Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA
tot het geweer: Le Beecque ende Trip, Hasselaer. Den boeckhouder Isaac van Eyndhoven, N. Vlasman N. Steenbergen, maecker, Van Weld, boven. Hessel Gerritsz, caertmaecker van de Compaignie. Van de vordere maniere ende ordinantie: De eerste bewynthebberen van dese ende de andere cameren van de Seventienen etc., sijn te sien de Cronycque van Meteren in’t 24. boeck, Pontanus in sijn 2. boeck van Amsterdam, capittel 26. De gagie van de originele bewinthebberen (wort genaemt provisie) 8 is nadat de incompsten ofte retouren uuytgeven tot een ofte II ten hondert, oversulcx onseecker. Der provinciën gecommitteerde is tot 800 gld. seecker, het onseecker niet of weynich. N. d’Eedel ende Cornelis 9 Houtman het voorleden jaer gesonden naer Indiën, (de fiscael is bijsonder) 10 in qualité van raet, de leste oock als governeur van Ambuoyna, in de plaets van Steven van der Hagen. In de plaets van den governeur-generael Reael, versoeckende ontslegen te sijn, is gecommitteert Jan Pietersz Coenen, directeur-generael in Oost-Indiën. [23-10-1619] Den 23. octobris na den ouden [stijl], weder van Amsterdam thuys gereyst om mijn saecken aldaer te disponeren tot het vertrec na Amsterdam, daer ick voor dese toecomende wynter hadde gehuert. De Generale Compaignie gebruyckt in haer segel een schip. Den generael scrijft in den brief metten Eenhoorn gesonden, dat hij wel wilde, dat Houtman niet uuytdruckelicken ware tot governeur van Amboyna geordonneert, d’wijle die aldaer nu commandeerde, seer bequaem daertoe was, ende goede dienste de Compaignie gedaen hadde, doch dat daer geen officiën en souden ontbreecken omme sulcke te recompenseren, anders dat sijne compste met d’Edel als raden metten fiscael seer aengenaem daer soude wesen, ende dat hem sulcke grotelicx ontbraecken. Verhagen, de eerste conquesteur van Amboyna en eenige van de Molucques in den naeme van onse Geconfedereerde Nederlanden, heeft twee reysen gedaen in Oost-Indiën voor desen, ende is nu op de derde. In welcke reysen dese navolgende treffelicke diensten bij hem gedaen sijn, alse: In de eerste reyse heeft hij kennisse, vrintschap ende alliance gemaect met die van Java, Amboyne ende eenige bijleggende eylanden. In de tweede reyse heeft hij het fort van Amboyna, seer heerlick ende sterck gemaect sijnde, ende bij den coninck Philips van Spaniën met statsrecht versien, met een wonderbaerlick geluck ende voorspoet door de genade Goods verovert, de verdreven Amboynesen gerestitueert, ende het gantschen eylant met sijne bijleggende in de archipelago, onder het gebiet van de heeren Staten van de Geconfoedereerde Nederlanden gebracht. In de derde, nu bijcans volendicht, heeft hij teniete gemaect door Goods genade het groot voornemen van don Johan de Selva, governeur van Oost-Indiën ende viceroy, dien onsen Godt in het midden van sijn groot voornemen, nu een scoot gevoelt hebbende, daeruuyt geruct heeft. 8 In de marge. 9 Lees Frederick? 10 In de marge. 10
[10-11-1619] In novembri, na den ouden stijl op st. Martensavont (21 nieuwen stijl), 11 ben ick voor het lest van de wynter na Amsterdam gereist, ende tsanderen daechs in de vergaderinge op de Camere gecompareert, daerinne continuerende. Dese vergaderinge geschiet alle weecke den maenendach ende den donderdach te vier uren na den middach, overmits eenige in de magistraet sijnde, niet eer en conden vaceren. Alsdoen sijn gelesen de brieven in François gescreven bij de ambassaders van Vranckrijck, als Maurir, d’ordinaris, ende Le Boisdauphin, extraordinaris. Daerbij gevoecht andere van de Staten-Generael in faveur van deselve. In dese werden genarreert, met groote vehementie, hoe dat eenige van de Compaignie-schepen hadden genomen met gewelt een Frans schip, toebehorende eenen Michael Eustache, distillateur van den coninck, ende daerinne den capiteyn ende eenige andere met couden bloede vermoort, het schip met de goederen daerin sijnde na haer genomen, met veele injurieuse woorden, oock streckende tot vilipendentie ende cleynachtinge van sijne majesteyt. Ende soo hem daerover billicke restitutie ende satisfactie was geweygert, soo hadde hij sijne complaincten voor den (parlamente van Rouan) 12 (ofte voor den admiraliteyte te Harfleur) 13 gebracht, ende aldaer geïmpetreert aenhoudinge ende arrest op de goederen van de Compaignie die men in de havenen van Vranckrijck soude connen becomen, tot de somme van 600.000 gld. te verhalen, hebbende sijn scade ende interesse tot sulcken prijs geëxtendeert, ende daerop rechtvorderinge voor den parlamente van Rouan versocht, maer dat, door de intercessie van den heer van Langeraeck, de saecke voor vier maenden uuytgestelt was, ende dat daeromme M. Eustaes in Den Hage gecomen was, omme sijne saecken te vervorderen, schip, goederen ende interesse van die te consequeren, opdat hij niet en werde gedrongen, de middelen die hij alreede daertoe hadde verworven, te gebruycken. Hierop is alleenlick bij de onse gediscoureert, dat Eustachie, een piraet wesende, veel groote logenen de heeren wijsmaecte, dat alle sijn doen was tegens de gemeene rechten ende privilegiën van dese landen, dat res acta was apud non competentem iudicem, parte minime citata, imo lite iam hic coram senatu thalassico in Zeelandia agitari coepta. Hebben doch de heele saecke met suffisante instructie den heer pensionaris Pauw, die corts in Den Hage soude reysen, bevolen, ende voorts die aen die van Zeelant, bij wiens scepen de neminge geschiet was, geremitteert. Het schip -., behorende dese Camer, is in Zeelant toegerust, aldaer sijnde voor bewynthebberen Ness uuyt Gelderlant, ende alsoo ’tselve nu was volnaer gereet, soo heeft den commys oorloff genomen aen de bewinthebberen, die hem het schip ende alles daerin is, gerecommandeert hebben. Vermanende dat hij soude arbeyden, het volck gerust ende eendrachtich te houden ende de goederen sijnder meesters sien te vorderen, volgens de wetten, hem voorscreven, ende hem in alles reguleren na dieselve. [28-10-1619] Den 28. was het schip in Tessel bijcans totte reyse toegerust, groot ontrent 350 last. , over de 360 lasten groot, was oock daer gearriveert. - ende , sijnde noch tot Amsterdam met de jachten ende .. 11 In de marge. 12 Doorgehaald. 13 In de marge. 11
- Page 1 and 2: Aantekeningen van Arnoldus Bucheliu
- Page 3 and 4: 3r Geschiedenis van de 5v Buchel be
- Page 5 and 6: Indiën, soo vaste als eylanden aen
- Page 7 and 8: Ex libro Athanasii Kircheri, cui ti
- Page 9: Waerover ick doen op mijn beraet be
- Page 13 and 14: subject maecken dienaengaende de ov
- Page 15 and 16: orgermeester, hadde ’tselve voorg
- Page 17 and 18: 6. Egbert Jansz During, wesende gec
- Page 19 and 20: verstaende, die bij corte wegen end
- Page 21 and 22: Sijn volck was ten deele seer moetw
- Page 23 and 24: Item, dat noch vijff schepen na de
- Page 25 and 26: achten, ende de andere op 10 gelijc
- Page 27 and 28: Een François presenteerden sijnen
- Page 29 and 30: De governeur Reael, sieck van het p
- Page 31 and 32: Ick vynde seecker accoord tusschen
- Page 33 and 34: Worden gecommitteert borgemeester W
- Page 35 and 36: Vlacq gecommitteert om met de instr
- Page 37 and 38: Op de verclaringe bij joffrou Anna
- Page 39 and 40: Werden goetgevonden, dat men het 47
- Page 41 and 42: Waertoe gebracht sijnde, is het see
- Page 43 and 44: Men soude oock connen versoecken, o
- Page 45 and 46: Toegeleyt voor de groote schepen, d
- Page 47 and 48: [juni 1620] In junio, den … is de
- Page 49 and 50: hondert dusent guldenstotte aequipa
- Page 51 and 52: ende - - verovert onder Sunda de
- Page 53 and 54: Hiervoor hebbe ic de situatie van h
- Page 55 and 56: ebus collocandis idoneum, vendidiss
- Page 57 and 58: goet gevonden werden. Dat het een l
- Page 59 and 60: goetgevonden, hiervan een poinct va
[10-11-1619]<br />
In novembri, na den ouden stijl op st. Martensavont (21 nieuwen stijl), 11 ben ick voor het lest<br />
<strong>van</strong> de wynter na Amsterdam gereist, ende tsanderen daechs in de vergaderinge op de Camere<br />
gecompareert, daerinne continuerende. Dese vergaderinge geschiet alle weecke den<br />
maenendach ende den donderdach te vier uren na den middach, <strong>over</strong>mits eenige in de<br />
magistraet sijnde, niet eer en conden vaceren.<br />
Alsdoen sijn gelesen de brieven in François gescreven bij de ambassaders <strong>van</strong> Vranckrijck,<br />
als Maurir, d’ordinaris, ende Le Boisdauphin, extraordinaris. Daerbij gevoecht andere <strong>van</strong> de<br />
Staten-Generael in faveur <strong>van</strong> deselve. In dese werden genarreert, met groote vehementie, hoe<br />
dat eenige <strong>van</strong> de Compaignie-schepen hadden genomen met gewelt een Frans schip,<br />
toebehorende eenen Michael Eustache, distillateur <strong>van</strong> den coninck, ende daerinne den<br />
capiteyn ende eenige andere met couden bloede vermoort, het schip met de goederen daerin<br />
sijnde na haer genomen, met veele injurieuse woorden, oock streckende tot vilipendentie ende<br />
cleynachtinge <strong>van</strong> sijne majesteyt.<br />
Ende soo hem daer<strong>over</strong> billicke restitutie ende satisfactie was geweygert, soo hadde hij sijne<br />
complaincten voor den (parlamente <strong>van</strong> Rouan) 12 (ofte voor den admiraliteyte te Harfleur) 13<br />
gebracht, ende aldaer geïmpetreert aenhoudinge ende arrest op de goederen <strong>van</strong> de<br />
Compaignie die men in de havenen <strong>van</strong> Vranckrijck soude connen becomen, tot de somme<br />
<strong>van</strong> 600.000 gld. te verhalen, hebbende sijn scade ende interesse tot sulcken prijs<br />
geëxtendeert, ende daerop rechtvorderinge voor den parlamente <strong>van</strong> Rouan versocht, maer<br />
dat, door de intercessie <strong>van</strong> den heer <strong>van</strong> Langeraeck, de saecke voor vier maenden<br />
uuytgestelt was, ende dat daeromme M. Eustaes in Den Hage gecomen was, omme sijne<br />
saecken te vervorderen, schip, goederen ende interesse <strong>van</strong> die te consequeren, opdat hij niet<br />
en werde gedrongen, de middelen die hij alreede daertoe hadde verworven, te gebruycken.<br />
Hierop is alleenlick bij de onse gediscoureert, dat Eustachie, een piraet wesende, veel groote<br />
logenen de heeren wijsmaecte, dat alle sijn doen was tegens de gemeene rechten ende<br />
privilegiën <strong>van</strong> dese landen, dat res acta was apud non competentem iudicem, parte minime<br />
citata, imo lite iam hic coram senatu thalassico in Zeelandia agitari coepta. Hebben doch de<br />
heele saecke met suffisante instructie den heer pensionaris<br />
<br />
Pauw, die corts in Den Hage soude reysen, bevolen, ende voorts die aen die <strong>van</strong> Zeelant, bij<br />
wiens scepen de neminge geschiet was, geremitteert.<br />
Het schip -., behorende dese Camer, is in Zeelant toegerust, aldaer sijnde voor<br />
bewynthebberen Ness uuyt Gelderlant, ende alsoo ’tselve nu was volnaer gereet, soo heeft den<br />
commys oorloff genomen aen de bewinthebberen, die hem het schip ende alles daerin is,<br />
gerecommandeert hebben. Vermanende dat hij soude arbeyden, het volck gerust ende<br />
eendrachtich te houden ende de goederen sijnder meesters sien te vorderen, volgens de<br />
wetten, hem voorscreven, ende hem in alles reguleren na dieselve.<br />
[28-10-1619]<br />
Den 28. was het schip in Tessel bijcans totte reyse toegerust, groot ontrent 350 last.<br />
, <strong>over</strong> de 360 lasten groot, was oock daer gearriveert. - ende ,<br />
sijnde noch tot Amsterdam met de jachten ende ..<br />
11 In de marge.<br />
12 Doorgehaald.<br />
13 In de marge.<br />
11