Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

In dese maent is den oversten Weerdenburch van Olinda, uuyt West-Indiën hier in’t lant
gearriveert, brengende meede eenige honderden kisten met suycker.
Wort geseyt, accoort tusschen de onsen tot Pharnabock met Albuquerque ende de Portugesen,
oock de Indianen, aengegaen te sijn, ende quartier ten wedersijden vergunt. Oock dat een
regiment soldaten mette eerste schepen derwarts sullen vertrecken.
[00-00-1634]
Anno 1634. Verovert Paryba met het omleggende lant, ende mette inwoonders aliance
gemaect. Daer geviert ende geluyt, maecken in Spaniën groten apparat tot een vlote, omme de
onsen daer te doen delogeren.
In Nieu-Neerlant, als men’t noempt, daer d’onse eenige colonias hebbe begonnen te brengen,
gaet het seer confuis, dewijle d’selve bij privee bi de hant sijn genomen, tot vilependentie van
de Compaignie. Sulcx dat deselve ten lesten genootsaeckt is geworden, die colonias te coopen
ende na haer te nemen. Ende alsoe … Pauw gestelt hadde op sijn praedium, Cornelis van
Voerst, mit last van niemant te optempereren, dan sijn bevelen te achtervolgen, is deselve v.V.
daerover meermaels in contentie gecomen metten commanduer-generael aldaer. Jae, soverre,
dat hij heeft geweygert, de placaten, vanwegen de Compaignie geconcipieert, te laten
affigeren in sijne woonstede, ofte die te obediëren, daer hij gedetineert is geworden, ende
daerover contentie veroorsaect. Sulcx dat hij, v.V., ten lesten den vice-commanduer heeft
doorsteecken. Quae res ipsi magnum malum peperit vel pariet, cum apud nostros ipsi ultra
locus non sit futurus, et ad barbaros transfugium admodum erit periculosum. Det ei Deus
animum meliorem, ut facti ipsum poeniteat et optimum consilium sequatur.
[00-1-1637]
In principio anni 1737. Gesien het placaet van de Staten-Generael, verbiedende den vrijen
handel van Brasiliën. Ende dat op de grote clachten van de participanten, insonder die van
Zeelant, ende de remonstrantie bij die van Amsterdam ende haer aenhangeren, daer
tegensover te leveren. Waerbij sij sustineren, dat de ophoudende vrije neeringe niet alleen
onbehoorlick, maer oeck oneerlick ende scadelick sal sijn voor de Compaignie, veel tot dien
einde verhalende.
[10-2-1637]
Den 10. februarii 1637. Alsoe tegens den inhouden van’t octroy, gegeven bij de Staten-
Generael aen de West-Indische Compagnie, als
dat niemant aldaer uuyt dese landen eenigen handel soude mogen drijven, als die van de
Compaignie. Ende diesniettegenstaende de 19 in de vergaderinge deselve negotie vrijgestelt
hadden voor yder. Sulcx dat de lasten van den oorloge aldaer, gedragen werdende bij de
participanten, ende het proufijt van de negotie bij particuliere, veeltijts van de bewinthebberen
uuytgerust, genoten waren. Die men bevant grotelicx oversulcx geprofiteert te hebben, aldaer
alles ten duirsten bij de Compaignie ende inwoonders van Indiën heeft moeten gecocht
werden, tot grote scade ende ongeryf van deselve.
Waerover veel van de participanten, als vooren geseyt, sich beclagende, hadden de
vernieuwinge van’t verboth over de negotie vercregen. Waertegens die van Amsterdam seer
arbeyden. Is derhalven bij de participanten alhier binnen Utrecht vergadert, in de groene
camer van het stadthuys, een request gelesen, dat men aen de Staten deser provincie soude
overleveren. Ten eynde H.E. Mo. door hare gedeputeerden geliefden te versoecken,
148