Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

stond. Niet anders dan ofte hij de conqueste hadde gedaen, die hij nochtans voor sooveel hem
aenginck, hadde tegengeweest, soo in absentie van de admirael, alle sijn volck gemutineert
was, ende hij anders geen uuytcompste wiste te geven, dan dat men het volck in Hollant
weder soude brengen, ende het casteel laten springen.
Waerentegens Van der Hagen met groote moyten het volck heeft geappaiseert, de verjaechde
inlanders weder in haere plaetsen gebracht, ende die met haere partie gereconsilieert heeft.
Voor alle welcken dienst denselven Verhagen niet alleen gheene recompense, anders als sijne
gewoonlicke dachgelden en heeft becomen, maer oeck in’tgeene hem competeerde, is vercort
geworden, gelijck de stucken daervan sijnde in’t breet verhalen. Waerentegens de Compaignie
den voornoemden Houtman als conservateur van deselve landen grootelicx onthaelt en
beschoncken was, oock met een groote vergulde cop, daer het eylant Amboyne op gedreven
stond, vereert, ende op sijne anderde reys de maentgelden tot 400 gld. hem toegeleyt waren.
Waerop hij antwoorden, dat Verhagen de conqueste wel hadde gedaen, maer sonder eenige
moyten, ende dat hij de papen ende paepsgesinde Portugesen daer hadde laten blijven, tot
ondienst van ons lant. Dat oock eenen brief bij den vice-admirael Sebastiaensz was becomen
in Ternati van de Portugesen, in Amboyna gebleven, ende aen haere lantsluden gesonden,
inhoudende de clachte van dat sij haer hadden moeten overgeven, doch dat se geluckich
waren in handen gevallen te wesen van soo een goedertieren oversten, die haere religie
toegedaen was.
Hinc omnis in illum odii et aversionis causa. Ego ante 8 annos apologiam ipsi ea de re feci,
quam videre qui vult poterit. Est nempe pluries descripta.
Jan Peter Coenen, generael, gescreven van sijn wedercomp.t. Doch verhopen de meeste van
de Compaignie, dat hij hem sal laten geseggen, ende aldaer in Indiën continueren voor enen
tijt sijnen dienst. Niettegenstaende sommige, als den admirael Verhagen etc., meenen d’selve
ondienstich te wesen, overmits hij is in den haet, soo van de Engelsche als Javanen, mette
welcke onder sijn governement weynich vrientschappe stont te verwachten.
[12-4-1621]
Den twaelfden, tegens den avont, is het schip buyten de paelen geraect.
Het scrijvens van den generael voorgaende gedaen, was inhoudende dat het niet ongeraden en
soude wesen, eenen bewynthebber, met authoriteyt ende van alles geïnstrueert, derwarts over
te senden.
Door het scrijven van denselven worden mette jegenwoirdige schepen meerder sommen van
realen van achten, ende oock meerder coopmanschappen naer Indiën gesonden, alse 12 kisten
matten ende 30.000 gld. aen coopmanschappen.
Men verhoopt meede soo de retouren die men dese somer verwacht, door G.G. behouden
overcomen, tegens het toecomende jaer deylinge te doen.
Het voorseyde schip sal gemant worden met 175 menschen, alse 150 bootsgesellen, behalve
commisen, assistenten ende jongers.
Soo ick verstae, en heeft B. van Oosterzee, successeur van Vrieslant, van During, noyt tsedert
sijn eerste comparitie van weynige dagen, weder in de vergaderinge verschenen.
[15-4-1621]
Den 15. Hebbe ick ten deele hooren lesen eenen brieff, uuyt Indiën gesonden, waerop men
discoureerden, ofte de speceriën souden per Mare Arabicum sive Rubrum connen gebracht
werden tot Mocha ende Suets, omme die alhier te houden in beetere reputatie. Daerover
geseyt werden, dat den Turck niet en wilden toelaten imant die zee te bevaren, dan met expres
consent. Brouwer seyde, dat se deselve zee voor heylich hielden, ende het voor profanatie
rekenden, soo de heydenen die soude frequenteren. Dat het den onsen voor eene groote gratie
88