Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Dat hij meenden, met gelegentheyt 3 à 4 schepen met retouren in desen jaere te senden. Ende dat daertoe waren gedestineert -- .- . -. Scrijft, 13 gevangene Engelsche overgesonden te hebben. Het fort van Jacatra, groot 50 quadrat roeden te maecken om de oude mueren. Gebreck van smeecolen, lonten ende cleyne schepen. Jacob d’Eedel scrijft in sijnen brieff, dat van de XI schepen, onder den commys Houtman gesonden, in Indiën waren gearriveert acht, soodat noch drie resteerden, alse . -ende . Seer voor het leste beducht sijnde, als grooten last van tempeest in de Spaensche Zee hebbende geleden. Dat het schip .- . heeft bij noorden equinoctial een Portugees scheepken, - genaempt, genomen, daer capiteyn op was Martin Beo de Susa de San Payo. Ende daervan 39 personen met een geestelick overboort geworpen. Ende den voornoemden capiteyn, die in Farnambucco governeur soude sijn, met sijn huysfrou ende kynderen, oock noch twee vrouwen alhier, dat is te Jacatra, gebracht. Ex litteris van den 7. octobris 1619 werd oock verhaelt van seecker schermutsel, tegens de Javanen gehouden, daer d’onse getrocken wa- ren in de lagen der vianden in een engte, alwaer 3 van die op de plaetse doot bleven, ende noch na een. Doch door de couraige van de overste dreven sij de Javanen in de vlucht, ende behielden de victoire. Soo die van Bantam eenige van den onsen gevangen hadden, hebben die omgebracht, haere hoofden stellende op staken tot bespottinge van de onse. Die haer revenge genomen hebben over seeckere namaels gevangene Bantesen, daervan de rompen latende drijven naer de stadt, ende d’hoofden tot Jacatra sendende met seeckeren brieff aen die van Bantam. Soo verre sij de hoofden niet af en deden, d’selve begravende, dat se alle die sij van de haeren souden becomen, van gelijcken tracteren souden. Den generael scrijft, meede gebreck te hebben lange spiesen, om die tegens de Javaense te gebruycken. Cornelis Gerritsz Verloren Arbeyt scrijft op’t schip genaempt - , den 1. octobris 1619, dat hem verwondert, dat de bewinthebberen Jan Henricksz Sael, soon van den grovegreynen schipper, soo wel bekent, aldaer gesonden hadden. Die ontrouwelicken handelende, veel versteken hadde van seeckere veroverde goederen, die hij met schande hadde moeten restitueren. In de voorscreven brieven wert mede verhaelt van de schandelicke sonde van sodomie, waermede sommige van de onse in Indiën besmet waren, ende dat den schipper van . met eenen Frans Bex, bootsman op’t schip -- , daerover gerecht waren, ende noch eenige, niet van de geringste, daervan gesuspecteert worden. Dat den 18. septembris 1619 den eersten steen van het nieu fort Jacatra geleyt was, ende alsoo het wat van de zee leyt, dat men eenige vleugels soude behooren te maecken, naerder bij het water, omme de schepen daeronder in defencie te leggen. Jan Dircksz Lam, als uuyt sijn scrijvens blijct, is den 9. november 1619 verclaert vicegoverneur van de Mollucqen. Ende Bartolomeus van Zuylen, coopman op Mothyer, sijnde van den prins van Tydor genomen, alsoo de Spaengiaerts seer aenhielden om hem te hebben, is evenwel voor twe- ofte driehondert realen gerantsoneert. Op Mocha valt den handel seer treffelicken, maer en hebben geen middel daertoe, waerover seer geclaecht wert. 50
ende - - verovert onder Sunda de Gallo 109.370 … sonder 145 packen caneel uuyt het cantoor van de Spaengiaerden in Ceilon. De stadt Jacatra wert alle daghe meer gepeupleert van Chinesen, die daer nu over de 400 sijn, ende verhopen, dat deselve eer corts wel 4.000 sullen wesen. Sij verlopen seer van Bantam, niettegenstaende daer seer op gelet wert, ende sij gedrongen sijn, haere huysen daer te vernieuwen. Carpentier scrijft, dat het nodich soude sijn, soo men de weeshuysen in Hollant wat ontlasten, ende eenige jonge meyskens daeruuyt in Indiën sonde, omme de tale te leeren, ende de locht gewent te werden. Die men soude mette jongers daer mogen huwen, om het Bataviers geslachte daer voort te brengen, ende daermede te peupuleren ons Andi-Malacca, want van 20 die daer gehout sijn, naulicx één kynderen teelt, sijnde de natuer der vrouwen meest verdorven, ende de mans te seer op den dranck van den arack geneycht. Hiernae hebbe ick noch verstaen van den admirael Van der Hagen, dat in Indiën partus Europaeanorum raro sint ultra duos vel tres annos vitales. Et proinde Lusitanos Indicas sibi mulieres copulare solitos, et ex iis stirpem in istis regionibus propagasse. (tekening kasteel). (kaart van Ambon). Rechtsboven een klein deel van Ceram: Cambello, Coilba, Ruela, Wayboe. - - - : Ihain, Haryra, Papera, Boy, Oelasty, Tulba, Ory, Serisoy, Betouay. . - : Casteel van Sonnenberch, Nau, Twely, Benaic, Lusatello (Qu-), Absoloelou, Hyto, Laryke, Wackrieu, Lileboy, Alan, Hatoen; Mamala, Lyen, Way, Bigala, Tiel, Passo . - : Hatuwe, Samiette, Ommay, Kabau, Kalowy, Abora, . : Amboyna, Oetemoery, Roeton, Soya, Paeta, Kylang, Nako, Oecorila, Thatela, Emma. Rechts het eilandje Noesa Laoet: Ameoti, Nieway. (kaart van Ambon) Rechtsboven: Cambello, Coilba, Euela, Wayboe. Daaronder: Ihain, Haryra, Papera, Boy, Oelasty, Tulba, Ory, 51
- Page 1 and 2: Aantekeningen van Arnoldus Bucheliu
- Page 3 and 4: 3r Geschiedenis van de 5v Buchel be
- Page 5 and 6: Indiën, soo vaste als eylanden aen
- Page 7 and 8: Ex libro Athanasii Kircheri, cui ti
- Page 9 and 10: Waerover ick doen op mijn beraet be
- Page 11 and 12: [10-11-1619] In novembri, na den ou
- Page 13 and 14: subject maecken dienaengaende de ov
- Page 15 and 16: orgermeester, hadde ’tselve voorg
- Page 17 and 18: 6. Egbert Jansz During, wesende gec
- Page 19 and 20: verstaende, die bij corte wegen end
- Page 21 and 22: Sijn volck was ten deele seer moetw
- Page 23 and 24: Item, dat noch vijff schepen na de
- Page 25 and 26: achten, ende de andere op 10 gelijc
- Page 27 and 28: Een François presenteerden sijnen
- Page 29 and 30: De governeur Reael, sieck van het p
- Page 31 and 32: Ick vynde seecker accoord tusschen
- Page 33 and 34: Worden gecommitteert borgemeester W
- Page 35 and 36: Vlacq gecommitteert om met de instr
- Page 37 and 38: Op de verclaringe bij joffrou Anna
- Page 39 and 40: Werden goetgevonden, dat men het 47
- Page 41 and 42: Waertoe gebracht sijnde, is het see
- Page 43 and 44: Men soude oock connen versoecken, o
- Page 45 and 46: Toegeleyt voor de groote schepen, d
- Page 47 and 48: [juni 1620] In junio, den … is de
- Page 49: hondert dusent guldenstotte aequipa
- Page 53 and 54: Hiervoor hebbe ic de situatie van h
- Page 55 and 56: ebus collocandis idoneum, vendidiss
- Page 57 and 58: goet gevonden werden. Dat het een l
- Page 59 and 60: goetgevonden, hiervan een poinct va
- Page 61 and 62: Voort voor sijnen getrouwen dienst,
- Page 63 and 64: Dat men diegeene die het fort Polew
- Page 65 and 66: was Jan Wedden, nam uuyt Hollandia
- Page 67 and 68: handelinge, die mogelick waer te be
- Page 69 and 70: November [2-11-1620] 2. Is het volc
- Page 71 and 72: Catoenen lijwaet, meest gebleyckt,
- Page 73 and 74: opdat die op eene egale voet mochte
- Page 75 and 76: Compaignie grootelicx soude scaden,
- Page 77 and 78: oeder oock publycquelicken was gesc
- Page 79 and 80: hetselve schip in octobri daerna 16
- Page 81 and 82: hadden geleth, bevonden souden hebb
- Page 83 and 84: Den 8. Comende aen het Oost-Indisch
- Page 85 and 86: Wijders, als men haer hadde toegela
- Page 87 and 88: waren, de Fransche vercorten ende b
- Page 89 and 90: gehouden wert, de toelatinge op Moc
- Page 91 and 92: veranderen, dat die in de plaetse v
- Page 93 and 94: D’Engelse drijven seer aen, dat s
- Page 95 and 96: den soldaten als bootsgesellen toec
- Page 97 and 98: 1618 van ’tselve schip gegaen in
- Page 99 and 100: ordre soude geven, bij represaliën
ende - - ver<strong>over</strong>t onder Sunda de Gallo 109.370 … sonder 145<br />
packen caneel uuyt het cantoor <strong>van</strong> de Spaengiaerden in Ceilon.<br />
De stadt Jacatra wert alle daghe meer gepeupleert <strong>van</strong> Chinesen, die daer nu <strong>over</strong> de 400 sijn,<br />
ende verhopen, dat deselve eer corts wel 4.000 sullen wesen. Sij verlopen seer <strong>van</strong> Bantam,<br />
niettegenstaende daer seer op gelet wert, ende sij gedrongen sijn, haere huysen daer te<br />
vernieuwen.<br />
Carpentier scrijft, dat het nodich soude sijn, soo men de weeshuysen in Hollant wat ontlasten,<br />
ende eenige jonge meyskens daeruuyt in Indiën sonde, omme de tale te leeren, ende de locht<br />
gewent te werden. Die men soude mette jongers daer mogen huwen, om het Bataviers<br />
geslachte daer voort te brengen, ende daermede te peupuleren ons Andi-Malacca, want <strong>van</strong> 20<br />
die daer gehout sijn, naulicx één kynderen teelt, sijnde de natuer der vrouwen meest<br />
verdorven, ende de mans te seer op den dranck <strong>van</strong> den arack geneycht.<br />
Hiernae hebbe ick noch verstaen <strong>van</strong> den admirael Van der Hagen, dat in Indiën partus<br />
Europaeanorum raro sint ultra duos vel tres annos vitales. Et proinde Lusitanos Indicas sibi<br />
mulieres copulare solitos, et ex iis stirpem in istis regionibus propagasse.<br />
(tekening kasteel).<br />
<br />
(kaart <strong>van</strong> Ambon).<br />
Rechtsboven een klein deel <strong>van</strong> Ceram: Cambello, Coilba, Ruela, Wayboe.<br />
- - - : Ihain, Haryra, Papera, Boy, Oelasty, Tulba, Ory, Serisoy,<br />
Betouay.<br />
. - : Casteel <strong>van</strong> Sonnenberch, Nau, Twely, Benaic,<br />
Lusatello (Qu-), Absoloelou, Hyto, Laryke, Wackrieu, Lileboy, Alan, Hatoen; Mamala, Lyen,<br />
Way, Bigala, Tiel, Passo<br />
. - : Hatuwe, Samiette, Ommay, Kabau, Kalowy, Abora,<br />
. : Amboyna, Oetemoery, Roeton, Soya, Paeta, Kylang,<br />
Nako, Oecorila, Thatela, Emma.<br />
Rechts het eilandje Noesa Laoet: Ameoti, Nieway.<br />
(kaart <strong>van</strong> Ambon)<br />
Rechtsboven:<br />
Cambello,<br />
Coilba,<br />
Euela,<br />
Wayboe.<br />
Daaronder:<br />
Ihain,<br />
Haryra,<br />
Papera,<br />
Boy,<br />
Oelasty,<br />
Tulba,<br />
Ory,<br />
51
Change language