Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

Den admirael Verhagen leyde het verlies van Puloren, aldaer voor sommige jaeren geschiet,
op denselven generael, die sijne schepen op onnodige plaetsen buyten tijts sendende,
versuymde soo notelicke plaetse te versien met hetgeene daer nodich was.
Doch de oordelen van denselven admirael schijnen eenichsins vermengt met affectie, als die
denselven niet sooseer geneycht en is, ommedat de conqueste, eerst bij hem gedaen, nu de
vruchten ende proufijten bij een ander genoten worden. Daerenboven den admirael die de
saecken aldaer met goet succes begonst hadde, nu onder het gebiet van den voorseyde
generael genochsaem moste staen. Diergelijcke redenen van invidie ende aemulatie sijn
gesproten tusschen den generael L. Both ende den admirael Verhagen, oock met Cornelis
Houtman, dien hij tot governeur van Amboyne gelaten hadde, ende evenwel de eere van
deselve conqueste aen sich sochte te trecken. Sic vos non vobis vellera fertis, oves.
Hierna is deese expeditie, hoe die vergaen is, overgescreven ende na in druck gecomen,
onder mijne Indiaensche tractaten te vynden. Waerinne de Engelsche sonderling worden
beschuldicht, als die niet alleen geen assistentie, naer inhout van de verbontenisse, den onsen
wilden doen, maer ter contrarie den vianden alle behulp tegens ons deden. D’selve als
meermaels te voren stijvende, tegens onse natie. Om welcke clachten te voorcomen, hadden
de Engelsche seecker gescrift in Engelant door hare majores uuytgegeven, ende maecken veel
spels aen de gesanten vanwegen de Staten-Generael, neffens de gecommitteerde van de
bewinthebberen der Oost-Indische Compaignie, waeronder is den ridder Bas in Engelant aen
den coning gesonden, veel ondeuchdelicke ende onbehoorlicke pretensie voorwerpende,
gestijft als’t schijnt door de Spaensche meneen (meneeren?), ende de quade geneichtheit van
den coninck, die meer schijnt na den Maraenschen raet als sijn eygen welvaert te luysteren.
Sulcx dat een groot deel van den somer door die handelinge aldaer wert verloren, niet sonder
achterdeel, soo van de Staten als in’t particulier
van de Compaignie. Doch hebbe verstaen uuyt het scrijven van den advocaet van deselve
Compaignie, dat seecker misverstant ende oneenicheyt tusschen haer collegie in Brittaniën
ontstaen soude sijn, eyschende naerder rekeninge van haere majores, ende malcanderen
weynich vertrouwende. Waerdoor hij meende, dat die handelinge mette onse tot beter
contentement soude mogen aflopen.
Observavi in collegio, quod in sententiis dicendis, semper fere pensionarius vel syndicus
Adrianus Pauius discederet ab opinione consulis Bassii, qui primum in dicendo locum
obtinebat.
Geminos prioribus annis in India Orientali cometas visos, 109 narrabat nobis nuper admiralis
Verhagius, qui tum temporis erat in insulis Moluccensibus, unum quem nos hic vidimus,
alterum remotiorem, cui adherebat cauda, gladii Turcici forma.
Dicebat idem, Bandanesos insulanos satis audaces videri, at nostra timidos, et si validum
hostem nanciscerentur plane imbelles et desperatos. Cum vero multitudine sua paucos
opprimere vel ex insidiis superare daretur, tum demum viros esse et Martis alumnos, nullis
iactantia, aut crudelitate inferiores.
In februario 1622 sijn hier te lande gearriveert drie schepen uuyt Oost-Indiën, rijckelicken
geladen, ende na sommiger estimatie wel 24 tonnen scats weerdich, waeronder ende
. .
Ontrent anno eodem, in september, sijn noch gearriveert de schepen ende .-
- ., welgeladen.
In octobri daeraen de schepen ende den -.
109 Cometes, ae m. (Gr. leenw.).
115