Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Adiecit Scaliger 3 - . 172 ad Cardanum . , et 325 nr. 13, ubi eius meminit inter colores. Hoc nostrum in ollis grandiusculis conservabatur, et per partes inde eximi poterat. Gummi aut liquoris nihil exhibens, siccus nempe est omnino, sanguinem fere exsiccatum representans. Camphur optimum in Borneo insula colligitur, estque Bertio teste, in descriptione eius insulae gummi ex arbore caphur, quem vide ibidem. Scaliger pater gummi esse ab arbore deductum, 3 - . 104, nr. 8, ubi plura. Clusius libro -, capite 9 ex Garcia de Horto, gummi esse, quod in meditullium ligni cadens, deinde extrahitur, aut per rimas exudat. Quod ex Borneo adfertur, optumum esse et multo maioris pretii, quam illud quod Sinenses mittunt. Vide etiam Cristophorum a Costa, libro -., cap. 4. Dicit is, camphur de Burneo cum multo pluris aestimetur, prestantiorque sit Sinensi, per cates (est vero catae ponderis genus 20 uncias pendens) venditur, Sinensis autem per bares. Estque bar pondus circiter 600 lb. pendens. Valet etenim eius, quae ex Borneo advehitur, libra una, quantum Sinensis centenae lb. Vide notas ad 3 Clusii, ex Geogr. Arabe, fol. 245. Walterus, medicus Societatis, dicebat camphora ex frondibus arborum recisis distillare. Est acris admodum odoris et penetrantis, het werde veel gebruyckt in vuyrwercken. Venditur 36 st., ende compt van Sina ofte Japan. Idem doctor nolebat fateri, gummi esse sanguinem draconis. Lapis bezar is bekent als een costel antipharmacum tegen het venijn, ende wert gevonden in de mage van een beest in Persia, niet ongelijck als een bock, sie Clusium libro 1 o - ex Garcia de Orto, cap. 45, waer verhaelt wert onder andere, dat een wegende ontrent 5 drachmen in Portugal vercocht was 64 Hung[aersche] ducaten, die in Indiën meer hadde gecost. Vide quae d.l. (dato loco) adiunxit Clusius. Libellum item singularem Nicolai Monardi de lapide bezaar, interprete Latino Carolo Clusio, meminit eius Scaliger 3 - . 184, nr. 5. Bij den brieff, gescreven in Indiën door beveel van den generael ende den Raet van Indiën, wert verstaen, dat aldaer gebreck is van volck, cleyne schepen, als jachten van 50 tot 70 lasten, daervan 12 overgesonden te worden, begeert worden, met noch eenige fluyten ende diergelijcke. Item geschut, goede predicanten, lonten, schuppen, spaeden, bijlen ende gelijcke werckinstrumenten. Dat voorhenen bij gebreck van lonten, men sijde ende catoenen garen hadde moeten gebruicken. Dat men het polver nu aldaer hadde beginnen te maecken, dat daer noch ontrent 30 schepen in’t lant waren, ende 1200 mannen, soo van de onsen als onderdanen, tot bewaringe der forten. [3-2-1620] 3. Is den generael gecompareert des savonts in de vergaderinge, als hij ten driën uren na den middach was magno populi concursu alhier gearriveert, leverende de diamanten ende bezaar. Was den eersten mit dien tytel uuyt Indiën thuysgecomen, Both ende Reynst wesende buyten gestorven. Sijn relaes was sober, hem excuserende op de indispositie, hem van de reyse aenhangende, ende noch de absen- tie van sijne papieren, die noch in’t schip waren. Ad interrogata respondebat, dat de Bantanesen van Jacatra in de vlucht waren gebracht, ende de Engelse schepen, als de onse daerop aenquamen, vertrocken sonder die te verwachten, de plaetse bij de onse behouden sijnde. 22
Item, dat noch vijff schepen na de Manillhas waren verreyst, die hij meenden dat eenige goede retouren souden procureren. Daer waren noch verscheyde speceriën ende indigo versamelt. Daer was tijdinge, soo door de poste als particuliere brieven met schepen uuyt Spaengiën, dat de 8 galeoenen, bij den Spaengiaert gedestineert om door de Strate La Maire na de Philippinas te gaen, van Calis (id est ex Gadibus) afvarende, van het tempeste soo waren verstroyt, dat men meenden, dat den admirael ende vice-admiral verdroncken sijn, ende de reste wedergekeert. Dit meent men dat voor Carsmisse soude sijn geschiet, wanneer oock voor Algier eenige christene schepen met 4 pyraten vergaen sijn. Men sal eerstdaechs de jachten afveerdigen, ende noch twee oorlochsschepen - ende - genaempt, daertoe equiperen. Ende versoecken die van de admiraliteyt om eenige stucken geschut, te weeten vier ijsere ende vier halve cortouwen te leenen. De jachten sijn noch vermeerdert met elcx 4 stucken, sulcx dat nu 14 op yder sijn. Den generael was den 5. augusti van Jacatra te seyl gegaen, ende onderwegen aen de Cabo geweest sijnde, hadde aldaer van Houtmans ende d’Eedels reyse na Indiën verstaen, doch daer niet vervarst. De particuliere brieven uuyt Indiën gesonden, worden bij Camere alhier opgebroocken ende gevisiteert. Ende wert qualicken genomen, soo men eenige particulariteyt van die landen daerinne verhaelt. Meus Sandersz van der Goude, wonende tot Delft, schipper op -., wedergecomen, soeckt dienst. [6-2-1620] 6. Een schilderssoon uuytten Hage voor assistent aengenomen tot 10 gld. ter maent; een onderstuerman voor 34 gld. Het schip - heeft 14 stucken geschut ende 10 steenstucken. Te excuseren den generael, dat hij door sijne indispositie niet en vermach te relateren sijn wedervaren aen de heeren Staten. Een propijn van 30 gulden gegeven aen de schipluden van Wijck op Zee, die na het schip - in de groote miste gevaren waren, doch van een ander cleynder sijnde geprevenieert, geen bodenbroot, ut dicitur, hadden becomen. Alsoo vier Engelsche met - overgecomen waren, ende tevergeefs versochten, om naer huys te reysen, worden deselve 300 gulden geleent, onder gerechtelicke obligatie, alsoo privé-hantscriften in Engelant niet vastgehouden worden. Ick en weet niet oft dese bij de onse in Indiën aengehouden ofte gevangen waren, quod saltem ferebatur. Gelesen de contra-insinuatie tegens Isaac la Maire, wonende tot Egmont op de Hoeve, waerinne hem voorgeleyt met wat notoire calumnie hij de Compaignie is aggrediërende, ende van deselve eyschende, dat hem elders te sullen becomen, alrede was voor oordel aangewesen. Gelijck hij wel wiste als mede-bewynthebber geweest sijnde, dat de rekeningen ende actiën van de particuliere compaigniën de Vereenigde ende Generale Sociëteyt niet en raecten. Ende oversulcs diergelijcke actiën mette particuliere bewinthebberen moste afhandelen, sonder de Verenichde daermede te vexeren. Eodem. Gesien het schip op’t stapel aende werf, dat men alrede gebabtiseert heeft - , hetwelck men vermoede dat tegens de mey soude voltimmert sijn. Doch, als den borgemeester Bass seyde, en soude het voor den herst niet connen gereet sijn te varen. Is seer groot, ende toont wonderwel, ontrent van 400 lasten, daer dagelicx 70 menschen aen arbeyden. 23
- Page 1 and 2: Aantekeningen van Arnoldus Bucheliu
- Page 3 and 4: 3r Geschiedenis van de 5v Buchel be
- Page 5 and 6: Indiën, soo vaste als eylanden aen
- Page 7 and 8: Ex libro Athanasii Kircheri, cui ti
- Page 9 and 10: Waerover ick doen op mijn beraet be
- Page 11 and 12: [10-11-1619] In novembri, na den ou
- Page 13 and 14: subject maecken dienaengaende de ov
- Page 15 and 16: orgermeester, hadde ’tselve voorg
- Page 17 and 18: 6. Egbert Jansz During, wesende gec
- Page 19 and 20: verstaende, die bij corte wegen end
- Page 21: Sijn volck was ten deele seer moetw
- Page 25 and 26: achten, ende de andere op 10 gelijc
- Page 27 and 28: Een François presenteerden sijnen
- Page 29 and 30: De governeur Reael, sieck van het p
- Page 31 and 32: Ick vynde seecker accoord tusschen
- Page 33 and 34: Worden gecommitteert borgemeester W
- Page 35 and 36: Vlacq gecommitteert om met de instr
- Page 37 and 38: Op de verclaringe bij joffrou Anna
- Page 39 and 40: Werden goetgevonden, dat men het 47
- Page 41 and 42: Waertoe gebracht sijnde, is het see
- Page 43 and 44: Men soude oock connen versoecken, o
- Page 45 and 46: Toegeleyt voor de groote schepen, d
- Page 47 and 48: [juni 1620] In junio, den … is de
- Page 49 and 50: hondert dusent guldenstotte aequipa
- Page 51 and 52: ende - - verovert onder Sunda de
- Page 53 and 54: Hiervoor hebbe ic de situatie van h
- Page 55 and 56: ebus collocandis idoneum, vendidiss
- Page 57 and 58: goet gevonden werden. Dat het een l
- Page 59 and 60: goetgevonden, hiervan een poinct va
- Page 61 and 62: Voort voor sijnen getrouwen dienst,
- Page 63 and 64: Dat men diegeene die het fort Polew
- Page 65 and 66: was Jan Wedden, nam uuyt Hollandia
- Page 67 and 68: handelinge, die mogelick waer te be
- Page 69 and 70: November [2-11-1620] 2. Is het volc
- Page 71 and 72: Catoenen lijwaet, meest gebleyckt,
Adiecit Scaliger 3 - . 172 ad Cardanum . , et 325 nr. 13, ubi eius<br />
meminit inter colores. Hoc nostrum in ollis grandiusculis conservabatur, et per partes inde<br />
eximi poterat. Gummi aut liquoris nihil exhibens, siccus nempe est omnino, sanguinem fere<br />
exsiccatum representans.<br />
Camphur optimum in Borneo insula colligitur, estque Bertio teste, in descriptione eius insulae<br />
gummi ex arbore caphur, quem vide ibidem. Scaliger pater gummi esse ab arbore deductum,<br />
3 - . 104, nr. 8, ubi plura.<br />
<br />
Clusius libro -, capite 9 ex Garcia de Horto, gummi esse, quod in meditullium ligni<br />
cadens, deinde extrahitur, aut per rimas exudat. Quod ex Borneo adfertur, optumum esse et<br />
multo maioris pretii, quam illud quod Sinenses mittunt. Vide etiam Cristophorum a Costa,<br />
libro -., cap. 4. Dicit is, camphur de Burneo cum multo pluris aestimetur,<br />
prestantiorque sit Sinensi, per cates (est vero catae ponderis genus 20 uncias pendens)<br />
venditur, Sinensis autem per bares. Estque bar pondus circiter 600 lb. pendens. Valet etenim<br />
eius, quae ex Borneo advehitur, libra una, quantum Sinensis centenae lb. Vide notas ad<br />
3 Clusii, ex Geogr. Arabe, fol. 245. Walterus, medicus Societatis, dicebat camphora ex<br />
frondibus arborum recisis distillare. Est acris admodum odoris et penetrantis, het werde veel<br />
gebruyckt in vuyrwercken. Venditur 36 st., ende compt <strong>van</strong> Sina ofte Japan. Idem doctor<br />
nolebat fateri, gummi esse sanguinem draconis.<br />
Lapis bezar is bekent als een costel antipharmacum tegen het venijn, ende wert gevonden in<br />
de mage <strong>van</strong> een beest in Persia, niet ongelijck als een bock, sie Clusium libro 1 o -<br />
ex Garcia de Orto, cap. 45, waer verhaelt wert onder andere, dat een wegende ontrent 5<br />
drachmen in Portugal vercocht was 64 Hung[aersche] ducaten, die in Indiën meer hadde<br />
gecost. Vide quae d.l. (dato loco) adiunxit Clusius. Libellum item singularem Nicolai<br />
Monardi de lapide bezaar, interprete Latino Carolo Clusio, meminit eius Scaliger<br />
3 - . 184, nr. 5.<br />
Bij den brieff, gescreven in Indiën door beveel <strong>van</strong> den generael ende den Raet <strong>van</strong> Indiën,<br />
wert verstaen, dat aldaer gebreck is <strong>van</strong> volck, cleyne schepen, als jachten <strong>van</strong> 50 tot 70<br />
lasten, daer<strong>van</strong> 12 <strong>over</strong>gesonden te worden, begeert worden, met noch eenige fluyten ende<br />
diergelijcke. Item geschut, goede predicanten, lonten, schuppen, spaeden, bijlen ende gelijcke<br />
werckinstrumenten. Dat voorhenen bij gebreck <strong>van</strong> lonten, men sijde ende catoenen garen<br />
hadde moeten gebruicken. Dat men het polver nu aldaer hadde beginnen te maecken, dat daer<br />
noch ontrent 30 schepen in’t lant waren, ende 1200 mannen, soo <strong>van</strong> de onsen als onderdanen,<br />
tot bewaringe der forten.<br />
[3-2-1620]<br />
3. Is den generael gecompareert des savonts in de vergaderinge, als hij ten driën uren na den<br />
middach was magno populi concursu alhier gearriveert, leverende de diamanten ende bezaar.<br />
Was den eersten mit dien tytel uuyt Indiën thuysgecomen, Both ende Reynst wesende buyten<br />
gestorven. Sijn relaes was sober, hem excuserende op de indispositie, hem <strong>van</strong> de reyse<br />
aenhangende, ende noch de absen-<br />
<br />
tie <strong>van</strong> sijne papieren, die noch in’t schip waren. Ad interrogata respondebat, dat de<br />
Bantanesen <strong>van</strong> Jacatra in de vlucht waren gebracht, ende de Engelse schepen, als de onse<br />
daerop aenquamen, vertrocken sonder die te verwachten, de plaetse bij de onse behouden<br />
sijnde.<br />
22
Change language