Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
woorden gehadt ende denselven gewont hadde. Maer alsoo den tijt niet toe en liet, vorder daerop te inquireeren, ende het periculeus was, sulcke over andere te gebieden, most hij voor dien tijt patiëntie hebben. Doch genomen dat het eerste niet waer en mochte sijn, soo was de faulte tegens de dienaren van den officier ende consequentelicken tegens de publique authoriteyt, begaen in seditieuse ende verboden versamelinge, suffisant genoch tot sijn banninge, ende dienvolgende tot sijn deportement. [26-4-1620] Den 26. Gecocht van Trip 20 soo groote als cleene Surlantse stucken, tot 15 gld. het hondert. Eodem tempore voortgebracht een attestatie van twee Leytsche arminianen, alse Galen ende Hogeveen, voor Paets, sed serius et sine effectu, cum ego dicerem Borellio, suspecta esse mihi horum testimonia, quod in rem fere suam et defactam proprio testarentur. Ille protenus factionem suam prodidit, quod et paullo post in hospitio communi, ubi de itinere Festi in Angliam sermo esset, confirmavit. Restitutionem vero Patii urgebant Hasselaer et Poppen vehementer, sed nihil obtinere potuerunt. Aernt Boyemer van het schip op - door sijn versoeck geseth. Eodem tempore werden gediscourreert over het pretens van sommige admiraliteiten, sustinerende dat de Compaignie gehouden soude sijn, uuyt de prisen het landt alhier te verrijcken met den derden penninck. Bij de memoriën daerop gesocht te blijcken, dat sij altijt betaelt hebben den vijften. Dat in’t octroy de anno 1602 geen mentie en wert gemaect van de quote. Dat anno 1606, als seecker geschil was geresen, doordien de Compaignie van den vijfden penninck noch sochte aff te trecken de costen ende het loon van de veroveringe, de heeren Staten wijsden, sij souden daerover met malcanderen accorderen. Dat noch anno 1616 die Compaignie versochte, door de groote scade, die se doen hadde geleden, het recht van het lant mochte van den vijfden totten vijftienden gereduceert worden, daerbij de heeren Staten niet en werden geordonneert. Worden geordonneert, dat men den eersten mey soude monstren het volck van - ende de twe jachten. [27-4-1620] Den 27. deser maent, nieuwen stijl, sijn wij wederomme naer Utrecht gereyst in ons huys. [12-10-1620] 12. Absente Vlacquio, mihi collegio praesidere necesse fuit. Wanneer eenige ondercommisen ende weynige assistenten sijn aengenomen, waermede men meende voor dese tijt versien te wesen, ende onder andere eene Johan van Vorst, geboren bij Aernhem op de Veluwe, voor 50 gld. ter maent, die men voor commis op een van de cleyne schepen mach gebruycken. 12. octobris 1620, et sunt haec errore non suo loco posita. 47 Eenen verthoonden seeckere conste van brandewijn te maken, te hebben. Ende presenteerden daermeede, de Compaignie op haere schepen te versien, alleenlicken betalende hetgeene men ordinaris plach, reserverende hetwelck hij daerenboven eyschten tot 20 gld. op de aeme, ter tijt men bij seeckere experiëntie soude bevonden hebben het effect van sijne conste. Uuytdruckende verscheyde scheepssieckten, die door denselven dranck souden werden gepreserveert ende genesen. Alse namentlick schuerbuyck, swellingen, watersucht, brandende coortsen, verlamminge ende verstramminge der leeden, wormen ende diergelijcke. Ende werden geordonneert om met hem naerder te spreecken. 47 In de marge. 46
[juni 1620] In junio, den … is den admirael Steven van der Hagen met het schip in het Goeresche Gat aengecomen, ende vandaer tot Rotterdam gearriveert. Vandaer op Den Hage ende soe voort naer Utrecht. Sijn brieff aen de bewynthebberen van Rotterdam gescreven, daervan ick den princepalen gesien hebbe, van date den … gescreven, verhaelt de groote periculen van tempeste, daerinne hij geweest is ontrent de Capo de Bonne Esperance ende de Tafelbay. Sulcx, dat hij genootdruct was geweest, sijnen grooten mast te kerven. Doch door het ongeluck van - wesende van de andere schepen versteecken, ende het meeste volck sieck hebbende an het schorbutt, boven de 70 doden, die sij op de reyse verloren hadden, werden sijne scade grootelicx gerepareert. Ende waren sij beyde tegelijck, hij naer het vaderlant ende d’ander naer Bantam geseylt. Verhaelt in fine van de hostiliteyt tusschen die van Bantam ende de onse gebruyct. Gesien Verhoeven, bewinthebber van de Oost-Indische Compaignie in Zeeland. Is een rijck man, ende sijne eenige dochter heeft getrout Willem van Sipestein. Julius [2-7-1620] De 2. ben ick van Leyden tot Amsterdam gecomen, ende nanoens in de vergaderinge gepareert, presiderende Bicker, wanneer daechs tevooren den borgemeester Bass metten advocaet Boreel na Den Hage gereyst waren, in compaignie van de heeren gecommitteerden vanwegen de stadt Amsterdam totte vergaderinge van de Staten, alse 2 borgemeesteren, den pensionaris, de schepenen Schellinger ende Verborch, sulcx dat [de] versamelinge in het collegie swack was. Op het scrijvens van de camere van Rotterdam werden goedgevonden te antwoorden, als dat men de gevangen Engelschen, op’t schip sijnde, loss met een teerpenninck soude naer huys senden, ende de huysfrou[wen] ofte erffgenamen van de overledene, hetgeene van haer vercochte goet ofte plondragie gecomen was, laten volgen. Doch aengaende den jongen Portugees, soone van …, overgesonden om te solliciteren in Spanjen sijn vaders vrijlatinge tegens eenige van den onsen, dat men dien hier te lande sal bewaren tot het naerder goetduncken van de Seventhiene. Daerentusschen hij door brieven ende vrinden evenwel sal connen wercken totte voorgestelde verlossinge. Voorts, alsoo questie viel, ofte die met de schepen, in Oost-Indiën te blijven gedestineert, aldaer behouden overgecomen waren, niet alsowel haere maentgelden, op de reyse verdient, en behoorden voor haere wedercompste te genieten, als degeene wiens schepen in salvo alhier wederom thuys gecomen sijn. Wert goetgevonden, daerover het advys van de Seventhiene te verwachten. Nous lisions aussy l’apologie ou defence de Jean le Maire à l’encontre l’accusation de la Compaignie, touchant les lettres, par luy envoiez en Ceilon au Marcelis, prince de Migombo, avec les joinctes au nostre sieckentrooster. En laquelle il se dict innocent de ce que de luy où disent où pensent les directeurs de la Compaignie, que peut estre il aura en cela péccé per imprudence comme homme, non per malice. Que son frère Isaac estoit per tout de ce negoce ignorant, qu’il n’avoit faict aulcune injure à son Excellence de Nassau, mais qu’il avoit pensé sur le title du prince de Migombo, ce qu’on devoit croire à lui, cum quisque suorum verborum 47
- Page 1 and 2: Aantekeningen van Arnoldus Bucheliu
- Page 3 and 4: 3r Geschiedenis van de 5v Buchel be
- Page 5 and 6: Indiën, soo vaste als eylanden aen
- Page 7 and 8: Ex libro Athanasii Kircheri, cui ti
- Page 9 and 10: Waerover ick doen op mijn beraet be
- Page 11 and 12: [10-11-1619] In novembri, na den ou
- Page 13 and 14: subject maecken dienaengaende de ov
- Page 15 and 16: orgermeester, hadde ’tselve voorg
- Page 17 and 18: 6. Egbert Jansz During, wesende gec
- Page 19 and 20: verstaende, die bij corte wegen end
- Page 21 and 22: Sijn volck was ten deele seer moetw
- Page 23 and 24: Item, dat noch vijff schepen na de
- Page 25 and 26: achten, ende de andere op 10 gelijc
- Page 27 and 28: Een François presenteerden sijnen
- Page 29 and 30: De governeur Reael, sieck van het p
- Page 31 and 32: Ick vynde seecker accoord tusschen
- Page 33 and 34: Worden gecommitteert borgemeester W
- Page 35 and 36: Vlacq gecommitteert om met de instr
- Page 37 and 38: Op de verclaringe bij joffrou Anna
- Page 39 and 40: Werden goetgevonden, dat men het 47
- Page 41 and 42: Waertoe gebracht sijnde, is het see
- Page 43 and 44: Men soude oock connen versoecken, o
- Page 45: Toegeleyt voor de groote schepen, d
- Page 49 and 50: hondert dusent guldenstotte aequipa
- Page 51 and 52: ende - - verovert onder Sunda de
- Page 53 and 54: Hiervoor hebbe ic de situatie van h
- Page 55 and 56: ebus collocandis idoneum, vendidiss
- Page 57 and 58: goet gevonden werden. Dat het een l
- Page 59 and 60: goetgevonden, hiervan een poinct va
- Page 61 and 62: Voort voor sijnen getrouwen dienst,
- Page 63 and 64: Dat men diegeene die het fort Polew
- Page 65 and 66: was Jan Wedden, nam uuyt Hollandia
- Page 67 and 68: handelinge, die mogelick waer te be
- Page 69 and 70: November [2-11-1620] 2. Is het volc
- Page 71 and 72: Catoenen lijwaet, meest gebleyckt,
- Page 73 and 74: opdat die op eene egale voet mochte
- Page 75 and 76: Compaignie grootelicx soude scaden,
- Page 77 and 78: oeder oock publycquelicken was gesc
- Page 79 and 80: hetselve schip in octobri daerna 16
- Page 81 and 82: hadden geleth, bevonden souden hebb
- Page 83 and 84: Den 8. Comende aen het Oost-Indisch
- Page 85 and 86: Wijders, als men haer hadde toegela
- Page 87 and 88: waren, de Fransche vercorten ende b
- Page 89 and 90: gehouden wert, de toelatinge op Moc
- Page 91 and 92: veranderen, dat die in de plaetse v
- Page 93 and 94: D’Engelse drijven seer aen, dat s
- Page 95 and 96: den soldaten als bootsgesellen toec
[juni 1620]<br />
In junio, den … is den admirael Steven <strong>van</strong> der Hagen met het schip in het<br />
Goeresche Gat aengecomen, ende <strong>van</strong>daer tot Rotterdam gearriveert. Vandaer op Den Hage<br />
ende soe voort naer Utrecht.<br />
Sijn brieff aen de bewynthebberen <strong>van</strong> Rotterdam gescreven, daer<strong>van</strong> ick den princepalen<br />
gesien hebbe, <strong>van</strong> date den … gescreven, verhaelt de groote periculen <strong>van</strong> tempeste, daerinne<br />
hij geweest is ontrent de Capo de Bonne Esperance ende de Tafelbay. Sulcx, dat hij<br />
genootdruct was geweest, sijnen grooten mast te kerven. Doch door het ongeluck <strong>van</strong> <br />
- wesende <strong>van</strong> de andere schepen versteecken, ende het meeste volck sieck<br />
hebbende an het schorbutt, boven de 70 doden, die sij op de reyse verloren hadden, werden<br />
sijne scade grootelicx gerepareert. Ende waren sij beyde tegelijck, hij naer het vaderlant ende<br />
d’ander naer Bantam geseylt. Verhaelt in fine <strong>van</strong> de hostiliteyt tusschen die <strong>van</strong> Bantam ende<br />
de onse gebruyct.<br />
Gesien Verhoeven, bewinthebber <strong>van</strong> de Oost-Indische Compaignie in Zeeland. Is een rijck<br />
man, ende sijne eenige dochter heeft getrout Willem <strong>van</strong> Sipestein.<br />
Julius<br />
[2-7-1620]<br />
De 2. ben ick <strong>van</strong> Leyden tot Amsterdam gecomen, ende nanoens in de vergaderinge<br />
gepareert, presiderende Bicker, wanneer daechs tevooren den borgemeester Bass metten<br />
advocaet Boreel na Den Hage gereyst waren, in compaignie <strong>van</strong> de heeren gecommitteerden<br />
<strong>van</strong>wegen de stadt Amsterdam totte vergaderinge <strong>van</strong> de Staten, alse 2 borgemeesteren, den<br />
pensionaris, de schepenen Schellinger ende Verborch, sulcx dat [de] versamelinge in het<br />
collegie swack was.<br />
Op het scrijvens <strong>van</strong> de camere <strong>van</strong> Rotterdam werden goedgevonden te antwoorden, als dat<br />
men de ge<strong>van</strong>gen Engelschen, op’t schip sijnde, loss met een teerpenninck<br />
soude naer huys senden, ende de huysfrou[wen] ofte erffgenamen <strong>van</strong> de <strong>over</strong>ledene,<br />
hetgeene <strong>van</strong> haer vercochte goet ofte plondragie gecomen was, laten volgen.<br />
Doch aengaende den jongen Portugees, soone <strong>van</strong> …, <strong>over</strong>gesonden om te solliciteren in<br />
Spanjen sijn vaders vrijlatinge tegens eenige <strong>van</strong> den onsen, dat men<br />
<br />
dien hier te lande sal bewaren tot het naerder goetduncken <strong>van</strong> de Seventhiene.<br />
Daerentusschen hij door brieven ende vrinden evenwel sal connen wercken totte voorgestelde<br />
verlossinge.<br />
Voorts, alsoo questie viel, ofte die met de schepen, in Oost-Indiën te blijven gedestineert,<br />
aldaer behouden <strong>over</strong>gecomen waren, niet alsowel haere maentgelden, op de reyse verdient,<br />
en behoorden voor haere wedercompste te genieten, als degeene wiens schepen in salvo alhier<br />
wederom thuys gecomen sijn. Wert goetgevonden, daer<strong>over</strong> het advys <strong>van</strong> de Seventhiene te<br />
verwachten.<br />
Nous lisions aussy l’apologie ou defence de Jean le Maire à l’encontre l’accusation de la<br />
Compaignie, touchant les lettres, par luy envoiez en Ceilon au Marcelis, prince de Migombo,<br />
avec les joinctes au nostre sieckentrooster. En laquelle il se dict innocent de ce que de luy où<br />
disent où pensent les directeurs de la Compaignie, que peut estre il aura en cela péccé per<br />
imprudence comme homme, non per malice. Que son frère Isaac estoit per tout de ce negoce<br />
ignorant, qu’il n’avoit faict aulcune injure à son Excellence de Nassau, mais qu’il avoit pensé<br />
sur le title du prince de Migombo, ce qu’on devoit croire à lui, cum quisque suorum verborum<br />
47