Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

hadden geleth, bevonden souden hebben als voren. Ende oversulcx indebite aen Grovesteins
ontrent 7 weecken betaelt.
Een vrou versocht, nadien haer man nu 10 ofte 12 jaeren in Indiën was geweest, ende sijnen
tijt geëxpireert sijnde, hem weder op nieus verbont, dienende aldaer voor capiteyn op een
jacht, alwaer hij oock sijne maentgelden ontfing, sonder sijne huysfrou ofte kynderen te
bedencken. Oock, soe sij verstont, daer seer dissolut was levende. Dat de bewynthebberen
wilden scrijven aen den generael, dat hij sulcken weder nae dit landt stuerden, ofte tenminsten
een derdendeel van sijne maentgelden liet lopen, tot proufijte van sijne huysfrou ende
kynderen. Hetwelck haer is belooft.
Drie sieck wesende op’t jacht in’t voorjaer uuytgeseylt ende in Guinea aen de Capo
don Lopez Gonsales gecomen, sijn met seecker jacht na het vaderlant van Guinea varende,
wederomme gesonden, andere in haer plaetse gestelt. Den eenen als constapels maet voor de 6
maenden, verdient hebbende 84 gld., daervan 42 voor 3 maenden in’t uuytvaren betaelt
waren, ende resteerden noch gelijcke somme. Den tweeden 36 gld., den derden was noch
cranck. Dese versochten daervan betalinge, maer haer werden aengeseyt, dat sij noch deselve
maentgelden niet en hadden verdient, alsoo noch geen bescheyt becomen en was, dat het
schip in salvo tot Bantam was gearriveert. Ende dan noch moste lopen haer risico van’t
overcomen. Doch soo sij haer penningen begeerden, mosten dobbelde presentie betalen tot
assecuratie, als acht ten hondert ginswart ende acht ten hondert herwarts, volgende den
articule brieff. Doch souden alle drie tsamentelick comen, ende men soude naerder met
haer handelen, omme niet in questie met soo cleyne saecke te comen.
Worden gecommitteert, omme op’t schip te gaen in Tessel, Lucas van Ness, die
hetselve voor acht ofte tien dagen accepteerden. Dan moste daernaer in Gelderlant gaen op
den lantdach wesen, ende worden geseyt, dat men hem alsdan soude successorem ordonneren.
Den schipper van - - tot Hoorn aengenomen, ende weder affgestelt, claechden aen
dese Camere, dat hem ongelijck geschiede. Dat sulcx oock alle de bewynthebberen
verstonden, uuytgenomen een ofte twee, die met haer hooft voort wilden. Waerop geseyt
worden, dat de een Camere over d’andere niet en hadde te gebieden, dat hij den Seventienen,
die men vermoeden dat binnen 14 dagen souden vergaderen, sulcx moste aengeven. Ofte voor
schepenen sijne saecke beclagen, als ordinaris rechters.
[20-11-1620]
Sequenti die, ut domum cum uxore reverterer, constitutum. Id die profesto divi Martini, styli
veteris, 20 novembri.
Verhagius hic remonstrantiam exhibere cogitat, simulque rerum a se in Indiis gestarum
commentaria, eo fine, ut honorario pro amplitudine servitiorum extra ordinem pro more
donetur. De effectu, vereor, saltem ex animi ipsius conceptu.
Vermaenden van den soberen ijver der predicanten die in Indiën gesonden worden, die men
oversulcx veeleer huerlingen als harderen mochte noemen, doordien die princepalicken
schijnen te letten op haere gagiën. Ende als meerendeel wijf ende kynderen in’t vaderlant
hebbende, tot haer verreysen verlangende, den meestendeel des tijts die sij aldaer sijn, wert bij
haer doorgebracht om de [tael] te leeren, ende de weynichste is haer over, om andere te
leeren. Sijn derhalven sommighe seer rou, weynich goede exemplen gevende om na te volgen.
Werden daerinne veel overtreft van de jesuïten, ende geven diensaengaende veel ergenissen
aen de inwoonderen, die de voorgaende patres prijsen van hare vrindelicke onderwijsingen
ende leeringhen geaccomodeert na haer begrip, hare versoeckinge, behulpinge, troost in
tegenspoet, siecten, armoede. Daer de onse seer nalatich in werden bevonden, meer soeckende
81