Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

Den 8. Comende aen het Oost-Indische huys, conde qualicken binnen raecken, overmits de
groote vergaderinge ende toeloop die daer was van bootsgesellen ende alderhande gepeupelt,
oock van vrouwen, overmits de maere liep, maer t’onrecht, dat men vroulieden aennam,
omme in Indiën te senden. Ende dat men geen bootsluden nochte ambachtsmans en
begeerden, als die met haer wijven aldaer wilden henen, omme de nieuwe colonie van Jacatra
in Java te peupuleren.
Desen roep hadde sijn oorspronck uuyt dien, gelijck als voor meermaels gescreven was, dat
men nodich achten eenige jonge meyskens in Indiën te senden, omme de Hollantse natie daer
voort te planten. Oock sulcx in de leste brieven vermelt stont, ende daer verscheyde opiniën
onder de bewintheberen, oock in de vergaderinge van de 17, lestmael vergadert, daerover
gevallen waren. Want alhoewel men wel conde verstaen hoe orbaer het soude sijn, dat onse
natie daer door generatie conde vermeeren, ende van joncx op de lucht ende maniere van die
landen aennemen. Soo worden evenwel gemoveert verscheyde redenen van verhinderinge,
d’wijle voor eenige jaeren sommige vrouwen, derwarts gesonden, meer tot debauchement van
de jeucht ende het rouwe volck, soo scheepsgesellen als soldaten gedient hadde, als tot
wettelicke procreatie. Ende dat de tiende van deselve geen vruchten hadde voortgebracht, dat
oock de inlantsche vrouwen, die men met moyten ende coste conde becomen, meest soo
verdorven ende misbruyckt waren, dat daer weynich behulps van te verwachten stont. Ende de
meeste swaricheyt, omme eenige jonge meyskens, die tot sijnder tijt daertoe souden dienen,
vanhier te senden, was, dat men vreesden dat d’selve van het rauwe scheepsvolck, ofte
onderwegens ofte aldaer te lande, souden verdorven werden. Ende hetselve alsdan tot
calumnie van onse natie meer als tot vordel soude strecken.
Unica hic navis instruitur ducentorum fere vasa (lasten vocant), 81 quae nuper a
Collegio Indico empta ante paucos annos fuerat fabricata. Verum, non satis instructa aut
valida ad tam longinquum iter, multis perinde necessariis aucta et firmata, nunc itineri
adaptatur, sub nauta vel navis magistro Johanne Francisco Hornano (-tio?).
Worden in de vergaderinge aengenomen een onderstierman, Cornelis Abrahamsz van Hoorn,
tot 34 gld. ter maent.
Ende een botlier, overmits men bevont dat hiervoorens, om sijn quade toesicht ende
geneychtheyt ten droncken, was van sijn officie gedeporteert, ende men verstont dat hij
alsnoch seer totten dranck geneycht was, oorloff gegeven.
Den brieff van Cloppenburch uuyt Engelant gesonden ende gescreven, stylo Anglico in
februario 1620, hielt in, verscheyde penningen opgenomen ende verschoten te hebben, tot
onderhoudinge van de schepen die daer gearriveert waren ende lagen.
Item het miscontentement van de Engelsche compaignie, niet willende nacomen hetgeene
haere gecommitteerde alhier met den onsen gehandelt hadden.
Voort dat den coninck veeltijt bij was het parlament, dat nu stadich gehouden werden, alwaer
bij provisie sijne majesteyt waren geconsenteert tot de Palsche saecke 200.000 lb. sterlincx.
Isaac le Maire was door sijnen procureur in Den Haghe dreigende de Compaignie, sooverre
die niet en maecten, dat sijne saecken, die hem toch mosten volgen, affgedaen werden, hij
gedwongen soude werden, eenige dingen, hem bekent, van de bewinthebberen te openbaren,
die beter verswegen ende weynich tot haerder eere souden strecken. Insonder dat 82 de 17
hadden geresolveert verscheyde saecken, geheel strijdende tegens haere octroy, etc. Doch
werden in de vergaderinge daerop niet geacht.
81 In de marge.
82 Hs. abus.: dat dat.
83