Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Vuer op de Effegades verpacht een jaer voor 400 fl., ’tgeen de politycque raden de maior Beyert geschoncken hadden, is gecasseert. Een packhuys an Barettan met eenich lant vercocht, eerst verschoncken aen Duarte Seraiba. Impost van de wage voor een jaer verpacht, 11.400 gld. Op winen ende bieren voor 6 maenden 13.700 fl. Verpachtinge van suyckeren en menusas in alle de capitaniën, voor 140.300 fl. Hopen ’t lant in corte jaeren in fleur te brengen. Het schip .. van Groeningen sal in Paraiba landen. Vereyschen quantiteyt van spijckers in vooraet, item schuppen, croywagens, deelen, peck, etc. Groote cargesoenen, soo den handel aen de Compaignie blijft, packhusen te vergroten. Van de vercochte ingenios in Brasiliën gecomen voor de Compaignie 400.000 gld. Werden veel negri vercocht, tot de suyckermolens dienende. [21-11-1630] Anno 1630, den 21. novembris. Is eenen Dirck Joan voor coopman gegaen naer West-Indiën op’t schip, genaempt . Sijnde op’tselve schipper 129 Cornelis Jacobsz Wit, van Sinderdorp in Waterlant. Gaende in compaignie van een ander fluyt, daer schipper op was Heertjen Pieters, meede bevracht van den bewinthebberen met vires. [25-1-1631] Ende quamen den 25. januarii ter Fernambuco aen lant, daer de heer Joannes van Walbeeck doen president was. [12-2-1631] De 12. februarii 1631. Des middernachts is aldaer gecomen op de reede ’t schip, genaempt - . -, ende is doen aldaer getrout de heer Pieter Verhagen, politique raet, met joffrou Anna Seroskercke, dochter van den heer Van Serooskercken, oock politique raet. Olinda is een stadt, gelegen tegens ende op eenen berch, makende van verre een schoon gesicht. En bovenop het plat is een groote, breede straet, streckende bijna oost ten west. Waer op den hoochsten hoeck, waer den berch omleege naer de zee afloopt, met een laege punt, een deftich, schoon clooster leyt. Hebbende een cierlick uuytsichte in de zee, ende uuyt de vensters een plaisierigen boomgaert ofte hoff, siet men binnen de galeriën eenen schonen viercanten plaets gemaeck, met veele gemetselde beelden. Waer in den midden een fontein gestaen heeft, seer costelick. Ende aen’t benorden van’t convent leyt de kercke, dat een schoone kercke is geweest, nu tot een gasthuys geordonneert. Heeft onder de coridores van het clooster groot gemack, als van bancken om water, etc., jae, soo costelick als oyt in Spaniën gesien hebbe. Heeft oick dit clooster een seer grooten voorplaets ende is het convent gesepareert van de borgershuysen, met een muer ende poorte, daer men nu wacht houdt. Vandaer compt de straet plat boven op’t geberchte om de west, aen beyden sijden met schoone huysen, waer oeck staet de groote kercke, die de papen gehadt hebben. Waerachter het geberchte seer steyl is opgetrocken met steen, waer men seer braef om de zuyt can uuytsien. 129 Doorgehaald: coopman. 150
Ende weynich voorwart aen de noortsijde van de straet, heeft de vleeschal geweest. Ende daer vier ofte vijf huysen opwarts om de weste het raethuys, dat een schoon huys is, met twee steenen trappen opgaende, met een schoon uuytsicht om den noorden in een hoff van fruytboomen. Hier was nu een sael geordonneert, de comanschappen te vercopen aen de soldaten. Vandaer loopt de straet een groot stuck tot aen een kerck, alwaer het geberchte begint van langerhant af te lopen. Vandaer maeckende 2 langhe straten, den eenen den verbranden straet genaempt, die heel verdestrueert is. Ende heeft op het eynde een kercxken staen, dwars met de deure tegens de straet aen, waerin dat den viant altemet eens misse doet, ende leyt wel een halve canonsschoot van onse naeste cortegarde aen den berch. Dese straet streckt meest west-noort-west. Den anderen langen straet is hem streckende meest zuyt-west, vol groote, schoone huysen. Ende is bijnaer een halve ure lang, hebbende achter schoone hoven, waer nu de achterdeuren aen de westsijde sijn toegemetselt, als oeck de wegen. Maer aen de zuydtsijde sijn se meest open, want die vrij van den viant sijn. Oeck sijn in dese straete wel 6 posten ofte stakettens met borstweringe, die men can afsluyten, waer wert wacht gehouden tegen aenval. Oock leyt hier ten eynde een kerck waerlanges bij loopt om de zuydt noch een straet, ende leggen bezuyden en aen den strant veel groote huysen en buyrten. Boven noch een groot eedelmans huys, meest al gedestrueert. Ende leggen nu als in een verwildert bosch. Hebben noch hier veele schone groene hoven gelegen, waerin eene een groote steenen put is, daer men water uuyt haelt om te drincken, dat seer goet is. Somma was daer in plaetse van een schoone stadt een verdestrueert Jerusalem te sien, daer men noch dagelics afbrack. … hadden hier de uutbeeldinghe ende vertooninge op sijn maniere uuytgetogen, als in sijn journael, gescreven metterhant, te sien is. [16-2-1631] Den 16. februarii. Gehouden gedachtenisse van de veroveringhe van Olinde, doen jaerich sijnde. De predicatie doende, soo op’t Recyf als Anton Vaes, ds. Guilielmus Pistorius, ende is doen daer aen allen canten geviert. De cruyssers doen weynich proufijt, daertegens de heeren bewinthebberen grooten oncost. [6-3-1631] 6. meert. Bevonden het Recif te leggen op 8 graden ende 8 minuten suyderbreette. [24-3-1631] 24. dito. De crancken buyten het gasthuys gebracht, om naer het vaderlant te brengen. Waren oock van meninge, het af te breecken, gelijck de andere gebouwen ende de stadt te verlaten, hun houdende op’t Recy 130 ende Anton Vaes. Tot in april veel cruyssens gedaen, sonder vordel. [5-4-1631] Den 5. april eenen Portugeeschen Brabander, die door sijn schoon spreecken daer was gebleven, ende doen ontrent V maenden gevangen was om sijne quaede diensten, geordonneert bij de chrijchraet en de governeur, ter bancke te brengen. Ende heeft sooveel beleden, dat hij de doot schuldich is. Verscheyde Brasiliaensche overloopers verclaerden, groot gebreck van vivres in’t Portigees leger te wesen. [7-5-1631] 130 Hs. abus. Recys. 151
- Page 99 and 100: ordre soude geven, bij represaliën
- Page 101 and 102: schip was weleer door een paepsche
- Page 103 and 104: - Item hoe men sal handelen mette F
- Page 105 and 106: [12-8-1621] Den 12. augusti tot Ams
- Page 107 and 108: sulcx onbillick te wesen. D’wijle
- Page 109 and 110: Den commys Gisels proponeerden twee
- Page 111 and 112: Peter van de Werve, een soon van de
- Page 113 and 114: Ende hebbe alsoo successorem gecreg
- Page 115 and 116: Den admirael Verhagen leyde het ver
- Page 117 and 118: opgerechte ooren te rijsen om te ve
- Page 119 and 120: 5. Presenteren hiervan naerder bewi
- Page 121 and 122: In fine octobris 1622 fui Amsteroda
- Page 123 and 124: libellum, postquam frustra iustitia
- Page 125 and 126: 11. Een bewinthebber die, in’t ov
- Page 127 and 128: 3 lb. bezar steenen, alias 3 stucks
- Page 129 and 130: Anno Christiano MDC XXI [00-00-1621
- Page 131 and 132: Ende alhoewel de hooch mog. heeren
- Page 133 and 134: nedersetten. ’t Welck niet met mi
- Page 135 and 136: Alsofte men de quaetdoenders niet e
- Page 137 and 138: De wint is tot noch contrarie, sulc
- Page 139 and 140: achtergebleven ende ontlopen. Dat o
- Page 141 and 142: In octobri. Eenige prisen becomen,
- Page 143 and 144: In’t beginsel van februario is to
- Page 145 and 146: espringende, also het te water impr
- Page 147 and 148: huyshouden. Ende sal andere ordre w
- Page 149: d’onderhoudinge van’t eerste oc
- Page 153 and 154: Den XI. junii 1631. Gecomen in de g
- Page 155 and 156: een kiste sijde 24 ijsere stucken 4
- Page 157 and 158: De ordre is als voor, ende sijn ont
- Page 159 and 160: Op Sorysory sijn de helft vanouts m
- Page 161 and 162: Seyt noch, dat aldaer onder het vol
- Page 163 and 164: Namentlick, dat se haerselven ende
- Page 165 and 166: Alsoe de Ambonese kinderen tot Amer
- Page 167 and 168: Van den 15. novembris totten 15. ap
- Page 169 and 170: Het silver, verwacht uuyt Japan te
- Page 171 and 172: Dese mohumetanen in de benedenlande
- Page 173 and 174: So mijn God de Heere spaert met ges
- Page 175 and 176: Gescreven uuyt Goa, in’t jaer ons
- Page 177 and 178: Eodem tendebat Wassenburgii filius,
- Page 179 and 180: leert hadden, in Engelant, Vrancrij
- Page 181 and 182: 3.000 lb. indigo s. Gille 8.464 lb.
- Page 183 and 184: 431 sockels foli 235 picol Japons c
- Page 185 and 186: In novembri 1625. III schepen gelop
- Page 187 and 188: [01-1-1633] In’t begin van 1633.
- Page 189: Oost-Indiën is van ouden tijden de
Ende weynich voorwart aen de noortsijde <strong>van</strong> de straet, heeft de vleeschal geweest. Ende daer<br />
vier ofte vijf huysen opwarts om de weste het raethuys, dat een schoon huys is, met twee<br />
steenen trappen opgaende, met een schoon uuytsicht om den noorden in een hoff <strong>van</strong><br />
fruytboomen. Hier was nu een sael geordonneert, de comanschappen te vercopen aen de<br />
soldaten. Vandaer loopt de straet een groot stuck tot aen een kerck, alwaer het geberchte<br />
begint <strong>van</strong> langerhant af te lopen. Vandaer maeckende 2 langhe straten, den eenen den<br />
verbranden straet genaempt, die heel verdestrueert is. Ende heeft op het eynde een kercxken<br />
staen, dwars met de deure tegens de straet aen, waerin dat den viant altemet eens misse doet,<br />
ende leyt wel een halve canonsschoot <strong>van</strong> onse naeste cortegarde aen den berch.<br />
Dese straet streckt meest west-noort-west. Den anderen langen straet is hem streckende meest<br />
zuyt-west, vol groote, schoone huysen. Ende is bijnaer een halve ure lang, hebbende achter<br />
schoone hoven, waer nu de achterdeuren aen de westsijde sijn toegemetselt, als oeck de<br />
wegen. Maer aen de zuydtsijde sijn se meest open, want die vrij <strong>van</strong> den viant sijn. Oeck sijn<br />
in dese straete wel 6 posten ofte stakettens met borstweringe, die men can afsluyten, waer<br />
wert wacht gehouden tegen aenval. Oock leyt hier ten eynde een kerck waerlanges bij loopt<br />
om de zuydt noch een straet, ende leggen bezuyden en aen den strant veel groote huysen en<br />
buyrten. Boven noch een groot eedelmans huys, meest al gedestrueert. Ende leggen nu als in<br />
een verwildert bosch. Hebben noch hier veele schone groene hoven gelegen, waerin eene een<br />
groote steenen put is, daer men water uuyt haelt om te drincken, dat seer goet is.<br />
Somma was daer in plaetse <strong>van</strong> een schoone stadt<br />
<br />
een verdestrueert Jerusalem te sien, daer men noch dagelics afbrack.<br />
… hadden hier de uutbeeldinghe ende vertooninge op sijn maniere uuytgetogen, als in sijn<br />
journael, gescreven metterhant, te sien is.<br />
[16-2-1631]<br />
Den 16. februarii. Gehouden gedachtenisse <strong>van</strong> de ver<strong>over</strong>inghe <strong>van</strong> Olinde, doen jaerich<br />
sijnde. De predicatie doende, soo op’t Recyf als Anton Vaes, ds. Guilielmus Pistorius, ende is<br />
doen daer aen allen canten geviert.<br />
De cruyssers doen weynich proufijt, daertegens de heeren bewinthebberen grooten oncost.<br />
[6-3-1631]<br />
6. meert. Bevonden het Recif te leggen op 8 graden ende 8 minuten suyderbreette.<br />
[24-3-1631]<br />
24. dito. De crancken buyten het gasthuys gebracht, om naer het vaderlant te brengen. Waren<br />
oock <strong>van</strong> meninge, het af te breecken, gelijck de andere gebouwen ende de stadt te verlaten,<br />
hun houdende op’t Recy 130 ende Anton Vaes.<br />
Tot in april veel cruyssens gedaen, sonder vordel.<br />
[5-4-1631]<br />
Den 5. april eenen Portugeeschen Brabander, die door sijn schoon spreecken daer was<br />
gebleven, ende doen ontrent V maenden ge<strong>van</strong>gen was om sijne quaede diensten,<br />
geordonneert bij de chrijchraet en de g<strong>over</strong>neur, ter bancke te brengen. Ende heeft sooveel<br />
beleden, dat hij de doot schuldich is.<br />
Verscheyde Brasiliaensche <strong>over</strong>loopers verclaerden, groot gebreck <strong>van</strong> vivres in’t Portigees<br />
leger te wesen.<br />
[7-5-1631]<br />
130 Hs. abus. Recys.<br />
151