pagina 6
FESCA 24 april 2003