Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

31.05.2013 Views

25. Ad repotia pisculenta inter nos, externo nemine, nisi qui operam huic collegio navant, ut sunt ministri, Isaacus van Endhoven, Steenbergen etc. Sub linea aequinoctiali -eferebat Brouwerus, experientia doctus, nulla est umbra, cum sol supra caput umbram pedibus calcandam praebet. [27-1-1620] 27. Gecocht van Trip 10 ijsere stucken tot 17 gld. het hondert. Een Engelsman ontrent 45 jaeren oudt, wesende crancksinnich ende daeromme van het jacht geseth, heeft sichselfs den voorleden nacht omgebracht. Isaac le Maire was doende, seeckere insinuatie aen de Compaignie pretenderende, seecker achterwesen van de rekeninge der vloten van Hemskerck ende Warwyck, voor de Verenichde Compaignie gevallen. Waerover hij nochtans de voorgaende particuliere bewinthebberen als Del Beecque ende andere heeft te vorderen, ende niet de Vereenichde Oost-Indische Sociëteyt, die in geen voorgaende profijten noch scaden getreden sijn. Een in den dienst van de Compaignie gevangen sijnde geweest, eyschte sijne maentgelden, ende oock die ten tijde van sijne gevanckenisse verlopen waren. De bewinthebberen excipieerden, daertoe niet gehouden te sijn, d’wijle sij geenen dienst van hem hadden gehadt. Doch alsoo resolutie genomen was, van sulcke te sullen betalen tot 15 maenden ende niet vorder, presenteerden hetselve. Hij niet tevreeden sijnde, roept de bewinthebberen voor het Hoff van Hollant, ende de saecke nu sijnde tot het versoecken van namptissement, scrijven de advocaten aldaer bij haere missiven, die d’actoris’ huysfrou brengt, dat haer geraedsaem dunckt, te accorderen d’wijle men het nampt niet en soude connen ontgaen, ende de resolutie van de bewinthebberen, na date van het aennemen actoris’ genomen, hem niet en conde prejudiceren. Hebben daerover goetgevonden, met de vrou in accoord te comen, die bij haer man mette Engelsche schepen na Indiën gegaen sijnde, geauthoriseert was, mits dat sij soude het aengeleyde proces afdoen, etc. Waertoe de Compaignie te meer geporret worden, ommedat alle die in de Mannillas gevangen sijn geweest, gelijcke saecke hebben, die men met het voorgaende proces een voet soude geven. De schepen die naer Indiën geseylt sijn, hebben meest 22 of 26 stucken geschut, uuytgenomen de jachten. [30-1-1620] 30. Pro re Gallicana laborandum, ut testimonia et instrumenta in rem nostram conquirantur, malignus nempe et dolosus in ea nobis adversarius, qui validis videtur sustentaculis inviti. Voor stiermans te scrijven, ende te sien na geschut, dat de jachten wel mochten 16 stucken opnemen, soo de Engelsche veel meer versien sijn, doch al met ijser, overmits geene dan conincxschepen metale moge voeren. De overseylinge, bij het schip gedaen, wert bij de reeders des overseylden schips begroot tot 1.600 gld., waertoe gecommitteert sijn te handelen ... [31-1-1620] 31 januarii. Over Rotterdam ontfangen scrijvens van den Governeur-Generael Laurens Reael, uuyt het schip - gescreven, den 16. januarii 1620, in de Canael noortwarts ontrent de Sorlinges, inhoudende hoe dat hij ontrent voor vijff maenden uuyt Jacatra was geseylt, sonder getuct ofte eenige verversinge ingenomen te hebben. Waerover hij van provisie qualicken voorsien was. Ende versocht daerover, dat men hem wilde jegen senden eenige verversinge met convoy, nadien het volck van sijn schip seer kittelorich was. Daerbij voegende in fine, dat de saecken in Indiën wel stonden, als hij naerder soude scrijven. 20

Sijn volck was ten deele seer moetwillich, gelijck wij hier aen verscheyde gesien hebben, hetwelck hem hadde doen scrijven om convoy. Denselven dach tijdinge gecregen, dat het schip daechs tevooren voorbij de Wijck was gepasseert, ende aldaer eenige verversinge van visch hadde ontfangen, voorts na Tessel seylende. Deselve tijt is Brouwer derwarts gesonden. Is dien dach het schip in Tessel gearriveert. Februarius [2-2-1620] De stucken sijn den 2. februarii overgesonden met de ladinge, dat se op’t Spaens ofte Italiaens cargo noemen, als volcht: 275.930 lb. geharpten peper, te weeten: 182.253 lb. priamanschen 91.169 lb. jambyschen 2.508 lb. bantamschen 275.930 peper ====== 90.951 lb. nagelen 1.852 catty rouwe sijde in 9 cassen 534 ½ catty draeckenbloet 336 ½ caraten diamanten 43 bezar stenen, wegende 17 oncen 5.523 catty camphur in 11 cassen In rou geëstimeert ontrent vijff tonnen gouts. Jamby is een plaetse, gelegen in Sumatra op een schone riviere, die in de gemeene caerten onbekent, maer in de caerten van de Compaignie, met de penne gemaect, uuytgedruct staet. Bantam is meer als bekent, dan Priamay en hebbe ick noch niet gevonden. (Is meede in Sumatra gelegen). 21 Dese plaetsen sijn vermaert om het peper-gewas, Scaliger statuit, piperi rotundi 3 species a regionibus: Indicum, Taprobanicum, Aethiopicum. (3 - .-- . , nr. 148). 22 Catti mensurae genus est, invenio nempe een catti peper tot 270 lb., ofte 5 sacken. (Journ. 1595). 23 Drakenbloet, in’t Latijn Sanguis draconis genoempt, officinis bekent est succus vel lacruma arboris Indicae, de qua sic Monardus in .- (caput 38): 24 ‘Magna est arbor cortice satis tenui, et qui (aequi) facile incidi potest. Ea vulnerata, liquor ille effluit, quem sanguinem draconis in lachryma dicunt, ab eo differens, quem sanguinem in pane vocant, quod in panes seu massas istic cogatur, quemadmodum resina in castella.’ Facultates in medica re non contemnendae ei attribuuntur: contra profluvium alvi, contra sanguinem et capitis defluxiones, ginginas etiam a putrefactione liberat, et dentes stabilit. Et color eius pictoribus est maxime expetitus. Rationem nominis adfert Monardus, quod fructus eius arboris dracunculum representat. Vide Clusium in . ad Monardum, et 3- librum 4, capitulum ad finem, ubi purius et defecatum gummi genus esse videtur annude. 21 In de marge. 22 In de marge. 23 In de marge. 24 In de marge. 21

25. Ad repotia pisculenta inter nos, externo nemine, nisi qui operam huic collegio na<strong>van</strong>t, ut<br />

sunt ministri, Isaacus <strong>van</strong> Endhoven, Steenbergen etc.<br />

Sub linea aequinoctiali -eferebat Brouwerus, experientia doctus, nulla est umbra, cum sol<br />

supra caput umbram pedibus calcandam praebet.<br />

[27-1-1620]<br />

27. Gecocht <strong>van</strong> Trip 10 ijsere stucken tot 17 gld. het hondert.<br />

Een Engelsman ontrent 45 jaeren oudt, wesende crancksinnich ende daeromme <strong>van</strong> het jacht<br />

geseth, heeft sichselfs den voorleden nacht omgebracht.<br />

Isaac le Maire was doende, seeckere insinuatie aen de Compaignie pretenderende, seecker<br />

achterwesen <strong>van</strong> de rekeninge der vloten <strong>van</strong> Hemskerck ende Warwyck, voor de Verenichde<br />

Compaignie gevallen. Waer<strong>over</strong> hij nochtans de voorgaende particuliere bewinthebberen als<br />

Del Beecque ende andere heeft te vorderen, ende niet de Vereenichde Oost-Indische<br />

Sociëteyt, die in geen voorgaende profijten noch scaden getreden sijn.<br />

Een in den dienst <strong>van</strong> de Compaignie ge<strong>van</strong>gen sijnde geweest, eyschte sijne maentgelden,<br />

ende oock die ten tijde <strong>van</strong> sijne ge<strong>van</strong>ckenisse verlopen waren. De bewinthebberen<br />

excipieerden, daertoe niet gehouden te sijn, d’wijle sij geenen dienst <strong>van</strong> hem hadden gehadt.<br />

Doch alsoo resolutie genomen was, <strong>van</strong> sulcke te sullen betalen tot 15 maenden ende niet<br />

vorder, presenteerden hetselve. Hij niet tevreeden sijnde, roept de bewinthebberen voor het<br />

Hoff <strong>van</strong> Hollant, ende de saecke nu sijnde tot het versoecken <strong>van</strong> namptissement, scrijven de<br />

advocaten aldaer bij haere missiven, die d’actoris’ huysfrou brengt, dat haer geraedsaem<br />

dunckt, te accorderen d’wijle men het<br />

<br />

nampt niet en soude connen ontgaen, ende de resolutie <strong>van</strong> de bewinthebberen, na date <strong>van</strong><br />

het aennemen actoris’ genomen, hem niet en conde prejudiceren. Hebben daer<strong>over</strong><br />

goetgevonden, met de vrou in accoord te comen, die bij haer man mette Engelsche schepen na<br />

Indiën gegaen sijnde, geauthoriseert was, mits dat sij soude het aengeleyde proces afdoen, etc.<br />

Waertoe de Compaignie te meer geporret worden, ommedat alle die in de Mannillas ge<strong>van</strong>gen<br />

sijn geweest, gelijcke saecke hebben, die men met het voorgaende proces een voet soude<br />

geven.<br />

De schepen die naer Indiën geseylt sijn, hebben meest 22 of 26 stucken geschut, uuytgenomen<br />

de jachten.<br />

[30-1-1620]<br />

30. Pro re Gallicana laborandum, ut testimonia et instrumenta in rem nostram conquirantur,<br />

malignus nempe et dolosus in ea nobis adversarius, qui validis videtur sustentaculis inviti.<br />

Voor stiermans te scrijven, ende te sien na geschut, dat de jachten wel mochten 16 stucken<br />

opnemen, soo de Engelsche veel meer versien sijn, doch al met ijser, <strong>over</strong>mits geene dan<br />

conincxschepen metale moge voeren.<br />

De <strong>over</strong>seylinge, bij het schip gedaen, wert bij de reeders des <strong>over</strong>seylden schips<br />

begroot tot 1.600 gld., waertoe gecommitteert sijn te handelen ...<br />

[31-1-1620]<br />

31 januarii. Over Rotterdam ontfangen scrijvens <strong>van</strong> den G<strong>over</strong>neur-Generael Laurens Reael,<br />

uuyt het schip - gescreven, den 16. januarii 1620, in de Canael noortwarts ontrent<br />

de Sorlinges, inhoudende hoe dat hij ontrent voor vijff maenden uuyt Jacatra was geseylt,<br />

sonder getuct ofte eenige verversinge ingenomen te hebben. Waer<strong>over</strong> hij <strong>van</strong> provisie<br />

qualicken voorsien was. Ende versocht daer<strong>over</strong>, dat men hem wilde jegen senden eenige<br />

verversinge met convoy, nadien het volck <strong>van</strong> sijn schip seer kittelorich was. Daerbij<br />

voegende in fine, dat de saecken in Indiën wel stonden, als hij naerder soude scrijven.<br />

20

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!