Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

mijle. Soe dat van de stadt ofte forten niet en can bescadicht werden, met 40 seylen,
waeronder de 25 groote, de reste cleyn vaertuych.
Segt, dat sijn excellentie sterck was, alsoe den roep ging, 3.500 soldaten, sonder daeronder te
rekenen het bootsvolck. Ende dat tot sijn vertreck noch niet een scheut met canon op de Bahia
was gedaen.
In de Bahia lagen ontrent 25 schepen, soe geladen, half geladen, ende die begonden te laden,
te weeten zuyckeren. Waeronder 3 schepen van defensie, met 14, 16, 18 stucken, de andere
met 2 stucken ofte geene. Alle dewelcken hun retireerden onder de stadt ende faveur van hun
canon.
Segt, dat het wel 2 jaeren is, dat hij van Port a Port [Porto] t’seyl is gegaen. Ende alle de
andere soo van Lixa, Viane ende meer plaetsen, oock wel soo lange ende dat ter oorsaecke de
weynige suyckeren aldaer in de Bahia gevallen, door de groote wateren, ende dat alsnu ende
alsdan een caravelle van de Bahia was vertrocken, gissende d’selve te wesen in den tijt van 2
jaeren 20 à 25. Dan nu met dese saffra waren der soo menichte van suyckeren, dat alle de
packhusen van ingenios als andersints vol waren. Ende dat in de schepen ende in de stadt
mochten wesen 3.000 à 3.500 kisten, comende dagelicx meer ende meer, van alle de ingenios
die vol waren. De voorseyde schepen, sijnde 25 in getal, souden connen brengen ende laden
tot 8.000 kisten, rekenende 400 kisten ider schip.
De Bahya heeft in haer district 60 ingenios, yder,
soo cleyn als groot, gerekent door malcander op 7.000 aroben, compt te bedragen 420 dusent
aroben suycker, die hij gist, dit jaer sullen vallen.
Soo wanneer d’armada sagen comen, waren seer gealtereert, ende de geheele stadt in beroerte
gestelt. Van alle de omleggende plaetsen quamen na de Bahia, alwaer se in werden gelaten,
het volck. De conte de Baniola, was aldaer in ’t leste van de maerte oock gecomen met ontrent
1.500 soldaten. Dan hij en was van de governeur niet wel onthaelt, als picant tegen den
anderen sijnde. Soodat men gissinge maect, datter in de Bahya waren in alles 4.000 soldaten,
die soldie van de coninck waren treckende. Ende borgers van de stadt, als die daerin gevlucht
waren, werden geëstimeert wel 7 à 8 dusent sterck, al volck dat een musquet dragen conde.
Segt, datter quantité van ammonitie in de stadt was, ende wat aengaet de vivres ende
leeftocht, datter wiert gegist te wesen voor 2, 3 ende 4 maenden, alles naer het seggen van den
gemeenen man. D’oorsaecke datter noch soe veel in de stadt is, comt, datter van alle canten
toevoer is gesonden, ter tijt sijne excellentie eenige schepen voor de Bahia hadde gesonden,
om te cruysen. Meenende de governeur, dat het alsdoen de stadt soude gegolden hebben, wert
oversulcx tamelicken versien.
Segt meede, dat na alle opinie door de confusie tussen den governeur, don Pedro de Silva
Duro ende de conte de Baniola, was, de stadt niet lange en soude resisteren. Temeer dat den
governeur niet seer geëstimeert en wert, door sine dieverie ende hoverdie, die hij dagelicx
pleecht.
De armade leyt soo voor de stadt, datter geen victualie in can comen, want van alle
d’eylandekens daerontrent, moet de Bahia gevictailleert worden.
’t Welck hun wert belet, met het besetten van Tapagipe, ende alle schepen ontrent de Bahia
beset van de zeecant. Soedat de stadt menschelickerwijse niet en can gehouden worden, ende
moeten van honger hun opgeven, alsoe de grote quantité van het volck de vivres haest sal
consumeren.
160