Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

en waer. Ja vremdelingen, die weynich in’t getal sijn, ende weynich daarin herideren.
Voor antwoort dient, dat de doleanten tien bewijsen sullen meer in de Compaignie te
participeren, als alle de LX bewinthebbers samen daerin moeten hebben. Ende ofschoon een
deel derselver in Hollant niet geboren en sijn, soo verhopen sij darom niet, haare
gerechticheyt verloren te hebben. Sij becladden de doleanten, seggende dat sij pensionarissen
van de coninck van Spaengiën sijn, soeckende de West-Indische Compaignie’t vaderlant soo
nodich te verhinderen. Het is seecker, dat den Compaignie wel verstaet, dat de
overgrootste maxime van sijnen staat is, de West-Indiën te bewaren. Maar dit den doleanten
ten lasten te willen leggen, omdat sij goede ordre in de Oost-Indische Compaignie
versoecken, waardoor d’selve sal bestandich blijven, tot nadeel van den coninck van
Spaengiën, ’tselve en heeft geen apparentie, dan off de bewinthebbers geen verhindernis van
de West-Indische Compaignie sijn, doordien sij soo onredelicken met hare participanten
handelen, dat de inleggers van de West-Indische Compaignie daerop siende, een afkeer
crijgen om yets te teeckenen, etc.
Dat de bewinthebbers X tonnen gouts van der participanten gelt, sonder haer eens consent te
vragen, hebben willen teeckenen, en is niet uuyt liefde des vaderlants geschiet, maar dat sij
meenden metter participanten gelt, noch de West-Indische bewinthebberschappen te coopen,
etc.
Versoecken noch, in cas van weygeringe van’t voorgaende, dat de doleanten, de
hondertdusent gld. herederen over haere goederen, eenen bewynthebber mochten stellen, als
het in de West-Indische Compaignie is toegelaten, ende dat met approbatie van de hooch
mogende heeren Staten-Generael, etc.
Omdat ydereen uwe regieringe mishaecht, is’t dat de actiën soo weynich gelden, maar soo de
Hoogmogende heeren Staten-Generael daerin versagen, en sulcke luden de regieringe
ontrocken, men soude haast voor geen 290 copen dat 300 weert is, ende selfs meer alhier te
lande gecost heeft, ’tgeen in Oost-Indiën is, ’twelck t’allen tijden 45 en 50 ten hondert bij de
Portugiesen gerekent wort.
Wort noch de bewinthebberen opgeleyt, dat sij in Den Hage met geschencken verschijnen.
Op de onschuldinge, bij de bewinthebberen gestroyt, van dat se geen rekeninge en doen, ofte
octroy daertoe versocht hebben, dat hetselve soude geschieden om politycque consideratiën,
als namentlick, omdat de saecken van Oost-Indiën niet in soo goeden stant en sijn, als haer de
luyden hier te lande inbeelden. Hetwelck door de rekeninge gans gheopent soude worden,
ende een verslagentheyt soude causeren, etc., seggen de doleanten, dat uuyt deselve
consideratiën alle rekenmeesters van’t lant wel mochten octroy versoecken van nimmermeer
rekeninge te doen, etc.
In fine set den scrijver dit Italiaens veersken, waermede hij presagieert, sijn werck veelen
weynich aengenaem te sullen sijn.
Mal frutto coglie, chi serve a gente ingrata.
Door ymant van Waarmond.
Ita concludit:
In libera republica, liberas oportet esse linguas.
[28-10-1622]
120