Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

Worden doen meede geresolveert, dat men ernstelicken alsnoch soude aenmaninge doen aen
verscheyde debiteuren, die aen de Compaignie merckelicke penningen schuldich waren, om
binnen acht dagen te betalen. Ofte dat men bij faute tegens haerluden soude procederen met
rechte, soo men anders de penningen met scade van de Compaignie moste opnemen.
Ende werden voor andere genomineert de wedue van Ranst ende C. Sprangers.
Den borgemeester Bas soude tsanderen daechs gaen door commissie in Den Haghe.
Een vrouwe presenteerden haere 2 dochteren, ontrent 16 ofte 17 jaeren out, die goet
handtwerc van speldewercken ende nayen conden, met recommandatie, omme die met andere
daertoe te destineren, naer Indiën te senden.
[9-3-1621]
9. Also eenige polveren van specerijen vercocht waren bij de vercopers, worden voor den
dach gebracht een gedruct placaet van de Staten-Generael, inhoudende dat sulcke pulveren
niet en soude mogen in dese landen gevent, nemaer overboort geworpen mosten werden, op
peyne van 100 goutguldens. Ditselve was anno 1617 ten versoecke van de Compaignie
geïmpetreert, opdat die speceriën in beeter reputatie ende weerde souden werden gehouden.
Daromme sij niet goet en vonden de leveringe te doen, maer sich naer ’tselve placaet te
reguleren.
De burgemeesteren deden weeten aen de presenten op den huyse, dat men voor dien dach de
poorte soude toehouden, teneynde geen insolentie meer en geschiede, ende het volck vertrock,
dat met forse wilde sustineren, dat men vrouwen ende meechden aennam om in Indiën te
senden.
In seeckeren brieff uuyt Jacatra met het schip - gesonden ende bij Carpentier
gescreven, werden verhaelt de blijschap die de Engelsche metten eersten, als sij verstonden
den pais, tusschen haer ende ons in Indiën gemaect. Toonden niettemin hoe insolentelicken si
terstont haer in onse plaetse begonden te dragen, willende de helfte van de jurisdictie
occuperen, onse inwoonderen, Chinesen ende andere verscheydentlicken injuriërende. Sulcx
dat de onse de souverainiteit alleenlicken willende behouden voor de heeren Staten, daerinne
gedrongen werden te versien sommige van die, die haer moetwillichlicken vergrepen,
straffende.
Waervan hij een exempel stelt van een Engelschen bottelier, die arrack van enen Chynees in
Jacatra hadde gecocht, die hij seyde vervalscht ende niet oprecht te sijn. Denwelcken hij
daerover seer qualicken met geeselen ende anders tracteerde, seggende daerbij ‘Gaet nu henen
ende claecht over mij aen de Hollantschen magistraet.’ Die sulcx datelicken dede. Waerover
den bottelgier ontboden werden, ende gevraecht, wat oorsaecke hij gehadt hadde, den
Chynees alsoo te mishandelen, in een plaets daer justitie was. Seyde, dat hij van den Chynees
bedrogen was, ende tot Bantam wel gewoon was, die alsoo ende arger te tracteren. Oock dat
hij geen overicheit en kenden als sijne maiors. Waerover om te mainteneren
de onse, nae verscheyde deliberatiën, geordonneert hebben ende gesententieert, dat den
voorseyden Engelschen bottelier, tot exempel van anderen, soude in’t publyck aen een pael
gebonden ende met … op sijn blooten rugge gestraft werden. Hetwelck gedaen sijnde, een
vrese onder sijne natie gemaect heeft, soodat die nu haer modester waren dragende. Men
hadde haer verscheyde plaetsen aengewesen, om haere woninge te stellen. Maer wisten altijt
daerop te cavilleren, ende wilden alleen de plaetse hebben, daer sij tevoren bij des conincs tijt
gehadt hadden, ende die nu anders gelegen was.
84