Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

foute, tevergeefs duslange gebruyct. Meenden derhalven den generael voor sijn vertreck
aldaer, tot dienste van het vaderlant, sich daertoe te gebruycken.
Scrijven voort, gebreck te hebben van volck, contanten, lonten etc.
- Dat het nodich sal sijn, eenige ruyterie tegens de Javanen op te richten, ommedat die
cloecker sijn te voet als de onse, ende daertoe 100 sadelen souden te doene hebben. Hij soude
de peerden versorgen.
- Dat men niet en soude spaeren eenich gelt aen goede timmerluyden ende materialen tot
scheepen ende huysen op te maecken, soude oversenden, sonder welcke veel goede saecken
onderwegen mosten blijven.
- Dat men bij fauten van ons bootsvolck wel eenige Gusarathen soude becomen, die totte
zeevaert aldaer souden connen gebruyckt worden, soo men sulcx raetsaem conde vynden.
- Dat tot Jacatra stadich een garnisoen moet gestabilieert worden van 700 goede, wel
gemonteerde soldaten, die men niet en moste ontsien, 10, 11 ofte 12 gld. ter maent te geven,
ende daertoe 300 bootsgesellen.
- Dat men in Banda oock wel soude behoeven eenige, die men tot het plucken ende
versamelen van de noten mochte gebruycken. Bij faulte van dewelcke veele verloren gaen.
- Dat nu over de 350 vrije mannen waren gemaect, daer men toe nodich hadde eenige
vrouwen, om alsoo de coloniën aldaer te onderhouden.
- Dat oock de colonie op de Cabo de Buona Esperança seer proufijtich soude sijn. Hoewel de
heeren
bewynthebberen qualicken daertoe connen verstaen.
- Voorts, dat soo men totten handel in Indiën jaerlicx oversondt 25 tonnen gouts, sij raet
wisten, om daertegens tot retouren over te maecken 100 tonnen, dat is vier tegens een.
- Dat eenige roode lakenen overgesonden proufijt souden connen gedoen.
- Dat eenige bandelieren heel nodich sijn.
- Oock dat aldaer wel 20 goede leeraeren tot Goods woort te predicken, souden van behooren
te wesen, daer nu maer twee gevonden worden, ende deselve trachten weder nae huys, als sij
qualicken de taele geleert hebben, d’een om bij sijn wijff te wesen, d’ander om een wijf te
trouwen. Sulcx dat te beduchten is, dat de relligie weynich aldaer sal connen vorderen.
- Dat de overgesonden 4 kynderen, 2 van coningskens ende 2 van oramkais ofte hovelingen,
met obsicht mochten in de christelicke relligie geïnstrueert worden, om aldaer die t’sijnder tijt
met vruchte te gebruycken, ende niet soo haest weder gesonden als den soon van Hylto.
- Dat meede eenige wel gemanierde geleerde, godtvruchtige jonge gesellen mochten derwart
gebracht werden, die met vrucht daer t’eeniger tijt conden dienen.
- Dat de Bandanesen soo hartneckich sijn in haer wangelooff, dat sij in den valschen
propheete Mahumeth hebben gestelt, dat se liever haere kynderen den halse wilden
affvringen, als in der christenen relligie te laten opvoeden.
- Wijders, dat men wel een expeditie op Malacca, Goya ende andere Portugeesche plaetsen
mochte doen.
- Dat de tollen tot Jacatra nu al ontrent 4.000 realen van achten beliepen, ende wel mettertijt
op 10.000 souden connen geraecken, nietjegenstaende de Engelsche daer noch buyten blijven.
- Dat alles daertoe dringt om een vermaerde coopstat van Jacatra te maecken.
- Dat de questiën met den Materam ende die van Bantam daertoe dienelicken sijn.
- Dat de tollen suffisant souden connen wesen om de garnisoenen daer te onderhouden.
92