Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

Bij het generael advys waren sommige sententie tegens eenige moetwilliger ende
quaetdoeners bij den scheepsraedt gegeven. Ende onder andere tegens Hendrick Harmans,
commys op , die behalven sijn droncke drincken ende andere daertoe porren, seer
quade exempelen de maets was gevende, met qualick spreecken ende twisten. Oock den
commandeur niet te willen obediëren, seggende sooveel te wesen als hij, die niet meer dan
een commys en ware. Ende diergelijcke ongeregeltheden meer was plegende, die niet en
betaemde eene, die om andere quaetdoenders te straffen gestelt was. Worden derhalven bij
sententie van den breeden Rade gedeporteert van sijn offitie, ende geordonneert op’t schip
voor passagier, mits dat hij de maentgelden, hem belooft, op reyse sal ontfangen.
Ende vorders sal staen tot dispositie van den governeur-generael, naedat hij hem sal
comporteren.
Mede was een soldaet N. Moreel, die geconvinceert was tot verscheyde mael eenich geschut
vernagelt te hebben. Oock verscheyde moetwil met vechten ende kijven, bedreven te hebben.
Gecondemneert, driemael door de kiel van het jacht gehaelt te werden, waervan
de executie geschiet was. Sommighe waren oock omme redenen op andere schepen
verwisselt.
Den laest aengenomen predicant Johannes à Porta, die sijn uuytwech behouden hadde op het
ontslaen van sijn gemeente ende classis, den eersten ijver so het schijnt verloren hebbende,
heeft hem door een predicant alhier geëxcuseert. Seggende dat hij niet en conde ontslagen
werden, tenware hij anders behoorlicken geroepen ende versocht worden. Worden derhalven
denselven gerecommandeert na een ander sieckentrooster te willen vernemen. Dat alsoo bij
hem is belooft.
Den predicant van Schevelinge gaff over een requeste, ende verhaelde bij monde sijn
versoeck, dienende tot subsidie omme te volmaecken seecker gasthuys, in’t voorseyde drp
onlancx begost, daer eenige oude weduwen, die haere mannen bij de zee verongeluckt,
mochten werden
onderhouden. 76 Ende alhoewel geseyt worden, dat den beurs der armen van onse Compaignie
was dienende tot subsidie ende onderhout van arme weduwen ende wesen, die haer mans ende
vaders in dienst van deselve mochten verloren hebben, nochtans en hebben de
bewinthebberen niet connen laten, het exempel van de admiralité alhier (die 300 gld. daertoe
hadden geschoncken) te volgen, ende den voorseyde predicant toe te seggen 200 gld., die hem
tsanderen daechs souden getelt worden. Denselven daerbij gedachtich maeckende, dat hij
sijne gemeente oock soude vermanen, soo eenige schepen in toecomende tijden van de
Compaignie daer quaemen te landen ofte te anckeren (als in voortijden geschiet was), deselve
wederomme behoorlicken souden rencontreren ende alle nodige bijstant doen, als behoorden.
Ende niet barbarischerwijse deselve en beschatten, ende dwongen buyten redenen haren wille
te doen, eer sij die haer behulp wilden verlenen.
Jan Baernts ofte Buys die, als hiervoor gementioneert is, sijnen dienst de Compaignie hadde
gerepresenteert, hem vanteerende seeckere conste te hebben, dienende om het scheepsvolck te
preserveren van alle sieckten die se in de schepen subject sijn. Voorts tot het purgeren alle
gout van aert, sandt ende andere onsuyverheyt, oock het salpeter te proeven, etc., is voor dese
tijt voor deselve presentatie bedanckt geworden. Soo vernomen worden, dat hij hem eertijts
niet al te wel en hadde gedragen, ende met periculeuse saecken gemengt. Waerover sijn
76 Hs. abus.: onderhouden souden werden.
76