Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

31.05.2013 Views

in den dienst van de Compaignie in Indiën gesonden worden, geen penningen en vermochten mede te nemen, ende veel minder eenigen handel, waertoe d’selve schenen te strecken, daermede te drijven. Werden geresolveert, de saecke uuyt te stellen, ende naerder te inquireren op deselve. De excuse van de huysfrou was, dat sij ignoreerden, wat haer man daermede had willen uuytrichten. Dan vermoeden, dat d’selve penningen waren toebehorende sijn broeder, wonende in Japan, omme d’selve hem aldaer te doen behandigen. Doch wert daerop geseyt bij sommige bewynthebberen, sulcx niet waerschijnelicken te wesen, d’wijle men verstont dat d’selve aldaer seer wel was varende, ende verscheyde penningen ter contrarie in het vaderlant overgesonden hadde. Eodem. Werden den commys Aernt Gisels aengeseyt, dat men op sijn pretens versoeck niet en hadde connen letten, omme redenen hiervoor geannoteert. Niettemin, dat men hem voor sijne getrouwe diensten extra ordinem vereerden noch met 25 lb. Vlaems. Ende alsoo hij voorhielt, dat men sijne gagie nadien sijne tijt verstreecken was, opgehouden hadde, onder schijn dat gemeent werden, den gewoonlicken tijt niet geëxpireert te wesen, daer interesse voor behoorden toe te leggen. Ende dat hij bij seeckere memorie, gevonden in’t manuael van sijn oom Berck, sulcx verthoonde. Werden daertoe gecommitteert de rekenmeesters, omme ’tselve met hem te verhandelen. De diamanten, met - gesonden, werden bij de 17, lest vergadert, ontrent 150.000 gld., gelijck die mede van andere niet verre verschelende gehouden werden. Ende alsoo een jongman van Homburg daernaer was vragende, werden hem geantwoirt, dat eenige de tsamentelicke parthijen hadden voorgegeven te willen coopen, dat hij daerover noch wat patiëntie moste nemen. Dat men oock niet gewoon en was, in coopmanschappen van sulcke gewichte hem te openbaren, voordat bleeck, dat die daernae vraechden, à bon escient geresolveert waren te handelen. Worden oock voorgehouden bij Rijckhart, dat 15 van de onsuyverste die met - waren gecomen, uuytgeteyckent waren, die men in de vergaderinge goetvont, metten eersten te laten slijpen, omme weder na de custen van Indiën te senden. Soo men meenden, dat sulcx met vordeel soude mogen geschieden, ende die hier weynich bij de kenders geacht worden. Worden oeck geconfereert, van het gout te laten smelten ende op sijn assai te brengen, daertoe Bicker neffens den presidem Elyas Trip gecommitteert worden. De schippers van -ende - worden haer vergulde schiffels overgelevert, ende daerbij belast, dat sij hun eerstdaechs souden maecken te vynden bij hare schepen, ende daer niet affvaren, omme het volck te beter bij malcanderen te houden. Daer werden bij gediscoureert, dat het onderhout van het volck der voorseyde twee scheepkens, wesende maer jachten, alle daghe costen, ende beliep over de 70 gulden. Den broeder van den eenen schipper, die paepsche relligie was aenhoudende, werden tot assistent aengenomen. Die opentlick sijn broeders gesintheit verclarende, seyde van contrarie te weeten, de gereformeerde relligie te wesen, ende sijn broeder daerinne niet te volgen. Alsoo den borgemeester Witsen verstaen hadde, dat eenre tot Rotterdam was gecomen met een goede quantité Spaensche realen voorsien, werden denselven geauthoriseert, om met denselven ten meeste proufijte te negociëren, want men d’selve ten hoochste van doene hadde. 110

Peter van de Werve, een soon van den ontfanger tot Leyden, worden bij recommandatie van den voornoemden borgemeester aengenomen tot assistent, voor 18 gld. ter maent. Ende Reepmaeckers neve, die ’tselve versochte, afgeslagen. Een sieckentrooster, die mette kynderen van Amboyna herwarts gesonden was, een seer habel persoon, versocht weder derwarts te mogen varen, met wat vermeerderinge van gagie. Ende werden hem ten lesten 40 gld. ter maent belooft. Vertelde, dat hij een Wael, veroordelt sijnde te sterven, tot goede kennisse hadde gebracht, ende in de Walsche tale, openbaerlick hadde vertroost. Insgelijcx eenen Portugeeschen renegado totten christen gelove herbracht. Ende een bougre van Dort, eerst door sijn vermaninge tot bekentenisse, ende daerna tot leetwesen gebracht, die met een goet berou gestorven was. Van den generael Coen wert erstaen, dat hij een magnaijn herte heeft, ende meer als men van coopman soude verwachten, bij hem voorgenomen is, heeft op enen tijt in Indiën drie oorlogen gevoert. Het eerste tegens de Engelsche, het andere tegens den Matheran van Java, die hem keyser noempt van Java, het derde tegens de coningen van Bantam et Jacatra, alle geëyndicht met reputatie. Noch gestraft de rebellen in Amboyna ende geconquesteert de muscaet-eylanden Banda, invitis fere et invidentibus Anglis, tum in Societate nostra existentibus. [5-10-1621] Den 25. septembris ouden, ofte den 5. nieuwen stijl octobris, ben ick van Utrecht na Amsterdam gereyst. [7-10-1621] Den 7. Gecommitteert Jan Harmansz ende Verburch, neffens Hasselaer, om met de lootsluden, die ses in’t getal de schepen - - ende - , den 1. octobris uuyt Tessel gelopen, tot onder Duinkercken geleyt hadden, van haer salaris te accorderen. Dese hadden medegebracht brieven van den admirael der oorlochschepen, Moy Lambert, waerbij d’selve te kennen gaff, dat hij de brieven van de Staten-Generael, nagesonden met eenige sijne oorlochscepen, bestelt aen de voorseyde Oost-Indische schepen. Dese lootsluden eyschten 300 gld., ende werden gemaect op 180 gld. Jan Andriesz Buys, van Rijswijck tegenover Renen, spiegelcasmaecker, met sijn huysfrou, wesende een jonge vrouwe van ontrent 25 jaeren, die 2 kynderen hadden, ende gereet waren om beyde na Jacatra te gaen, ófte in dienste van de Compaignie ófte als vrije luden, worden aengeseyt, soo sij noch eenige meyskens van 10, 12 tot 16 ofte 18 jaeren mede conden in haer geselschap gecrijgen, dat sij die souden spreecken, ende sien de ouderen ende vrinden te verwilligen, om mede te senden. Dat sij daerover governante soude wesen, ende men haer een pensie daerover soude toeleggen. Ende werden geseyt, dat sij over acht ofte tien dagen souden wedercomen, ende dat men alsdan met hunluyden naerder soude handelen. Soo den advocaet de resolutiën van de 17, waerbij geresolveert was op’t stuck van de aenneminge, van eenige vrouwen ende meyskens alleenskens naer Indiën te senden, bij hem hadde opgesloten, ende nu absent was. De Compaignie hadde van Jacques Trivel vóór sijn banqueroutte gecocht eenige wijnen, omme d’selve tegens andere schulden te compenseren, alsoo hij debiteur aen deselve was. Waervan eenige vervoert, andere, met des Compaigniën marck geteyckent, noch in de kelder waren blijven leggen, omme te gelegender tijt na de schepen te senden. Waerover questie vallende, soo die crediteuren sustineerden, dat geen leverantie van de voorseyde wijnen conden verstaen worden, geschiet te sijn. Dewijle de sleutelen bij den vercoper niet overgelevert 111

Peter <strong>van</strong> de Werve, een soon <strong>van</strong> den ontfanger tot Leyden, worden bij recommandatie <strong>van</strong><br />

den voornoemden borgemeester aengenomen tot assistent, voor 18 gld. ter maent.<br />

Ende Reepmaeckers neve, die ’tselve versochte, afgeslagen.<br />

Een sieckentrooster, die mette kynderen <strong>van</strong> Amboyna herwarts gesonden was, een seer habel<br />

persoon, versocht weder derwarts te mogen varen, met wat vermeerderinge <strong>van</strong> gagie. Ende<br />

werden hem ten lesten 40 gld. ter maent belooft. Vertelde, dat hij een Wael, veroordelt sijnde<br />

te sterven, tot goede kennisse hadde gebracht, ende in de Walsche tale, openbaerlick hadde<br />

vertroost. Insgelijcx eenen Portugeeschen renegado totten christen gelove herbracht. Ende een<br />

bougre <strong>van</strong> Dort, eerst door sijn vermaninge tot bekentenisse, ende daerna tot leetwesen<br />

gebracht, die met een goet berou gestorven was.<br />

Van den generael Coen wert erstaen, dat hij een magnaijn herte heeft, ende meer als men<br />

<strong>van</strong> coopman soude verwachten, bij hem voorgenomen is, heeft op enen tijt in Indiën drie<br />

oorlogen gevoert. Het eerste tegens de Engelsche, het andere tegens den Matheran <strong>van</strong> Java,<br />

die hem keyser noempt <strong>van</strong> Java, het derde tegens de coningen <strong>van</strong> Bantam et Jacatra, alle<br />

geëyndicht met reputatie. Noch gestraft de rebellen in Amboyna ende geconquesteert de<br />

muscaet-eylanden Banda, invitis fere et invidentibus Anglis, tum in Societate nostra<br />

existentibus.<br />

<br />

[5-10-1621]<br />

Den 25. septembris ouden, ofte den 5. nieuwen stijl octobris, ben ick <strong>van</strong> Utrecht na<br />

Amsterdam gereyst.<br />

[7-10-1621]<br />

Den 7. Gecommitteert Jan Harmansz ende Verburch, neffens Hasselaer, om met de<br />

lootsluden, die ses in’t getal de schepen - - ende - , den 1. octobris<br />

uuyt Tessel gelopen, tot onder Duinkercken geleyt hadden, <strong>van</strong> haer salaris te accorderen.<br />

Dese hadden medegebracht brieven <strong>van</strong> den admirael der oorlochschepen, Moy Lambert,<br />

waerbij d’selve te kennen gaff, dat hij de brieven <strong>van</strong> de Staten-Generael, nagesonden met<br />

eenige sijne oorlochscepen, bestelt aen de voorseyde Oost-Indische schepen. Dese lootsluden<br />

eyschten 300 gld., ende werden gemaect op 180 gld.<br />

Jan Andriesz Buys, <strong>van</strong> Rijswijck tegen<strong>over</strong> Renen, spiegelcasmaecker, met sijn huysfrou,<br />

wesende een jonge vrouwe <strong>van</strong> ontrent 25 jaeren, die 2 kynderen hadden, ende gereet waren<br />

om beyde na Jacatra te gaen, ófte in dienste <strong>van</strong> de Compaignie ófte als vrije luden, worden<br />

aengeseyt, soo sij noch eenige meyskens <strong>van</strong> 10, 12 tot 16 ofte 18 jaeren mede conden in haer<br />

geselschap gecrijgen, dat sij die souden spreecken, ende sien de ouderen ende vrinden te<br />

verwilligen, om mede te senden. Dat sij daer<strong>over</strong> g<strong>over</strong>nante soude wesen, ende men haer een<br />

pensie daer<strong>over</strong> soude toeleggen. Ende werden geseyt, dat sij <strong>over</strong> acht ofte tien dagen souden<br />

wedercomen, ende dat men alsdan met hunluyden naerder soude handelen. Soo den advocaet<br />

de resolutiën <strong>van</strong> de 17, waerbij geresolveert was op’t stuck <strong>van</strong> de aenneminge, <strong>van</strong> eenige<br />

vrouwen ende meyskens alleenskens naer Indiën te senden, bij hem hadde opgesloten, ende<br />

nu absent was.<br />

De Compaignie hadde <strong>van</strong> Jacques Trivel vóór sijn banqueroutte gecocht eenige wijnen,<br />

omme d’selve tegens andere schulden te compenseren, alsoo hij debiteur aen deselve was.<br />

Waer<strong>van</strong> eenige vervoert, andere, met des Compaigniën marck geteyckent, noch in de kelder<br />

waren blijven leggen, omme te gelegender tijt na de schepen te senden. Waer<strong>over</strong> questie<br />

vallende, soo die crediteuren sustineerden, dat geen leverantie <strong>van</strong> de voorseyde wijnen<br />

conden verstaen worden, geschiet te sijn. Dewijle de sleutelen bij den vercoper niet<br />

<strong>over</strong>gelevert<br />

111

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!