Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

So mijn God de Heere spaert met gesontheyt, hebbe belooft niet thuys te comen, voordat ic
eerst so goeden Italiaens sal connen als Spaens, ende Italiën besien, soo’t mogelic is, Hooch-
Duytslant ende Vrancrijck. Ende alsdan mach men alles sien waer’t heen wil. Mijn hart denct
anders niet, nacht ende dach, dan om vreemde landen te besien. So weet men wat te vertellen
als men oudt is. Daer en is geen tijt quader versleten, als een jongman op sijn moeders
kuecken te blijven, gelijck een babock. Ende weeten niet wat armoede noch weelde is, noch
wat de werelt in sich heeft. ’tWelck dickwils oorsaeck is van haer verderffenis. Mijn sin waer
wel, om te gaen naer China ende Jappan, dat is noch eens so verre, als van hier naer Portugal,
ende
men is drie jaeren op den wech. Hadde ic een hondert ducaten, twee ofte drie, conde wel ses
ofte seven daeraf maecken.
Daer is dit jaer een Duytsman, mijn goede vrunt, voor constapel op een schip gevaren, die
geerne soude gesien hebben, dat ic met hem soude gereyst hebben. Maer met ijdele handen
sulcx te beginnen, docht mij sotternie. Men most al wat voorsien sijn om proufijt te doen.
Deselve constapel heeft er eens geweest, ende seyt er veel goets aff. Hij is naturel van
Enckhusen, ende heeft hier wel 26 jaeren in’t lant gewoont, ende is getrout met een Duytse
vrouwe. Sijnen naem is Dirck Gerritsz (pag. 129 --.) 146 ende meent dese reyse noch
eens te volbrengen, ende dan naer huys te gaen. Hier sijn veel Duytse getrout geweest, maer
nu meest doot. Als van Rotterdam Pieter Jansz de Wit, die is met een rijcke vrou getrout, ende
meer andere van Antwerpen ende Hooch-Duyslant. Hier sijn oeck vijf ofte ses jesuïten ende
grauwe monicken, dat Nederlanders sijn.
Aengaende het lant van Indiën, is een goet lant voor dengeenen die wat in handen heeft. De
dagen sijn hier ’s winters ende somers even lang, ofte schelt seer weynich. De sonne gaet te
ses uren op, ende te ses uren onder, doorgaens. Daer is geen onderscheit tusschen somer ende
winter, dan dat het des wynters vijf ofte ses maenden achtereen regent. De winter begint in
april, ende eyndicht in september. De geheele winter sijn de rivieren gestopt met sant, datter
schip noch schuyt in noch uuyt mach. Ende tsomers gaen die weder open. Den gehelen winter
wait er eene wint, sonder eens te veranderen. De bomen sijn ’s winters ende somers even
groen, ende ’t geheele jaer door isser fruyt. Men siet hier twee polen van de werelt, de noort-
ende zuytsterre. Des middachs en geeft die sonne geen schaduwe, ende is recht boven het
hooft. Hier sijn alderhande gedierten, als papegaien met groter menichten, ende meercatten,
desgelijcx tigren, olifanten, rinoffelen ofte eenhorens, ende andere vreemde beesten. De peper
wast hier in Indiën gelijc in ons lant de wyngerden, mit boskens druyven tegen andere bomen,
maer cleynder. Hier is oeck ander peper, als lange ende witte. De gember wast door geheel
Indiën, ende is weynich geacht. Wast gelijck riet in ons lant, ende de wortel es gember. Men
heeft se hier in salat, alse noch groen is.
Die
giroffelen of nagelen comen van de Molucse eylanden, die vijff sijn, ende leggen onder den
cleynen equinoctial. Men is drie jaren op den wech om te gaen ende te comen. Het is een seer
periculeuse reyse, om de droochte wille die onder weg is. Die boomen daer se aen wassen sijn
als laurierbomen, daer en sijn anders geen nagelen in geheel Indiën als die van dese eylanden
comen. Die notenmuscaten ende foulie compt van Malay, 300 milen van hier, ende wast op
146 In de marge.
173