Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Alsoo verscheide geruchten liepen van Dirck van Helsdingen, onlancx tot het bewintschap van de West-Indische Compaignie wegen de stat van Utrecht gecommitteert, sijn eenige gecommitteert uuyt het collegie van Amsterdam, aen de vroetschap deser stadt, die van deselve in’t poortgen sijn vereert met de stadt kannen. Dan denselven Helsdingen ontboden sijnde, soo satursdach als manendach, 17. ende 19. may bij de vroetschap, en is niet gecompareert. Quae res in posterum ipsi fidem abrogabit, nec quisquam ipsi pecuniam numerare voluerit, nisi fidem suam magistratus interposuerit. Heeft magistratus authoritate bewillicht Cornelis van Wijckersloot, omme te ontfangen van Helsdingen wegen, de resteerende payen ende penningen, volgens de calculatie bij de West- Indische rekenmeesters, die de interesse wel nau hadden getreft, ende oeck de ontfangers, voor haer overbrengen toegeleyt, uuyt der parti- cipanten beursen. Ende hebbe doen aen denselven Wijckersloot betaelt mijn vierde ende leste paye, daertoe genietende tien ten hondert. Wijckersloot, ut dicitur, is geweest met Helsdingen in communicatie, over het aen- ofte overnemen van’t bewinthebberschap, offererende 9.000 gld. Doch heeft hetselve op approbatie van het vroetschap toegeseyt Frans van de Pol, soon van Cornelis van de Pol, met goet proufijt. Doch hebbe sommighe horen doleren, dat men sulcke bewintschappen sochte te vertrouwen soo jongelieden, ende van soo weynige experience, tot disreputatie van onse stadt. Wort oeck geseyt, dat alhier weynige sijn die in de Compaignie participeren, mette somme, nodich voor een bewinthebber, alse 6.000 gld. Berctam wesende overleden, die men meenden den eenigen noch alhier te sijn, onder de borgerie ofte inwoonders alhier. Alsoe de vroetschap niet en conde resolveren over het bewinthebberschap op den soon van Poll te transporteren, heeft Helsdingen sijne actie, nu seeckere tijdinge wesende, dat Pieter Hein van Delfhaven met een goede buyt, jae veel grooter als die in der waerheyt was, op de custen van Engelant was gearriveert, ende aldaer om de swackheyt sijns volcks werden gehouden, vercocht aen Lieftinck voor … gulden. Maer Pollio groote partie maeckende, is de saecke in’t verwerre gecomen, niet connende leveren dat hij vercocht hadde. Waerover naemaels proces verresen sijnde, heeft Lieftinck, procederende tot cautie pro iudicato, Helsdingen doen halen in gijselinge in Wijck op’t Oudekerckhof. Die in februario 1629, mits leverende inventaris sijnder goederen, is ontslagen gewerden. Blijvende daerentusschen het bewinthebberschap als vacerende. [00-12-1628] Op de goede tijdinge van Piet Hein, hebben de bewinthebberen van de voorgaende conquesten uuytgescreven, den lesten decembris 1628 uuyt te deelen XV ten hondert. Die bij Pauw den participanten binnen Utrecht sijn over- getelt, ende hebben de actiën op 225 gelopen. Maer als den eersten roep cesseerden, ende den prins met sommige resolveerden tot een groote armade, tegen den uuytgaenden tijt toe te rusten, sijn de participanten buyten alle redenen, van de hoope van eenich proufijt van de groote prijse, met hare penningen vercregen, gefrustreert, ende sijn de actiën dagelicx weder aflopende. 1629 [1-2-1629] 142
In’t beginsel van februario is tot Amsterdam verclaert bij de bewinthebberen, ende uuytspraeck gedaen, dat de veroveraers boven hare ordinarise gagiën souden hebben tot buyte 16⅓ maenden. Waerover eenige qualicken gecontenteert, een tumult voor het huys hebben gemaect, de glasen insmijtende, etc. Dan, als eenige soldaten tot defentie van ’tselve werden gesonden, sijn de seditieuse paulatim verdenen, ende 2 ofte drie daervan gevangen genomen. De maniere van de veroveringe des silveren vloots van de Spaengiaers, comende van Hondures bij de Havana, wert bij Wassenaer ampel bescreven in sijn XV. deel, folf. … [00-05-1629] In mey 1629. Is uuytgescreven te deylen vijftich ten hondert, dat is een halff capitael, ten respecte van de goede veroveringhe. Ende het goet bij uuytroepe tot een groote prijse vercocht werden binnen Amsterdam. Is mede in april behouden overgecomen, Dirck Simonsz met sijne vlote, met goede cargo, als: peper, caneel, sijde ende catoene cleetgens, tabacco, hout, 20 lb. robinen, eenige schone diamanten, etc. De deylinge in halve meye ende de volgende dagen te doen, wert naerder uuytgedruct in’t bilget, te weeten: 35 van den oorloge ende vijftien uuyte comanschap. Quod studiose adiunctum, ne plura hoc anno expectent participes. [15-05-1629] Den 15. mey anno 1629, ouden stijl. Hebbe ontfangen van den bewinhebber Pauw, soo aen Indiaensche matten als rijcxdaelders, 225 gulden. Wort een goede toerustinge gedaen onder den generael Lonck, die met een goede vloote eerstdaechs sal uuytlopen. Sijnde voor weynich dagen 1.600 soldaten tot Amsterdam gemonstert. Godt geve goet succes, tot vernederinghe van de hoveerdige Spaensche concepten, ende voorgenomen monarchie. Wert geseyt, dat Pieter Henrics weinich contentements soude genomen hebben van het tractament ofte vereeringhe, aen hem gedaen over sijne reyse. Doch bij de Staten in groote estime, tot het admiraelschap van Hollant verhoocht. Heeft redenen, beneffens den loff van sijne daden, sich te vergenoegen. Den eerpenninck, bij de Staten doen slaen, verdonckeren gantsch sijnen naem, ende benemen de eere van de Compaignie, met wien de uuytreydinge is gedaen. Het misgenoegen van Petro Heynio is gecomen, referente Johanne Latio, collegii Australis assessore, quod cum ipsi electio concessa esset, eligeret, quae sibi deberentur, ex qua merce vel pecunia aut rudi argenta, prout liberet. Post factaque electione, quod videret, dat de cochenille verre liep boven den gewoonlicken prijs, ende sijn vercosen waren noch niet al en hadde doen wech halen. Wilden d’selve tegens cochenil, op sulcken prise als die metten eersten gestelt was, na hem nemen. Doch werden hegeseyt, dat hij sijne electie gedaen hadde, ende nu niet en vermochte, eenige veranderinge maecken. Ick, versocht van den meester … Versteech, die vergunt was, ex recommandatione Plosii, equo, den vereer-penning op de victoirie van den generael Heyn te maecken, hebbe een ontwerp gemaect, daerop te stellen aldus, in limbo: Incidit in casses praeda petita, Johova dirigente Auspiciis illustrissimorum et praepotentium confoederatarum Belgiae provinciarum Ordinum, ductu Petri Heinii, classis Collegii Indiae Australis 143
- Page 91 and 92: veranderen, dat die in de plaetse v
- Page 93 and 94: D’Engelse drijven seer aen, dat s
- Page 95 and 96: den soldaten als bootsgesellen toec
- Page 97 and 98: 1618 van ’tselve schip gegaen in
- Page 99 and 100: ordre soude geven, bij represaliën
- Page 101 and 102: schip was weleer door een paepsche
- Page 103 and 104: - Item hoe men sal handelen mette F
- Page 105 and 106: [12-8-1621] Den 12. augusti tot Ams
- Page 107 and 108: sulcx onbillick te wesen. D’wijle
- Page 109 and 110: Den commys Gisels proponeerden twee
- Page 111 and 112: Peter van de Werve, een soon van de
- Page 113 and 114: Ende hebbe alsoo successorem gecreg
- Page 115 and 116: Den admirael Verhagen leyde het ver
- Page 117 and 118: opgerechte ooren te rijsen om te ve
- Page 119 and 120: 5. Presenteren hiervan naerder bewi
- Page 121 and 122: In fine octobris 1622 fui Amsteroda
- Page 123 and 124: libellum, postquam frustra iustitia
- Page 125 and 126: 11. Een bewinthebber die, in’t ov
- Page 127 and 128: 3 lb. bezar steenen, alias 3 stucks
- Page 129 and 130: Anno Christiano MDC XXI [00-00-1621
- Page 131 and 132: Ende alhoewel de hooch mog. heeren
- Page 133 and 134: nedersetten. ’t Welck niet met mi
- Page 135 and 136: Alsofte men de quaetdoenders niet e
- Page 137 and 138: De wint is tot noch contrarie, sulc
- Page 139 and 140: achtergebleven ende ontlopen. Dat o
- Page 141: In octobri. Eenige prisen becomen,
- Page 145 and 146: espringende, also het te water impr
- Page 147 and 148: huyshouden. Ende sal andere ordre w
- Page 149 and 150: d’onderhoudinge van’t eerste oc
- Page 151 and 152: Ende weynich voorwart aen de noorts
- Page 153 and 154: Den XI. junii 1631. Gecomen in de g
- Page 155 and 156: een kiste sijde 24 ijsere stucken 4
- Page 157 and 158: De ordre is als voor, ende sijn ont
- Page 159 and 160: Op Sorysory sijn de helft vanouts m
- Page 161 and 162: Seyt noch, dat aldaer onder het vol
- Page 163 and 164: Namentlick, dat se haerselven ende
- Page 165 and 166: Alsoe de Ambonese kinderen tot Amer
- Page 167 and 168: Van den 15. novembris totten 15. ap
- Page 169 and 170: Het silver, verwacht uuyt Japan te
- Page 171 and 172: Dese mohumetanen in de benedenlande
- Page 173 and 174: So mijn God de Heere spaert met ges
- Page 175 and 176: Gescreven uuyt Goa, in’t jaer ons
- Page 177 and 178: Eodem tendebat Wassenburgii filius,
- Page 179 and 180: leert hadden, in Engelant, Vrancrij
- Page 181 and 182: 3.000 lb. indigo s. Gille 8.464 lb.
- Page 183 and 184: 431 sockels foli 235 picol Japons c
- Page 185 and 186: In novembri 1625. III schepen gelop
- Page 187 and 188: [01-1-1633] In’t begin van 1633.
- Page 189: Oost-Indiën is van ouden tijden de
In’t beginsel <strong>van</strong> februario is tot Amsterdam verclaert bij de bewinthebberen, ende<br />
uuytspraeck gedaen, dat de ver<strong>over</strong>aers boven hare ordinarise gagiën souden hebben tot buyte<br />
16⅓ maenden. Waer<strong>over</strong> eenige qualicken gecontenteert, een tumult voor het huys hebben<br />
gemaect, de glasen insmijtende, etc. Dan, als eenige soldaten tot defentie <strong>van</strong> ’tselve werden<br />
gesonden, sijn de seditieuse paulatim verdenen, ende 2 ofte drie daer<strong>van</strong> ge<strong>van</strong>gen<br />
genomen.<br />
De maniere <strong>van</strong> de ver<strong>over</strong>inge des silveren vloots <strong>van</strong> de Spaengiaers, comende <strong>van</strong><br />
Hondures bij de Ha<strong>van</strong>a, wert bij Wassenaer ampel bescreven in sijn XV. deel, folf. …<br />
[00-05-1629]<br />
In mey 1629. Is uuytgescreven te deylen vijftich ten hondert, dat is een halff capitael, ten<br />
respecte <strong>van</strong> de goede ver<strong>over</strong>inghe. Ende het goet bij uuytroepe tot een groote prijse vercocht<br />
werden binnen Amsterdam.<br />
Is mede in april behouden <strong>over</strong>gecomen, Dirck Simonsz met sijne vlote, met goede cargo, als:<br />
peper, caneel, sijde ende catoene cleetgens, tabacco, hout, 20 lb. robinen, eenige schone<br />
diamanten, etc.<br />
De deylinge in halve meye ende de volgende dagen te doen, wert naerder uuytgedruct in’t<br />
bilget, te weeten: 35 <strong>van</strong> den oorloge ende vijftien uuyte comanschap. Quod studiose<br />
adiunctum, ne plura hoc anno expectent participes.<br />
[15-05-1629]<br />
Den 15. mey anno 1629, ouden stijl. Hebbe ontfangen <strong>van</strong> den bewinhebber Pauw, soo aen<br />
Indiaensche matten als rijcxdaelders, 225 gulden.<br />
Wort een goede toerustinge gedaen onder den generael Lonck, die met een goede vloote<br />
eerstdaechs sal uuytlopen. Sijnde voor weynich dagen 1.600 soldaten tot Amsterdam<br />
gemonstert. Godt geve goet succes, tot vernederinghe <strong>van</strong> de hoveerdige<br />
<br />
Spaensche concepten, ende voorgenomen monarchie.<br />
Wert geseyt, dat Pieter Henrics weinich contentements soude genomen hebben <strong>van</strong> het<br />
tractament ofte vereeringhe, aen hem gedaen <strong>over</strong> sijne reyse. Doch bij de Staten in groote<br />
estime, tot het admiraelschap <strong>van</strong> Hollant verhoocht. Heeft redenen, beneffens den loff <strong>van</strong><br />
sijne daden, sich te vergenoegen.<br />
Den eerpenninck, bij de Staten doen slaen, verdonckeren gantsch sijnen naem, ende benemen<br />
de eere <strong>van</strong> de Compaignie, met wien de uuytreydinge is gedaen. Het misgenoegen <strong>van</strong> Petro<br />
Heynio is gecomen, referente Johanne Latio, collegii Australis assessore, quod cum ipsi<br />
electio concessa esset, eligeret, quae sibi deberentur, ex qua merce vel pecunia aut rudi<br />
argenta, prout liberet. Post factaque electione, quod videret, dat de cochenille verre liep boven<br />
den gewoonlicken prijs, ende sijn vercosen waren noch niet al en hadde doen wech halen.<br />
Wilden d’selve tegens cochenil, op sulcken prise als die metten eersten gestelt was, na hem<br />
nemen. Doch werden hegeseyt, dat hij sijne electie gedaen hadde, ende nu niet en<br />
vermochte, eenige veranderinge maecken.<br />
Ick, versocht <strong>van</strong> den meester … Versteech, die vergunt was, ex recommandatione Plosii,<br />
equo, den vereer-penning op de victoirie <strong>van</strong> den generael Heyn te maecken, hebbe een<br />
ontwerp gemaect, daerop te stellen aldus, in limbo:<br />
Incidit in casses praeda petita, Johova dirigente<br />
Auspiciis illustrissimorum et<br />
praepotentium confoederatarum Belgiae provinciarum<br />
Ordinum,<br />
ductu Petri Heinii,<br />
classis Collegii Indiae Australis<br />
143