Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

gehouden wert, de toelatinge op Mocha te handelen. Ende alhoewel, voordat de Portugesen de
vaert op Indiën gevonden hadden, alle de speceriën door de Middelantsche Zee op Venetiën
gebracht werden, soo was’t nochtans, dat d’selve tot veel hoger prijs doen mosten gevent
worden, doordien men die een groot stuck weechs te lande op cameelen voerden. Ende dat
daerom niet te vermoeden en stont, dat men nu die wegen soude gebruycken, daer men alhier
de peper op drie ende vierendertich grooten coopt, die weleer 60 ofte 70 groten te gelden
plach.
Den lootsman, hebbende een schipken van Hoorn uuyt Tessel in Zeelant gebracht, ende daer
opgehouden was tot 60 dagen, - herwarts te brengen, eyschten een
halven reael van achten des daechs boven de cost. Men wilden hem drie schellingen daechs
geven, ende presenteerden noch 60 gld. Doch bleef daerbij, seggende dat men gewoonlick
was, de lootsluden sooveel te geven. Waerop de onse allegeerden, dat sulcx waer was,
wanneer men die affhuerden, maer dat hij daer bijgeval dit schip - gevonden hadde,
ende hem de custen van Zeelant onbekent waren, daer hij geen dienst en hadde connen doen,
ende maer sooveel hem des daechs toequam, terwijlen men sijnen dienst van het
lootsmansschap hadde gebruyct, ende niet van de dagen die hij ledich sonder dienst geweest
hadde, daer men hem noch in de redelickheyt voor toeleyde.
Doch hij bleef bij sijn voornemen, seggende dat hij ten tijde van sijn stillegen andere hadde
connen dienen. D’onse claechden daer over de barbarische manieren van dat zeevolck, dat
men haer nimmeer conde voldoen. Dat se die haer van doene hadden, transoneerden 86 na haer
eygen wille, sonder op redenen ofte billickheyt te passen.
Verstont van onsen confrater Van Ness, hoedat hij d’eerste was die het voorgegeven hadde,
dat de provinciën eenen soude committeren in’t collegie van de Oost-Indische Compaignie.
Dat hij oock met During ende Sipestein hadde voorgenomen te solliciteren aen de
hoogmogende heeren Staten, om eenige meerdere gagie, alsoo de ordinaris bewinthebberen
weynich minder als 3.000 gld. des jaers profyteerden, alse 1 van de hondert, soo uuytgaende
als incomende, ende 2 van de prijsen (het leste buiten het octroy sijnde). Waervan sij de twee
naeste jaeren 2.700 ende 3.200 gld. genoten hadden, behalven de profijten die sij in de
coopmanschappen genoten.
Een, uuyt Vranckrijck gevaren sijnde, buyten ofte tegens het placaet van de heeren Staten,
voor timmerman op een Frans schip tot 48 gld. ter maent, ende daeraff gelicht was bij de
oversten in Indiën, toegeleyt 32 gld. Dese niettegenstaende sijne faulten versocht noch
vermeerderinge. Dan, hem worden voor antwoort gegeven, dat hij hem geluckich mochte
achten, soo goede gagie te vercrijgen, die volgens het placaet lijff ende leven verbuert hadde.
Ende dat hem daeromme beter geraden wert, te swijgen ende hem tevreden te houden, dan in
handen van den officier te vallen.
De wedue van Ranst, die noch over de 50.000 gld. schuldich, ende …, oock een merckelicke
somme schuldich wesende, gemaent van Veld, dienaer, over de specerie opsicht hebbende,
hebben eenige frivole excusen ende beloften sonder effect gegeven. Waromme men als drong
totte voorgenomen ende hier geannoteerde resolutie. Hadden expresselicken interesse belooft.
Meenden de onse dat sij daer oeck toe souden gehouden wesen, naer coopmans wijse,
insonder d’wijle sij rebat genoten hadden.
86 Lees: rantsoneerden.
89