Aantekeningen van Arnoldus Buchelius over zijn ... - gahetNA

tot het geweer: Le Beecque ende Trip, Hasselaer.
Den boeckhouder Isaac van Eyndhoven, N. Vlasman
N. Steenbergen, maecker, Van Weld, boven.
Hessel Gerritsz, caertmaecker van de Compaignie.
Van de vordere maniere ende ordinantie:
De eerste bewynthebberen van dese ende de andere cameren van de Seventienen etc., sijn te
sien de Cronycque van Meteren in’t 24. boeck, Pontanus in sijn 2. boeck van Amsterdam,
capittel 26.
De gagie van de originele bewinthebberen (wort genaemt provisie) 8 is nadat de incompsten
ofte retouren uuytgeven tot een ofte II ten hondert, oversulcx onseecker. Der provinciën
gecommitteerde is tot 800 gld. seecker, het onseecker niet of weynich.
N. d’Eedel ende Cornelis 9 Houtman het voorleden jaer gesonden naer Indiën, (de fiscael is
bijsonder) 10 in qualité van raet, de leste oock als governeur van Ambuoyna, in de plaets van
Steven van der Hagen. In de plaets van den governeur-generael Reael, versoeckende
ontslegen te sijn, is gecommitteert Jan Pietersz Coenen, directeur-generael in Oost-Indiën.
[23-10-1619]
Den 23. octobris na den ouden [stijl], weder van Amsterdam thuys gereyst om mijn saecken
aldaer te disponeren tot het vertrec na Amsterdam, daer ick voor dese toecomende wynter
hadde gehuert.
De Generale Compaignie gebruyckt in haer segel een schip. Den generael scrijft in den brief
metten Eenhoorn gesonden, dat hij wel wilde, dat Houtman niet uuytdruckelicken ware tot
governeur van Amboyna geordonneert, d’wijle die aldaer nu commandeerde, seer bequaem
daertoe was, ende goede dienste de Compaignie gedaen hadde, doch dat daer geen officiën en
souden ontbreecken omme sulcke te recompenseren, anders dat sijne compste met d’Edel als
raden metten fiscael seer aengenaem daer soude wesen, ende dat hem sulcke grotelicx
ontbraecken.
Verhagen, de eerste conquesteur van Amboyna en eenige van de Molucques in den naeme van
onse Geconfedereerde Nederlanden, heeft twee reysen gedaen in Oost-Indiën voor desen,
ende is nu op de derde. In welcke reysen dese navolgende treffelicke diensten bij hem gedaen
sijn, alse:
In de eerste reyse heeft hij kennisse, vrintschap ende alliance gemaect met die van Java,
Amboyne ende eenige bijleggende eylanden.
In de tweede reyse heeft hij het fort van Amboyna, seer heerlick ende sterck gemaect sijnde,
ende bij den coninck Philips van Spaniën met statsrecht versien, met een wonderbaerlick
geluck ende voorspoet door de genade Goods verovert, de verdreven Amboynesen
gerestitueert, ende het gantschen eylant met sijne bijleggende in de archipelago, onder het
gebiet van de heeren Staten van de Geconfoedereerde Nederlanden gebracht.
In de derde, nu bijcans volendicht, heeft hij teniete gemaect door Goods genade het groot
voornemen van don Johan de Selva, governeur van Oost-Indiën ende viceroy, dien onsen
Godt in het midden van sijn groot voornemen, nu een scoot gevoelt hebbende, daeruuyt geruct
heeft.
8 In de marge.
9 Lees Frederick?
10 In de marge.
10