Parlementaire Democratie en Rechtsstaat - FESCA

De grootschalige plunderingen in Irak na de val van het regime van Sadam
Hussein zijn een voorbeeld van hoe in een samenleving waar de bestaande
machtsstructuur omver geworpen wordt en er een machtsvacuum optreedt, bijna
automatisch anarchie ontstaat.
Absolute monarchie, dictatuur, politiestaat
(ii) een tweede mogelijkheid is dat er in de samenleving wel een centraal en
soeverein gezag bestaat. De geschiedenis van de nationale staat wijst uit dat het
duizenden jaren geduurd heeft voordat zich in de meeste westerse landen een
soeverein gezag kon vestigen dat de onbetwiste macht in de maatschappij naar
zich toe heeft weten te trekken. Dit nationale gezag had in het westen meestal een
monarchaal karakter, een republikeins karakter of een militair karakter. Als er
evenwel voor de onderdanen van zo’n nationale staat of land geen garanties voor
de bescherming van individuele rechten en vrijheden bestaan, is sprake van een
totalitaire regeringsvorm, van een absolute monarchie, van een militaire dictatuur,
of van een politiestaat.
Rechtsstaat
(iii) de moderne rechtsstaat is het produkt van de onvrede van burgers van
samenlevingen met totalitaire regeringsvormen. De moderne rechtsstaat is het
produkt van honderden jaren van verzet, van opstanden, van revoluties van
vrijheidsoorlogen en emancipatie-bewegingen, die allen waren gericht tegen
politieke overheersing en onderdrukking van totalitaire regeringen. In deze strijd
zijn waarbij ontelbare liters bloed vergoten en ontelbare mensenlevens
opgeofferd.
De moderne rechtsstaat is het produkt van het bij de mensheid, door bittere en
bloedige ervaringen gegroeide besef, dat de enige garantie voor de bescherming
van de rechten en vrijheden van het individu in de samenleving ligt in een
systeem, waarbij de macht van de staat wordt beperkt en gecontroleerd middels
een systeem van checks and balances, een systeem van machtenscheiding, de trias
politica, die de staatsmacht opdeelt in:
• uitvoerende macht
• wetgevende macht, en
• rechterlijke macht
De rechtsstaat kenmerkt zich door een systeem van rechtsregels met het doel de
uitoefening van maatschappelijke en politieke macht te onderwerpen aan regels en
normen, om de burger te beschermen tegen politieke overheersing en
onderdrukking, die inbreuk maakt op de rechten en vrijheden van het individu.
Verslag forum “Aruba, een jong-volwassen democratie” Pagina 13
FESCA 24 april 2003