Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
haer gemact ende gewin, als der armer menschen sielen salicheyt, niettegenstaende die van goet naturel ende leersaem sijn. In mijn absentie is den oversten Verhagen bij de Seventhienen toegeleyt, extra ordinem, voor sijn leste reyse 2.000 gld. Sonder regard te willen nemen op sijne voorgaende pretensiën. Seggende die gesmolten te wesen in de lest aenneminge, wanneer sij hem mede te dien aensien toeleyden 400 gld. ter maent. Het schip - uuyt Indiën gevaren in maio, is in januario in Engelant gearriveert, doch aldaer gearresteert, niettegenstaende de Engelsche gecommitteerde uuyt haere compaignie alhier waren metten onsen in handelinge. Diewelcke in alderijle derwarts gesonden hebben, doch de coninck desavoyerende hetselve aenhouden, ende de coopluyden seggende, daer niet van te weeten. Is evenwel hetselve geschiet tot groot achterdeel ende peryckel van dese Compaignie, waerover oock de tijdinge alhier gecomen was, dat het schip vergaen soude sijn. Doch is door Goods gratie ten lesten ontrent meert 1621 in salvo onder Zeelant gearriveert, alleenlicken hebbende geleden de scaede van verlettinge ende maentgelden. De ladinge daervan is als volcht: 2.830 picol suivere peper 20 cassen met benuin 4 cassen met getweernde sijde 3 casse met flosse sijde 1 casse met swarte poil sijde Martinus Block, praefectus Amboynae, ut vicarii sui coniuge abuteretur, idque vulgi iuditio satis libere, amandare maritum saepe extra arcem solebat, etiam ob res frivolas, s.v. Ontrent deselve tijt is in Zeelant gearriveert het schip - , van Jacatra gevaren den eersten augusti, ende is, nisi fallor, den 4. meert derwarts gereyst vanhier. Uuyt de bewynthebberen Jacob Vlacq omme het volck te ontslaen, ende te ordineren sulcx als nodich sijn sal. Men estimeert de ladinge van de beyde op 9 tonnen gouts. Ick vinde indice missorum: pyper Jambycum, 4 catti 125 catti 96 cal. … sacci giraf. … 1.026 catti geconfite gimber in Maccau Japanse camphar 40 catti rubarbum 170 catti saguin. draconum 33 stucken bezarsteenen van Zuccadana 458 ¼ car diamant 1.079 catti cost. Amaracus 20 stuck root hout. [7-3-1621] Den 7. meert nieuwen stijl. Door den scherpen vorst ende langsame dodinge opgehouden, ben ick van Utrecht tot Amsterdam gecomen. [8-3-1621] 82
Den 8. Comende aen het Oost-Indische huys, conde qualicken binnen raecken, overmits de groote vergaderinge ende toeloop die daer was van bootsgesellen ende alderhande gepeupelt, oock van vrouwen, overmits de maere liep, maer t’onrecht, dat men vroulieden aennam, omme in Indiën te senden. Ende dat men geen bootsluden nochte ambachtsmans en begeerden, als die met haer wijven aldaer wilden henen, omme de nieuwe colonie van Jacatra in Java te peupuleren. Desen roep hadde sijn oorspronck uuyt dien, gelijck als voor meermaels gescreven was, dat men nodich achten eenige jonge meyskens in Indiën te senden, omme de Hollantse natie daer voort te planten. Oock sulcx in de leste brieven vermelt stont, ende daer verscheyde opiniën onder de bewintheberen, oock in de vergaderinge van de 17, lestmael vergadert, daerover gevallen waren. Want alhoewel men wel conde verstaen hoe orbaer het soude sijn, dat onse natie daer door generatie conde vermeeren, ende van joncx op de lucht ende maniere van die landen aennemen. Soo worden evenwel gemoveert verscheyde redenen van verhinderinge, d’wijle voor eenige jaeren sommige vrouwen, derwarts gesonden, meer tot debauchement van de jeucht ende het rouwe volck, soo scheepsgesellen als soldaten gedient hadde, als tot wettelicke procreatie. Ende dat de tiende van deselve geen vruchten hadde voortgebracht, dat oock de inlantsche vrouwen, die men met moyten ende coste conde becomen, meest soo verdorven ende misbruyckt waren, dat daer weynich behulps van te verwachten stont. Ende de meeste swaricheyt, omme eenige jonge meyskens, die tot sijnder tijt daertoe souden dienen, vanhier te senden, was, dat men vreesden dat d’selve van het rauwe scheepsvolck, ofte onderwegens ofte aldaer te lande, souden verdorven werden. Ende hetselve alsdan tot calumnie van onse natie meer als tot vordel soude strecken. Unica hic navis instruitur ducentorum fere vasa (lasten vocant), 81 quae nuper a Collegio Indico empta ante paucos annos fuerat fabricata. Verum, non satis instructa aut valida ad tam longinquum iter, multis perinde necessariis aucta et firmata, nunc itineri adaptatur, sub nauta vel navis magistro Johanne Francisco Hornano (-tio?). Worden in de vergaderinge aengenomen een onderstierman, Cornelis Abrahamsz van Hoorn, tot 34 gld. ter maent. Ende een botlier, overmits men bevont dat hiervoorens, om sijn quade toesicht ende geneychtheyt ten droncken, was van sijn officie gedeporteert, ende men verstont dat hij alsnoch seer totten dranck geneycht was, oorloff gegeven. Den brieff van Cloppenburch uuyt Engelant gesonden ende gescreven, stylo Anglico in februario 1620, hielt in, verscheyde penningen opgenomen ende verschoten te hebben, tot onderhoudinge van de schepen die daer gearriveert waren ende lagen. Item het miscontentement van de Engelsche compaignie, niet willende nacomen hetgeene haere gecommitteerde alhier met den onsen gehandelt hadden. Voort dat den coninck veeltijt bij was het parlament, dat nu stadich gehouden werden, alwaer bij provisie sijne majesteyt waren geconsenteert tot de Palsche saecke 200.000 lb. sterlincx. Isaac le Maire was door sijnen procureur in Den Haghe dreigende de Compaignie, sooverre die niet en maecten, dat sijne saecken, die hem toch mosten volgen, affgedaen werden, hij gedwongen soude werden, eenige dingen, hem bekent, van de bewinthebberen te openbaren, die beter verswegen ende weynich tot haerder eere souden strecken. Insonder dat 82 de 17 hadden geresolveert verscheyde saecken, geheel strijdende tegens haere octroy, etc. Doch werden in de vergaderinge daerop niet geacht. 81 In de marge. 82 Hs. abus.: dat dat. 83
- Page 31 and 32: Ick vynde seecker accoord tusschen
- Page 33 and 34: Worden gecommitteert borgemeester W
- Page 35 and 36: Vlacq gecommitteert om met de instr
- Page 37 and 38: Op de verclaringe bij joffrou Anna
- Page 39 and 40: Werden goetgevonden, dat men het 47
- Page 41 and 42: Waertoe gebracht sijnde, is het see
- Page 43 and 44: Men soude oock connen versoecken, o
- Page 45 and 46: Toegeleyt voor de groote schepen, d
- Page 47 and 48: [juni 1620] In junio, den … is de
- Page 49 and 50: hondert dusent guldenstotte aequipa
- Page 51 and 52: ende - - verovert onder Sunda de
- Page 53 and 54: Hiervoor hebbe ic de situatie van h
- Page 55 and 56: ebus collocandis idoneum, vendidiss
- Page 57 and 58: goet gevonden werden. Dat het een l
- Page 59 and 60: goetgevonden, hiervan een poinct va
- Page 61 and 62: Voort voor sijnen getrouwen dienst,
- Page 63 and 64: Dat men diegeene die het fort Polew
- Page 65 and 66: was Jan Wedden, nam uuyt Hollandia
- Page 67 and 68: handelinge, die mogelick waer te be
- Page 69 and 70: November [2-11-1620] 2. Is het volc
- Page 71 and 72: Catoenen lijwaet, meest gebleyckt,
- Page 73 and 74: opdat die op eene egale voet mochte
- Page 75 and 76: Compaignie grootelicx soude scaden,
- Page 77 and 78: oeder oock publycquelicken was gesc
- Page 79 and 80: hetselve schip in octobri daerna 16
- Page 81: hadden geleth, bevonden souden hebb
- Page 85 and 86: Wijders, als men haer hadde toegela
- Page 87 and 88: waren, de Fransche vercorten ende b
- Page 89 and 90: gehouden wert, de toelatinge op Moc
- Page 91 and 92: veranderen, dat die in de plaetse v
- Page 93 and 94: D’Engelse drijven seer aen, dat s
- Page 95 and 96: den soldaten als bootsgesellen toec
- Page 97 and 98: 1618 van ’tselve schip gegaen in
- Page 99 and 100: ordre soude geven, bij represaliën
- Page 101 and 102: schip was weleer door een paepsche
- Page 103 and 104: - Item hoe men sal handelen mette F
- Page 105 and 106: [12-8-1621] Den 12. augusti tot Ams
- Page 107 and 108: sulcx onbillick te wesen. D’wijle
- Page 109 and 110: Den commys Gisels proponeerden twee
- Page 111 and 112: Peter van de Werve, een soon van de
- Page 113 and 114: Ende hebbe alsoo successorem gecreg
- Page 115 and 116: Den admirael Verhagen leyde het ver
- Page 117 and 118: opgerechte ooren te rijsen om te ve
- Page 119 and 120: 5. Presenteren hiervan naerder bewi
- Page 121 and 122: In fine octobris 1622 fui Amsteroda
- Page 123 and 124: libellum, postquam frustra iustitia
- Page 125 and 126: 11. Een bewinthebber die, in’t ov
- Page 127 and 128: 3 lb. bezar steenen, alias 3 stucks
- Page 129 and 130: Anno Christiano MDC XXI [00-00-1621
- Page 131 and 132: Ende alhoewel de hooch mog. heeren
haer gemact ende gewin, als der armer menschen sielen salicheyt, niettegenstaende die <strong>van</strong><br />
goet naturel ende leersaem sijn.<br />
<br />
In mijn absentie is den <strong>over</strong>sten Verhagen bij de Seventhienen toegeleyt, extra ordinem, voor<br />
sijn leste reyse 2.000 gld. Sonder regard te willen nemen op sijne voorgaende pretensiën.<br />
Seggende die gesmolten te wesen in de lest aenneminge, wanneer sij hem mede te dien<br />
aensien toeleyden 400 gld. ter maent.<br />
Het schip - uuyt Indiën gevaren in maio, is in januario in Engelant gearriveert,<br />
doch aldaer gearresteert, niettegenstaende de Engelsche gecommitteerde uuyt haere<br />
compaignie alhier waren metten onsen in handelinge. Diewelcke in alderijle derwarts<br />
gesonden hebben, doch de coninck desavoyerende hetselve aenhouden, ende de coopluyden<br />
seggende, daer niet <strong>van</strong> te weeten. Is evenwel hetselve geschiet tot groot achterdeel ende<br />
peryckel <strong>van</strong> dese Compaignie, waer<strong>over</strong> oock de tijdinge alhier gecomen was, dat het schip<br />
vergaen soude sijn. Doch is door Goods gratie ten lesten ontrent meert 1621 in salvo onder<br />
Zeelant gearriveert, alleenlicken hebbende geleden de scaede <strong>van</strong> verlettinge ende<br />
maentgelden.<br />
De ladinge daer<strong>van</strong> is als volcht:<br />
2.830 picol suivere peper<br />
20 cassen met benuin<br />
4 cassen met getweernde sijde<br />
3 casse met flosse sijde<br />
1 casse met swarte poil sijde<br />
Martinus Block, praefectus Amboynae, ut vicarii sui coniuge abuteretur, idque vulgi iuditio<br />
satis libere, amandare maritum saepe extra arcem solebat, etiam ob res frivolas, s.v.<br />
Ontrent deselve tijt is in Zeelant gearriveert het schip - , <strong>van</strong> Jacatra gevaren den<br />
eersten augusti, ende is, nisi fallor, den 4. meert derwarts gereyst <strong>van</strong>hier.<br />
Uuyt de bewynthebberen Jacob Vlacq omme het volck te ontslaen, ende te ordineren sulcx als<br />
nodich sijn sal.<br />
Men estimeert de ladinge <strong>van</strong> de beyde op 9 tonnen gouts. Ick vinde indice missorum:<br />
pyper Jambycum, 4 catti<br />
125 catti 96 cal.<br />
… sacci giraf. …<br />
1.026 catti geconfite gimber in Maccau<br />
Japanse camphar<br />
40 catti rubarbum<br />
170 catti saguin. draconum<br />
33 stucken bezarsteenen <strong>van</strong> Zuccadana<br />
458 ¼ car diamant<br />
1.079 catti cost. Amaracus<br />
20 stuck root hout.<br />
<br />
[7-3-1621]<br />
Den 7. meert nieuwen stijl. Door den scherpen vorst ende langsame dodinge opgehouden, ben<br />
ick <strong>van</strong> Utrecht tot Amsterdam gecomen.<br />
[8-3-1621]<br />
82
Change language