De logistieke keten van houtige biomassa uit bos - Stichting Probos

Regionale biomassawerven bieden vooral een oplossing voor de inzet van de
biomassa in kleinschalige regionale biomassa-installaties. Indien de biomassa wordt
geleverd aan een grote biomassacentrale met eigen opslagfaciliteit, biedt een
biomassawerf in de regel geen extra voordelen en worden in principe alleen de kosten
verhoogd (twee keer in en uitladen). Het is daarom bij een grote centrale efficiënter
om de biomassa rechtstreeks te leveren.
4.2.3 Oogstsystemen
Oogst van houtige biomassa uit beplantingen of bomenrijen langs (snel)wegen
In het Duitse onderzoek BioLogio (Dobers & Opitz, 2007) is een studie uitgevoerd
naar de logistiek rondom de oogst van houtige biomassa uit opstanden en bomenrijen
langs (snel)wegen (Straßenbegleitholz). Hiervoor zijn twee logistieke methoden
onderzocht:
• Bij de eerste methode wordt het hout eerst geoogst en daarna langs de
kant van de weg verzameld, vervolgens gechipt en als chips afgevoerd. De
chips worden opgeslagen.
• Bij de tweede methode worden de takken en stammen langs de weg
verzameld en als takken en stammen afgevoerd. De takken en stammen
worden opgeslagen en met een grote chipper verchipt.
Volgens het onderzoek is de tweede methode kostentechnisch de beste optie. Vooral
als bij het vervoer de takken goed kunnen worden samengedrukt, zodat er veel
vervoerd kan worden. Zonder aanpassingen zijn de kosten bij methode 1, 64-73 Euro
per stère chips. Bij methode 2 zijn deze kosten 25-44 Euro per stère chips. De hogere
kosten van methode 1 worden voornamelijk veroorzaakt door de kosten van het
chippen langs de weg waarvoor een chipper wordt gebruikt met een lagere capaciteit
ten opzichte van het chippen met een grote chipper op locatie. Ter vergelijking zijn
de kosten voor het terug blazen van de chips in de beplanting ca. 27 Euro per m 3 los
gestort.
De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat chippen op de locatie en het niet
transporteren van het losse materiaal niet altijd kostenefficiënter is. Het verchippen is
een significante kostenpost bij de oogst van biomassa langs wegen. Indien de
capaciteit van de chipper volledig kan worden benut, dan kan het chippen op de
oogstplek uit. Als dit niet het geval is, kunnen de takken het beste worden afgevoerd
naar een centrale plek. Op deze centrale plek kan dan een groot volume met een grote
chipper worden verwerkt. Uit kostenoverwegingen dient de afvoer van de takken te
gebeuren met een transportmiddel waarvan het laadvermogen kan worden vergroot
door de takken samen te drukken (principe van de presscollector) (Dobers & Opitz,
2007). Deze theorie over de efficiënte inzet van chippers of andere methoden om het
materiaal te verkleinen, geldt natuurlijk niet alleen voor de oogst van biomassa langs
wegen, maar ook voor de oogst van biomassa uit de andere biomassabronnen.
Volle-boom-methode in opgaande bosopstanden
Door het toepassen van de volle-boom-methode (waarbij de boom met stam-, tak- en
tophout wordt geoogst) bij de oogst van biomassa uit dunningen, kunnen de kosten
met 20-40% worden verminderd ten opzichte van een systeem waarin alleen de
stammen worden geoogst (Hakkila & Aarniala, 2004). In Finland is echter nog steeds
subsidie nodig om het systeem rendabel te krijgen.
46