Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

31.05.2013 Views

De actiën doen nu niet meer dan 120 dagelics aflopende. [00-2-1631] Ick ben altijt van opinie geweest, dat het veroveren van plaetsen, ende die te behouden, de Compaignie seer scadelick is. Het exempel an Tode los Santos nemende, dunct darom vreempt, dat de wijse heeren bewinthebberen een gewaerschout sijnde, ad eundem iterum voluerint lapidem impingere. Den aucteur van - -. (die bij de sommighe Urseling, bij andere … gemeent), in sijn eerste deel, pag. 39, bevinde ic van mijn gevoelen, daer hij seit, dat die compagniën onwijselick souden doen, den coninc van Spaniën in sijne Indiëns te lande willen aentasten, voordat men de proceduren, bij hem voorgegeven, bij de hant genomen heeft. Siet die redenen in’t breet, die bondich genoch sijn omme de Compaignie daervan te deterreren. Nisi Sinones ubique forent, etiam inter ipsos. Nu doen se veel besendingen, ende lopen de Staten achteraen om assistentie, die langsaem sal volgen. Ende interim consumeren de onse hare middelen, daer houdende in Pharnaboucq een groot garnisoen, dat met alle nootdruften uuyt dese landen moet werden onderhouden. Sulcx dat ic weynich contentements hebbende, ende de uuytcompste vresende, mijn actie gepresenteert hebbe, over te geven aen neve van Wijckersloot, die ic d’selve geleent hadde. Doch alsoo hij se niet en seyde te begeeren, hebbe daerover gesproocken Gerrit Willemsz Vredenborch, maeckelaer, wonende in den Roden Oss, achter het Boschuys tot Amsterdam. Hetwelck vernemende de voorseyde Wijckersloot, heeft door sijn huysfrou met mij willen, als buyten sijn weeten, handelen op’t capitael. Daerinne ic hebbe geconsenteert in principio februarii 1631. Ende daerna is mij scrijvens ter hande gecomen van den voorseyde Vredenborch, waerbij mij gelijcke somme werden geoffereert. Het capitael van 450 gulden is mij door neef Cornelis van Wijckersloot getelt, ende hebbe hem doen sijn revers ende de memoriën van de eerste aenteeckeninge weder gegeven. Onlancx is te Pharnabouck geweest een Antwerpener, gespanioliseert, …, die hem seer insinueerden in de gracie van den commanduer, ende maecten hem familier met hem, gevende dickwils goede advisen. Maer daerentusschen reveleerden aen den viant alle onse aenslagen, ende hadde voor, met venijn de hoofden van de onsen aldaer om te brengen. Soo het Godt niet en hadde uuyt doen comen, door eenige vianden selfs! Waerover hij gevangen, ende sich in de gevangenisse om heeft gebracht. De onse hebben Tamarake ten deele verovert, ende arbeyden om hun vorder daer meister te maecken. Dan van Paraiba is faulte bij de actie-copers, als men meent, uuytgestroit. Cornelis van Voorst is in sijne colonie over de reviere buyten des governeurs jurisdictie, daer hij niet wel mede can overeen comen. Dese colonie heeft den heere van Tienhoven, Pau tot Amsterdam, gefurneert met alle nootsaeckelickheden, ende is eius loci quodammodo dominus. [00-7-1631] Johan van Voorst, een geestich joncxken van 14 jaeren, is na sijn vader gereyst van dese somer 1631. Is scade, niet beter geïmployeert te worden, et ad civiliorem vitam institui, cum in iis locis nihil praeter meram videas barbariem. Is Johan met een schip uuyt Nieu-Neerlant herwarts comende, ende in Engelant arriverende, aldaer over de 4 maenden gedetineert. Ende in principio julii, nieuwe stijl, tot Amsterdam gearriveert. Sijn oeck mede gecomen alle de overichede, guverneur, directer, secretaris, predicant, qualicken connende met den anderen 146

huyshouden. Ende sal andere ordre werden gestelt. Neefken bracht een brief van sijn vader aen neef Van Wijckersloot, waerinne hij ons neffens meer vrinden dede groeten. Ende screef dat sijn soon Henrick voor assistent om de noorden gevaren was. Dat hij niet langer bij hem en diende, maer wat moste besuecken, dat hij redelicken in de spraecken was ervaren. Sommige schepen tehuys comende, brachten een goet deel suickerkisten ende sijn hier over de 700 gearriveert. Sijn noch eenighe suyckeren achteren, daerbij waren noch ossenhuden, olifantstanden ende hardhout. Den aenslach op Pariba was misluct, met verlies van veel van den onsen. Uuyt Nieu-Nederlant ofte de Virginies, comen etlicke dusent beverenvellen ende vellen van otters. Jan van Voerst Cornelissoon, hebbende al de somer in Engelant met het schip, uuyt Nieu- Nederlant ofte Virginea comende, gearresteert geweest, is in junio overgecomen. Bracht een brief van sijn vader ende 2 aerntsclauwen met een zeespinne. Clusius cancrum marinum vocavit, qualem ipse in suis exoticis expressit, a me sibi, a Wolfswinckel exoratum, missum. Hij seyde daer op de strant veel daer te lopen van verscheyde groote, oeck geheel cleyn. De officieren aldaer qualicken connende overeen comen, sijn alle weder gecomen, ende sal daer ander ordre gemaect werden. Dat de nieuwe colonie, beeter gevordert ende onderhouden, mogen aenwassen, die anders door haer discordie gants souden teniet lopen. Alsoo de scepen seer lange buyten de gewoonen tijt achterbleven, hebben de coloniers aldaer groot gebreck geleden van coorn ende andere nootwaren, die sij uuyt Hollant verwachten. [00-5-1633] In mayo 1633. Sijn 2 scepen van Guinea gecomen voor de West-Indische Compaignie, wel voorsien met gout, elephantstanden ende grein. Dese Compaignie solliciteert seer neerstich aen de Generaliteit, omme te becomen de beloofde subsidiën, daer se qualicken toe connen geraecken. Wert oeck verwacht van Pharnabuco den oversten Weerdenburch. Tijdinge, dat Cornelis van Voorst, hebbende last van sijne meester … Pauw, van niemants gebiet ofte heerschappie over sijne colonie te admitteren. Ende alsoe den nieuwen (directeur), 128 gesonden van de West-Indische Compaignie, hadde de souverainiteyt ende gerechticheden over de coloniën te bewaren, die daerover eenige placaten wilden in de colonie Pauw doen publiceren ende affigeren. Soo hadde Van Voorst sich daertegens gestelt, volgende sijnen last, ende alsulcke vercondighe verhindert, die, omme een corporaelschap oversendende, Van Voorst in hechtenisse heeft genomen. Die sich met den last van sijnen meester wilde defenderen. Hierover waren de beinthebberen besich, omme desen twist terneder te leggen, waertoe Pauw oorsaecke hadde gegeven. [00-6-1633] Dese dagen in junio 1633. Hebben onse ende der vianden gecommitteerden in Den Haghe vergadert over de handelinge van trêves, heftige discoursen gehadt over de West-Indische saecken. Praesenteerende den coninc van Hispaniën de Compaignie een milioen ende acht tonnen goudts, mits dat se haere handelinge aldaer soude afstaen. Sijn oeck eenighe van de bewinthebberen bij de Staten in Den Haghe ontboden, op seeckere voorslagen, doch hebben daerop niet connen resolveren, sonder communicatie met haere princepalen. 128 In de marge. 147

De actiën doen nu niet meer dan 120 dagelics aflopende.<br />

<br />

[00-2-1631]<br />

Ick ben altijt <strong>van</strong> opinie geweest, dat het ver<strong>over</strong>en <strong>van</strong> plaetsen, ende die te behouden, de<br />

Compaignie seer scadelick is. Het exempel an Tode los Santos nemende, dunct darom<br />

vreempt, dat de wijse heeren bewinthebberen een gewaerschout sijnde, ad eundem iterum<br />

voluerint lapidem impingere. Den aucteur <strong>van</strong> - -. (die bij<br />

de sommighe Urseling, bij andere … gemeent), in sijn eerste deel, pag. 39, bevinde ic <strong>van</strong><br />

mijn gevoelen, daer hij seit, dat die compagniën onwijselick souden doen, den coninc <strong>van</strong><br />

Spaniën in sijne Indiëns te lande willen aentasten, voordat men de proceduren, bij hem<br />

voorgegeven, bij de hant genomen heeft.<br />

Siet die redenen in’t breet, die bondich genoch sijn omme de Compaignie daer<strong>van</strong> te<br />

deterreren. Nisi Sinones ubique forent, etiam inter ipsos. Nu doen se veel besendingen, ende<br />

lopen de Staten achteraen om assistentie, die langsaem sal volgen. Ende interim consumeren<br />

de onse hare middelen, daer houdende in Pharnaboucq een groot garnisoen, dat met alle<br />

nootdruften uuyt dese landen moet werden onderhouden.<br />

Sulcx dat ic weynich contentements hebbende, ende de uuytcompste vresende, mijn actie<br />

gepresenteert hebbe, <strong>over</strong> te geven aen neve <strong>van</strong> Wijckersloot, die ic d’selve geleent hadde.<br />

Doch alsoo hij se niet en seyde te begeeren, hebbe daer<strong>over</strong> gesproocken Gerrit Willemsz<br />

Vredenborch, maeckelaer, wonende in den Roden Oss, achter het Boschuys tot Amsterdam.<br />

Hetwelck vernemende de voorseyde Wijckersloot, heeft door sijn huysfrou met mij willen, als<br />

buyten sijn weeten, handelen op’t capitael. Daerinne ic hebbe geconsenteert in principio<br />

februarii 1631. Ende daerna is mij scrijvens ter hande gecomen <strong>van</strong> den voorseyde<br />

Vredenborch, waerbij mij gelijcke somme werden geoffereert.<br />

Het capitael <strong>van</strong> 450 gulden is mij door neef Cornelis <strong>van</strong> Wijckersloot getelt, ende hebbe<br />

hem doen sijn revers ende de memoriën <strong>van</strong> de eerste aenteeckeninge weder gegeven.<br />

<br />

Onlancx is te Pharnabouck geweest een Antwerpener, gespanioliseert, …, die hem seer<br />

insinueerden in de gracie <strong>van</strong> den commanduer, ende maecten hem familier met hem, gevende<br />

dickwils goede advisen. Maer daerentusschen reveleerden aen den viant alle onse aenslagen,<br />

ende hadde voor, met venijn de hoofden <strong>van</strong> de onsen aldaer om te brengen. Soo het Godt niet<br />

en hadde uuyt doen comen, door eenige vianden selfs! Waer<strong>over</strong> hij ge<strong>van</strong>gen, ende sich in de<br />

ge<strong>van</strong>genisse om heeft gebracht.<br />

De onse hebben Tamarake ten deele ver<strong>over</strong>t, ende arbeyden om hun vorder daer meister te<br />

maecken. Dan <strong>van</strong> Paraiba is faulte bij de actie-copers, als men meent, uuytgestroit.<br />

Cornelis <strong>van</strong> Voorst is in sijne colonie <strong>over</strong> de reviere buyten des g<strong>over</strong>neurs jurisdictie, daer<br />

hij niet wel mede can <strong>over</strong>een comen. Dese colonie heeft den heere <strong>van</strong> Tienhoven, Pau tot<br />

Amsterdam, gefurneert met alle nootsaeckelickheden, ende is eius loci quodammodo<br />

dominus.<br />

[00-7-1631]<br />

Johan <strong>van</strong> Voorst, een geestich joncxken <strong>van</strong> 14 jaeren, is na sijn vader gereyst <strong>van</strong> dese<br />

somer 1631. Is scade, niet beter geïmployeert te worden, et ad civiliorem vitam institui, cum<br />

in iis locis nihil praeter meram videas barbariem. Is Johan met een schip uuyt Nieu-Neerlant<br />

herwarts comende, ende in Engelant arriverende, aldaer <strong>over</strong> de 4 maenden gedetineert. Ende<br />

in principio julii, nieuwe stijl, tot Amsterdam gearriveert. Sijn oeck mede gecomen alle de<br />

<strong>over</strong>ichede, guverneur, directer, secretaris, predicant, qualicken connende met den anderen<br />

146

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!